Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Zelençuk rayonu (abq. Зеленчук район, kab.-çərk. Зеленчук район / Зеленчук куей, qaraç.-balk. Зеленчук район, noq. Зеленчук район) — Rusiya Federasiyası, Qaraçay-Çerkesiya Respublikasının tərkibində inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Zelençuk qəsəbəsidir.
| Zelençuk rayonu | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
|
| |||||
| Ölkə | |||||
| İnzibati mərkəz | Zelençuk | ||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Yaradılıb | 1922 | ||||
| Sahəsi |
| ||||
| Saat qurşağı |
| ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
| ||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | 87878 | ||||
| Rəsmi sayt | |||||
 | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Coğrafiyası
Urup rayonu Qaraçay-Çərkəz Respublikasının cənub-qərb hissəsində yerləşir. Rayonun ümumi sahəsi 2930,72 km²-dir. Aşağıdakı ərazilərlə həmsərhəddir:şərqdə Qaraçay rayonu, qərbdə Urup rayonu, şimalda Krasnodar diyarı, Xabez rayonu.
Tarixi
1922-ci ildə müasir Zelençuk rayonunun ərazisi Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayətinin tərkibinə daxil olur. 1926-cı ildə Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayəti Qaraçay Muxtar Vilayəti və Çərkəz Milli dairəsinə (1928-ci ildən - Çərkəz Muxtar Vilayətinə) bölünür. Batalpaş rayonu Şimali Qafqaz diyarının Armavir dairəsinə verilir. 1931-ci ildə Batalpaş rayonu ləğv edildi. Onun bir neçə kənd soveti Çərkəz Muxtar Dairəsinə birləşdirildi. Qaraçay Muxtar Vilayətinə isə Zelaçuk və Kardonikski kənd sovetlikləri birləşdirilir. İspravnenski və Frolovski kənd sovetlıikləri əvvəlcə Şimali Qafqaz diyarının Otradnenski rayonuna, ardından isə Udobnenski rayonuna birləşdirilir.
1931-ci ildə Qaraçay Muxtar Vilayətinin bir hissəsi olaraq mərkəzi Zelençuk kəndi olan Zelençuk rayonu təşkil olunur. 1938-ci ildə İspravnenski və Frolovski kənd sovetlikləri Udobnenski rayonundan Çərkəz Muxtar Dairəsinin yeni yaradılan Kirovski rayonuna birləşdirilir. 1943-cü ildə Qaraçay Muxtar Vilayətinin ləğvi və qaraçayların sürgün edilməsi ilə əlaqədar Zelençuk rayonu, bütün yaşayış məntəqələri ilə birlikdə Stavropol diyarına birləşdirilir.
12 yanvar 1957-ci ildə Çərkəz Muxtar Vilayəti Stavropol diyarının bir hissəsi olaraq Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayətinə çevrildi. Bu zaman Stavropol diyarının Zelençuk, Qaraçay və Ust-Cequtinski rayonları muxtar vilayətə birləşdiridi.
1 fevral 1963-cü ildə mövcud olan 6 kənd rayonlarının yerində təşkil edilir: Adıge-Xabl (mərkəzi Adıge-Xabl auılu), Zelençuk (mərkəzi Zelençuk aulu), Qaraçaevsk (mərkəzi Qaraçevsk şəhəri), Maloqaraçaevsk (mərkəzi Üçkeken aulu); Prikubanski (mərkəzi Ust-Çequtinski aulu), Xabez (mərkəzi Xabez aulu)
12 yanvar 1965-ci ildə Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti qərara alır:
- Urup rayonunu təşkil edilsin - mərkəzi Pregradnaya auludur;
- Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayətinin Urup sənaye rayonu ləğv edilsin;
- Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayətinin Adıge-Xabl, Zelençuk, Qaraçay, Maloqaraçaevsk, Prikubanski və Xabez kənd rayonları inzibati rayonlara çevrilsin.
Əhali
- Milli tərkib
| Xalq | 2002 | 2010 |
|---|---|---|
| ruslar | 34 585 (64,7 %) | 31 988 (62,24 %) |
| qaraçaylılar | 16 452 (30,8 %) | 17 026 (33,13 %) |
| yunanlar | 371 (0,7 %) | 301 (0,59 %) |
| ukraynalılar | 438 (0,8 %) | 287 (0,56 %) |
| ermənilər | 222 (0,4 %) | 257 (0,50 %) |
| qaraçılar | 199 (0,4 %) | 253 (0,49 %) |
| çərkəzlər | 162 (0,3 %) | 151 (0,29 %) |
| osetinlər | 114 (0,2 %) | 113 (0,22 %) |
| tatarlar | 104 (0,2 %) | 102 (0,20 %) |
| azərbaycanlılar | 52 (0,1 %) | 65 (0,13 %) |
| qumuqlar | 41 (0,1 %) | 59 (0,11 %) |
| abazinlər | 53 (0,1 %) | 54 (0,11 %) |
| kabardinlər | 28 (0,1 %) | 52 (0,10 %) |
| noqaylar | 57 (0,1 %) | 50 (0,10 %) |
| digər millətlər | 536 (1,0 %) | 635 (1,24 %) |
- Cins tərkibi
2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasına olan məlumat:
| Yaş | Kişilər, nəf. | Qadınlar, yaş. | Ümumi say. | ümumi əhaliyə olan nisbət, % |
|---|---|---|---|---|
| 0 — 14 yaş | 4 883 | 4 829 | 9 712 | 18,76 % |
| 15 — 59 yaş | 16 869 | 16 158 | 33 027 | 63,78 % |
| 60 yaşdan yuxarı | 3 329 | 5 711 | 9 040 | 17,46 % |
| bildirməyənlər | 1 | 0 | 1 | 0,002 % |
| ümumi | 25 082 | 26 698 | 51 780 | 100,0 % |
Kişilər — 25 082 nəf. (48,4 %). Qadınlar — 26 698 nəf. (51,6 %).
Əhalinin orta yaşı — 37,4 yaş. Kişilərin orta yaşı — 35,0 yaş. Qadınların orta yaşı — 39,7 yaş.
İstinadlar
- "Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.)" (rus). 2023-08-18. İstifadə tarixi: 2023-08-23..
- "Сборник «Промышленность Ставропольского края в архивных документах (1945—1991 гг.)" (PDF). 2016-03-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-10-26.
- "Об изменениях в административно-территориальном делении Ставропольского края". 2014-08-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-26.
- Данные Всероссийской переписи населения 2002 года: таблица 02c. М.: Федеральная служба государственной статистики, 2004. (2002zip 2014-10-06 at the Wayback Machine, см. прим. 2016-03-05 at the Wayback Machine)
- . 2017-12-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-15.
- "Том 1. Таблица 2.2 Население КБР по возрастным группам и полу". 2018-10-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-05-09.
Mənbə
- Официальный сайт Карачаево-Черкесской Республики
- Административно-территориальное деление КЧР
- Справочник почтовых индексов / кодов ОКАТО / налоговых инспекций ФНС / адресов
- Газета «Зеленчукская Правда»
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zelencuk rayonu abq Zelenchuk rajon kab cerk Zelenchuk rajon Zelenchuk kuej qarac balk Zelenchuk rajon noq Zelenchuk rajon Rusiya Federasiyasi Qaracay Cerkesiya Respublikasinin terkibinde inzibati erazi vahidi Inzibati merkezi Zelencuk qesebesidir Zelencuk rayonuBayraq Gerb43 43 sm e 41 29 s u Olke RusiyaInzibati merkez ZelencukTarixi ve cografiyasiYaradilib 1922Sahesi 2 931 km Saat qursagi Moskva vaxti d UTC 03 00EhalisiEhalisi 53 819 nef 2023 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 87878Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiUrup rayonu Qaracay Cerkez Respublikasinin cenub qerb hissesinde yerlesir Rayonun umumi sahesi 2930 72 km dir Asagidaki erazilerle hemserheddir serqde Qaracay rayonu qerbde Urup rayonu simalda Krasnodar diyari Xabez rayonu Tarixi1922 ci ilde muasir Zelencuk rayonunun erazisi Qaracay Cerkez Muxtar Vilayetinin terkibine daxil olur 1926 ci ilde Qaracay Cerkez Muxtar Vilayeti Qaracay Muxtar Vilayeti ve Cerkez Milli dairesine 1928 ci ilden Cerkez Muxtar Vilayetine bolunur Batalpas rayonu Simali Qafqaz diyarinin Armavir dairesine verilir 1931 ci ilde Batalpas rayonu legv edildi Onun bir nece kend soveti Cerkez Muxtar Dairesine birlesdirildi Qaracay Muxtar Vilayetine ise Zelacuk ve Kardonikski kend sovetlikleri birlesdirilir Ispravnenski ve Frolovski kend sovetliikleri evvelce Simali Qafqaz diyarinin Otradnenski rayonuna ardindan ise Udobnenski rayonuna birlesdirilir 1931 ci ilde Qaracay Muxtar Vilayetinin bir hissesi olaraq merkezi Zelencuk kendi olan Zelencuk rayonu teskil olunur 1938 ci ilde Ispravnenski ve Frolovski kend sovetlikleri Udobnenski rayonundan Cerkez Muxtar Dairesinin yeni yaradilan Kirovski rayonuna birlesdirilir 1943 cu ilde Qaracay Muxtar Vilayetinin legvi ve qaracaylarin surgun edilmesi ile elaqedar Zelencuk rayonu butun yasayis menteqeleri ile birlikde Stavropol diyarina birlesdirilir 12 yanvar 1957 ci ilde Cerkez Muxtar Vilayeti Stavropol diyarinin bir hissesi olaraq Qaracay Cerkez Muxtar Vilayetine cevrildi Bu zaman Stavropol diyarinin Zelencuk Qaracay ve Ust Cequtinski rayonlari muxtar vilayete birlesdiridi 1 fevral 1963 cu ilde movcud olan 6 kend rayonlarinin yerinde teskil edilir Adige Xabl merkezi Adige Xabl auilu Zelencuk merkezi Zelencuk aulu Qaracaevsk merkezi Qaracevsk seheri Maloqaracaevsk merkezi Uckeken aulu Prikubanski merkezi Ust Cequtinski aulu Xabez merkezi Xabez aulu 12 yanvar 1965 ci ilde Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasi Ali Sovetinin Reyaset Heyeti qerara alir Urup rayonunu teskil edilsin merkezi Pregradnaya auludur Qaracay Cerkez Muxtar Vilayetinin Urup senaye rayonu legv edilsin Qaracay Cerkez Muxtar Vilayetinin Adige Xabl Zelencuk Qaracay Maloqaracaevsk Prikubanski ve Xabez kend rayonlari inzibati rayonlara cevrilsin EhaliMilli terkibXalq 2002 2010ruslar 34 585 64 7 31 988 62 24 qaracaylilar 16 452 30 8 17 026 33 13 yunanlar 371 0 7 301 0 59 ukraynalilar 438 0 8 287 0 56 ermeniler 222 0 4 257 0 50 qaracilar 199 0 4 253 0 49 cerkezler 162 0 3 151 0 29 osetinler 114 0 2 113 0 22 tatarlar 104 0 2 102 0 20 azerbaycanlilar 52 0 1 65 0 13 qumuqlar 41 0 1 59 0 11 abazinler 53 0 1 54 0 11 kabardinler 28 0 1 52 0 10 noqaylar 57 0 1 50 0 10 diger milletler 536 1 0 635 1 24 Cins terkibi 2010 cu il Umumrusiya siyahiya alinmasina olan melumat Yas Kisiler nef Qadinlar yas Umumi say umumi ehaliye olan nisbet 0 14 yas 4 883 4 829 9 712 18 76 15 59 yas 16 869 16 158 33 027 63 78 60 yasdan yuxari 3 329 5 711 9 040 17 46 bildirmeyenler 1 0 1 0 002 umumi 25 082 26 698 51 780 100 0 Kisiler 25 082 nef 48 4 Qadinlar 26 698 nef 51 6 Ehalinin orta yasi 37 4 yas Kisilerin orta yasi 35 0 yas Qadinlarin orta yasi 39 7 yas Istinadlar Chislennost postoyannogo naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2023 goda s uchyotom itogov Vserossijskoj perepisi naseleniya 2020 g rus 2023 08 18 Istifade tarixi 2023 08 23 Sbornik Promyshlennost Stavropolskogo kraya v arhivnyh dokumentah 1945 1991 gg PDF 2016 03 04 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 10 26 Ob izmeneniyah v administrativno territorialnom delenii Stavropolskogo kraya 2014 08 08 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 26 Dannye Vserossijskoj perepisi naseleniya 2002 goda tablica 02c M Federalnaya sluzhba gosudarstvennoj statistiki 2004 2002zip 2014 10 06 at the Wayback Machine sm prim 2016 03 05 at the Wayback Machine 2017 12 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 15 Tom 1 Tablica 2 2 Naselenie KBR po vozrastnym gruppam i polu 2018 10 01 tarixinde Istifade tarixi 2019 05 09 MenbeOficialnyj sajt Karachaevo Cherkesskoj Respubliki Administrativno territorialnoe delenie KChR Spravochnik pochtovyh indeksov kodov OKATO nalogovyh inspekcij FNS adresov Gazeta Zelenchukskaya Pravda