Urup rayonu

Urup rayonu (abq. Уарп район, kab.-çərk. Уарп район / Уарп куей, qaraç.-balk. Уруп район, noq. Уруп район) — Rusiya Federasiyası, Qaraçay-Çerkesiya Respublikasının tərkibində inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Preqradnaya qəsəbəsidir.

Urup rayonu
43°55′ şm. e. 41°11′ ş. u.
Ölkə	Rusiya
İnzibati mərkəz	Preqradnaya
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	1938
Sahəsi	2.782 km²
Saat qurşağı	Moskva vaxtı^[d]
Əhalisi
Əhalisi	▼22.565 nəf. (2019)
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	87876
Rəsmi sayt
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası

Urup rayonu Qaraçay-Çərkəz Respublikasının cənub-qərb hissəsində yerləşir. Rayonun ümumi sahəsi 2782.00 km²-dir.

Aşağıdakı ərazilərlə həmsərhəddir:şərqdə Zelençuk rayonu, qərbdə Krasnodar diyarının Mostovski, şimalda isə Labinski və Otradnenski rayonları, cənubda qismən tanınmış Abxaziya Respublikası.

Rayonun ərazisi respublikanın dağlıq hissəsində yerləşir. Silsilələr və çay vadilərindən ibarətdir. Ərazinin iqliminə dağların təsiri böyükdür (sərin yay, nisbətən isti qış) olur. Rayon torpaqları dağ kənd təsərrüfatı zonasında yerləşir.

Tarixi

Arxiv məlumatlara görə Urup rayonu əvvəllər Preqradnenski adlanırdı. Rayon 7 sentyabr 1938-ci ildə Qaraçay Muxtar Vilayətinin tərkibində təşkil olunmuşdur. Qaraçay xalqının deportasiyası ilə əlaqədar 12 oktyabr 1943-cü ildə Qaraçay Muxtar Vilayəti və Preqradnenski rayonu ləğv edilir. 1957-ci ilin yanvar ayında rayon yenidən təşkil olunur.

RSFSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin 9 yanvar 1957-ci il tarixli 721/3 qərarı ilə Krasnodar diyarından rayona aşağıdakılar yaşayış məntəqələri verildi: Psemyon, Yerşov ferması, Rojkao, Asiya və Podskalnı kəndləri, eləcə də indiki bir sıra qəsəbələr (Yuxarı Beskes, Nijni Beskes, Mostovaya Polyana, Tamski, Toçyonı).

Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 23 fevral 1960-cı il tarixli 713/10 fərmanı ilə Krasnodar diyarının Kurdjin kənd sovetliyi (Kurdjinovo, Predgornı və Tyoplı kəndlərindən ibarətdir) ayrıca Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayətinin Preqradnenski rayonuna verilir.

Əhali

Urbanizasiya

Rayon ərazisində ümumi əhalinin 23,63 % şəhərlərdə yaşayır.

Milli tərkib

Xalq	2002	2010
ruslar	14 000 (75,1 %)	18 885 (77,65 %)
qaraçaylılar	3 476 (18,6 %)	4 456 (18,32 %)
ukraynalılar	407 (2,2 %)	236 (0,97 %)
özbəklər	4 (<0,1 %)	100 (0,41 %)
çərkəzlər	72 (0,4 %)	87 (0,36 %)
ermənilər	57 (0,3 %)	80 (0,33 %)
tatarlar	100 (0,5 %)	68 (0,28 %)
belaruslar	88 (0,5 %)	50 (0,21 %)
almanlar	52 (0,3 %)	39 (0,16 %)
osetinlər	34 (0,2 %)	32 (0,13 %)
noqaylar	18 (0,1 %)	27 (0,11 %)
ləzgilər	38 (0,2 %)	25 (0,10 %)
gürcülər	27 (0,1 %)	23 (0,09 %)
yunanlar	21 (0,1 %)	21 (0,09 %)
azərbaycanlılar	19 (0,1 %)	19 (0,08 %)
balkarlar	4 (<0,1 %)	14 (0,06 %)
qazaxlar	33 (0,2 %)	14 (0,06 %)
abazinlər	9 (<0,1 %)	13 (0,05 %)
digər millətlər	195 (1,0 %)	131 (0,54 %)

Cins tərkibi

2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasına olan məlumat:

Yaş	Kişilər, nəf.	Qadınlar, yaş.	Ümumi say.	ümumi əhaliyə olan nisbət, %
0 — 14 yaş	2 216	2 089	4 305	17,64 %
15 — 59 yaş	7 588	8 097	15 685	64,27 %
60 yaşdan yuxarı	1 694	2 720	4 414	18,09 %
ümumi	11 498	12 906	24 404	100,0 %

Kişilər — 11 498 nəf. (47,1 %. Qadınlar — 12 906 nəf. (52,9 %).

Əhalinin orta yaşı — 38,1 yaş. Kişilərin orta yaşı — 36,0 yaş. Qadınların orta yaşı — 39,9 yaş.

İstinadlar

1. OKTMO (rus.)
2. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2019/bul_dr/mun_obr2019.rar
3. Управление КЧР по делам архивов — Урупский отдел
4. Данные Всероссийской переписи населения 2002 года: таблица 02c. М.: Федеральная служба государственной статистики, 2004. (2002zip, см. прим.)
5. . 2017-12-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-02.
6. "Том 1. Таблица 2.2 Население КБР по возрастным группам и полу". 2018-10-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-05-09. (#parameter_ignored_suggest)

Mənbə

• Официальный сайт Карачаево-Черкесской Республики
• Административно-территориальное деление КЧР
• Справочник почтовых индексов / кодов ОКАТО / налоговых инспекций ФНС / адресов