Azərbaycanca AzərbaycancaDeutsch DeutschLietuvos Lietuvosසිංහල සිංහලTürkçe TürkçeУкраїнська Українська
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az
  • Vikipediya

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax Yun bəzi məməli heyvanların dərisinin üstünü örtən və heyvandan adətən qoyun d

Yun

Yun
www.wikimedia.az-az.nina.azhttps://www.wikimedia.az-az.nina.az
Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: .

Yun — bəzi məməli heyvanların dərisinin üstünü örtən və heyvandan (adətən qoyun, dəvə və s.) qırxılan tüklər.

Ümumi məlumat

Lifli materiallar içərisində birincilik təşkil edən yun əsrlər boyu peşəsi üçün ən yüksək xammal hesab edilmişdir. Bunun üçün insanlar ən çox qoyun yunundan istifadə etmişlər.

image
Yapağı

Qoyun bir qayda olaraq iki dəfə, nadir hallarda il pis gəldikdə, bir dəfə qırxılır. Qırxın dövrü iqlim şəraitilə əlaqədardır. Qırxına aran yerlərdə tez, dağ yerlərində nisbətən gec başlanır. Qırxın yaz və payızda aparılır. Qırxını çobanlar özləri aparır. Bəzən də köməkçilər çobanın və ya sürü sahibinin qohum-əqrəbasından olur. Qırxın qırxlıq aləti vasitəsilə aparılır. Hər bir qırxınçı gündə 20–30 baş, təcrübəli qırxınçılar isə 40 başa qədər qoyun qırxa bilər.

image
Güzəm

Yaz qırxını sürülər yaylağa aparılmazdan əvvəl, payız qırxını isə sürülər yaylaqdan qışlağa dönən vaxt aparılırdı. Yaz yunu daha keyfiyyətli və toxuculuq üçün əlverişli sayılır. Xalq arasında "yapağı" payız yunu, "güzəm" yaz yunu adlanır. Bir qayda olaraq, qoyunun qırxılığa düşüb ölməməsi üçün onu ac olan zaman qırxırlar. Sürü arxaca yığılır. Çoban qoyunu tutub yıxır və qırxılıq ipi ilə qoyunun ayaqlarını bağlayır.

Dəvə yunu əsrlər boyu ən keyfiyətli və ondan hazırlanan paltar və palazlar ən davamlı hesab olunmuşdur. Onun yunu zərif yunlu qoyunun yunundan yüksək qiymətləndirilir. Bir qayda olaraq dəvə ildə bir dəfə aprel-may aylarında qırxılır. Qırxım vaxtı qışın uzun sürməsi, yayın tez gəlməsi ilə bağlıdır. Qışdan gümrah çıxan dəvə yununu tez tökmək istədikdə onu əllə asanlıqla yolmaq olur. Dəvə arıq düşəndə onu qırxılıqla qırxırlar. Dəvənin yununun miqdarı yaşı, cinsi və bəslənməsindən asılıdır. Dəvə 13–15 kq, bəzən də artıq yun verir.

Dəvə yunundan təkcə toxuculuqda deyil, həm də, xalq təbabətində istifadə olunmuşdur. Adətən, dəvə yununu yandırıb isti külünü yaraya qoymaqla qanaxmanı dayandırırlar. Bədnəzərdən qorunmaq üçün də dəvə yunundan istifadə etmişlər. Müəyyən miqdar dəvə yununu parçaya tikib insanın və ya heyvanın münasib yerinə bərkidirlər.

Yerli əhali yundan keçə, xalça, parça, çuval, xurcun, heybə, sicim, örkən və s. şeylər toxuyub hazırlamışlar.

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Bu adin diger istifade formalari ucun bax Yun bezi memeli heyvanlarin derisinin ustunu orten ve heyvandan adeten qoyun deve ve s qirxilan tukler Umumi melumatLifli materiallar icerisinde birincilik teskil eden yun esrler boyu pesesi ucun en yuksek xammal hesab edilmisdir Bunun ucun insanlar en cox qoyun yunundan istifade etmisler Yapagi Qoyun bir qayda olaraq iki defe nadir hallarda il pis geldikde bir defe qirxilir Qirxin dovru iqlim seraitile elaqedardir Qirxina aran yerlerde tez dag yerlerinde nisbeten gec baslanir Qirxin yaz ve payizda aparilir Qirxini cobanlar ozleri aparir Bezen de komekciler cobanin ve ya suru sahibinin qohum eqrebasindan olur Qirxin qirxliq aleti vasitesile aparilir Her bir qirxinci gunde 20 30 bas tecrubeli qirxincilar ise 40 basa qeder qoyun qirxa biler Guzem Yaz qirxini suruler yaylaga aparilmazdan evvel payiz qirxini ise suruler yaylaqdan qislaga donen vaxt aparilirdi Yaz yunu daha keyfiyyetli ve toxuculuq ucun elverisli sayilir Xalq arasinda yapagi payiz yunu guzem yaz yunu adlanir Bir qayda olaraq qoyunun qirxiliga dusub olmemesi ucun onu ac olan zaman qirxirlar Suru arxaca yigilir Coban qoyunu tutub yixir ve qirxiliq ipi ile qoyunun ayaqlarini baglayir Deve yunu esrler boyu en keyfiyetli ve ondan hazirlanan paltar ve palazlar en davamli hesab olunmusdur Onun yunu zerif yunlu qoyunun yunundan yuksek qiymetlendirilir Bir qayda olaraq deve ilde bir defe aprel may aylarinda qirxilir Qirxim vaxti qisin uzun surmesi yayin tez gelmesi ile baglidir Qisdan gumrah cixan deve yununu tez tokmek istedikde onu elle asanliqla yolmaq olur Deve ariq dusende onu qirxiliqla qirxirlar Devenin yununun miqdari yasi cinsi ve beslenmesinden asilidir Deve 13 15 kq bezen de artiq yun verir Deve yunundan tekce toxuculuqda deyil hem de xalq tebabetinde istifade olunmusdur Adeten deve yununu yandirib isti kulunu yaraya qoymaqla qanaxmani dayandirirlar Bednezerden qorunmaq ucun de deve yunundan istifade etmisler Mueyyen miqdar deve yununu parcaya tikib insanin ve ya heyvanin munasib yerine berkidirler Yerli ehali yundan kece xalca parca cuval xurcun heybe sicim orken ve s seyler toxuyub hazirlamislar

Nəşr tarixi: İyun 14, 2024, 12:44 pm
Ən çox oxunan
  • İyul 16, 2025

    İnklüziv cəmiyyət

  • İyul 12, 2025

    İnkişaf psixologiyası

  • İyul 17, 2025

    İlisu Milli Parkı

  • İyul 13, 2025

    İlkinləşdirmə vektoru

  • İyul 16, 2025

    İdrisilər

Gündəlik
  • Ensiklopediya

  • Macarıstan

  • Maksim Levin

  • Türkiyədəki saat qüllələrinin siyahısı

  • Bernard Luis

  • HƏMAS–İsrail müharibəsi

  • Roman Starovoyt

  • Ogüst Roden

  • SoloTürk

  • Paris

NiNa.Az - Studiya

  • Vikipediya

Bülletendə Qeydiyyat

E-poçt siyahımıza abunə olmaqla siz həmişə bizdən ən son xəbərləri alacaqsınız.
Əlaqədə olmaq
Bizimlə əlaqə
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Bütün hüquqlar qorunur.
Müəllif hüququ: Dadaş Mammedov
Yuxarı