fbpx
Wikipedia

Ogüst Roden

Ogüst Roden (tam adı: Fransua Ogüst Rene Roden , fr. François-Auguste-René Rodin; 13 noyabr 1840(1840-11-13)[…] və ya 12 noyabr 1840(1840-11-12), Paris17 noyabr 1917(1917-11-17)[…], Mödon[d]) — Fransız heykəltəraş. O, müasir heykəltəraşlığın əsasını qoyanlardan biri hesab edilsə də, lakin keçmiş ənənələrə qarşı çıxmamışdır. O daima sənəti üzərində çalışsa da, lakin heç vaxt Paris incəsənət məktəbinə qəbul olmamışdır. O mürəkkəb, qabarıq səthə malik unikal heykəltəraşlıq nümunələri yaratmasına baxmayaraq, onun bütün məşhur əsərləri kəskin tənqidlə üzləşmişdir. Buna səbəb işlərinin ənənəvi dekorativ, tematik mövzuda olan heykəltəraşlıq nümunələrinə zidd olması idi. Roden orijinal işlərini yaradarkən ənənəvi mifologiya və alleqoriya mövzularından yararlanmış, insan orqanizminin fərdi xarakteri və fiziki göstəricilərini verməyə çalışmışdır. O, işlərinə qarşı olan mübahisələrə həssas yanaşıdı. Bununla belə, öz üslubunu dəyişməkdən imtina edirdi. Sonrakı işləri hökumət və rəssamlıq cəmiyyəti tərəfdən ona xeyir gətirmişdir. Rodenin yaradıcılığı realizm, romantizm, impressionizm və simvolizmin birləşməsini əhatə edirdi. Roden qəhrəmanlarının hərəkət və emosional durumunu bədii vasitələrlə izləyiciyə çatdırmaqda virtuoz ustalığa yiyələnmişdir. Onun əsas işləri «Düşünən adam», «Kale vətəndaşları» и «Öpüş» heykəlləridir.

Ogüst Roden
fr. Auguste Rodin
Doğum adı René François Auguste Rodin
Doğum tarixi 13 noyabr 1840(1840-11-13)[…] və ya 12 noyabr 1840(1840-11-12)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 17 noyabr 1917(1917-11-17)[…] (77 yaşında)
Vəfat yeri
  • Mödon[d]
Dəfn yeri
  • Villa des Brillants[d]
Vətəndaşlığı
Partnyoru
Fəaliyyəti heykəltəraş, qrafika ustası[d], boyakar[d], fotoqraf
Janrı portret,
Tanınmış işləri
Tələbəsi Antuan Burdel, Konstantin Brankuzi, Kamilla Klodel, Şarl Despio
Mükafatları
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Uşaqlıq və gənclik illəri

 
Roden, 1862-ci il

Ogüst Roden 12 noyabr 1840-cı ildə Parisdə anadan olmuşdur. Atası Jan-Batist Roden prefekturada çalışırdı və Ogüst onun Lotaringiya sakini Mari Şefferlə olan ikinci nigahından dünyaya gələn ikinci övladı idi. Onların ilk övladı isə yaşca Rodendən 2 yaş böyük olan bacısı Mari idi.. Məktəbdə oxuduğu illərdə Roden rəsm dərsindən savayı digər fənnlərə maraq göstərmirdi. 14 yaşında Ogüst atasından École Gratuite de Dessin (Petite École (Kiçik məktəb) kimi də tanınır) təhsil müəssisəsinə daxil olmaq barədə razılıq alır. Çox güman atasının belə qərar verməsində 16 yaşlı bacısı Mari vacib rol oynamışdır. Bu təhsil müəssisəsində gələcəyin rəssam, dekorator, zərgər və oxşar peşə sahibləri nümayəndələri hazırlanırdı. Rodenin müəllimi rəssam və pedaqoq Lekok de Buabodran olmuşdur. Buranı bitirdikdən sonra Roden üç dəfə Milli zərif incəsənət ali məktəbinə qəbul olmağa cəhd göstərsə də, lakin uğursuzluqla rastlaşmışdır. .

Bu dövrdən başlayaraq Roden usta yanında ictimai işlərin hazırlanmasında dekorator, heykəltəraş kimi çalışmışdır. O heykəltəraş Antuan Barinin Təbiət tarixi muzeyində keçirilən dərslərində iştirak edirdi. 1862-ci ildə bacısı Mari peritonitdən (qarın boşluğu iltihabı)monastrda dünyasını dəyişmişdir. Bacısının ölümündə özünü günahkar sayan Roden müəyyən müddət heykəltəraşlıqla məşğul olmağı dayandırmışdır. Rodenin istedadına bələd olan Xoşbəxt sirr konqreqasiyasının yaradıcısı keşiş Pyer Eymar rahib olmağa çalışan Rodeni yenidən incəsənətlə məşğul olmağa qaytara bilmişdir. Roden Antuan-Lui Baridən dərslər götürməklə yanaşı dekorator kimi çalışmağa başlamışdır. 1863-cü ildə keşiş Eymarın büstünü yaratmışdır.

Heykəltəraşlığa yenidən qayıtdıqdan sonra Roden bir müddət dekorator kimi çalışmışdır. Həmin dövrdə işlərini anonim olaraq yerinə yetirdiyindən əsərlərin əksəriyyətini identifikasiya etmək mümkün deyil. Məlumdur ki, Roden Parisin Qaite teatrı və Qoblen teatrının(hal-hazırda kinoteatr kimi fəaliyyət göstərir) fasadının tərtibat işlərini yerinə yetirmişdir. 1864-cü ildə toxucu Roza Bere ilə tanış olmuş və onunla birgə yaşamışdır. Roza cəlbedici görünüşə sahib olduğundan o Rodenin bir sıra əsərlərinin modeli qismində çıxış etmişdir. Bunlara misal olaraq, “Güllü şlyapalı qız” (1865-1870), “Minyon” (1870) və “Vakxankalar” heykəllərini (Sonuncu müvafiq yerdəyişmə zamanı sınmışdır) göstərmək olar.Roden Roza Bere ilə uzun müddət nigahda olmasalar da, heç vaxt ayrılmamışdılar. Lakin Roden daimiliyi sevmədiyindən onların münasibətlərində fərqli mərhələlər olmuşdur.

Formalaşması

Roza Bere ilə tanışlıqdan sonra Roden vaxtilə at tövləsi olmuş yeri şəxsi emalatxanasına çevirmişdir. 1864-cü ildə Roden Bibi ləqəbli yerli sakinin büstünü hazırlamışdır. Burada heykəlin fərqləndirici xüsusiyyəti qəhrəmanın ifadəli simasının sınmış burunla təsvir edilməsi idi. Şaxtalar zamanı pis şəraitdə saxlanılan gəncin büstü çatlamış, nəticədə yalnız maska qalmışdır. Bu isə Rodenə “Burnu sınmış insan” büstünü Paris Salonuna göndərməyə mane olmuşdur. Qırışlar, çapıqlarla dolu olan büstün siması akademik gözəllik qanunauyğunluğuna müvafiq olmadığından rədd edilmişdir. 1864-1870-ci illərdə Roden heykəltəraş Alber Karrye-Bellezin emalatxanasına çalışaraq dekorativ heykəlciklərin hazırlanması ilə məşğul olmuşdur.

1870-ci ildə Fransa-Prussiya müharibəsinin başlaması ilə əlaqədar 30 yaşlı Roden Milli Qvardiya polkuna səfərbər edilmiş, kapral rütbəsinə qədər yüksəlməyi bacarmışdır. Lakin növbəti tibbi müayinələrdən birində Rodenin uzağı görməməsi aşkarlanmış və o ordudan təxris olunmuşdur. Müharibə heykəltəraş üçün işsizlik və kasıblıq deməkdir. Bu səbəbdən Belçikaya köçən Karrye-Bellez Brüssel fond birjası binasının tərtibatı sifarişini alır. Belçikalı heykəltəraşlardan briqada toplayan Karrye-Bellez Rodenə Brüsselə gələrək onunla birgə çalışmaq təklifini irəli sürür. . Təklifi qəbul edərək Brüsselə gələn Roden burada bir neçə ay qalmağı düşünsə də, həmin müddət 6 ilə qədər uzanır.

Roden Brüsseldə olarkən şəxsi evlər, birja binası üçün bir neçə heykəl, Loos burqomistrinin abidəsinin yan fiqurlarını hazırlamışdır. İş günündən sonra Roden Karrye-Bellez üçün kiçik heykəlciklər hazırlayırdı. O, isə onları bürüncə boyayaraq satırdı. Bir dəfə Roden bir heykəlciyi öz adı ilə imzalayıb Karrye-Bellezin vasitəçisinə satmaq istəmişdir. Lakin qiymət razılığı əldə edilmədiyindən vasitəçi Karrye-Bellezə bu haqda xəbər vermişdir. O isə dərhal Rodeni yanından qovmuşdur.

Fransa-Prussiya müharibəsinin bitməsindən sonra Karrye-Bellez Fransaya qayıtmış və müqaviləyə əsasən dekorasiya işlərinin tamamlanmasını heykəltəraş Antuan-Jozef Van Rasburq həyata keçirmişdir. O şəxsi işə başlamaq qərarına gələrək Rodendən onun şəriki olmağı xahiş edir. Onlar birlikdə İkseldə emalatxana icarəyə götürərək, işlərinin birgə satışını həyata keçirmək qərarını alırlar. Aralarındakı razılığa əsasən Belçikada satılacaq bütün heykəlciklər van Rasburq, Fransadakılar isə Rodenin adı altında satışa çıxmalı idi. Belçikada olduğundan Van Rasburq müştərilərini elə yerindəcə tapa bilirdi. Lakin Roden Belçikada ola-ola Fransadan hər hansı bir müştəri tapmaq imkanına malik deyildi. Roden emalatxanada daha çox vaxt keçirərək çoxlu imzasız dekorativ işlər hazırlamışdır. Ehtimal olunur ki, həmin dövrdə Van Raburqun adı ilə satılan işlərin bəziləri Roden tərəfindən hazırlanmışdır. Lakin bunu sübut edəcək hər hansı bir müəlliflik sübutu yoxdur. .

Roden əldə etdiyi qazanc sayəsində Rozanı Parisdən İkselə gətirmişdir. 1875-ci ildə isə Roden “Burnu sınmış insan” büstünü (bu dəfə mərmərdən hazırlamışdır) yenidən Salonda nümayiş etdirmiş və bu dəfə qəbul edilmişdir..

Müəyyən qədər gəlir əldə etdikdən sonra Roden 1876-cı ildə İtaliyaya səyahət edir. Orada Genuya, Florensiya, Roma, NeapolVenesiyaya səfərlər edir. Rodenin məqsədi İntibah incəsənəti, xüsusən MikelanceloDonatellonun yaradıcılığı ilə yaxından tanış olmaq idi. Onların işləri onun ədəbi istiqamətinə çox dərin təsir göstərmişdir. Sonralar Roden bu haqda belə söyləmişdir. "Məhz Mikelancelo məni akademik heykəltəraşlıqdan azad etdi". " Rodenin İtaliyaya yolu Reyms şəhərindən keçdiyindən heykəltəraş burada ilk dəfə olaraq ən məşhur qotik kafedrallardan biri olan Reyms kafedralını görmüşdür. Bu tikili Rodeni sanki yerindən silkələmiş və onda ömrü boyu qotik memarlığa olan sevgini formalaşdırmışdır..

Ədəbi müstəqillik

 
Ogüst Roden, Con Singer Sargent, 1884

1877-ci ildə Roza ilə birgə Parisə qayıdan Roden Senanın sol sahilində kiçik bir mənzilə köçür. O geri qayıdarkən bədbəxtliklərlə üzləşir: anası ölmüş, atasının gözləri tutulmuşdur. Roden artıq 11 yaşı olan oğlunu 6 ildir ki görmürdü. Bundan savayı, Bürünc dövr heykəli üzərində ittihamlar hələ də davam edirdi.

Roden ictimai komissiyalarda çalışan bir çox tanınmış heykəltəraşlarla əməkdaşlıq edərək ilk növbədə Jan-Batist Karponun tərzində memorial və neobarokko üslubunda əsərlər yaratmışdır. Roden komissiya tərəfindən keçirilən yarışmaya Lazar Karno, Deni Didro, Jan-Jak Russonun heykəllərini təqdim etsə də o uğursuzluqla nəticələnmişdir.

 
Kamilla Klodel (1864–1943)
 
Roden studiyasında

1875-ci ildən Sevr manufakturasının direktoru olmuş Karrye-Bellez Rodeni yanında işləmək təklifini etmişdir. Bu təklif aralarındakı barışıq anlamına gəlirdi. Ədəbi cəmiyyət onun işlərini çox bəyənirdi. Onun dostlarından biri yazıçı Leon Kladel Rodeni Paris Salonuna dəvət etmişdir. İlk əvvəl utancaqlığı ilə seçilən Rodenin zaman keçdikcə ictimai tədbirlərdə çıxış etməyə başlaması şöhrətinin artmasına səbəb olmuşdur. Fransa dövlət xadimi Leon Qambetta Rodenlə görüşmək arzusunda idi. Belə ki vaxtilə onlar arasında Salonda baş tutmuş görüş dövlət xadimində xoş təəssüratlar yaratmışdır. Qambetta Roden barədə fikirlərini bir neçə nazirə bölüşmüşdür. Onlardan biri Təsviri incəsənət nazirinin müavini Edmund Turke olmuş, o öz növbəsində sonradan Rodenlə görüşmüşdür.

Turke ilə münasibətləri Rodenə gələcək işlərində yardımçı olmuşdur. Turkenin sayəsində o komissiya tərəfindən 1880-ci ildə Parisdə tikiləcək Dekorativ incəsənət muzeyinin yeni binasının portalının yaradılması sifarişini almışdır.

Lakin Roden sifarişçi ilə danışılmış müddətə (1885-ci ilə) qədər işi yekunlaşdıra bilməmişdir. Həmçinin muzeyin yeni binası da tikilməmişdir. Lakin Roden heykəlin üzərində çalışmağa davam etmiş, əsərə “Cəhənnəm qapıları” adını vermişdir. Həmin portaldan olan bir çox heykəllər ayrıca iş kimi çox məşhurlaşmışdır. Bunlar Düşünən adamÖpüş heykəlləridir.

1883-cü ildə Roden heykəltəraş Alfred Buşenin dərs dediyi qızlardan ibarət tələbə qrupuna nəzarət etmək dəvətini alır. Orada o başqalarından açıq-aşkar istedadı ilə fərqlənən gənc Kamilla Klodellə tanış olmuşdur. 1885-ci ildən başlayaraq Klodel Rodenin emalatxanasında köməkçisi kimi çalışmağa başlamış, bəzi əsərlərində modellik etmişdir. Tezliklə onların bir-birinə olan ehtirası ədəbi yaradıcılıqlarına da təsirsiz ötüşməmişdir. .Rodenin həmin dövrə təsadüf edən heykəllərinin əsas mövzusu eşqlə bağlı olmuşdur. Bu işlər arasında ən məşhurları «Öpüş» и «Əbədi büt» heykəlləridir. .

1898-ci ildə Roden və Kamilla Klodel ayrılmışdılar. Bunun nəticəsi olaraq Kamilla Klodel də psixi pozğunluğun əlamətləri üzə çıxmağa başlamışdır. 1913-cü ildə qohumları Kamillanı psixiatrik xəstəxanaya yerləşdirmiş və 1943-cü ildə elə orada da dünyasını dəyişmişdir. Kamillanın diplomat, şair qardaşı Pol Klodel bacısının faciəsində Rodeni günahlandırmışdı. .

Roden "Cəhənnəm qapıları" heykəl kompozisiya ilə məşğul ikən digər sifarişləri də qazanmışdır. O Kale şəhərinin tarixində iz qoymuş hadisəni əbədiləşdirmək imkanı əldə etmişdir. 1891-ci ildə isə fransız yazıçı Onore de Balzakın abidəsinin yaradılması da Rodenə həvalə edilmişdir.

İşləri

 
Bürünc əsr (1877).
 
Ogüst Rodenin Edvard Stayxen tərəfindən çəkilmiş fotosu, 1911

İtaliyadan qayıtdıqdan sonra Roden təxminən 18 ay ərzində Bürünc əsr adını daşıyan heykəli üzərində çalışmışdır. İnkişaf etmiş əzələlərə sahib belçikalı əsgəri o, heykəlin modeli qismində təsvir etmişdir. Heykələ baxdıqda açıq aşkar Mikelancelonun “Ölən qul” əsərinin təsiri altında hazırlanmasını hiss etmək olar. Belə ki bu heykəldə də qəhrəmanın bədəninin vəziyyəti, əllərinin arxaya qoyulması, gözlərinin bağlı olması eynilə Mikelancelonun yaratdığı heykəldəki kimidir.

1877-ci ildə Roden gipsdən hazırladığı sol əlində nizə tutmuş heykəli “Məğlub edilmiş” adı altında ilk dəfə Belçikada nümayiş etdirmişdir. O əsərini fransız əsgərlərinin cəsarətinə yaradılan abidə adlandırmış, növbəti il Salona göndərmişdir. Heykəli Fransa ictimaiyyətinə nümayiş etdirməmişdən öncə Roden nəzərdə tutulan “məna”nı elə dəyişdi ki, heykələ baxdıqda insanın əzabları deyil, oyanış hiss olunsun. O heykəldən nizəni götürərək ona “Bürünc əsr” (Rodenin vermək istədiyi adlar arasında “Yazın oyanışı”, “İbtidai insan” kimi adlar vardı) adını vermişdir. Roden heykəldə işıq və kölgə effektini o qədər real təsvir etmişdir ki, onu surmulajda- canlı modelin bədənindən bir hissə götürməkdə ittiham edirdilər. O araşdırma apaırılmasını tələb edir və nəticədə heykəltəraşlar komitəsi tərəfindən ona bəraət qazandırılmışdır. Nazir Turke bu əsərdən heyrətlənmiş, 2200 frank məbləğində dövlət tərəfindən alınmışdır. . 1880-ci ildə heykəlin bürüncdən hazırlanmış versiyası da Salonda sərgilənmişdir.. Bürünc tökmədən hazırlanan bu heykəl bir daha 1880-ci ildə Salonda nümayiş olunmuşdur.

 
Vəftizçi İohann (1878)

Bir dəfə Rodenin yanına bir italyalı kəndli gələrək model qismində çıxış etmək istəməsini bildirmişdir. Kəndli düzgün gözəl bədən quruluşuna sahib idi. Rodenin daha çox onun yerişi zamanı hərəkətləri heyran etmişdir. Roden hərəkəti elə təsvir etmək istəyirdi ki, heykəlin hər iki ayağı yerə möhkəm söykənsin və ağırlığı hər ikisi arasında bərabər şəkildə bölünsün. Nəticədə o iki heykəl hazırlamışdır: “Yeriyən” (1877) və “Vəftizçi İohann” (1878) “Yeriyən” heykəli (yeriyən insan fiquru başsız və əlsizdir) ikinci heykəlin etüdü hesab olunur. İkinci heykəldə sadəcə əl jestindən başqa hər hansısa bir fərqləndirici atribut yoxdur. Rodenin işini belə adlandırmasının səbəbi odur ki, modelin fiquru onda qeyri ixtiyari olaraq Vəftizçi İohannla assosiasiya yaratmışdır. Sonralar Roden bu haqda demişdir: “ Mən dərhal Vəftizçi İohann, başqa sözlə, olduğundan daha böyük görsənən tanrıya inanan təbiətin uşaqları haqda düşündüm. . O bir daha realistik ölçülərdə təsvir etməyə görə tənqid olunmasın deyə vəftizçi İohannı 6-7 fut(2m) hündürlükdə vermişdir. 1880-ci ildə Roden “Vəftizçi İohann” heykəlini Paris Salonunda nümayiş etdirmiş və əsər üçüncü mükafata layiq görülmüşdür.

1878-ci ildə Roden Fransa-Prussiya müharibəsi zamanı Parisin müdafiəçilərinə həsr olunmuş abidə yarışmasında iştirak etmişdir. O, “Silaha çağırış” adlı heykəlini hakim jürisinə təqdim edir. Bu heykəl eyni anda tam ifadəliliyi və monumentallığı özündə birləşdirən qanadlı qadın fiqurunun alleqorik təsviridir. Heykəl məşhurlaşsa da, lakin bu münsiflər heyətində hər hansı bir təəssürat oyatmamışdır. Hətta heykəl ilkin mükafat siyahısına salınmamışdır. O yalnız Hotel de Vilin fasadında d’Alamberin heykəlini hazırlamışdır. Yaxşı qazanc əldə edən Roden 1882-ci ilə qədər burada qalmışdır. 1881-ci ildə minnətdarlıq əlaməti olaraq Roden Karrye-Bellezin büstünü yaratmışdır. .

Əsas işləri

Cəhənnəm qapıları

1880-ci ildə Fransa dövləti Rodenə heykəltəraşlıq portal sifarişini vermişdir. Bu portal Parisdə yerləşən Dekorativ incəsənət muzeyinin yeni binasını bəzəməli idi. Lakin Roden sifarişçi ilə danışılmış müddətə (1885-ci ilə) qədər işi yekunlaşdıra bilməmişdir. Həmçinin muzeyin yeni binası da yaradılmamışdır. Lakin Roden heykəlin üzərində çalışmağa davam etmişdir.

. Roden Lorenso Giberti tərəfindən Florensiya baptisteriyası üçün hazırlanmış bürünc qapılardan ilhamlanmış və süjetlər üçün ideyaları Dantenin İlahi komediyası, Mikelancelonun Qiyamət günü, Şarl Bodlerin «Şər çiçəkləri əsərlərindən və qotik kafedralların portallardakı obrazlardan götürmüşdür. .

 
Rodenin Düşünən adam (1879–1889) əsəri - heykəltəraşlıq tarixində ən tanınmış işlərdən biri.

6 metr hündürlükdə olan “Cəhənnəm qapıları” heykəl kompozisiyasında 186 fiqur vardır. Onlardan bir çoxları, o cümlədən “Ani sevgi”, Öpüş, “Adəm” və “Həvva” heykəlləri ayrıca olaraq bürünc və mərmərdən hazırlanmışdır. “Düşünən adam” Rodenin ən məşhur işlərindən biri olmaqla dünya heykəltəraşlıq tarixində ən tanınmış əsərlərdəndir. Roden bu heykəli öz əsərləri üçün obrazlarını götürdüyü Cəhənnəmin müəllifi Dantenin portreti qismində yaratmışdır. İnsan fiquru Adəm peyğəmbər, mifoloji Prometey kimi də xarakterizə olunur. Zaman keçdikcə Roden şair, filosof və yaradıcı obraz üzərində yenidən işləmişdir. Dəyişiklikdən sonra heykəldəki “fiziki güc intellektual gücü təcəssüm etdirməyə” başlamışdır. .

"Cəhənnəm qapıları heykəl kompozisiyasından məşhurlaşmış digər heykəl “Öpüş” əsəridir. Əsər ilk əvvəl “İlahi komediya”nın personajlarından biri olan Françeska da Rimini ilə Paolo Malatestanın sevgisinin təsviri idi. (Françeska ərindən gizlicə Paolo ilə sevgili olmuş, sonradan əri onları xəyanət etdiyi zaman tutaraq öldürmüşdür. Onlar əbədi sevginin simvollarına çevrilmişdir.) . «Cəhənnəm qapıları» ilk günahkarlar “Adəm” və “Həvva”nın nəhəng heykəllərini çərçivəyə salmalı olsa da, hər dəfə dəyişiklik etdiyindən ilkin fikrindən daşınmışdır. Adəmin heykəli “Cəhənnəm qapıları” heykəl kompozisiyasına daxil olan və Adəmin müxtəlif rakurslardan görünüşünü özündə birləşdirən “Üç kölgə” hissəsinin əsasına çevrilmişdir. .

Kale vətəndaşları

Əsas məqalə: Kale vətəndaşları
 
Kale vətəndaşları (1884-1889) Viktoriya parkı, London, İngiltərə.

Rodenin ən məşhur işlərindən biri 1888-ci ildə tamamladığı Kale vətəndaşları heykəl kompozisiyasıdır. Kale şəhər rəhbərliyi 10 illər ərzində şəhərin qəhrəmanlıq tarixini əbədiləşdirmək tarixi abidə yaratmaq axtarışında olmuşdur. Bu layihə barədə xəbər tutan Roden orta əsrlər motivləri və vətənpərvərlik mövzusunu araşdırmağa başlamışdır. Tezliklə memorialın yaradılması təklifi komissiya tərəfindən təsdiqlənmiş, Roden isə abidənin memarı təyin olunmuşdur. Bu memorial öz həmşəhərlilərini xilas etmək üçün öz canlarını qurban verməyə hazır olan 6 nəfər Kale sakinini əbədiləşdirməli idi.

Yüzillik müharibə zamanı ingilis kralı III Eduard Kale şəhərini mühasiyə almışdır. Bir müddət sonra yaranmış aclıq səbəbindən müdafiə olunan şəhər təslim olmaq məcburiyyətində qalmışdır. Kral şəhər sakinlərinə rəhm eləyəcəyinə o şərtlə söz verir ki, şəhərin ən tanınmış 6 sakini cındır paltarda, ayaqyalın və boyunlarına kəndir sallamış vəziyyətdə onun hüzuruna gəlməlidir. Onlar kralın hüzuruna gələndə III Eduard onları edam etmək əmrini versə də, həyat yoldaşı kraliça Filippa Henneqau onların rəhm eləməyi kraldan xahiş edir.

1884-cü ildə layihəyə başlayan Roden Yüzillik müharibənin ilkin mərhələsinin tarixini özündə əks etdirən fransız yazar Jan Fruassarın "Xronikalar"ından bəhrələnmişdir.

Şəhər rəhbərliyi 6 nəfərdən ən yaşlısı və özünü qurban verməyə hazır olan ilk könüllü Yustaj de Sen Pyerin memorialın mərkəzindəki alleqorik təsvir olunacağını düşünsələr də,lakin Roden bu heykəl kompozisiyaya 6 nəfərin fərqli və mürəkkəb emosiyalarının tədqiqi kimi yanaşmışdır. Şəhər rəhbərliyi bundan narazı olduğunu bildirdikdə, Roden layihəni dayandırmağa hazır olduğunu və düşündüyü ideyanı dəyişməyəcəyini bildirmişdir. Nəticədə şəhər rəhbərliyi onunla razılaşmalı olmuşdur.

Kale vətəndaşları heykəl kompozisiyası ilk dəfə 1889-cu ildə nümayiş olunmuşdur. Bu bürünc heykəl təxminən 2 ton çəkidə, oradakı insan fiqurları isə 6,6 fut hündürlükdə idi. Təsvir edilmiş 6 nəfər şəxs vahid qəhrəmanlıq süjetini nümayiş etdirmişdir. Burada hər bir sakin bir-birindən təcrid olunmuş və onları gözləyən tale ilə fərdi olaraq mübarizə aparmaları barədə düşüncələrə dalmış şəkildə təsvir olunmuşdur. Tezliklə Roden abidə üçün hündür pyedestalın qoyulması təklifini irəli sürmüşdür. O torpaq səviyyəsində abidənin yerləşdirilməsini arzulayırdı. Buna səbəb izləyicilərin "abidənin mahiyyətini qavramağa" çalışmasına yardımçı olmaq idi.

1889-cü ildə Roden və Klod Monenin qalereyada təşkil etdikləri birgə sərgidə “Kale vətəndaşları” əsəri əsas hadisə idi. Bu sərgidə Rodenin 36 heykəli, Monenin isə 70 rəsmi nümayiş olunmuşdur. . 1895-ci ildə heykəl Kale şəhərində yerləşdirilmişdir. Deyilənə görə, bu heykəlin hazırlanmasında da Kamilla Klodel Rodenə kömək etmişdir. Lakin bu, bir çox tarixçilərin mübahisəsinə səbəb olmuşdur.

Sifarişlər və mübahisələr

 
Roden Muzeyində nümayiş olunmuş Balzakın (1891–1898) heykəli . Eyni heykəl Parisdə Balzakın abidəsi kimi istifadə olunur.
 
Roden, karyerasının orta çağlarında
 
1896-cı ilə aid bu fotoşəkildə Roden studiyasında assistenti Henri Lebozla birgə Viktor Hüqonun abidəsi üzərində aparılan işə müşahidə edir.
 
The Balzakın heykəli, Paris

1884-cü ildə Çili hökuməti Rodenə mərhum prezident Fransisko Vikunya və yenicə bitmiş İkinci Sakit okean müharibəsinin qəhrəmanı hərbi sərkərdə Patrisio Linçin heykəllərinin hazırlanmasını sifariş etmişdir.Patrisio Linç at üzərində təsvir olunmalı idi. At heykəli isə Rodenin çoxdankı arzularından biri idi. Roden heykəlin iki maketini hazırlasa da, Çilidə baş vermiş çevriliş səbəbilə heykəllər hazırlanmamış, maketlər isə məhv olmuşdur. Eyni zamanda Roden Çilinin Fransadakı səfirinin xanımının büstünü hazırlamışdır. Bu, onun ən parlaq işlərindən hesab olunur. .

1883-cü ildə Roden tənqidçi Edmon Bazirin himayəsilə Viktor Hüqonun büstünü yaratmaq icazəsini almışdır. 80 yaşlı klassik bu layihəyə o qədər də həvəs göstərmirdi. O hesab edirdi ki, onun ən yaxşı büstü düz 10 il əvvəl David d’Anje tərəfindən yaradılmışdır. Büst üzərində işin çətinləşməsinə səbəb Hüqonun poza almaq istəməməsi idi. Lakin Rodenə yazıçının evinə gəlmək, onun gündəlik məşğuliyyətlərində iştirak etmək, eskizlər hazırlamağa icazə verilmişdir. Bundan savayı, Roden fotoşəkillərlə də çox işləyirdi. Yazıçının büstü 1883-cü ildə tamamlanmış və növbəti il Salonda nümayiş edilmişdir. .

1889-cu ildə Roden Nansi şəhərində rəssam Klod Lorren heykəlinin yaradılması ilə bağlı keçirilən müsabiqədə iştirak etmişdir. Rodenin layihəsi çətinliklə də olsa qəbul olunmuşdur. Sonda bürüncdən heykəl hazırlanaraq şəhər parkında qoyulmuşdur. Roden öz işini kifayət qədər aşağı qiymətləndirmişdir: belə ki zərif fiqur hündür postamentdə qeyri proporsional görsənmişdir. .

Rodenin digər tanınmış işləri içərisində fransız ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələri Viktor Hüqo и Onore de Balzakın heykəlləridir. 1886-cı ildə Rodenə Hüqonun heykəlinin yaradılması sifariş olunmuşdur. Abidə yazıçının 1 il əvvəl dəfn olunduğu Panteonda qoyulmalı idi. Rodenin namizədliyi onun üçün seçilmişdir ki, o daha əvvəl əksəriyyət tərəfindən bəyənilən yazıçının büstünü yaratmışdır. Lakin heykəl üzərində iş bitdikdən sonra sifarişçilərin gözləntilərinə uyğun gəlməmişdir. Heykəltəraş Hüqonu qayaya söykənən üç muza ilə əhatələnmiş titan qismində təsvir etmişdir. . 1890-cı ildə Roden ilkin düşüncəsi üzərində dəyişiklik edərək muza fiqurlarını heykəldən götürmüşdür. Hüqonun abidəsi 1909-cu ildə Pale Royalda yerləşən bağda ucaldılmışdır. .

1891-ci ildə ədəbiyyatçılar cəmiyyətinin prezidenti Emil Zolyanın şəxsi cəhdləri sayəsində Rodenə 2 il ərzində Balzakın heykəlinin yaradılması sifariş olunmuşdur. Balzak ömrünün sonlarında artıq çəkidən əziyyət çəkmişdir. Müasirlərinin xatirələrinə inansaq, Balzak geyimdə dominikan rahiblərinin formasız cübbəsinə üstünlük verirdi. . Heykəltəraş dərhal işə başlamışdır. Heykəltəraş heykəlin duruşunu çox yaxşı yonmaq üçün çoxlu sayda çılpaq fiqur təsvirləri olan eskizlər çəkmişdir. Bütün bunlara baxmayaraq, o yenə də deyilən müddətə işi bitirə bilməmişdir. Sifarişçilər onun studiyasına daxil olduqda “formasız kütlə” kimi xarakterizə etdikləri layihəni görərək təəccüblərini saxlaya bilməmişdilər. . Tamamlanmamış abidənin ictimai nümayişi 1898-ci ildə Salonda baş tutmuşdur. Bu abidə qalmaqala səbəb olsa da, bir çox incəsənət xadimləri Rodenin tərəfini saxlamışdılar. Nəticədə ədəbiyyatçılar cəmiyyəti bu işi qəbul etməkdən imtina edərək, abidənin hazırlanmasını Aleksandr Falqerə tapşırmışdılar. Roden isə əvvəlcədən ödənilmiş avansı geri qaytararaq abidəni özündə saxlamışdır. Rodenin hazırladığı abidə yalnız 1939-cu ildə Parisdə qoyulmuşdur.

İncəsənət tarixçisi Kennet Klarkın təqdimatında BBCdə yayımlanan "Sivilizasiya" serialında abidə "XIX əsrə aid bu heykəl Mikelancelonun dövründən bəri ən böyük abidələrdən" biri adlandırılmışdır. ."

Son illəri

 
Öpüş, 1889

1895-ci ildə Roden Paris yaxınlığında yerləşən Medon şəhərciyində Briyan Villası adlı malikanə almışdır. O orada emalatxana yaratmış və heykəllərini Medona aparsa da, sonradan kifayət qədər yerin olmaması səbəbindən əl işlərini Parisə geri göndərmişdir. . Əldə etdiyi gəlirlər sayəsində Roden incəsənət əşyalarının kolleksiyası ilə məşğul olmağa başlamışdır. O Villa Briyan adlı malikanəsində çoxlu sayda misir, yunan и roma heykəlləri, fars miniatürləri və bir çox müasiri olan fransız rəssamlarının işlərini (həmin əsərlər arasında Van Qoqun Tanqi atanın portreti rəsmini görmək olar) yığırdı. .

Fransa hökuməti 1900-cü ildə Parisdə keçirilən Ümumdünya sərgisində bütöv bir pavilyonu Rodenə vermişdir.Roden yaradıcılığının ilk dövrlərinə təsadüf edən “Burnu sınmış insan” heykəldən başlayaraq sənətkarın 136 və tamamlanmamış 14 işi burada nümayiş olunmuşdur. Bu sərigədə ilk dəfə olaraq “Cəhənnəm qapıları” heykəl kompozisiyası da nümayiş olunmuşdur. Kataloqun ön sözündə tənqidçi Arsen Aleksandr Rodeni özü kimi istedadına görə vaxtında dəyərləndirilməyən Rixard Vaqnerlə müqayisə etmişdir. Roden bu sərgi hesabına yaratdığı əsərlərini 200 000 frank dəyərində dünyanın müxtəlif muzeylərinə satmışdır.. Yaşlı vaxtlarında Rodenin əla rəssam-qrafik olması üzə çıxmışdır. Əgər gənclik illərində modellərinin eskizlərini çəkmək ona çətin gəlirdisə, zaman keçdikcə o modeldən gözünü çəkmədən rəsmləri ani çəkməyi öyrənmişdir. Nadir hallarda o təsvirləei akvarellə boyayardı. 1897-ci ildə sənayeçi və kolleksiyaçı Moris Feney Rodenin 147 eskizini 125 nüsxədə albomda çap etdirmişdir.

.1906-cı ildə Kamboca kralı Sisovat Fransaya səfər etmişdir. Onu müşayət edən rəqqas truppası Paris və Marseldə çıxışlar nümayiş etdirmişdir. Rəqqaslara heyrətlənən Roden hər iki çıxışa tamaşaçı kimi getmiş və orada seriya eskizlər çəkmişdir..

1900-cü illərdə Roden mütəmadi olaraq dövrünün zəngin və məşhur insanlarının porretlərini çəkmək sifarişləri almağa başlamışdır. Onun şöhrəti artdıqca o Rayner Mariya Rilke, Oktav Mirbo, Joris-Karl Qyuismans, Oskar Vayld kimi bir çox məşhur yazıçıların diqqətini çəkmişdir. Onun müştəriləri arasında Bernard Şou, Qustav Maler, Jorj Klemanso, Argentina prezidenti Dominqo Faustino Sarmento, kimyaçı Marselen Bertlo kimi şəxslər vardı. 1914-1915-ci illərdə Roden Roma papası XV Benediktin büstünü yaratmaq üçün Romaya səfər etmişdir. Maraqlıdır ki, Klemanso Roden tərəfindən çəkilmiş portretini bəyənməmişdir. Hesab edirdi ki, portretdə o sanki “monqol generalı”na oxşar təsvir edilmişdir..

Rodenin qazancı emalatxanasında istedadlı gənc heykəltəraşların muzdla ona assistentlik etməsinə imkan vermişdir.1890-1900-cü illərdə Rodenin yanında çalışanlar arasında Antuan Burdel, Şarl Despo, Jül Debua, Fransua Pompon Aristid Mayol kimi heykəltəraşlar olmuşdur.. 1897-1899-cu illərdə Rodenin qız tələbələri arasında rus heykəltəraş Anna Qolubkina da olmuşdur. 1904-cü ildə Rodenin model və tələbəsi qismində olanlardan biri də britaaniyalı rəssam Meri Con Qvendolen olmuşdur. (o da heykəltəraşın məşuqələrindən biri olmuşdur). Abstrakt heykəltəraşlığın əsasını qoyanlardan biri olan rumın əsilli fransız heykəltəraş Konstantin Brankuzi 2 ay Rodenin emalatxanasında çalışmış, lakin “böyük ağac altında heç nə bitmir” deyimini yada salaraq oranı tərk etmişdir. Sənətşünas Bernar Şampinyolun sözlərinə görə. Roden özündən sonra onun üslubu və estetikasını inkişaf və davam etdirəcək birini qoya bilməmişdir. Uzun müddət onun yanında çalışan və özünü onun tələbələri adlandıran bir çox heykəltəraş klassik ənənələrə sadiq qalmışdır. . 1905-1906-cı illərdə Rodenin şəxsi katibi alman şairi Rayner Mariya Rilke, olmuşdur. Rilke sonralar heykəltəraşın bioqrafiyasını yazmışdır. Roden yaşlaşdıqca qadın gözəlliyinin qurbanına çevrilmişdir. Onun əyləncələri uzunmüddətli olmurdu. Yeganə istisna fransız əsilli amerikalı markiza de Şuazel olmuşdur. Onlar arasında eşq 1904-cü ildən 1912-ci ilə kimi davam etmişdir. Rodenin dostları de Şuazelin zövqsüz geyinən, incənətdən başı çıxmayan qadın olmasına baxmayaraq, heykəltəraşı öz iradəsinə tabe etməyi bacarmış, onun qazanc və şöhrətindən istifadən birisi kimi xatırlamışdılar. Roden sonralar de Şuazel haqda “ömrünün 7 ilini ona korladığını” bildirmişdir.. 1908-ci ildə Böyük Britaniya, İrlandiya kralı VII Eduard Rodenin Medondakı malikanəsinə baş çəkmişdir. . Həmin ildə Rilke Rodeni XVIII əsrə aid edilən Biron hoteli adlanan malikanədə kirayə tutduqları mənzilə qonaq dəvət etmişdir. Malikanə Rodenin o qədər xoşuna gəlmişdir ki, malikanənin birinci mərtəbəsini studiyaya çevirmiş və ömrünün son illərini orada yaşamışdır. . Roden orta əsrlər kafedrallarına olan çoxdankı sevgisini 1914-cü ildə nəşr edilmiş “Fransa soborları” adlı kitabda açıqlamışdır. 1916-cı ildə yazdığı vəsiyyətnamədə Roden bütün əlyazma və işlərinin dövlətə keçməsini vəsiyyət etmişdir. Roden ömrünün son illərində çoxlu sayda qadın sevgililərlə əhatələnmişdir. Onlar açıq aşkar onun əmlakını talamış, heykəltəraşın kolleksiyasından incəsənət əsərlərini oğurlamışdılar. Rodenin malikanəsinin mühafizəsi Klemanso hökumətinin maliyyə naziri Etyen Klementel tərəfindən təşkil olunmuşdu..

Estetikası

 
Yeriyən (1877-78)

Roden naturalist olmuş, monumental ifadəli təsvirlərdən az istifadə etməyə başlamışdır. O yunanların idealizmindən, barokko dekorativ gözəlliyindən və neobarokko hərəkətlərindən imtina etmişdir. Onun heykəltəraşlığı fərdiçiliyi, bədənin qətiliyini təcəssüm edirdi. O emosiyaları işıq və kölgənin qarşılıqlı fəaliyyəti ilə vermişdir. Masirlərindən fərqli olaraq, Roden insanın xarakterinin onun fiziki xüsusiyyətləri ilə aydınlaşdığını bildirmişdir.

Rodenin heykəl səthinin modelləşdirməsi üzrə çox istedadlı idi. Bu istedadı ona bədənin ayrıca hissələrinin bütöv üçün danışmasına icazə verirdi. "Düşünən adam" heykəlindəki kişin ehtirası daş üzərində olan barmaqları, kürəyinin sərtliyi və əllərinin differensiallığı ilə bildirilmişdir. Roden bu əsərinin estetikası barədə bu sözləri söyləmişdir: " Mənim düşünən insanım təkcə öz beyni, uzanmış burun deşikləri, sıxılmış dodaqları haqda deyil, qollarındakı, bel və ayaqlarındakı hər bir əzələ, yumruq kimi sıxılmış barmaqları haqda düşünür.

Rodenin heykəltəraşlıq fraqmentləri yalnız ona məxsus idi və onun ədəbi bəyanatının məğzi idi. Onun bəzi əsərlərində əl, ayaq, baş təsvirlərinin olmadığını görmək olar. Həmin əsərlərə misal olaraq "Gəzinti", "Silahsız meditasiya", İris, Tanrıların elçisini misal göstərmək olar. Roden əzab və konfliktləri müasir incəsənətin fərqləndirici cizgiləri kimi görürdü. " Heçnə ağılsız heyvan kimi nə çox hərəkət edir, nə də yerinə yetirilməyən istəkdən ölür. Əksinə nahaqdan ehtirasını söndürmək üçün elə ona doğru irəliləyir". Şarl Bodler bu mövzulara tez-tez toxunduğundan Rodenin sevimli şairlərindən birinə çevrilmişdir. Roden musiqi ilə, xüsusən opera bəstəkarı Qlyukla maraqlanmış, Fransa soborları haqda kitab da yazmışdır. O Van Qoqun hələ tanınmamış əsərinə sahib olmaqla yanaşı El Qreko yaradıcılığının heyranına çevrilmişdir.

Amerika

 
Həvva, 1881-1899-cu illər, bürünc, Tyuilri bağı, Paris

Roden Kale vətəndaşları heykəl kompozisiyası ilə Fransada tanınmağa başladığı vaxt hələ Amerika bazarını ələ keçirə bilməmişdir. Buna səbəb onun texnikası və əsərlərində çılpaqlığa yol verməsi idi. Xoşbəxtlikdən o, Çikaqodan olan kurator Sara Tayson Hallovellə tanış olmuşdur. Onun Parisə gəlməkdə məqsədi 1870-1880-ci illərdə ölkələrarası böyük miqyaslı sərgiləri keçirilməsini təşkili idi.Sara təkcə kurator olmaqdan savayı, bir çox tanınmış Amerikalı kolleksiyaçının məsləhətçisi idi.

Roden üçün növbəti fürsət 1893-cü ildə Çikaqoda keçirilən Ümumdünya sərgisi idi. Hallovel Rodenin işlərini qabağa çəkmək istəyirdi.Lakin Roden solo sərgisinin keçirilməsini təklif etsə də, Sara bunun qaydalara uyğun olmadığını bildirmişdir. Buna baxmayaraq, o Rodenə bəzi işlərini ona göndərməsini və həmin işləri Amerika kolleksiyasının bir hissəsi kimi keçirəcəyi sərgidə təqdim edəcəyini bildirmişdir.Roden ona üç işini: Amur və Psixeya, Sfinks və Andromeda əsərlərini göndərmişdir. Bu üç işin hamısının nü janrında olması böyük narazılığa səbəb olmuş, hamısına üz çəkilmiş, yalnız xüsusi icazə ilə izləyicilər onlara baxa bilərdi.

Jül Dalunun büstü və Kale vətəndaşları əsərləri yarmarkadakı rəsmi Fransız pavilyonunda nümayuç olunmuşdur. Lakin işlər arasında mövzuların bir-birindən uzaq olması onların Rodenə məxsusluğunu bildirmirdi. Onun Hallovelə göndərdiyi işləri heç kim almaq istəmirdi. Lakin qalmaqallı kvaker maliyyəçi Çarlz Yerks Rodenin işlərini alan ilk amerikalı olmuşdur.

Tezliklə Çikaqolu Potter Palmers, Bostondan olan İzabella Stüart Qardner kimi kolleksiyaçılar da Yerksin ardınca getməyə başladılar. Bunların hamısının təşkilində Sara Hallovel müstəsna rol oynamışdır. 1893-cü ildə Sara Parisə gəldikdə onlar isti dostluq əlaqələrini və yazışmaları ömrünün sonuna qədər saxlamışdılar. Saranın dünyasını dəyişməsindən sonra bacısı qızı rəssam Harriet Hallovel onun işini davam etdirmişdir.

Böyük Britaniya

 
Roden, 1914-cü il

XX əsrin əvvəllərindən başlayaraq Ogüst Roden Böyük Britaniyaya mütəmadi səfərlər etməyə başlamışdır. Onun İngiltərəyə ilk səfəri 1881-ci ildə baş tutmuşdur. Belə ki Roden rəssam dostu Alfons Leqronun yanında qaldığı müddətdə şair Vilyam Ernest Henli ilə tanış olmuşdur. Şəxsi əlaqələri və Roden sənətinin vurğunu olan Henli heykəltəraşın ölkəsində tanınmasında mühüm rol oynamışdır. Roden tərəfindən Henli üçün hazırlanan büst şairin toplusunda frontis (kitabın titul səhifəsində yerləşdirilən rəsm, şəkil) qismində istifadə edilmişdir.

Henlinin sayəsində Roden ona gələcəkdə dəstək verən Robert Lyuis Stevenson və Robert Brauninq kimi məşhurlarla tanış olmuşdur.

1890-ci ildə Milli təsviri incəsənət cəmiyyəti bərpa olunduqdan sonra Roden qurumun vitse-prezidenti vəzifəsinndə çalışmışdır. Həmçinin, 1903-cü ildə o Rəssamlar, heykəltəraşlar və qravüraçılar beynəlxalq cəmiyyətinin prezidenti seçilmişdir. Ondan əvvəl bu vəzifədə Ceyms Uistler çalışmışdır. Rodenin bu yüksək vəzifəyə seçilməsində müstəsna rolu vaxtilə (1906-cı ildə) onun katibi kimi çalışmış filosof Entoni Lüdoviçin atası Albertin Lüdoviç oynamışdır. "

 
Rodenin Medondada yerləşən qəbri

Daha sonrakı yaradıcılıq illərində Roden işlərində daha çox qadın formasına müraciət etməyə başlamışdır. O 1900-cü ildə Amerikalı rəqqasə Aysedora Dunkanla tanış olaraq onu özünə cəlb etməyə çalışmışdır. Növbəti ildə rəqqasənin özü və tələbələri barədə araşdırmalar aparmışdır. 1906-cı ilin iyulunda Roden Kamboca kral baletinin rəqqasələrinə heyran olmuş və onların bir neçə məşhur rəsmini çəkmişdir.

Roza Bere ilə tanışlıqlarından 53 il sonra onlar rəsmi nigaha daxil olmuşdular. Onların toy mərasimi 29 yanvar 1917-ci ildə keçirilmişdir. Bere isə toydan iki həftə sonra 16 fevral tarixində dünyasını dəyişmişdir. Həmin ilin yanvarında Roden qripə yoluxur.17 noyabr tarixində sətəlcəmdən dünyasını dəyişmişmişdir. Rodenin katibi olmuş Marsel Tirel heykəltəraşın ölümünü soyuqla əlaqələndirmişdir. O Rodenin Medonda yaşadığı malikanəsində istilik sistemi olmadığını bildirmişdir. Onun Medonda yerləşən qəbrində “Düşünən adam” heykəlinin surətini görmək olar. .

İrsi

 
Parisdə yerləşən Roden muzeyinin parkı
 
ABŞ-ın Pensilvaniya ştatının Filadelfiya şəhərində yerləşən Roden muzeyi

Roden studiyasını Fransa hökumətinə bağışlamış və onun gipslərindən qəlib hazırlamaq hüququnu vermişdir. 1916-cı ildə Fransa dövləti tərəfindən Roden muzeyinin əsası qoyulsa da, 1919-cu ildə sənətkarın yaşadığı Hotel Biron malikanəsində muzeyin açılışı baş tutmuşdur. Burada Rodenin ən böyük kolleksiyası saxlanılır. Buarada təxminən 6000 –dən çox heykəl və 7000-ə yaxın kağız üzərində işlər yer almışdır. O,Fransa Fəxri Legion ordeninin Kommandor dərəcəsi ilə təltif olunmuşdur.Oksford Universitetinin rəhbərliyi tərəfindən universitetin fəxri doktor elmi dərəcəsinə laqyiq görülmüşdür.

Hələ sağlığında Roden hər zaman Mikelancelo ilə müqayisə olunmuş, dövrünün ən böyük sənətkarlarından hesab edilmişdir. Ölümündən üç onillik sonra estetik dəyərlərdə baş verən dəyişikliklər sayəsində onun məşhurluğu nisbətən azalmışdır. Lakin 1950-ci illərdən başlayaraq Roden yenidən müasir dövrün ən vacib heykəltəraşı hesab olunmağa başlamışdır. Onun "Yeriyən insan" kimi bəzi heykəllərində olan natamamlıq hissləri XX əsrdə abstrakt heykəltəraşlığa çox mühüm təsir göstərmişdir

Roden heykəltəraşlığın antik dövrdəki rolunu bərpa etmiş, insan subyektinin fiziki və intellektual gücünü zəbt etmişdir. O heykəltəraşlığı ənənəvi naxışların təkrarından azad etmiş, XX əsrdə böyük eksperimentlərin əsasını qoymuşdur. Onun "Öpüş" və "Düşünən adam" kimi məşhur əl işləri təsviri incəsənətdən kənarda insan emosiyası və xarakterinin simvolu kimi xarakterizə edilir.

12 noyabr 2012-ci il tarixində Düşünən adamın yer aldığı Google axtarış sisteminin Google Doodlelarından biri Rodenin 172 illiyinə həsr olunmuşdur.

 
Düşünən adam heykəlində Rodenin imzası

Roden çox böyük ədəbi nüfuza sahib olmuşdur. Onun emalatxanasında bütöv bir heykəltəraşlar nəsli çalışmışdır. Onlar arasında Corc Borqlum, Antuan Burdel, Konstantin Brankuzi, Kamilla Klodel, Şarl Despio, Malvina Hoffman, Karl Milles, Fransua Pompon, Rodo, Qustav Vigelann, Klara Vesthof kimi məşhur heykəltəraşlar olmuşdur. Lakin Konstantin Brankuzi onun irsindən imtina etmişdir. Roden həmçinin, Aristid Mayol və İvan Mestroviç (Roden onu "heykəltəraşlar arasında ən dahisi" adlandırmışdır) kimi heykəltəraşların işlərini irəli çəkmişdir.

Bir neçə filmdə Roden tanınmış obraz kimi verilmişdir. 1988-ci ildə çəkilmiş Kamilla Klodel filmində Roden rolunda Jerar Depardye, 2013-cü ildə çəkillmiş Kamilla Klodel 1915 filmi və 2017-ci ildə çəkilmiş Roden filmində Vinsent Lindon heykəltəraşın obrazını yaratmışdır.

2011-ci ildə Boris Eyfmanın Roden adlı yeni baletinin premyerası Sankt-Peterburq şəhərində baş tutmuşdur. Balet Ogüst Roden və Kamilla Klodelin həyat və yaradıcılığına həsr olunmuşdur.

Saxtakarlıq

Reproduksiyalarının hazırlanmasında rast gəlinən nisbi asanlıq Rodenin ən çox saxtakarlığa məruz qalmış 10 sənətkar siyahısına salınmasına səbəb olmuşdur. Roden hələ 1901-ci ildən əsərlərinin saxtakarlığa məruz qalması ilə mübarizə aparsa da, ölümündən sonra belə halların sayı hədsiz artmışdır. 1990-cı illərin əvvəllərində art diler Qay Heynin etirafı nəticəsində kütləvi saxtakarlıq halları aşkarlanmışdır.

Bürünc tökmə saxtakarlığının qarşısını almaq üçün Fransa hökuməti tərəfindən 1956-cı ildə verilən qanuna əsasən,səmətkarın gipsindən maksimal sayda hazırlana biləcək məhsul üçün 12 say limiti qoyulmuşdur. Bu işin sənətkara məxsus olmanı bildirsin. Məsələn, Kale vətəndaşları əsərini 14 şəhərdə görə bilərik.

İncəsənət auksionunda hər hansı əsərin saxta nüsxələrinin artması səbəbindən məhsulun qiyməti getdikcə artmağa başlayır. Tənqidçilər isə Rodenin əsərlərinin səthindəki işləmələrə heç bir saxta əsərdə rast gəlinməməsini bildirmişdilər.

Roden tərəfindən çəkilmiş rəsmlərin bir çoxu Ernest Duriq tərəfindən saxtalaşdırılmışdır.

İstinadlar

  1. Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru: açıq məlumat platforması — 2011.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P268"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
  2. Auguste Rodin
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P650"></a>
  3. François Auguste René Rodin — ministère de la Culture.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2886420"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P640"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q384602"></a>
  4. The Fine Art Archive — 2003.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10855166"></a>
  5. http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11922352t
  6. Encyclopædia Britannica
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1417"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P2450"></a>
  7. http://vocab.getty.edu/page/ulan/500016619
  8. artist list of the National Museum of Sweden — 2016.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323066"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q22681075"></a>
  9. Museum of Modern Art online collection
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q73268604"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P2174"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P2014"></a>
  10. https://www.britannica.com/biography/Auguste-Rodin
  11. https://rkd.nl/explore/artists/67514
  12. Champigneulle, 1999. səh. 9—10
  13. Champigneulle, 1999. səh. 19
  14. Morey, C. R. (1918). "The Art of Auguste Rodin". The Bulletin of the College Art Association of America. 1 (4): 145–154. doi:10.2307/3046338. JSTOR 3046338.
  15. Jianou & Goldscheider, 34.
  16. Champigneulle, 1999. səh. 35
  17. Champigneulle, 1999. səh. 36
  18. Champigneulle, 1999. səh. 37—38
  19. Champigneulle, 1999. səh. 41
  20. Hale, 49–50.
  21. Taillandier, 91.
  22. Vincent, Claire. (2004). "Auguste Rodin (1840—1917)". The Metropolitan Museum of Art. 2012-05-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-12-08.
  23. Hale, 65.
  24. Janson, 638.
  25. Hale, 71.
  26. Champigneulle, 1999. səh. 167
  27. Champigneulle, 1999. səh. 157
  28. Auguste Rodin Encyclopædia Britannica Online ensiklopediyasında
  29. Ward-Jackson, Philip. "(1) Camille Claudel". Grove Art Online, Oxford University Press. İstifadə tarixi: 19 December 2006.
  30. Champigneulle, 1999. səh. 46—50
  31. "St. John the Baptist". Musée Rodin. 2014-03-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-02-04.
  32. Champigneulle, 1999. səh. 59
  33. Hale, 80.
  34. Champigneulle, 1999. səh. 59—61
  35. Champigneulle, 1999. səh. 128—130
  36. Elsen, 35.
  37. Taillandier, 42, 46, 48.
  38. Elsen, Jamison, Barryte, 2003. səh. 175—179
  39. Elsen, Jamison, Barryte, 2003. səh. 193
  40. Swedberg, Richard (2005). "Auguste Rodin's The Burghers of Calais: The Career of a Sculpture and its Appeal to Civic Heroism". Theory, Culture, & Society. 22 (2): 45–67. doi:10.1177/0263276405051665.
  41. Hale, 115
  42. Champigneulle, 1999. səh. 101
  43. Champigneulle, 1999. səh. 75
  44. Elsen, Jamison, Barryte, 2003. səh. 293—295
  45. Champigneulle, 1999. səh. 98—99
  46. Champigneulle, 1999. səh. 91—95
  47. Champigneulle, 1999. səh. 171—172
  48. Champigneulle, 1999. səh. 180
  49. Champigneulle, 1999. səh. 184
  50. Champigneulle, 1999. səh. 198
  51. Civilization, BBC, Episode 12
  52. Champigneulle, 1999. səh. 200
  53. Champigneulle, 1999. səh. 203
  54. Champigneulle, 1999. səh. 207—209
  55. Champigneulle, 1999. səh. 123—125
  56. Champigneulle, 1999. səh. 221—222
  57. Kinetz, Erika. (December 27, 2006). "Rodin Show Visits Home Of Artist's Muses" (The New York Times).
  58. Champigneulle, 1999. səh. 266—267
  59. Champigneulle, 1999. səh. 254—258
  60. Champigneulle, 1999. səh. 260
  61. Champigneulle, 1999. səh. 244—246
  62. Champigneulle, 1999. səh. 217
  63. Champigneulle, 1999. səh. 249
  64. Champigneulle, 1999. səh. 269
  65. The Indefatigable Miss Hallowell, Page 6
  66. The Documented Image, Page 97
  67. Franch, John (2006). Robber Baron: The Life of Charles Tyson Yerkes. Urbana: University of Illinois Press; p. 209.
  68. The indefatigable Miss Hallowell, page 8
  69. . Musée Rodin. 7 December 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 April 2007.
  70. Ludovici, Anthony M. (1923). "Personal Reminiscences of Auguste Rodin," Cornhill Magazine, Vol. LV, Nos. 325-326, New Series.
  71. Champigneulle, 1999. səh. 271—273
  72. Rodin, Légion d'honneur, Ministère de la Culture et de la Communication, Léonore, Culture.gouv.fr
  73. Lampert, Catherine. "Rodin, (François-)Auguste(-René)". Grove Art Online, Oxford University Press. İstifadə tarixi: 19 December 2006.
  74. Hans de Roos (2004). "Rodin's Approach to Art".
  75. Ameena Mohammad, Meg Mason (2011). . Syracuse University Archives. 6 September 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
  76. "Rodin". eifmanballet.ru. İstifadə tarixi: 14 March 2017.
  77. Esterow, Milton (June 2005). "The 10 Most Faked Artists". ARTnews. İstifadə tarixi: 5 February 2007.
  78. Procès Guy Hain, une décision qui fera jurisprudence. Le Journal des Arts. n° 126. 27 April 2001. Artclair.com. Retrieved on 2011-11-02.
  79. "Rodin". Fake or Fortune?. Series 5. 3 epizod. 31 July 2016. BBC Television. İstifadə tarixi: 31 July 2016.

Ədəbiyyat

  • Crone, Rainer and Siegfried Salzmann, eds. (1992). Rodin: Eros and Creativity. Munich: Prestel. ISBN 3-7913-1809-8. ([[:Category:|link]])[[Category:]]
  • Elsen, Albert E. (1963). Rodin. New York: The Museum of Modern Art. LCCN 63014847.
  • Getsy, David (2010). Rodin: Sex and the Making of Modern Sculpture. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-16725-3.
  • Hale, William Harlan (1973) [1969]. World of Rodin, 1840-1917 (Time-Life Library of Art). New York: Time-Life Books. LCCN 70105511.
  • Janson, H. W. (1986). History of Art (3rd). New York: Harry N. Abrams. ISBN 0-8109-1094-2.
  • Jianou, Ionel, Goldscheider, C. (1967). Rodin. Paris: Arted, Editions d'Art. LCCN 68084071.
  • Lampert, Catherine (1986). Rodin: Sculpture and Drawings. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-7287-0504-4.
  • Le Normand-Romain, Antoinette (2007). The Bronzes of Rodin. Paris: Editions de la Réunion des Musées Nationaux.
  • Ludovici, Anthony (1926). Personal Reminiscences of Auguste Rodin. London: John Murray.
  • Morseburg, Jeffrey (2010). The Indefatigable Miss Hallowell. (Online Essay)
  • Taillandier, Yvon (1977). Rodin. New York: Crown Trade Paperbacks. ISBN 0-517-88378-3.
  • Tucker, William (1974). Early Modern Sculpture. New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-519773-9.
  • Weisberg, Gabriel (1987). The Documented Image, Visions in Art History. New York: Syracuse University Press. ISBN 978-0815624103.
  • Rodin, Auguste (1984). Art: Conversations with Paul Gsell. Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-05887-9.
  • Royal Academy of Arts (2006). Rodin. London: Royal Academy of Arts.

Əlavə oxu

  • Corbett, Rachel, You Must Change Your Life: the Story of Rainer Maria Rilke and Auguste Rodin, New York: W. W. Norton and Company, 2016.
  • Chevillot, Catherine; Marraud, Hélène; Pinet, Hélène; Adamson, John (transl.) (November 2014). Rodin: The Laboratory of Creation. Dijon: Éditions Faton. ISBN 9782878442007.
  • Le Normand-Romain, Antoinette (September 2014). Rodin. New York: Abbeville. ISBN 9780789212078.
  • Miller, Joan Vita (1986). Rodin: the B. Gerald Cantor Collection. New York: Metropolitan Museum of Art. ISBN 9780870994432.
  • Vincent, Clare. "Auguste Rodin (1840–1917)." In Heilbrunn Timeline of Art History. New York: The Metropolitan Museum of Art, 2000–. (October 2004)

Xarici keçidlər

ogüst, roden, adı, fransua, ogüst, rene, roden, françois, auguste, rené, rodin, noyabr, 1840, 1840, noyabr, 1840, 1840, paris, noyabr, 1917, 1917, mödon, fransız, heykəltəraş, müasir, heykəltəraşlığın, əsasını, qoyanlardan, biri, hesab, edilsə, lakin, keçmiş, . Ogust Roden tam adi Fransua Ogust Rene Roden fr Francois Auguste Rene Rodin 13 noyabr 1840 1840 11 13 1 2 3 ve ya 12 noyabr 1840 1840 11 12 4 5 Paris 7 5 17 noyabr 1917 1917 11 17 1 2 6 Modon d 7 5 Fransiz heykelteras O muasir heykelterasligin esasini qoyanlardan biri hesab edilse de lakin kecmis enenelere qarsi cixmamisdir O daima seneti uzerinde calissa da lakin hec vaxt Paris incesenet mektebine qebul olmamisdir O murekkeb qabariq sethe malik unikal heykelterasliq numuneleri yaratmasina baxmayaraq onun butun meshur eserleri keskin tenqidle uzlesmisdir Buna sebeb islerinin enenevi dekorativ tematik movzuda olan heykelterasliq numunelerine zidd olmasi idi Roden orijinal islerini yaradarken enenevi mifologiya ve alleqoriya movzularindan yararlanmis insan orqanizminin ferdi xarakteri ve fiziki gostericilerini vermeye calismisdir O islerine qarsi olan mubahiselere hessas yanasidi Bununla bele oz uslubunu deyismekden imtina edirdi Sonraki isleri hokumet ve ressamliq cemiyyeti terefden ona xeyir getirmisdir Rodenin yaradiciligi realizm romantizm impressionizm ve simvolizmin birlesmesini ehate edirdi Roden qehremanlarinin hereket ve emosional durumunu bedii vasitelerle izleyiciye catdirmaqda virtuoz ustaliga yiyelenmisdir Onun esas isleri Dusunen adam Kale vetendaslari i Opus heykelleridir Ogust Rodenfr Auguste RodinDogum adi Rene Francois Auguste RodinDogum tarixi 13 noyabr 1840 1840 11 13 1 2 3 ve ya 12 noyabr 1840 1840 11 12 4 5 Dogum yeri Paris Sena d Fransa 7 5 Vefat tarixi 17 noyabr 1917 1917 11 17 1 2 6 77 yasinda Vefat yeri Modon d 7 5 Defn yeri Villa des Brillants d Vetendasligi Fransa 8 9 Partnyoru Kamilla KlodelFealiyyeti heykelteras qrafika ustasi d boyakar d fotoqrafJanri portret 10 11 nu 11 Taninmis isleri Dusunen AdamCehennem qapilari Roden Telebesi Antuan Burdel Konstantin Brankuzi Kamilla Klodel Sarl DespioMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 1 1 Usaqliq ve genclik illeri 1 2 Formalasmasi 2 Edebi musteqillik 2 1 Isleri 3 Esas isleri 3 1 Cehennem qapilari 3 2 Kale vetendaslari 4 Sifarisler ve mubahiseler 4 1 Son illeri 5 Estetikasi 6 Amerika 7 Boyuk Britaniya 8 Irsi 9 Saxtakarliq 10 Istinadlar 11 Edebiyyat 12 Elave oxu 13 Xarici kecidlerHeyati RedakteUsaqliq ve genclik illeri Redakte Roden 1862 ci il Ogust Roden 12 noyabr 1840 ci ilde Parisde anadan olmusdur Atasi Jan Batist Roden prefekturada calisirdi ve Ogust onun Lotaringiya sakini Mari Sefferle olan ikinci nigahindan dunyaya gelen ikinci ovladi idi Onlarin ilk ovladi ise yasca Rodenden 2 yas boyuk olan bacisi Mari idi 12 Mektebde oxudugu illerde Roden resm dersinden savayi diger fennlere maraq gostermirdi 14 yasinda Ogust atasindan Ecole Gratuite de Dessin Petite Ecole Kicik mekteb kimi de taninir tehsil muessisesine daxil olmaq barede raziliq alir Cox guman atasinin bele qerar vermesinde 16 yasli bacisi Mari vacib rol oynamisdir Bu tehsil muessisesinde geleceyin ressam dekorator zerger ve oxsar pese sahibleri numayendeleri hazirlanirdi Rodenin muellimi ressam ve pedaqoq Lekok de Buabodran olmusdur Burani bitirdikden sonra Roden uc defe Milli zerif incesenet ali mektebine qebul olmaga cehd gosterse de lakin ugursuzluqla rastlasmisdir 13 Bu dovrden baslayaraq Roden usta yaninda ictimai islerin hazirlanmasinda dekorator heykelteras kimi calismisdir O heykelteras Antuan Barinin Tebiet tarixi muzeyinde kecirilen derslerinde istirak edirdi 1862 ci ilde bacisi Mari peritonitden qarin boslugu iltihabi monastrda dunyasini deyismisdir Bacisinin olumunde ozunu gunahkar sayan Roden mueyyen muddet heykelterasliqla mesgul olmagi dayandirmisdir Rodenin istedadina beled olan Xosbext sirr konqreqasiyasinin yaradicisi kesis Pyer Eymar rahib olmaga calisan Rodeni yeniden incesenetle mesgul olmaga qaytara bilmisdir Roden Antuan Lui Bariden dersler goturmekle yanasi dekorator kimi calismaga baslamisdir 1863 cu ilde kesis Eymarin bustunu yaratmisdir 14 Heykelterasliga yeniden qayitdiqdan sonra Roden bir muddet dekorator kimi calismisdir Hemin dovrde islerini anonim olaraq yerine yetirdiyinden eserlerin ekseriyyetini identifikasiya etmek mumkun deyil Melumdur ki Roden Parisin Qaite teatri ve Qoblen teatrinin hal hazirda kinoteatr kimi fealiyyet gosterir fasadinin tertibat islerini yerine yetirmisdir 1864 cu ilde toxucu Roza Bere ile tanis olmus ve onunla birge yasamisdir Roza celbedici gorunuse sahib oldugundan o Rodenin bir sira eserlerinin modeli qisminde cixis etmisdir Bunlara misal olaraq Gullu slyapali qiz 1865 1870 Minyon 1870 ve Vakxankalar heykellerini Sonuncu muvafiq yerdeyisme zamani sinmisdir gostermek olar Roden Roza Bere ile uzun muddet nigahda olmasalar da hec vaxt ayrilmamisdilar Lakin Roden daimiliyi sevmediyinden onlarin munasibetlerinde ferqli merheleler olmusdur Formalasmasi Redakte Roza Bere ile tanisliqdan sonra Roden vaxtile at tovlesi olmus yeri sexsi emalatxanasina cevirmisdir 1864 cu ilde Roden Bibi leqebli yerli sakinin bustunu hazirlamisdir Burada heykelin ferqlendirici xususiyyeti qehremanin ifadeli simasinin sinmis burunla tesvir edilmesi idi Saxtalar zamani pis seraitde saxlanilan gencin bustu catlamis neticede yalniz maska qalmisdir Bu ise Rodene Burnu sinmis insan bustunu Paris Salonuna gondermeye mane olmusdur Qirislar capiqlarla dolu olan bustun simasi akademik gozellik qanunauygunluguna muvafiq olmadigindan redd edilmisdir 1864 1870 ci illerde Roden heykelteras Alber Karrye Bellezin emalatxanasina calisaraq dekorativ heykelciklerin hazirlanmasi ile mesgul olmusdur 1870 ci ilde Fransa Prussiya muharibesinin baslamasi ile elaqedar 30 yasli Roden Milli Qvardiya polkuna seferber edilmis kapral rutbesine qeder yukselmeyi bacarmisdir Lakin novbeti tibbi muayinelerden birinde Rodenin uzagi gormemesi askarlanmis ve o ordudan texris olunmusdur 15 Muharibe heykelteras ucun issizlik ve kasibliq demekdir Bu sebebden Belcikaya kocen Karrye Bellez Brussel fond birjasi binasinin tertibati sifarisini alir Belcikali heykelteraslardan briqada toplayan Karrye Bellez Rodene Brussele gelerek onunla birge calismaq teklifini ireli surur 16 Teklifi qebul ederek Brussele gelen Roden burada bir nece ay qalmagi dusunse de hemin muddet 6 ile qeder uzanir Roden Brusselde olarken sexsi evler birja binasi ucun bir nece heykel Loos burqomistrinin abidesinin yan fiqurlarini hazirlamisdir Is gununden sonra Roden Karrye Bellez ucun kicik heykelcikler hazirlayirdi O ise onlari burunce boyayaraq satirdi 17 Bir defe Roden bir heykelciyi oz adi ile imzalayib Karrye Bellezin vasitecisine satmaq istemisdir Lakin qiymet raziligi elde edilmediyinden vasiteci Karrye Belleze bu haqda xeber vermisdir O ise derhal Rodeni yanindan qovmusdur Fransa Prussiya muharibesinin bitmesinden sonra Karrye Bellez Fransaya qayitmis ve muqavileye esasen dekorasiya islerinin tamamlanmasini heykelteras Antuan Jozef Van Rasburq heyata kecirmisdir O sexsi ise baslamaq qerarina gelerek Rodenden onun seriki olmagi xahis edir Onlar birlikde Ikselde emalatxana icareye goturerek islerinin birge satisini heyata kecirmek qerarini alirlar Aralarindaki raziliga esasen Belcikada satilacaq butun heykelcikler van Rasburq Fransadakilar ise Rodenin adi altinda satisa cixmali idi Belcikada oldugundan Van Rasburq musterilerini ele yerindece tapa bilirdi Lakin Roden Belcikada ola ola Fransadan her hansi bir musteri tapmaq imkanina malik deyildi Roden emalatxanada daha cox vaxt kecirerek coxlu imzasiz dekorativ isler hazirlamisdir Ehtimal olunur ki hemin dovrde Van Raburqun adi ile satilan islerin bezileri Roden terefinden hazirlanmisdir Lakin bunu subut edecek her hansi bir muelliflik subutu yoxdur 18 Roden elde etdiyi qazanc sayesinde Rozani Parisden Iksele getirmisdir 1875 ci ilde ise Roden Burnu sinmis insan bustunu bu defe mermerden hazirlamisdir yeniden Salonda numayis etdirmis ve bu defe qebul edilmisdir 19 Mueyyen qeder gelir elde etdikden sonra Roden 1876 ci ilde Italiyaya seyahet edir Orada Genuya Florensiya Roma Neapol ve Venesiyaya seferler edir Rodenin meqsedi Intibah inceseneti xususen Mikelancelo ve Donatellonun yaradiciligi ile yaxindan tanis olmaq idi Onlarin isleri onun edebi istiqametine cox derin tesir gostermisdir 20 Sonralar Roden bu haqda bele soylemisdir Mehz Mikelancelo meni akademik heykelterasliqdan azad etdi 21 Rodenin Italiyaya yolu Reyms seherinden kecdiyinden heykelteras burada ilk defe olaraq en meshur qotik kafedrallardan biri olan Reyms kafedralini gormusdur Bu tikili Rodeni sanki yerinden silkelemis ve onda omru boyu qotik memarliga olan sevgini formalasdirmisdir 22 Edebi musteqillik Redakte Ogust Roden Con Singer Sargent 1884 1877 ci ilde Roza ile birge Parise qayidan Roden Senanin sol sahilinde kicik bir menzile kocur O geri qayidarken bedbextliklerle uzlesir anasi olmus atasinin gozleri tutulmusdur Roden artiq 11 yasi olan oglunu 6 ildir ki gormurdu 23 Bundan savayi Burunc dovr heykeli uzerinde ittihamlar hele de davam edirdi Roden ictimai komissiyalarda calisan bir cox taninmis heykelteraslarla emekdasliq ederek ilk novbede Jan Batist Karponun terzinde memorial ve neobarokko uslubunda eserler yaratmisdir 24 Roden komissiya terefinden kecirilen yarismaya Lazar Karno Deni Didro Jan Jak Russonun heykellerini teqdim etse de o ugursuzluqla neticelenmisdir Kamilla Klodel 1864 1943 Roden studiyasinda 1875 ci ilden Sevr manufakturasinin direktoru olmus Karrye Bellez Rodeni yaninda islemek teklifini etmisdir Bu teklif aralarindaki barisiq anlamina gelirdi Edebi cemiyyet onun islerini cox beyenirdi Onun dostlarindan biri yazici Leon Kladel Rodeni Paris Salonuna devet etmisdir Ilk evvel utancaqligi ile secilen Rodenin zaman kecdikce ictimai tedbirlerde cixis etmeye baslamasi sohretinin artmasina sebeb olmusdur 25 Fransa dovlet xadimi Leon Qambetta Rodenle gorusmek arzusunda idi Bele ki vaxtile onlar arasinda Salonda bas tutmus gorus dovlet xadiminde xos teessuratlar yaratmisdir Qambetta Roden barede fikirlerini bir nece nazire bolusmusdur Onlardan biri Tesviri incesenet nazirinin muavini Edmund Turke olmus o oz novbesinde sonradan Rodenle gorusmusdur Turke ile munasibetleri Rodene gelecek islerinde yardimci olmusdur Turkenin sayesinde o komissiya terefinden 1880 ci ilde Parisde tikilecek Dekorativ incesenet muzeyinin yeni binasinin portalinin yaradilmasi sifarisini almisdir Lakin Roden sifarisci ile danisilmis muddete 1885 ci ile qeder isi yekunlasdira bilmemisdir Hemcinin muzeyin yeni binasi da tikilmemisdir Lakin Roden heykelin uzerinde calismaga davam etmis esere Cehennem qapilari adini vermisdir Hemin portaldan olan bir cox heykeller ayrica is kimi cox meshurlasmisdir Bunlar Dusunen adam ve Opus heykelleridir 1883 cu ilde Roden heykelteras Alfred Busenin ders dediyi qizlardan ibaret telebe qrupuna nezaret etmek devetini alir Orada o basqalarindan aciq askar istedadi ile ferqlenen genc Kamilla Klodelle tanis olmusdur 1885 ci ilden baslayaraq Klodel Rodenin emalatxanasinda komekcisi kimi calismaga baslamis bezi eserlerinde modellik etmisdir Tezlikle onlarin bir birine olan ehtirasi edebi yaradiciliqlarina da tesirsiz otusmemisdir 26 Rodenin hemin dovre tesaduf eden heykellerinin esas movzusu esqle bagli olmusdur Bu isler arasinda en meshurlari Opus i Ebedi but heykelleridir 27 28 1898 ci ilde Roden ve Kamilla Klodel ayrilmisdilar 29 Bunun neticesi olaraq Kamilla Klodel de psixi pozgunlugun elametleri uze cixmaga baslamisdir 1913 cu ilde qohumlari Kamillani psixiatrik xestexanaya yerlesdirmis ve 1943 cu ilde ele orada da dunyasini deyismisdir Kamillanin diplomat sair qardasi Pol Klodel bacisinin faciesinde Rodeni gunahlandirmisdi 26 Roden Cehennem qapilari heykel kompozisiya ile mesgul iken diger sifarisleri de qazanmisdir O Kale seherinin tarixinde iz qoymus hadiseni ebedilesdirmek imkani elde etmisdir 1891 ci ilde ise fransiz yazici Onore de Balzakin abidesinin yaradilmasi da Rodene hevale edilmisdir Isleri Redakte Burunc esr 1877 Ogust Rodenin Edvard Stayxen terefinden cekilmis fotosu 1911 Italiyadan qayitdiqdan sonra Roden texminen 18 ay erzinde Burunc esr adini dasiyan heykeli uzerinde calismisdir Inkisaf etmis ezelelere sahib belcikali esgeri o heykelin modeli qisminde tesvir etmisdir Heykele baxdiqda aciq askar Mikelancelonun Olen qul eserinin tesiri altinda hazirlanmasini hiss etmek olar Bele ki bu heykelde de qehremanin bedeninin veziyyeti ellerinin arxaya qoyulmasi gozlerinin bagli olmasi eynile Mikelancelonun yaratdigi heykeldeki kimidir 1877 ci ilde Roden gipsden hazirladigi sol elinde nize tutmus heykeli Meglub edilmis adi altinda ilk defe Belcikada numayis etdirmisdir O eserini fransiz esgerlerinin cesaretine yaradilan abide adlandirmis novbeti il Salona gondermisdir Heykeli Fransa ictimaiyyetine numayis etdirmemisden once Roden nezerde tutulan mena ni ele deyisdi ki heykele baxdiqda insanin ezablari deyil oyanis hiss olunsun O heykelden nizeni goturerek ona Burunc esr Rodenin vermek istediyi adlar arasinda Yazin oyanisi Ibtidai insan kimi adlar vardi adini vermisdir Roden heykelde isiq ve kolge effektini o qeder real tesvir etmisdir ki onu surmulajda canli modelin bedeninden bir hisse goturmekde ittiham edirdiler O arasdirma apairilmasini teleb edir ve neticede heykelteraslar komitesi terefinden ona beraet qazandirilmisdir Nazir Turke bu eserden heyretlenmis 2200 frank mebleginde dovlet terefinden alinmisdir 30 1880 ci ilde heykelin buruncden hazirlanmis versiyasi da Salonda sergilenmisdir 22 Burunc tokmeden hazirlanan bu heykel bir daha 1880 ci ilde Salonda numayis olunmusdur Veftizci Iohann 1878 Bir defe Rodenin yanina bir italyali kendli gelerek model qisminde cixis etmek istemesini bildirmisdir Kendli duzgun gozel beden qurulusuna sahib idi Rodenin daha cox onun yerisi zamani hereketleri heyran etmisdir Roden hereketi ele tesvir etmek isteyirdi ki heykelin her iki ayagi yere mohkem soykensin ve agirligi her ikisi arasinda beraber sekilde bolunsun Neticede o iki heykel hazirlamisdir Yeriyen 1877 ve Veftizci Iohann 1878 Yeriyen heykeli yeriyen insan fiquru bassiz ve elsizdir ikinci heykelin etudu hesab olunur Ikinci heykelde sadece el jestinden basqa her hansisa bir ferqlendirici atribut yoxdur 31 Rodenin isini bele adlandirmasinin sebebi odur ki modelin fiquru onda qeyri ixtiyari olaraq Veftizci Iohannla assosiasiya yaratmisdir Sonralar Roden bu haqda demisdir Men derhal Veftizci Iohann basqa sozle oldugundan daha boyuk gorsenen tanriya inanan tebietin usaqlari haqda dusundum 32 O bir daha realistik olculerde tesvir etmeye gore tenqid olunmasin deye veftizci Iohanni 6 7 fut 2m hundurlukde vermisdir 33 1880 ci ilde Roden Veftizci Iohann heykelini Paris Salonunda numayis etdirmis ve eser ucuncu mukafata layiq gorulmusdur 1878 ci ilde Roden Fransa Prussiya muharibesi zamani Parisin mudafiecilerine hesr olunmus abide yarismasinda istirak etmisdir O Silaha cagiris adli heykelini hakim jurisine teqdim edir Bu heykel eyni anda tam ifadeliliyi ve monumentalligi ozunde birlesdiren qanadli qadin fiqurunun alleqorik tesviridir Heykel meshurlassa da lakin bu munsifler heyetinde her hansi bir teessurat oyatmamisdir Hetta heykel ilkin mukafat siyahisina salinmamisdir O yalniz Hotel de Vilin fasadinda d Alamberin heykelini hazirlamisdir Yaxsi qazanc elde eden Roden 1882 ci ile qeder burada qalmisdir 1881 ci ilde minnetdarliq elameti olaraq Roden Karrye Bellezin bustunu yaratmisdir 34 Esas isleri RedakteCehennem qapilari Redakte Esas meqale Cehennem qapilari Roden 1880 ci ilde Fransa dovleti Rodene heykelterasliq portal sifarisini vermisdir Bu portal Parisde yerlesen Dekorativ incesenet muzeyinin yeni binasini bezemeli idi Lakin Roden sifarisci ile danisilmis muddete 1885 ci ile qeder isi yekunlasdira bilmemisdir Hemcinin muzeyin yeni binasi da yaradilmamisdir Lakin Roden heykelin uzerinde calismaga davam etmisdir 22 Roden Lorenso Giberti terefinden Florensiya baptisteriyasi ucun hazirlanmis burunc qapilardan ilhamlanmis ve sujetler ucun ideyalari Dantenin Ilahi komediyasi Mikelancelonun Qiyamet gunu Sarl Bodlerin Ser cicekleri eserlerinden ve qotik kafedrallarin portallardaki obrazlardan goturmusdur 35 28 36 Rodenin Dusunen adam 1879 1889 eseri heykelterasliq tarixinde en taninmis islerden biri 6 metr hundurlukde olan Cehennem qapilari heykel kompozisiyasinda 186 fiqur vardir Onlardan bir coxlari o cumleden Ani sevgi Opus Adem ve Hevva heykelleri ayrica olaraq burunc ve mermerden hazirlanmisdir Dusunen adam Rodenin en meshur islerinden biri olmaqla dunya heykelterasliq tarixinde en taninmis eserlerdendir Roden bu heykeli oz eserleri ucun obrazlarini goturduyu Cehennemin muellifi Dantenin portreti qisminde yaratmisdir Insan fiquru Adem peygember mifoloji Prometey kimi de xarakterize olunur Zaman kecdikce Roden sair filosof ve yaradici obraz uzerinde yeniden islemisdir Deyisiklikden sonra heykeldeki fiziki guc intellektual gucu tecessum etdirmeye baslamisdir 37 38 Cehennem qapilari heykel kompozisiyasindan meshurlasmis diger heykel Opus eseridir Eser ilk evvel Ilahi komediya nin personajlarindan biri olan Franceska da Rimini ile Paolo Malatestanin sevgisinin tesviri idi Franceska erinden gizlice Paolo ile sevgili olmus sonradan eri onlari xeyanet etdiyi zaman tutaraq oldurmusdur Onlar ebedi sevginin simvollarina cevrilmisdir 14 Cehennem qapilari ilk gunahkarlar Adem ve Hevva nin neheng heykellerini cerciveye salmali olsa da her defe deyisiklik etdiyinden ilkin fikrinden dasinmisdir Ademin heykeli Cehennem qapilari heykel kompozisiyasina daxil olan ve Ademin muxtelif rakurslardan gorunusunu ozunde birlesdiren Uc kolge hissesinin esasina cevrilmisdir 39 Kale vetendaslari Redakte Esas meqale Kale vetendaslari Kale vetendaslari 1884 1889 Viktoriya parki London Ingiltere Rodenin en meshur islerinden biri 1888 ci ilde tamamladigi Kale vetendaslari heykel kompozisiyasidir Kale seher rehberliyi 10 iller erzinde seherin qehremanliq tarixini ebedilesdirmek tarixi abide yaratmaq axtarisinda olmusdur Bu layihe barede xeber tutan Roden orta esrler motivleri ve vetenperverlik movzusunu arasdirmaga baslamisdir Tezlikle memorialin yaradilmasi teklifi komissiya terefinden tesdiqlenmis Roden ise abidenin memari teyin olunmusdur Bu memorial oz hemseherlilerini xilas etmek ucun oz canlarini qurban vermeye hazir olan 6 nefer Kale sakinini ebedilesdirmeli idi Yuzillik muharibe zamani ingilis krali III Eduard Kale seherini muhasiye almisdir Bir muddet sonra yaranmis acliq sebebinden mudafie olunan seher teslim olmaq mecburiyyetinde qalmisdir Kral seher sakinlerine rehm eleyeceyine o sertle soz verir ki seherin en taninmis 6 sakini cindir paltarda ayaqyalin ve boyunlarina kendir sallamis veziyyetde onun huzuruna gelmelidir Onlar kralin huzuruna gelende III Eduard onlari edam etmek emrini verse de heyat yoldasi kralica Filippa Henneqau onlarin rehm elemeyi kraldan xahis edir 1884 cu ilde layiheye baslayan Roden Yuzillik muharibenin ilkin merhelesinin tarixini ozunde eks etdiren fransiz yazar Jan Fruassarin Xronikalar indan behrelenmisdir 40 Seher rehberliyi 6 neferden en yaslisi ve ozunu qurban vermeye hazir olan ilk konullu Yustaj de Sen Pyerin memorialin merkezindeki alleqorik tesvir olunacagini dusunseler de lakin Roden bu heykel kompozisiyaya 6 neferin ferqli ve murekkeb emosiyalarinin tedqiqi kimi yanasmisdir Seher rehberliyi bundan narazi oldugunu bildirdikde Roden layiheni dayandirmaga hazir oldugunu ve dusunduyu ideyani deyismeyeceyini bildirmisdir Neticede seher rehberliyi onunla razilasmali olmusdur Kale vetendaslari heykel kompozisiyasi ilk defe 1889 cu ilde numayis olunmusdur Bu burunc heykel texminen 2 ton cekide oradaki insan fiqurlari ise 6 6 fut hundurlukde idi 40 Tesvir edilmis 6 nefer sexs vahid qehremanliq sujetini numayis etdirmisdir Burada her bir sakin bir birinden tecrid olunmus ve onlari gozleyen tale ile ferdi olaraq mubarize aparmalari barede dusuncelere dalmis sekilde tesvir olunmusdur Tezlikle Roden abide ucun hundur pyedestalin qoyulmasi teklifini ireli surmusdur O torpaq seviyyesinde abidenin yerlesdirilmesini arzulayirdi Buna sebeb izleyicilerin abidenin mahiyyetini qavramaga calismasina yardimci olmaq idi 41 1889 cu ilde Roden ve Klod Monenin qalereyada teskil etdikleri birge sergide Kale vetendaslari eseri esas hadise idi Bu sergide Rodenin 36 heykeli Monenin ise 70 resmi numayis olunmusdur 42 1895 ci ilde heykel Kale seherinde yerlesdirilmisdir Deyilene gore bu heykelin hazirlanmasinda da Kamilla Klodel Rodene komek etmisdir Lakin bu bir cox tarixcilerin mubahisesine sebeb olmusdur Sifarisler ve mubahiseler Redakte Roden Muzeyinde numayis olunmus Balzakin 1891 1898 heykeli Eyni heykel Parisde Balzakin abidesi kimi istifade olunur Roden karyerasinin orta caglarinda 1896 ci ile aid bu fotosekilde Roden studiyasinda assistenti Henri Lebozla birge Viktor Huqonun abidesi uzerinde aparilan ise musahide edir The Balzakin heykeli Paris 1884 cu ilde Cili hokumeti Rodene merhum prezident Fransisko Vikunya ve yenice bitmis Ikinci Sakit okean muharibesinin qehremani herbi serkerde Patrisio Lincin heykellerinin hazirlanmasini sifaris etmisdir Patrisio Linc at uzerinde tesvir olunmali idi At heykeli ise Rodenin coxdanki arzularindan biri idi Roden heykelin iki maketini hazirlasa da Cilide bas vermis cevrilis sebebile heykeller hazirlanmamis maketler ise mehv olmusdur Eyni zamanda Roden Cilinin Fransadaki sefirinin xaniminin bustunu hazirlamisdir Bu onun en parlaq islerinden hesab olunur 43 1883 cu ilde Roden tenqidci Edmon Bazirin himayesile Viktor Huqonun bustunu yaratmaq icazesini almisdir 80 yasli klassik bu layiheye o qeder de heves gostermirdi O hesab edirdi ki onun en yaxsi bustu duz 10 il evvel David d Anje terefinden yaradilmisdir Bust uzerinde isin cetinlesmesine sebeb Huqonun poza almaq istememesi idi Lakin Rodene yazicinin evine gelmek onun gundelik mesguliyyetlerinde istirak etmek eskizler hazirlamaga icaze verilmisdir Bundan savayi Roden fotosekillerle de cox isleyirdi Yazicinin bustu 1883 cu ilde tamamlanmis ve novbeti il Salonda numayis edilmisdir 44 1889 cu ilde Roden Nansi seherinde ressam Klod Lorren heykelinin yaradilmasi ile bagli kecirilen musabiqede istirak etmisdir Rodenin layihesi cetinlikle de olsa qebul olunmusdur Sonda buruncden heykel hazirlanaraq seher parkinda qoyulmusdur Roden oz isini kifayet qeder asagi qiymetlendirmisdir bele ki zerif fiqur hundur postamentde qeyri proporsional gorsenmisdir 45 Rodenin diger taninmis isleri icerisinde fransiz edebiyyatinin gorkemli numayendeleri Viktor Huqo i Onore de Balzakin heykelleridir 1886 ci ilde Rodene Huqonun heykelinin yaradilmasi sifaris olunmusdur Abide yazicinin 1 il evvel defn olundugu Panteonda qoyulmali idi Rodenin namizedliyi onun ucun secilmisdir ki o daha evvel ekseriyyet terefinden beyenilen yazicinin bustunu yaratmisdir Lakin heykel uzerinde is bitdikden sonra sifariscilerin gozlentilerine uygun gelmemisdir Heykelteras Huqonu qayaya soykenen uc muza ile ehatelenmis titan qisminde tesvir etmisdir 46 1890 ci ilde Roden ilkin dusuncesi uzerinde deyisiklik ederek muza fiqurlarini heykelden goturmusdur Huqonun abidesi 1909 cu ilde Pale Royalda yerlesen bagda ucaldilmisdir 47 1891 ci ilde edebiyyatcilar cemiyyetinin prezidenti Emil Zolyanin sexsi cehdleri sayesinde Rodene 2 il erzinde Balzakin heykelinin yaradilmasi sifaris olunmusdur Balzak omrunun sonlarinda artiq cekiden eziyyet cekmisdir Muasirlerinin xatirelerine inansaq Balzak geyimde dominikan rahiblerinin formasiz cubbesine ustunluk verirdi 48 Heykelteras derhal ise baslamisdir Heykelteras heykelin durusunu cox yaxsi yonmaq ucun coxlu sayda cilpaq fiqur tesvirleri olan eskizler cekmisdir Butun bunlara baxmayaraq o yene de deyilen muddete isi bitire bilmemisdir Sifarisciler onun studiyasina daxil olduqda formasiz kutle kimi xarakterize etdikleri layiheni gorerek teeccublerini saxlaya bilmemisdiler 49 Tamamlanmamis abidenin ictimai numayisi 1898 ci ilde Salonda bas tutmusdur Bu abide qalmaqala sebeb olsa da bir cox incesenet xadimleri Rodenin terefini saxlamisdilar Neticede edebiyyatcilar cemiyyeti bu isi qebul etmekden imtina ederek abidenin hazirlanmasini Aleksandr Falqere tapsirmisdilar Roden ise evvelceden odenilmis avansi geri qaytararaq abideni ozunde saxlamisdir Rodenin hazirladigi abide yalniz 1939 cu ilde Parisde qoyulmusdur 50 Incesenet tarixcisi Kennet Klarkin teqdimatinda BBCde yayimlanan Sivilizasiya serialinda abide XIX esre aid bu heykel Mikelancelonun dovrunden beri en boyuk abidelerden biri adlandirilmisdir 51 Son illeri Redakte Opus 1889 1895 ci ilde Roden Paris yaxinliginda yerlesen Medon seherciyinde Briyan Villasi adli malikane almisdir O orada emalatxana yaratmis ve heykellerini Medona aparsa da sonradan kifayet qeder yerin olmamasi sebebinden el islerini Parise geri gondermisdir 52 Elde etdiyi gelirler sayesinde Roden incesenet esyalarinin kolleksiyasi ile mesgul olmaga baslamisdir O Villa Briyan adli malikanesinde coxlu sayda misir yunan i roma heykelleri fars miniaturleri ve bir cox muasiri olan fransiz ressamlarinin islerini hemin eserler arasinda Van Qoqun Tanqi atanin portreti resmini gormek olar yigirdi 53 Fransa hokumeti 1900 cu ilde Parisde kecirilen Umumdunya sergisinde butov bir pavilyonu Rodene vermisdir Roden yaradiciliginin ilk dovrlerine tesaduf eden Burnu sinmis insan heykelden baslayaraq senetkarin 136 ve tamamlanmamis 14 isi burada numayis olunmusdur Bu serigede ilk defe olaraq Cehennem qapilari heykel kompozisiyasi da numayis olunmusdur Kataloqun on sozunde tenqidci Arsen Aleksandr Rodeni ozu kimi istedadina gore vaxtinda deyerlendirilmeyen Rixard Vaqnerle muqayise etmisdir Roden bu sergi hesabina yaratdigi eserlerini 200 000 frank deyerinde dunyanin muxtelif muzeylerine satmisdir 54 Yasli vaxtlarinda Rodenin ela ressam qrafik olmasi uze cixmisdir Eger genclik illerinde Nu modellerinin eskizlerini cekmek ona cetin gelirdise zaman kecdikce o modelden gozunu cekmeden resmleri ani cekmeyi oyrenmisdir Nadir hallarda o tesvirleei akvarelle boyayardi 1897 ci ilde senayeci ve kolleksiyaci Moris Feney Rodenin 147 eskizini 125 nusxede albomda cap etdirmisdir 55 1906 ci ilde Kamboca krali Sisovat Fransaya sefer etmisdir Onu musayet eden reqqas truppasi Paris ve Marselde cixislar numayis etdirmisdir Reqqaslara heyretlenen Roden her iki cixisa tamasaci kimi getmis ve orada seriya eskizler cekmisdir 56 57 1900 cu illerde Roden mutemadi olaraq dovrunun zengin ve meshur insanlarinin porretlerini cekmek sifarisleri almaga baslamisdir Onun sohreti artdiqca o Rayner Mariya Rilke Oktav Mirbo Joris Karl Qyuismans Oskar Vayld kimi bir cox meshur yazicilarin diqqetini cekmisdir Onun musterileri arasinda Bernard Sou Qustav Maler Jorj Klemanso Argentina prezidenti Dominqo Faustino Sarmento kimyaci Marselen Bertlo kimi sexsler vardi 1914 1915 ci illerde Roden Roma papasi XV Benediktin bustunu yaratmaq ucun Romaya sefer etmisdir 58 Maraqlidir ki Klemanso Roden terefinden cekilmis portretini beyenmemisdir Hesab edirdi ki portretde o sanki monqol generali na oxsar tesvir edilmisdir 59 Rodenin qazanci emalatxanasinda istedadli genc heykelteraslarin muzdla ona assistentlik etmesine imkan vermisdir 1890 1900 cu illerde Rodenin yaninda calisanlar arasinda Antuan Burdel Sarl Despo Jul Debua Fransua Pompon Aristid Mayol kimi heykelteraslar olmusdur 22 28 1897 1899 cu illerde Rodenin qiz telebeleri arasinda rus heykelteras Anna Qolubkina da olmusdur 1904 cu ilde Rodenin model ve telebesi qisminde olanlardan biri de britaaniyali ressam Meri Con Qvendolen olmusdur o da heykelterasin mesuqelerinden biri olmusdur Abstrakt heykelterasligin esasini qoyanlardan biri olan rumin esilli fransiz heykelteras Konstantin Brankuzi 2 ay Rodenin emalatxanasinda calismis lakin boyuk agac altinda hec ne bitmir deyimini yada salaraq orani terk etmisdir Senetsunas Bernar Sampinyolun sozlerine gore Roden ozunden sonra onun uslubu ve estetikasini inkisaf ve davam etdirecek birini qoya bilmemisdir Uzun muddet onun yaninda calisan ve ozunu onun telebeleri adlandiran bir cox heykelteras klassik enenelere sadiq qalmisdir 60 1905 1906 ci illerde Rodenin sexsi katibi alman sairi Rayner Mariya Rilke olmusdur Rilke sonralar heykelterasin bioqrafiyasini yazmisdir Roden yaslasdiqca qadin gozelliyinin qurbanina cevrilmisdir Onun eylenceleri uzunmuddetli olmurdu Yegane istisna fransiz esilli amerikali markiza de Suazel olmusdur Onlar arasinda esq 1904 cu ilden 1912 ci ile kimi davam etmisdir Rodenin dostlari de Suazelin zovqsuz geyinen incenetden basi cixmayan qadin olmasina baxmayaraq heykelterasi oz iradesine tabe etmeyi bacarmis onun qazanc ve sohretinden istifaden birisi kimi xatirlamisdilar Roden sonralar de Suazel haqda omrunun 7 ilini ona korladigini bildirmisdir 61 1908 ci ilde Boyuk Britaniya Irlandiya krali VII Eduard Rodenin Medondaki malikanesine bas cekmisdir 62 Hemin ilde Rilke Rodeni XVIII esre aid edilen Biron hoteli adlanan malikanede kiraye tutduqlari menzile qonaq devet etmisdir Malikane Rodenin o qeder xosuna gelmisdir ki malikanenin birinci mertebesini studiyaya cevirmis ve omrunun son illerini orada yasamisdir 63 Roden orta esrler kafedrallarina olan coxdanki sevgisini 1914 cu ilde nesr edilmis Fransa soborlari adli kitabda aciqlamisdir 1916 ci ilde yazdigi vesiyyetnamede Roden butun elyazma ve islerinin dovlete kecmesini vesiyyet etmisdir Roden omrunun son illerinde coxlu sayda qadin sevgililerle ehatelenmisdir Onlar aciq askar onun emlakini talamis heykelterasin kolleksiyasindan incesenet eserlerini ogurlamisdilar Rodenin malikanesinin muhafizesi Klemanso hokumetinin maliyye naziri Etyen Klementel terefinden teskil olunmusdu 64 Estetikasi Redakte Yeriyen 1877 78 Roden naturalist olmus monumental ifadeli tesvirlerden az istifade etmeye baslamisdir O yunanlarin idealizminden barokko dekorativ gozelliyinden ve neobarokko hereketlerinden imtina etmisdir Onun heykelterasligi ferdiciliyi bedenin qetiliyini tecessum edirdi O emosiyalari isiq ve kolgenin qarsiliqli fealiyyeti ile vermisdir Masirlerinden ferqli olaraq Roden insanin xarakterinin onun fiziki xususiyyetleri ile aydinlasdigini bildirmisdir Rodenin heykel sethinin modellesdirmesi uzre cox istedadli idi Bu istedadi ona bedenin ayrica hisselerinin butov ucun danismasina icaze verirdi Dusunen adam heykelindeki kisin ehtirasi das uzerinde olan barmaqlari kureyinin sertliyi ve ellerinin differensialligi ile bildirilmisdir Roden bu eserinin estetikasi barede bu sozleri soylemisdir Menim dusunen insanim tekce oz beyni uzanmis burun desikleri sixilmis dodaqlari haqda deyil qollarindaki bel ve ayaqlarindaki her bir ezele yumruq kimi sixilmis barmaqlari haqda dusunur Rodenin heykelterasliq fraqmentleri yalniz ona mexsus idi ve onun edebi beyanatinin megzi idi Onun bezi eserlerinde el ayaq bas tesvirlerinin olmadigini gormek olar Hemin eserlere misal olaraq Gezinti Silahsiz meditasiya Iris Tanrilarin elcisini misal gostermek olar Roden ezab ve konfliktleri muasir incesenetin ferqlendirici cizgileri kimi gorurdu Hecne agilsiz heyvan kimi ne cox hereket edir ne de yerine yetirilmeyen istekden olur Eksine nahaqdan ehtirasini sondurmek ucun ele ona dogru irelileyir Sarl Bodler bu movzulara tez tez toxundugundan Rodenin sevimli sairlerinden birine cevrilmisdir Roden musiqi ile xususen opera bestekari Qlyukla maraqlanmis Fransa soborlari haqda kitab da yazmisdir O Van Qoqun hele taninmamis eserine sahib olmaqla yanasi El Qreko yaradiciliginin heyranina cevrilmisdir Amerika Redakte Hevva 1881 1899 cu iller burunc Tyuilri bagi Paris Roden Kale vetendaslari heykel kompozisiyasi ile Fransada taninmaga basladigi vaxt hele Amerika bazarini ele kecire bilmemisdir Buna sebeb onun texnikasi ve eserlerinde cilpaqliga yol vermesi idi Xosbextlikden o Cikaqodan olan kurator Sara Tayson Hallovelle tanis olmusdur Onun Parise gelmekde meqsedi 1870 1880 ci illerde olkelerarasi boyuk miqyasli sergileri kecirilmesini teskili idi Sara tekce kurator olmaqdan savayi bir cox taninmis Amerikali kolleksiyacinin meslehetcisi idi Roden ucun novbeti furset 1893 cu ilde Cikaqoda kecirilen Umumdunya sergisi idi 65 Hallovel Rodenin islerini qabaga cekmek isteyirdi Lakin Roden solo sergisinin kecirilmesini teklif etse de Sara bunun qaydalara uygun olmadigini bildirmisdir Buna baxmayaraq o Rodene bezi islerini ona gondermesini ve hemin isleri Amerika kolleksiyasinin bir hissesi kimi kecireceyi sergide teqdim edeceyini bildirmisdir Roden ona uc isini Amur ve Psixeya Sfinks ve Andromeda eserlerini gondermisdir Bu uc isin hamisinin nu janrinda olmasi boyuk naraziliga sebeb olmus hamisina uz cekilmis yalniz xususi icaze ile izleyiciler onlara baxa bilerdi 66 Jul Dalunun bustu ve Kale vetendaslari eserleri yarmarkadaki resmi Fransiz pavilyonunda numayuc olunmusdur Lakin isler arasinda movzularin bir birinden uzaq olmasi onlarin Rodene mexsuslugunu bildirmirdi Onun Hallovele gonderdiyi isleri hec kim almaq istemirdi Lakin qalmaqalli kvaker maliyyeci Carlz Yerks Rodenin islerini alan ilk amerikali olmusdur 67 Tezlikle Cikaqolu Potter Palmers Bostondan olan Izabella Stuart Qardner kimi kolleksiyacilar da Yerksin ardinca getmeye basladilar Bunlarin hamisinin teskilinde Sara Hallovel mustesna rol oynamisdir 1893 cu ilde Sara Parise geldikde onlar isti dostluq elaqelerini ve yazismalari omrunun sonuna qeder saxlamisdilar Saranin dunyasini deyismesinden sonra bacisi qizi ressam Harriet Hallovel onun isini davam etdirmisdir 68 Boyuk Britaniya Redakte Roden 1914 cu il XX esrin evvellerinden baslayaraq Ogust Roden Boyuk Britaniyaya mutemadi seferler etmeye baslamisdir Onun Ingiltereye ilk seferi 1881 ci ilde bas tutmusdur Bele ki Roden ressam dostu Alfons Leqronun yaninda qaldigi muddetde sair Vilyam Ernest Henli ile tanis olmusdur Sexsi elaqeleri ve Roden senetinin vurgunu olan Henli heykelterasin olkesinde taninmasinda muhum rol oynamisdir Roden terefinden Henli ucun hazirlanan bust sairin toplusunda frontis kitabin titul sehifesinde yerlesdirilen resm sekil qisminde istifade edilmisdir Henlinin sayesinde Roden ona gelecekde destek veren Robert Lyuis Stevenson ve Robert Brauninq kimi meshurlarla tanis olmusdur 1890 ci ilde Milli tesviri incesenet cemiyyeti berpa olunduqdan sonra Roden qurumun vitse prezidenti vezifesinnde calismisdir 69 Hemcinin 1903 cu ilde o Ressamlar heykelteraslar ve qravuracilar beynelxalq cemiyyetinin prezidenti secilmisdir Ondan evvel bu vezifede Ceyms Uistler calismisdir Rodenin bu yuksek vezifeye secilmesinde mustesna rolu vaxtile 1906 ci ilde onun katibi kimi calismis filosof Entoni Ludovicin atasi Albertin Ludovic oynamisdir 70 Rodenin Medondada yerlesen qebri Daha sonraki yaradiciliq illerinde Roden islerinde daha cox qadin formasina muraciet etmeye baslamisdir O 1900 cu ilde Amerikali reqqase Aysedora Dunkanla tanis olaraq onu ozune celb etmeye calismisdir Novbeti ilde reqqasenin ozu ve telebeleri barede arasdirmalar aparmisdir 1906 ci ilin iyulunda Roden Kamboca kral baletinin reqqaselerine heyran olmus ve onlarin bir nece meshur resmini cekmisdir Roza Bere ile tanisliqlarindan 53 il sonra onlar resmi nigaha daxil olmusdular Onlarin toy merasimi 29 yanvar 1917 ci ilde kecirilmisdir Bere ise toydan iki hefte sonra 16 fevral tarixinde dunyasini deyismisdir Hemin ilin yanvarinda Roden qripe yoluxur 17 noyabr tarixinde setelcemden dunyasini deyismismisdir Rodenin katibi olmus Marsel Tirel heykelterasin olumunu soyuqla elaqelendirmisdir O Rodenin Medonda yasadigi malikanesinde istilik sistemi olmadigini bildirmisdir Onun Medonda yerlesen qebrinde Dusunen adam heykelinin suretini gormek olar 71 Irsi Redakte Parisde yerlesen Roden muzeyinin parki ABS in Pensilvaniya statinin Filadelfiya seherinde yerlesen Roden muzeyi Roden studiyasini Fransa hokumetine bagislamis ve onun gipslerinden qelib hazirlamaq huququnu vermisdir 1916 ci ilde Fransa dovleti terefinden Roden muzeyinin esasi qoyulsa da 1919 cu ilde senetkarin yasadigi Hotel Biron malikanesinde muzeyin acilisi bas tutmusdur Burada Rodenin en boyuk kolleksiyasi saxlanilir Buarada texminen 6000 den cox heykel ve 7000 e yaxin kagiz uzerinde isler yer almisdir O Fransa Fexri Legion ordeninin Kommandor derecesi ile teltif olunmusdur 72 Oksford Universitetinin rehberliyi terefinden universitetin fexri doktor elmi derecesine laqyiq gorulmusdur Hele sagliginda Roden her zaman Mikelancelo ile muqayise olunmus dovrunun en boyuk senetkarlarindan hesab edilmisdir Olumunden uc onillik sonra estetik deyerlerde bas veren deyisiklikler sayesinde onun meshurlugu nisbeten azalmisdir Lakin 1950 ci illerden baslayaraq Roden yeniden muasir dovrun en vacib heykelterasi hesab olunmaga baslamisdir Onun Yeriyen insan kimi bezi heykellerinde olan natamamliq hissleri XX esrde abstrakt heykelterasliga cox muhum tesir gostermisdirRoden heykelterasligin antik dovrdeki rolunu berpa etmis insan subyektinin fiziki ve intellektual gucunu zebt etmisdir O heykelterasligi enenevi naxislarin tekrarindan azad etmis XX esrde boyuk eksperimentlerin esasini qoymusdur Onun Opus ve Dusunen adam kimi meshur el isleri tesviri incesenetden kenarda insan emosiyasi ve xarakterinin simvolu kimi xarakterize edilir 73 12 noyabr 2012 ci il tarixinde Dusunen adamin yer aldigi Google axtaris sisteminin Google Doodlelarindan biri Rodenin 172 illiyine hesr olunmusdur Dusunen adam heykelinde Rodenin imzasi Roden cox boyuk edebi nufuza sahib olmusdur Onun emalatxanasinda butov bir heykelteraslar nesli calismisdir Onlar arasinda Corc Borqlum Antuan Burdel Konstantin Brankuzi Kamilla Klodel Sarl Despio Malvina Hoffman Karl Milles Fransua Pompon Rodo Qustav Vigelann Klara Vesthof kimi meshur heykelteraslar olmusdur Lakin Konstantin Brankuzi onun irsinden imtina etmisdir Roden hemcinin Aristid Mayol 74 ve Ivan Mestrovic Roden onu heykelteraslar arasinda en dahisi adlandirmisdir kimi heykelteraslarin islerini ireli cekmisdir 75 Bir nece filmde Roden taninmis obraz kimi verilmisdir 1988 ci ilde cekilmis Kamilla Klodel filminde Roden rolunda Jerar Depardye 2013 cu ilde cekillmis Kamilla Klodel 1915 filmi ve 2017 ci ilde cekilmis Roden filminde Vinsent Lindon heykelterasin obrazini yaratmisdir 2011 ci ilde Boris Eyfmanin Roden adli yeni baletinin premyerasi Sankt Peterburq seherinde bas tutmusdur Balet Ogust Roden ve Kamilla Klodelin heyat ve yaradiciligina hesr olunmusdur 76 Saxtakarliq RedakteReproduksiyalarinin hazirlanmasinda rast gelinen nisbi asanliq Rodenin en cox saxtakarliga meruz qalmis 10 senetkar siyahisina salinmasina sebeb olmusdur 77 Roden hele 1901 ci ilden eserlerinin saxtakarliga meruz qalmasi ile mubarize aparsa da olumunden sonra bele hallarin sayi hedsiz artmisdir 1990 ci illerin evvellerinde art diler Qay Heynin etirafi neticesinde kutlevi saxtakarliq hallari askarlanmisdir 78 Burunc tokme saxtakarliginin qarsisini almaq ucun Fransa hokumeti terefinden 1956 ci ilde verilen qanuna esasen semetkarin gipsinden maksimal sayda hazirlana bilecek mehsul ucun 12 say limiti qoyulmusdur Bu isin senetkara mexsus olmani bildirsin Meselen Kale vetendaslari eserini 14 seherde gore bilerik 40 Incesenet auksionunda her hansi eserin saxta nusxelerinin artmasi sebebinden mehsulun qiymeti getdikce artmaga baslayir Tenqidciler ise Rodenin eserlerinin sethindeki islemelere hec bir saxta eserde rast gelinmemesini bildirmisdiler Roden terefinden cekilmis resmlerin bir coxu Ernest Duriq terefinden saxtalasdirilmisdir 79 Istinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru aciq melumat platformasi 2011 lt a href https wikidata org wiki Track Q193563 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19938912 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P268 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q54837 gt lt a gt 1 2 3 4 5 6 Auguste Rodin lt a href https wikidata org wiki Track Q17299517 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P650 gt lt a gt 1 2 3 Francois Auguste Rene Rodin ministere de la Culture lt a href https wikidata org wiki Track Q2886420 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P640 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q384602 gt lt a gt 1 2 3 The Fine Art Archive 2003 lt a href https wikidata org wiki Track Q10855166 gt lt a gt 1 2 3 4 5 6 7 http data bnf fr ark 12148 cb11922352t 1 2 3 Encyclopaedia Britannica lt a href https wikidata org wiki Track Q5375741 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1417 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P2450 gt lt a gt 1 2 3 4 http vocab getty edu page ulan 500016619 artist list of the National Museum of Sweden 2016 lt a href https wikidata org wiki Track Q16323066 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q22681075 gt lt a gt Museum of Modern Art online collection lt a href https wikidata org wiki Track Q73268604 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P2174 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P2014 gt lt a gt https www britannica com biography Auguste Rodin 1 2 https rkd nl explore artists 67514 Champigneulle 1999 seh 9 10 Champigneulle 1999 seh 19 1 2 Morey C R 1918 The Art of Auguste Rodin The Bulletin of the College Art Association of America 1 4 145 154 doi 10 2307 3046338 JSTOR 3046338 Jianou amp Goldscheider 34 Champigneulle 1999 seh 35 Champigneulle 1999 seh 36 Champigneulle 1999 seh 37 38 Champigneulle 1999 seh 41 Hale 49 50 Taillandier 91 1 2 3 4 Vincent Claire 2004 Auguste Rodin 1840 1917 The Metropolitan Museum of Art 2012 05 20 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 12 08 Hale 65 Janson 638 Hale 71 1 2 Champigneulle 1999 seh 167 Champigneulle 1999 seh 157 1 2 3 Auguste Rodin Encyclopaedia Britannica Online ensiklopediyasinda Ward Jackson Philip 1 Camille Claudel Grove Art Online Oxford University Press Istifade tarixi 19 December 2006 Champigneulle 1999 seh 46 50 St John the Baptist Musee Rodin 2014 03 31 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 02 04 Champigneulle 1999 seh 59 Hale 80 Champigneulle 1999 seh 59 61 Champigneulle 1999 seh 128 130 Elsen 35 Taillandier 42 46 48 Elsen Jamison Barryte 2003 seh 175 179 Elsen Jamison Barryte 2003 seh 193 1 2 3 Swedberg Richard 2005 Auguste Rodin s The Burghers of Calais The Career of a Sculpture and its Appeal to Civic Heroism Theory Culture amp Society 22 2 45 67 doi 10 1177 0263276405051665 Hale 115 Champigneulle 1999 seh 101 Champigneulle 1999 seh 75 Elsen Jamison Barryte 2003 seh 293 295 Champigneulle 1999 seh 98 99 Champigneulle 1999 seh 91 95 Champigneulle 1999 seh 171 172 Champigneulle 1999 seh 180 Champigneulle 1999 seh 184 Champigneulle 1999 seh 198 Civilization BBC Episode 12 Champigneulle 1999 seh 200 Champigneulle 1999 seh 203 Champigneulle 1999 seh 207 209 Champigneulle 1999 seh 123 125 Champigneulle 1999 seh 221 222 Kinetz Erika December 27 2006 Rodin Show Visits Home Of Artist s Muses The New York Times Champigneulle 1999 seh 266 267 Champigneulle 1999 seh 254 258 Champigneulle 1999 seh 260 Champigneulle 1999 seh 244 246 Champigneulle 1999 seh 217 Champigneulle 1999 seh 249 Champigneulle 1999 seh 269 The Indefatigable Miss Hallowell Page 6 The Documented Image Page 97 Franch John 2006 Robber Baron The Life of Charles Tyson Yerkes Urbana University of Illinois Press p 209 The indefatigable Miss Hallowell page 8 Biography Musee Rodin 7 December 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 April 2007 Ludovici Anthony M 1923 Personal Reminiscences of Auguste Rodin Cornhill Magazine Vol LV Nos 325 326 New Series Champigneulle 1999 seh 271 273 Rodin Legion d honneur Ministere de la Culture et de la Communication Leonore Culture gouv fr Lampert Catherine Rodin Francois Auguste Rene Grove Art Online Oxford University Press Istifade tarixi 19 December 2006 Hans de Roos 2004 Rodin s Approach to Art Ameena Mohammad Meg Mason 2011 Ivan Mestrovic Papers Syracuse University Archives 6 September 2015 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Rodin eifmanballet ru Istifade tarixi 14 March 2017 Esterow Milton June 2005 The 10 Most Faked Artists ARTnews Istifade tarixi 5 February 2007 Proces Guy Hain une decision qui fera jurisprudence Le Journal des Arts n 126 27 April 2001 Artclair com Retrieved on 2011 11 02 Rodin Fake or Fortune Series 5 3 epizod 31 July 2016 BBC Television Istifade tarixi 31 July 2016 Edebiyyat RedakteCrone Rainer and Siegfried Salzmann eds 1992 Rodin Eros and Creativity Munich Prestel ISBN 3 7913 1809 8 Category link Category Elsen Albert E 1963 Rodin New York The Museum of Modern Art LCCN 63014847 Getsy David 2010 Rodin Sex and the Making of Modern Sculpture New Haven Yale University Press ISBN 0 300 16725 3 Hale William Harlan 1973 1969 World of Rodin 1840 1917 Time Life Library of Art New York Time Life Books LCCN 70105511 Janson H W 1986 History of Art 3rd New York Harry N Abrams ISBN 0 8109 1094 2 Jianou Ionel Goldscheider C 1967 Rodin Paris Arted Editions d Art LCCN 68084071 Lampert Catherine 1986 Rodin Sculpture and Drawings New Haven Yale University Press ISBN 0 7287 0504 4 Le Normand Romain Antoinette 2007 The Bronzes of Rodin Paris Editions de la Reunion des Musees Nationaux Ludovici Anthony 1926 Personal Reminiscences of Auguste Rodin London John Murray Morseburg Jeffrey 2010 The Indefatigable Miss Hallowell Online Essay Taillandier Yvon 1977 Rodin New York Crown Trade Paperbacks ISBN 0 517 88378 3 Tucker William 1974 Early Modern Sculpture New York Oxford University Press ISBN 0 19 519773 9 Weisberg Gabriel 1987 The Documented Image Visions in Art History New York Syracuse University Press ISBN 978 0815624103 Rodin Auguste 1984 Art Conversations with Paul Gsell Berkeley University of California Press ISBN 0 520 05887 9 Royal Academy of Arts 2006 Rodin London Royal Academy of Arts Elave oxu RedakteCorbett Rachel You Must Change Your Life the Story of Rainer Maria Rilke and Auguste Rodin New York W W Norton and Company 2016 Chevillot Catherine Marraud Helene Pinet Helene Adamson John transl November 2014 Rodin The Laboratory of Creation Dijon Editions Faton ISBN 9782878442007 Le Normand Romain Antoinette September 2014 Rodin New York Abbeville ISBN 9780789212078 Miller Joan Vita 1986 Rodin the B Gerald Cantor Collection New York Metropolitan Museum of Art ISBN 9780870994432 Vincent Clare Auguste Rodin 1840 1917 In Heilbrunn Timeline of Art History New York The Metropolitan Museum of Art 2000 October 2004 Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Ogust Roden ile elaqeli mediafayllar var Vikisitatda Ogust Roden ile elaqedar sitatlar var Menbe https az wikipedia org w index php title Ogust Roden amp oldid 5965169, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.