fbpx
Wikipedia

Yemişan

Yemişan (lat. Crataegus) - gülçiçəyikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

?Yemişan
Crataegus

Birdişicikli yemişan (Crataegus monogyna)
Elmi təsnifat
Aləmi:Bitkilər
Şöbə:Örtülütoxumlular
Sinif:İkiləpəlilər
Yarımsinif:Rozidlər
Sıra:Gülçiçəklilər
Fəsilə:Gülçiçəyikimilər
Cins: Yemişan
Elmi adı
Crataegus L.
Tipik növ

Vikinövlərdə
sistematika

Şəkil
axtarışı
ITIS  
NCBI  
EOL  
GRIN  
IPNI 
PBDB  

Ağac və ya iri kol bitkisi olub, növbə ilə düzülmüş yumurtaşəkilli yarpaqları vardır. Yarpaqlarının kənarı mişarvarıdır. Ağ rəngli ətirli çiçəkləri, uzunsov kürəvari giləmeyvəyəoxşar lətli və şirəli meyvəsi olur. Meyvəsi yetişən vaxt qırmızı, qara, şabalıdı və s. rəngə boyanır. Meyvəsinin içərisində açıq-sarı rəngli toxumları yerləşir. Bitki may - iyun aylarında çiçək açır, sentyabr - oktyabr aylarında meyvələri yetişir.

Respublikamızın dağ - meşə rayonlarında yemişan bitkisinin 9 növü yayılmışdır. Bu bitkiyə Lənkəran, Astara, Şəki, Zaqatala, Quba, Qusar, Şuşa, İsmayıllı rayonlarının və Naxçıvan MR-ın meşəliklərində daha çox rast gəlinir.

Əhəmiyyəti

Dərman məqsədilə Azərbaycanda yayılan yemişan bitkilərinin həm çiçəyinin, həm də meyvələrini toplayıb xüsusi səbətlərə yığır, sonra isə sobalarda, xüsusi quruducularda və ya isti otaqlarda qurudurlar.

Yemişan meyvələrini ağ kağız üzərində nazik sərib tez - tez çevirməklə qurutmaq lazımdır. Belə şəraitdə qurudulmuş meyvələr təbii rəngini saxlayır, kimyəvi tərkibini də dəyişmir. Qurumuş meyvələri xüsusi torbalara doldurub havası daim dəyişilən quru havalı binalarda saxlayırlar.

Yemişanın meyvəsindən və çiçəklərindən çox qədim vaxtdan xalq təbabətində bir sıra xəstəliklərə qarşı istifadə edilir. Onun qurudulmuş çiçəklərindən və meyvələrindən çay kimi dəmləyib, ürək ağrıları zamanı və qan təzyiqi yüksək olanda içirlər.

Yemişan meyvələrinin tərkibində bir sıra faydalı maddələr [xolin birləşmələri, saponinlər, flavonoidlər, vitaminlər, üzvi turşular, şəkərlər və s.] vardır.

Kənd təsərrüfatında yemişanın əhəmiyyəti daha mühümdür. Bolqarıstan alimi Pyotr Nikolovun məlumatına əsasən sağılan mal - qaranın yeminə yemişan meyvələri əlavə etdikdə onların südü xeyli artır və süddə yağın miqdarı çoxalır.

Yemişanın respublikamızda həddən artıq böyük ehtiyatını, eləcə də kənd təsərrüfatında, tibbdə və yeyinti sənayesində çox mühüm əhəmiyyətini nəzərə alaraq həmin bitkinin meyvələrinin planlaşdırılmış şəkildə tədarükünü təşkil etmək olduqca vacib məsələlərdən biridir.

Tətbiqi

Hazırda yemişandan və ondan hazırlanan preparatlardan elmi təbabətdə ürək - damar sistemi xəstəliklərinin müalicəsində, xüsusən ürək fəaliyyəti zəifliyində, ürəyin aritmiyasında, aterosklerozda, hipertoniya xəstəliyində, tireotoksikozda və s. geniş istifadə olunur. Eləcə də hipoqalaktiya zamanı [uşaq əmizdirən anaların südü azaldıqda] yemişan preparatları müvəffəqiyyətlə tətbiq edilir.

Ürək xəstəliklərində, qan təzyiqi yüksək olduqda, başağrıları zamanı köməyə gəlir. Bunun üçün yemişanın yetişmiş meyvələrini 5-10 dəqiqə ərzində qızdırın. İsti-isti, 1:0,5 nisbətində şəkərlə yaxşı qarışdırıb əzin. Alınmış qarışığı bir qaba tökərək ağzını kip bağlayıb sərin yerdə saxlayın. Alınan püreni yeməkdən əvvəl gündə 2 dəfə çay qaşığı miqdarında qəbul edin.

Respublikamızda geniş yayılan beşləçəkli yemişanın müyvələrindən hazırlanmış duru ekstraktın ürək - damar sistemi xəstəliklərində işlənməsinə dair 1961-ci ildə köhnə SSRİ Səhiyyə Nazirliyi Farmakoloji Komitəsi qərar qəbul etmişdir.

Yemişan meyvələrinin yeyinti sənayesində də mühüm əhəmiyyəti vardır. Yerli əhali yemişan meyvələrindən mürəbbə, kompot şəklində qədim vaxtdan istifadə edir.

Növləri

  • Crataegus × aberrans (Lange) K.I.Chr.
  • Crataegus acutiserrata Kruschke
  • Crataegus aemula Beadle
  • Crataegus aestivalis (Walter) Torr. & A.Gray
  • Crataegus albicans Ashe
  • Crataegus alleghaniensis Beadle
  • Crataegus alma Beadle
  • Crataegus almaatensis Pojark.
  • Crataegus ambigua C.A.Mey. ex A.K.Becker
    • Crataegus ambigua subsp. transcaspica (Pojark.) K.I.Chr.
  • Crataegus ambitiosa Sarg.
  • Crataegus anamesa Sarg.
  • Crataegus ancisa Beadle
  • Crataegus annosa Beadle
  • Crataegus anomala Sarg.
  • Crataegus apiomorpha Sarg.
    • Crataegus apiomorpha f. paucispina (Sarg.) Kruschke
  • Crataegus aprica Beadle
  • Crataegus aquacervensis J.B.Phipps & R.O'Kennon
  • Crataegus arborea Beadle
  • Crataegus arcana Beadle
  • Crataegus × ardua Sarg.
  • Crataegus × ariifolia Cinovskis
  • Crataegus × armena Pojark.
  • Crataegus arnoldiana Sarg.
  • Crataegus ashei Beadle
  • Crataegus assurgens Sarg.
  • Crataegus ater Ashe
  • Crataegus atrofusca (Steven ex K.Koch) Kassumova
  • Crataegus atrorubens Ashe
  • Crataegus aulica Sarg.
  • Crataegus aurantia Pojark.
  • Crataegus aurescens J.B. Phipps
  • Crataegus austromontana Beadle
  • Crataegus azarolus L.
    • Crataegus azarolus var. aronia L.
    • Crataegus azarolus var. chlorocarpa (Moris) K.I.Chr.
    • Crataegus azarolus var. pontica (K.Koch) K.I.Chr.
  • Crataegus basilica Beadle
    • Crataegus basilica var. viridimontana (Sarg.) E.J. Palmer
  • Crataegus beadlei Ashe
  • Crataegus beata Sarg.
  • Crataegus berberifolia Torr. & A.Gray
  • Crataegus biltmoreana Beadle
  • Crataegus bona Sarg.
  • Crataegus × bornmuelleri Zabel ex K.I.Chr. & Ziel.
  • Crataegus boyntonii Beadle
  • Crataegus brachyacantha Sarg. & Engelm.
  • Crataegus brachyphylla Sarg.
  • Crataegus brainerdii Sarg.
  • Crataegus brazoria Sarg.
  • Crataegus × brevipes Peck
  • Crataegus brumalis Ashe
  • Crataegus brunetiana Sarg.
    • Crataegus brunetiana var. fernaldii (Sarg.) E.J. Palmer
  • Crataegus calpodendron (Ehrh.) Medik.
  • Crataegus canadensis Sarg.
  • Crataegus carrollensis Sarg.
  • Crataegus celsa Sarg.
  • Crataegus × celsiana (Dum.Cours.) Bosc
  • Crataegus chlorocarpa Lenn‚ & K.Koch
  • Crataegus chlorosarca Maxim.
  • Crataegus chrysocarpa Ashe
    • Crataegus chrysocarpa var. bicknellii (Eggl.) E.J. Palmer
    • Crataegus chrysocarpa var. blanchardii (Sarg.) J.B.Phipps
    • Crataegus chrysocarpa var. phoenicea E.J.Palmer
    • Crataegus chrysocarpa f. rubescens (Sarg.) E.J. Palmer
  • Crataegus chungtienensis W.W.Sm.
  • Crataegus clarkii Hook.f.
  • Crataegus coccinea L.
  • Crataegus coccinioides Ashe
  • Crataegus coleae Sarg.
  • Crataegus collina Chapm.
  • Crataegus columbiana Howell
  • Crataegus compacta Sarg.
  • Crataegus compta Sarg.
  • Crataegus condigna Beadle
  • Crataegus confinis Sarg.
  • Crataegus conjungens Sarg.
  • Crataegus × corusca Sarg.
  • Crataegus craytonii Beadle
  • Crataegus crus-galli L.
    • Crataegus crus-galli var. salicifolia (Medik.) Sol.
  • Crataegus cuneata Siebold & Zucc.
    • Crataegus cuneata var. tangchungchangii (F.P.Metcalf) T.C.Ku & Spongberg
  • Crataegus cuprina J.B. Phipps
  • Crataegus dahurica Koehne ex C.K.Schneid.
    • Crataegus dahurica var. laevicalyx (J.X.Huang, L.Y.Sun & T.J.Feng) T.C.Ku & Spongberg
  • Crataegus dallasiana Sarg.
  • Crataegus davisii Browicz
  • Crataegus desueta Sarg.
  • Crataegus dikmensis Pojark.
  • Crataegus dilatata Sarg.
  • Crataegus × dipyrena Pojark.
  • Crataegus disjuncta Sarg.
  • Crataegus dispar Beadle
  • Crataegus disperma Ashe
  • Crataegus dispessa Ashe
  • Crataegus dissona Sarg.
  • Crataegus distincta Kruschke
  • Crataegus divida Sarg.
  • Crataegus dodgei Ashe
  • Crataegus douglasii Lindl.
  • Crataegus dunbarii Sarg.
  • Crataegus durobrivensis Sarg.
  • Crataegus dzhairensis Vassilcz.
  • Crataegus egregia Beadle
  • Crataegus elliptica Sol.
  • Crataegus ellwangeriana Sarg.
  • Crataegus engelmannii Sarg.
  • Crataegus erythrocarpa Ashe
  • Crataegus erythropoda Ashe
  • Crataegus evansiana Sarg.
  • Crataegus exilis Beadle
  • Crataegus eximia Beadle
  • Crataegus extraria Beadle
  • Crataegus fastosa Sarg.
  • Crataegus faxonii Sarg.
    • Crataegus faxonii var. praetermissa (Sarg.) E.J. Palmer
  • Crataegus ferganensis Pojark.
  • Crataegus filipes Ashe
  • Crataegus flabellata (Bosc ex Spach) K.Koch
  • Crataegus flava Sol.
  • Crataegus floridana Sarg.
  • Crataegus foetida Ashe
  • Crataegus fontanesiana (Spach) Steud.
  • Crataegus formosa Sarg.
  • Crataegus fortunata Sarg.
  • Crataegus fragilis Beadle
  • Crataegus frugiferens Beadle
  • Crataegus fruticosa Sarg.
  • Crataegus fulleriana Sarg.
    • Crataegus fulleriana var. magniflora (Sarg.) J.S. Pringle
  • Crataegus furtiva Beadle
  • Crataegus galbana Beadle
  • Crataegus gattingeri Ashe
  • Crataegus gilva Beadle
  • Crataegus glabriuscula Sarg.
  • Crataegus glareosa Ashe
  • Crataegus grandifolia J.B. Phipps
  • Crataegus grandis Ashe
  • Crataegus gravis Ashe
  • Crataegus greggiana Eggl.
  • Crataegus × grignonensis Mouill.
  • Crataegus × habereri Sarg.
  • Crataegus haemacarpa Ashe
  • Crataegus harbisonii Beadle
  • Crataegus × harryi Sarg.
  • Crataegus harveyana Sarg.
  • Crataegus heldreichii Boiss.
  • Crataegus heterophylla Flüggé
  • Crataegus heterophylloides Pojark. ex K.I.Chr.
  • Crataegus × hiemalis Lange
  • Crataegus hillii Sarg.
  • Crataegus hissarica Pojark.
  • Crataegus holmesiana Ashe
  • Crataegus × hudsonica Sarg.
  • Crataegus hupehensis Sarg.
  • Crataegus ideae Sarg.
  • Crataegus ignava Beadle
  • Crataegus illecebrosa Sarg.
  • Crataegus impar Beadle
  • Crataegus improvisa Sarg.
  • Crataegus incilis Beadle
  • Crataegus indicens Ashe
  • Crataegus insidiosa Beadle
  • Crataegus integra (Nash) Beadle
  • Crataegus integriloba Sarg.
  • Crataegus intricata Lange
  • Crataegus invicta Beadle
  • Crataegus invisa Sarg.
  • Crataegus iracunda Beadle
  • Crataegus irrasa Sarg.
  • Crataegus isfajramensis Pachom.
  • Crataegus jackii Sarg.
  • Crataegus jesupii Sarg.
  • Crataegus johnstonii J.B. Phipps
  • Crataegus jonesae Sarg.
  • Crataegus jozana C.K.Schneid.
  • Crataegus kansuensis E.H.Wilson
  • Crataegus karadaghensis Pojark.
  • Crataegus kelloggii Sarg.
  • Crataegus × kennedyi Sarg.
  • Crataegus klokovii Ivaschin
  • Crataegus knieskerniana Sarg.
  • Crataegus knorringiana Pojark.
  • Crataegus kurdistanica Hadač & Chrtek
  • Crataegus × kyrtostyla Fingerh.
  • Crataegus lacrimata Small
  • Crataegus laevigata (Poir.) DC.
  • Crataegus × lambertiana hort. ex Lange
  • Crataegus lanata Beadle
  • Crataegus lancei J.B.Phipps
  • Crataegus laneyi Sarg.
  • Crataegus lanuginosa Sarg.
  • Crataegus latebrosa Sarg.
  • Crataegus laurentiana Sarg.
    • Crataegus laurentiana var. brunetiana (Sarg.) Kruschke
  • Crataegus × lavallei Herincq ex Lavall‚e
  • Crataegus laxiflora Sarg.
  • Crataegus × lecta Sarg.
  • Crataegus leiophylla Sarg.
  • Crataegus lemingtonensis Sarg.
  • Crataegus leonensis E.J.Palmer
  • Crataegus × lettermanii Sarg.
  • Crataegus levis Sarg.
  • Crataegus limaria Sarg.
  • Crataegus limata Beadle
  • Crataegus limnophila Sarg.
  • Crataegus lobulata Sarg.
  • Crataegus locuples Sarg.
  • Crataegus longipes Pojark.
  • Crataegus lucorum Sarg.
  • Crataegus lumaria Ashe
  • Crataegus mackenzii Sarg.
  • Crataegus macracantha Lodd. ex Loudon
    • Crataegus macracantha var. occidentalis (Britton) Eggl.
  • Crataegus × macrocarpa Hegetschw.
  • Crataegus macrosperma Ashe
  • Crataegus magniflora Sarg.
  • Crataegus × maligna Sarg.
  • Crataegus mansfieldensis Sarg.
  • Crataegus margarettae Ashe
  • Crataegus marshallii Eggl.
  • Crataegus maximowiczii C.K.Schneid.
  • Crataegus × media Bechst.
  • Crataegus menandiana Sarg.
  • Crataegus mendosa Beadle
  • Crataegus meridionalis Sarg.
  • Crataegus merita Sarg.
  • Crataegus mexicana Mo‡. & Sess‚ ex DC.
  • Crataegus meyeri Pojark.
  • Crataegus michauxii Pers.
  • Crataegus microphylla K.Koch
  • Crataegus mira Beadle
  • Crataegus miranda Sarg.
  • Crataegus mollis (Torr. & A.Gray) Scheele
  • Crataegus monogyna Jacq.
    • Crataegus monogyna var. lasiocarpa (Lange) K.I.Chr.
    • Crataegus monogyna f. pendula (Lodd. ex Loudon) Rehder
    • Crataegus monogyna f. pteridifolia (Lodd. ex Loudon) Rehder
    • Crataegus monogyna f. semperflorens (Andr‚) C.K.Schneid.
    • Crataegus monogyna f. stricta (Loudon) Zabel
  • Crataegus multiflora Bunge
  • Crataegus munda Beadle
    • Crataegus munda var. pexa (Beadle) R.W. Lance
  • Crataegus nananixonii J.B.Phipps & R.O'Kennon
  • Crataegus necopinata Pojark.
  • Crataegus nelsonii Eggl.
  • Crataegus × neobaxteri Sarg.
  • Crataegus neobushii Sarg.
  • Crataegus nevadensis K.I.Chr.
  • Crataegus nigra Waldst. & Kit.
  • Crataegus nitida (Engelm. ex Britton & N.E.Br.) Sarg.
  • Crataegus nitidula Sarg.
  • Crataegus noelensis Sarg.
  • Crataegus × notha Sarg.
  • Crataegus nuda Sarg.
  • Crataegus opaca Hook. & Arn. ex Hook.
  • Crataegus opima Beadle
  • Crataegus opulens Sarg.
  • Crataegus oresbia W.W.Sm.
  • Crataegus orientalis Pall. ex M.Bieb.
    • Crataegus orientalis subsp. presliana K.I.Chr.
    • Crataegus orientalis subsp. szovitsii (Pojark.) K.I.Chr.
  • Crataegus ouachitensis E.J.Palmer
  • Crataegus ovata Sarg.
  • Crataegus padifolia Sarg.
  • Crataegus pallasii Griseb.
  • Crataegus paludosa Sarg.
  • Crataegus pamiroalaica Zaprjagaeva
  • Crataegus panda Beadle
  • Crataegus parryana Eggl.
  • Crataegus pausiaca Ashe
  • Crataegus pearsonii Ashe
  • Crataegus pedicellata Sarg.
    • Crataegus pedicellata f. assurgens (Sarg.) Kruschke
    • Crataegus pedicellata var. caesa (Ashe) Kruschke
    • Crataegus pedicellata var. ellwangeriana (Sarg.) Eggl.
  • Crataegus × peloponnesiaca Byatt
  • Crataegus penita Beadle
  • Crataegus pennsylvanica Ashe
  • Crataegus pentagyna Waldst. & Kit. ex Willd.
    • Crataegus pentagyna subsp. pseudomelanocarpa (Popov ex Pojark.) K.I.Chr.
  • Crataegus pequotorum Sarg.
  • Crataegus × peregrina Sarg.
  • Crataegus perjucunda Sarg.
  • Crataegus × permixta E.J. Palmer
  • Crataegus persimilis Sarg.
  • Crataegus phaenopyrum (L.f.) Medik.
  • Crataegus × pilosa Sarg.
  • Crataegus pinetorum Beadle
  • Crataegus pinguis Sarg.
  • Crataegus pinnatifida Bunge
    • Crataegus pinnatifida var. major N.E.Br.
    • Crataegus pinnatifida var. psilosa C.K.Schneid.
  • Crataegus piperi Britton
  • Crataegus platycarpa Sarg.
  • Crataegus poliophylla Sarg.
  • Crataegus polita Sarg.
  • Crataegus poloniensis Cinovskis
  • Crataegus × polyacantha Jan
  • Crataegus populnea Ashe
  • Crataegus porrecta Ashe
  • Crataegus pratensis Sarg.
  • Crataegus pringlei Sarg.
  • Crataegus prona Ashe
  • Crataegus pruinosa (H.L.Wendl.) K.Koch
    • Crataegus pruinosa var. leiophylla (Sarg.) J.B.Phipps
    • Crataegus pruinosa var. magnifolia (Sarg.) J.B. Phipps
    • Crataegus pruinosa var. philadelphica (Sarg.) Eggl.
    • Crataegus pruinosa var. virella (Ashe) Kruschke
  • Crataegus × pseudoazarolus Popov
  • Crataegus pseudoheterophylla Pojark.
    • Crataegus pseudoheterophylla subsp. turcomanica (Pojark.) K.I.Chr.
    • Crataegus pseudoheterophylla subsp. turkestanica (Pojark.) K.I.Chr.
  • Crataegus pseudosanguinea Popov ex Pojark.
  • Crataegus × puberis Sarg.
  • Crataegus pulcherrima Ashe
  • Crataegus punctata Jacq.
  • Crataegus purpurella J.B.Phipps & R.O'Kennon
  • Crataegus putata Sarg.
  • Crataegus putnamiana Sarg.
  • Crataegus pycnoloba Boiss. & Heldr.
  • Crataegus × randiana Sarg.
  • Crataegus ravida Ashe
  • Crataegus remotilobata Raikova ex Popov
  • Crataegus resima Beadle
  • Crataegus reverchonii Sarg.
  • Crataegus rhipidophylla Gand.
    • Crataegus rhipidophylla var. lindmanii (Hrabětová) K.I.Chr.
  • Crataegus rigens Beadle
  • Crataegus rivularis Nutt. ex Torr. & A.Gray
  • Crataegus rivuloadamensis J.B.Phipps & R.O'Kennon
  • Crataegus rivulopugnensis J.B.Phipps & R.O'Kennon
  • Crataegus robesoniana Sarg.
  • Crataegus robur Beadle
  • Crataegus rosei Eggl.
  • Crataegus rubella Beadle
  • Crataegus rubribracteolata J.B.Phipps & R.O'Kennon
  • Crataegus × rubrinervis Lange
  • Crataegus × rubrocarnea Sarg.
  • Crataegus rufula Sarg.
  • Crataegus rugosa Ashe
  • Crataegus russanovii Cinovskis
  • Crataegus sakranensis Hadač & Chrtek
  • Crataegus saligna Greene
  • Crataegus sanguinea Pall.
    • Crataegus sanguinea var. chlorocarpa (Lenn‚ & K.Koch) C.K.Schneid.
  • Crataegus sargentii Beadle
  • Crataegus scabrida Sarg.
  • Crataegus scabrifolia (Franch.) Rehder
  • Crataegus schuettei Ashe
  • Crataegus × schumacheri Raunk.
  • Crataegus secreta J.B.Phipps
  • Crataegus segnis Beadle
  • Crataegus sejuncta Sarg.
  • Crataegus serratissima J.B. Phipps
  • Crataegus shaferi Sarg.
  • Crataegus shandongensis F.Z.Li & W.D.Peng
  • Crataegus shensiensis Pojark.
  • Crataegus × shirleyensis Sarg.
  • Crataegus × sicca Sarg.
  • Crataegus silvestris Sarg.
  • Crataegus × simulata Sarg.
  • Crataegus × sinaica Boiss.
  • Crataegus songarica K. Koch
  • Crataegus × sorbifolia Lange
  • Crataegus sororia Beadle
  • Crataegus spathulata Michx.
  • Crataegus spatiosa Sarg.
  • Crataegus sphaenophylla Pojark.
  • Crataegus spissa Sarg.
  • Crataegus spissiflora Sarg.
  • Crataegus stenosepala Sarg.
  • Crataegus stolonifera Sarg.
  • Crataegus stonei Sarg.
  • Crataegus straminea Beadle
    • Crataegus straminea var. bissellii (Sarg.) Eggl.
  • Crataegus submollis Sarg.
  • Crataegus suborbiculata Sarg.
  • Crataegus succulenta Schrad. ex Link
    • Crataegus succulenta var. membranacea (Sarg.) E.J. Palmer
    • Crataegus succulenta var. rhombifolia (Sarg.) Eggl.
  • Crataegus suksdorfii (Sarg.) Kruschke
  • Crataegus sulfurea J.B. Phipps
  • Crataegus sutherlandensis Sarg.
  • Crataegus tanacetifolia (Poir.) Pers.
  • Crataegus tanuphylla Sarg.
  • Crataegus taurica Pojark.
  • Crataegus tecta Beadle
  • Crataegus texana Buckley
  • Crataegus theodori Essenova
  • Crataegus thermopegaea E.J.Palmer
  • Crataegus × tianschanica Pojark.
  • Crataegus tinctoria Ashe
  • Crataegus tortilis Ashe
  • Crataegus tracyi Ashe ex Eggl.
  • Crataegus triflora Chapm.
  • Crataegus tripartita Sarg.
  • Crataegus turnerorum Enquist
  • Crataegus ucrainica Pojark.
  • Crataegus uniflora Münchh.
  • Crataegus ursopedensis J.B.Phipps & R.O'Kennon
  • Crataegus uvaldensis Sarg.
  • Crataegus vailiae Britton
  • Crataegus valida Beadle
  • Crataegus venusta Beadle
  • Crataegus verruculosa Sarg.
  • Crataegus versuta Beadle
  • Crataegus viburnifolia Sarg.
  • Crataegus viridis L.
    • Crataegus viridis var. desertorum (Sarg.) Keeney & Enquist
  • Crataegus visenda Beadle
  • Crataegus × vittata Ashe
  • Crataegus vivida Sarg.
  • Crataegus vulsa Beadle
  • Crataegus warneri Sarg.
  • Crataegus wattiana Hemsl. & Lace
  • Crataegus × whitakeri Sarg.
  • Crataegus wilsonii Sarg.
  • Crataegus wootoniana Eggl.
  • Crataegus xanthophylla Sarg.
  • Crataegus × zangezura Pojark.

İstinadlar

  • ASE, V cild, Bakı, 1981, səh. 108

İstinadlar

  1. Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
  2. Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
  3. Dərman bitkiləri

Yemişan:The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)

yemişan, crataegus, gülçiçəyikimilər, fəsiləsinə, bitki, cinsi, crataegusbirdişicikli, yemişan, crataegus, monogyna, elmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, rozidlərsıra, gülçiçəklilərfəsilə, gülçiçəyikimilərcins, elmi. Yemisan lat Crataegus 1 gulciceyikimiler fesilesine aid bitki cinsi 2 YemisanCrataegusBirdisicikli yemisan Crataegus monogyna Elmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif RozidlerSira GulciceklilerFesile GulciceyikimilerCins YemisanElmi adiCrataegus L Tipik novCrataegus oxyacantha L nom rej VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 24539NCBI 23159EOL 29927GRIN 3040IPNI 33740PBDB 157341Agac ve ya iri kol bitkisi olub novbe ile duzulmus yumurtasekilli yarpaqlari vardir Yarpaqlarinin kenari misarvaridir Ag rengli etirli cicekleri uzunsov kurevari gilemeyveyeoxsar letli ve sireli meyvesi olur Meyvesi yetisen vaxt qirmizi qara sabalidi ve s renge boyanir Meyvesinin icerisinde aciq sari rengli toxumlari yerlesir Bitki may iyun aylarinda cicek acir sentyabr oktyabr aylarinda meyveleri yetisir Respublikamizin dag mese rayonlarinda yemisan bitkisinin 9 novu yayilmisdir Bu bitkiye Lenkeran Astara Seki Zaqatala Quba Qusar Susa Ismayilli rayonlarinin ve Naxcivan MR in meseliklerinde daha cox rast gelinir Mundericat 1 Ehemiyyeti 2 Tetbiqi 3 Novleri 4 Istinadlar 5 IstinadlarEhemiyyeti Redakte Derman meqsedile Azerbaycanda yayilan yemisan bitkilerinin hem ciceyinin hem de meyvelerini toplayib xususi sebetlere yigir sonra ise sobalarda xususi quruducularda ve ya isti otaqlarda qurudurlar Yemisan meyvelerini ag kagiz uzerinde nazik serib tez tez cevirmekle qurutmaq lazimdir Bele seraitde qurudulmus meyveler tebii rengini saxlayir kimyevi terkibini de deyismir Qurumus meyveleri xususi torbalara doldurub havasi daim deyisilen quru havali binalarda saxlayirlar Yemisanin meyvesinden ve ciceklerinden cox qedim vaxtdan xalq tebabetinde bir sira xesteliklere qarsi istifade edilir Onun qurudulmus ciceklerinden ve meyvelerinden cay kimi demleyib urek agrilari zamani ve qan tezyiqi yuksek olanda icirler Yemisan meyvelerinin terkibinde bir sira faydali maddeler xolin birlesmeleri saponinler flavonoidler vitaminler uzvi tursular sekerler ve s vardir Kend teserrufatinda yemisanin ehemiyyeti daha muhumdur Bolqaristan alimi Pyotr Nikolovun melumatina esasen sagilan mal qaranin yemine yemisan meyveleri elave etdikde onlarin sudu xeyli artir ve sudde yagin miqdari coxalir Yemisanin respublikamizda hedden artiq boyuk ehtiyatini elece de kend teserrufatinda tibbde ve yeyinti senayesinde cox muhum ehemiyyetini nezere alaraq hemin bitkinin meyvelerinin planlasdirilmis sekilde tedarukunu teskil etmek olduqca vacib meselelerden biridir Tetbiqi Redakte Hazirda yemisandan ve ondan hazirlanan preparatlardan elmi tebabetde urek damar sistemi xesteliklerinin mualicesinde xususen urek fealiyyeti zeifliyinde ureyin aritmiyasinda aterosklerozda hipertoniya xesteliyinde tireotoksikozda ve s genis istifade olunur Elece de hipoqalaktiya zamani usaq emizdiren analarin sudu azaldiqda yemisan preparatlari muveffeqiyyetle tetbiq edilir Urek xesteliklerinde qan tezyiqi yuksek olduqda basagrilari zamani komeye gelir Bunun ucun yemisanin yetismis meyvelerini 5 10 deqiqe erzinde qizdirin Isti isti 1 0 5 nisbetinde sekerle yaxsi qarisdirib ezin Alinmis qarisigi bir qaba tokerek agzini kip baglayib serin yerde saxlayin Alinan pureni yemekden evvel gunde 2 defe cay qasigi miqdarinda qebul edin 3 Respublikamizda genis yayilan beslecekli yemisanin muyvelerinden hazirlanmis duru ekstraktin urek damar sistemi xesteliklerinde islenmesine dair 1961 ci ilde kohne SSRI Sehiyye Nazirliyi Farmakoloji Komitesi qerar qebul etmisdir Yemisan meyvelerinin yeyinti senayesinde de muhum ehemiyyeti vardir Yerli ehali yemisan meyvelerinden murebbe kompot seklinde qedim vaxtdan istifade edir Novleri RedakteAltay yemisani Crataegus altaica Loud Dile Crataegus korolkowii L Henry Azarol yemisan Crataegus azarolus L Eyrikasaciq yemisan Crataegus curvisepala Lindm Daur yemisani Crataegus daurica Koehne ex Schneid Korolkov yemisani Crataegus korolkowii L Henry Eyrisutuncuq yemisan Eyriyumurtaciqli yemisan Crataegus kyrtostila Fingerh Crataegus curvisepala Lindm Birdisicikli yemisan Crataegus monogyna Jacq Tikanli yemisan Crataegus oxyacantha L Crataegus curvisepala Lindm Besdisicikli yemisan Crataegus pentagyna Waldst et Kit Lelekvari kesikyarpaq yemisan Crataegus pinnatifida Bunge Qirmizimeyveli yemisan Crataegus sanguinea Pall Crataegus aberrans Lange K I Chr Crataegus acutiserrata Kruschke Crataegus aemula Beadle Crataegus aestivalis Walter Torr amp A Gray Crataegus albicans Ashe Crataegus alleghaniensis Beadle Crataegus alma Beadle Crataegus almaatensis Pojark Crataegus ambigua C A Mey ex A K Becker Crataegus ambigua subsp transcaspica Pojark K I Chr Crataegus ambitiosa Sarg Crataegus anamesa Sarg Crataegus ancisa Beadle Crataegus annosa Beadle Crataegus anomala Sarg Crataegus apiomorpha Sarg Crataegus apiomorpha f paucispina Sarg Kruschke Crataegus aprica Beadle Crataegus aquacervensis J B Phipps amp R O Kennon Crataegus arborea Beadle Crataegus arcana Beadle Crataegus ardua Sarg Crataegus ariifolia Cinovskis Crataegus armena Pojark Crataegus arnoldiana Sarg Crataegus ashei Beadle Crataegus assurgens Sarg Crataegus ater Ashe Crataegus atrofusca Steven ex K Koch Kassumova Crataegus atrorubens Ashe Crataegus aulica Sarg Crataegus aurantia Pojark Crataegus aurescens J B Phipps Crataegus austromontana Beadle Crataegus azarolus L Crataegus azarolus var aronia L Crataegus azarolus var chlorocarpa Moris K I Chr Crataegus azarolus var pontica K Koch K I Chr Crataegus basilica Beadle Crataegus basilica var viridimontana Sarg E J Palmer Crataegus beadlei Ashe Crataegus beata Sarg Crataegus berberifolia Torr amp A Gray Crataegus biltmoreana Beadle Crataegus bona Sarg Crataegus bornmuelleri Zabel ex K I Chr amp Ziel Crataegus boyntonii Beadle Crataegus brachyacantha Sarg amp Engelm Crataegus brachyphylla Sarg Crataegus brainerdii Sarg Crataegus brazoria Sarg Crataegus brevipes Peck Crataegus brumalis Ashe Crataegus brunetiana Sarg Crataegus brunetiana var fernaldii Sarg E J Palmer Crataegus calpodendron Ehrh Medik Crataegus canadensis Sarg Crataegus carrollensis Sarg Crataegus celsa Sarg Crataegus celsiana Dum Cours Bosc Crataegus chlorocarpa Lenn amp K Koch Crataegus chlorosarca Maxim Crataegus chrysocarpa Ashe Crataegus chrysocarpa var bicknellii Eggl E J Palmer Crataegus chrysocarpa var blanchardii Sarg J B Phipps Crataegus chrysocarpa var phoenicea E J Palmer Crataegus chrysocarpa f rubescens Sarg E J Palmer Crataegus chungtienensis W W Sm Crataegus clarkii Hook f Crataegus coccinea L Crataegus coccinioides Ashe Crataegus coleae Sarg Crataegus collina Chapm Crataegus columbiana Howell Crataegus compacta Sarg Crataegus compta Sarg Crataegus condigna Beadle Crataegus confinis Sarg Crataegus conjungens Sarg Crataegus corusca Sarg Crataegus craytonii Beadle Crataegus crus galli L Crataegus crus galli var salicifolia Medik Sol Crataegus cuneata Siebold amp Zucc Crataegus cuneata var tangchungchangii F P Metcalf T C Ku amp Spongberg Crataegus cuprina J B Phipps Crataegus dahurica Koehne ex C K Schneid Crataegus dahurica var laevicalyx J X Huang L Y Sun amp T J Feng T C Ku amp Spongberg Crataegus dallasiana Sarg Crataegus davisii Browicz Crataegus desueta Sarg Crataegus dikmensis Pojark Crataegus dilatata Sarg Crataegus dipyrena Pojark Crataegus disjuncta Sarg Crataegus dispar Beadle Crataegus disperma Ashe Crataegus dispessa Ashe Crataegus dissona Sarg Crataegus distincta Kruschke Crataegus divida Sarg Crataegus dodgei Ashe Crataegus douglasii Lindl Crataegus dunbarii Sarg Crataegus durobrivensis Sarg Crataegus dzhairensis Vassilcz Crataegus egregia Beadle Crataegus elliptica Sol Crataegus ellwangeriana Sarg Crataegus engelmannii Sarg Crataegus erythrocarpa Ashe Crataegus erythropoda Ashe Crataegus evansiana Sarg Crataegus exilis Beadle Crataegus eximia Beadle Crataegus extraria Beadle Crataegus fastosa Sarg Crataegus faxonii Sarg Crataegus faxonii var praetermissa Sarg E J Palmer Crataegus ferganensis Pojark Crataegus filipes Ashe Crataegus flabellata Bosc ex Spach K Koch Crataegus flava Sol Crataegus floridana Sarg Crataegus foetida Ashe Crataegus fontanesiana Spach Steud Crataegus formosa Sarg Crataegus fortunata Sarg Crataegus fragilis Beadle Crataegus frugiferens Beadle Crataegus fruticosa Sarg Crataegus fulleriana Sarg Crataegus fulleriana var magniflora Sarg J S Pringle Crataegus furtiva Beadle Crataegus galbana Beadle Crataegus gattingeri Ashe Crataegus gilva Beadle Crataegus glabriuscula Sarg Crataegus glareosa Ashe Crataegus grandifolia J B Phipps Crataegus grandis Ashe Crataegus gravis Ashe Crataegus greggiana Eggl Crataegus grignonensis Mouill Crataegus habereri Sarg Crataegus haemacarpa Ashe Crataegus harbisonii Beadle Crataegus harryi Sarg Crataegus harveyana Sarg Crataegus heldreichii Boiss Crataegus heterophylla Flugge Crataegus heterophylloides Pojark ex K I Chr Crataegus hiemalis Lange Crataegus hillii Sarg Crataegus hissarica Pojark Crataegus holmesiana Ashe Crataegus hudsonica Sarg Crataegus hupehensis Sarg Crataegus ideae Sarg Crataegus ignava Beadle Crataegus illecebrosa Sarg Crataegus impar Beadle Crataegus improvisa Sarg Crataegus incilis Beadle Crataegus indicens Ashe Crataegus insidiosa Beadle Crataegus integra Nash Beadle Crataegus integriloba Sarg Crataegus intricata Lange Crataegus invicta Beadle Crataegus invisa Sarg Crataegus iracunda Beadle Crataegus irrasa Sarg Crataegus isfajramensis Pachom Crataegus jackii Sarg Crataegus jesupii Sarg Crataegus johnstonii J B Phipps Crataegus jonesae Sarg Crataegus jozana C K Schneid Crataegus kansuensis E H Wilson Crataegus karadaghensis Pojark Crataegus kelloggii Sarg Crataegus kennedyi Sarg Crataegus klokovii Ivaschin Crataegus knieskerniana Sarg Crataegus knorringiana Pojark Crataegus kurdistanica Hadac amp Chrtek Crataegus kyrtostyla Fingerh Crataegus lacrimata Small Crataegus laevigata Poir DC Crataegus lambertiana hort ex Lange Crataegus lanata Beadle Crataegus lancei J B Phipps Crataegus laneyi Sarg Crataegus lanuginosa Sarg Crataegus latebrosa Sarg Crataegus laurentiana Sarg Crataegus laurentiana var brunetiana Sarg Kruschke Crataegus lavallei Herincq ex Lavall e Crataegus laxiflora Sarg Crataegus lecta Sarg Crataegus leiophylla Sarg Crataegus lemingtonensis Sarg Crataegus leonensis E J Palmer Crataegus lettermanii Sarg Crataegus levis Sarg Crataegus limaria Sarg Crataegus limata Beadle Crataegus limnophila Sarg Crataegus lobulata Sarg Crataegus locuples Sarg Crataegus longipes Pojark Crataegus lucorum Sarg Crataegus lumaria Ashe Crataegus mackenzii Sarg Crataegus macracantha Lodd ex Loudon Crataegus macracantha var occidentalis Britton Eggl Crataegus macrocarpa Hegetschw Crataegus macrosperma Ashe Crataegus magniflora Sarg Crataegus maligna Sarg Crataegus mansfieldensis Sarg Crataegus margarettae Ashe Crataegus marshallii Eggl Crataegus maximowiczii C K Schneid Crataegus media Bechst Crataegus menandiana Sarg Crataegus mendosa Beadle Crataegus meridionalis Sarg Crataegus merita Sarg Crataegus mexicana Mo amp Sess ex DC Crataegus meyeri Pojark Crataegus michauxii Pers Crataegus microphylla K Koch Crataegus mira Beadle Crataegus miranda Sarg Crataegus mollis Torr amp A Gray Scheele Crataegus monogyna Jacq Crataegus monogyna var lasiocarpa Lange K I Chr Crataegus monogyna f pendula Lodd ex Loudon Rehder Crataegus monogyna f pteridifolia Lodd ex Loudon Rehder Crataegus monogyna f semperflorens Andr C K Schneid Crataegus monogyna f stricta Loudon Zabel Crataegus multiflora Bunge Crataegus munda Beadle Crataegus munda var pexa Beadle R W Lance Crataegus nananixonii J B Phipps amp R O Kennon Crataegus necopinata Pojark Crataegus nelsonii Eggl Crataegus neobaxteri Sarg Crataegus neobushii Sarg Crataegus nevadensis K I Chr Crataegus nigra Waldst amp Kit Crataegus nitida Engelm ex Britton amp N E Br Sarg Crataegus nitidula Sarg Crataegus noelensis Sarg Crataegus notha Sarg Crataegus nuda Sarg Crataegus opaca Hook amp Arn ex Hook Crataegus opima Beadle Crataegus opulens Sarg Crataegus oresbia W W Sm Crataegus orientalis Pall ex M Bieb Crataegus orientalis subsp presliana K I Chr Crataegus orientalis subsp szovitsii Pojark K I Chr Crataegus ouachitensis E J Palmer Crataegus ovata Sarg Crataegus padifolia Sarg Crataegus pallasii Griseb Crataegus paludosa Sarg Crataegus pamiroalaica Zaprjagaeva Crataegus panda Beadle Crataegus parryana Eggl Crataegus pausiaca Ashe Crataegus pearsonii Ashe Crataegus pedicellata Sarg Crataegus pedicellata f assurgens Sarg Kruschke Crataegus pedicellata var caesa Ashe Kruschke Crataegus pedicellata var ellwangeriana Sarg Eggl Crataegus peloponnesiaca Byatt Crataegus penita Beadle Crataegus pennsylvanica Ashe Crataegus pentagyna Waldst amp Kit ex Willd Crataegus pentagyna subsp pseudomelanocarpa Popov ex Pojark K I Chr Crataegus pequotorum Sarg Crataegus peregrina Sarg Crataegus perjucunda Sarg Crataegus permixta E J Palmer Crataegus persimilis Sarg Crataegus phaenopyrum L f Medik Crataegus pilosa Sarg Crataegus pinetorum Beadle Crataegus pinguis Sarg Crataegus pinnatifida Bunge Crataegus pinnatifida var major N E Br Crataegus pinnatifida var psilosa C K Schneid Crataegus piperi Britton Crataegus platycarpa Sarg Crataegus poliophylla Sarg Crataegus polita Sarg Crataegus poloniensis Cinovskis Crataegus polyacantha Jan Crataegus populnea Ashe Crataegus porrecta Ashe Crataegus pratensis Sarg Crataegus pringlei Sarg Crataegus prona Ashe Crataegus pruinosa H L Wendl K Koch Crataegus pruinosa var leiophylla Sarg J B Phipps Crataegus pruinosa var magnifolia Sarg J B Phipps Crataegus pruinosa var philadelphica Sarg Eggl Crataegus pruinosa var virella Ashe Kruschke Crataegus pseudoazarolus Popov Crataegus pseudoheterophylla Pojark Crataegus pseudoheterophylla subsp turcomanica Pojark K I Chr Crataegus pseudoheterophylla subsp turkestanica Pojark K I Chr Crataegus pseudosanguinea Popov ex Pojark Crataegus puberis Sarg Crataegus pulcherrima Ashe Crataegus punctata Jacq Crataegus purpurella J B Phipps amp R O Kennon Crataegus putata Sarg Crataegus putnamiana Sarg Crataegus pycnoloba Boiss amp Heldr Crataegus randiana Sarg Crataegus ravida Ashe Crataegus remotilobata Raikova ex Popov Crataegus resima Beadle Crataegus reverchonii Sarg Crataegus rhipidophylla Gand Crataegus rhipidophylla var lindmanii Hrabetova K I Chr Crataegus rigens Beadle Crataegus rivularis Nutt ex Torr amp A Gray Crataegus rivuloadamensis J B Phipps amp R O Kennon Crataegus rivulopugnensis J B Phipps amp R O Kennon Crataegus robesoniana Sarg Crataegus robur Beadle Crataegus rosei Eggl Crataegus rubella Beadle Crataegus rubribracteolata J B Phipps amp R O Kennon Crataegus rubrinervis Lange Crataegus rubrocarnea Sarg Crataegus rufula Sarg Crataegus rugosa Ashe Crataegus russanovii Cinovskis Crataegus sakranensis Hadac amp Chrtek Crataegus saligna Greene Crataegus sanguinea Pall Crataegus sanguinea var chlorocarpa Lenn amp K Koch C K Schneid Crataegus sargentii Beadle Crataegus scabrida Sarg Crataegus scabrifolia Franch Rehder Crataegus schuettei Ashe Crataegus schumacheri Raunk Crataegus secreta J B Phipps Crataegus segnis Beadle Crataegus sejuncta Sarg Crataegus serratissima J B Phipps Crataegus shaferi Sarg Crataegus shandongensis F Z Li amp W D Peng Crataegus shensiensis Pojark Crataegus shirleyensis Sarg Crataegus sicca Sarg Crataegus silvestris Sarg Crataegus simulata Sarg Crataegus sinaica Boiss Crataegus songarica K Koch Crataegus sorbifolia Lange Crataegus sororia Beadle Crataegus spathulata Michx Crataegus spatiosa Sarg Crataegus sphaenophylla Pojark Crataegus spissa Sarg Crataegus spissiflora Sarg Crataegus stenosepala Sarg Crataegus stolonifera Sarg Crataegus stonei Sarg Crataegus straminea Beadle Crataegus straminea var bissellii Sarg Eggl Crataegus submollis Sarg Crataegus suborbiculata Sarg Crataegus succulenta Schrad ex Link Crataegus succulenta var membranacea Sarg E J Palmer Crataegus succulenta var rhombifolia Sarg Eggl Crataegus suksdorfii Sarg Kruschke Crataegus sulfurea J B Phipps Crataegus sutherlandensis Sarg Crataegus tanacetifolia Poir Pers Crataegus tanuphylla Sarg Crataegus taurica Pojark Crataegus tecta Beadle Crataegus texana Buckley Crataegus theodori Essenova Crataegus thermopegaea E J Palmer Crataegus tianschanica Pojark Crataegus tinctoria Ashe Crataegus tortilis Ashe Crataegus tracyi Ashe ex Eggl Crataegus triflora Chapm Crataegus tripartita Sarg Crataegus turnerorum Enquist Crataegus ucrainica Pojark Crataegus uniflora Munchh Crataegus ursopedensis J B Phipps amp R O Kennon Crataegus uvaldensis Sarg Crataegus vailiae Britton Crataegus valida Beadle Crataegus venusta Beadle Crataegus verruculosa Sarg Crataegus versuta Beadle Crataegus viburnifolia Sarg Crataegus viridis L Crataegus viridis var desertorum Sarg Keeney amp Enquist Crataegus visenda Beadle Crataegus vittata Ashe Crataegus vivida Sarg Crataegus vulsa Beadle Crataegus warneri Sarg Crataegus wattiana Hemsl amp Lace Crataegus whitakeri Sarg Crataegus wilsonii Sarg Crataegus wootoniana Eggl Crataegus xanthophylla Sarg Crataegus zangezura Pojark Istinadlar RedakteASE V cild Baki 1981 seh 108Istinadlar Redakte Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 Derman bitkileri Yemisan The Plant List saytinda takson barede melumat ing Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Yemisan amp oldid 5970325, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.