Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Yelpikvari yemişan (lat. Crataegus flabellata) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin yemişan cinsinə aid bitki növü.
| Yelpikvari yemişan | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Yelpikvari yemişan | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Təbii yayılması
Təbiətdə növün arealı Şimali Amerikanın şimal-şərqi rayonlarını - Kvebekdən Pensilvaniyayadək olan əraziləri əhatə edir.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 6 m-dək olan, çoxgövdəli ağacdır. Budaqları yuxarı qalxan, qonur, zoğları çılpaq, bozumtuldur, kiçik budaqları isə əyridir. İynələri çoxsaylı, möhkəm, biraz əyilmişdir, uzunluğu 3-10 sm-dir. Yarpaqları enli- yumurtavari və ya rombvari, ucu biz, bünövrəsi enli və ya ensiz, xırda dişli, 4-6 cüt yelpikvari yayılan, dərin olmayan pərli, cüt dişciklidir. Uzunluğu 3-7 sm, eni 2,5-6 sm, bəzi zoğlarda uzunluğu 9 sm, eni 8 sm, üstü yapışıq tükcüklü, sonradan çıxıntılı və ya çılpaq olub, alt tərəfi də çılpaqdır. Saplaqların uzunluğu 1-4 sm, yalançı zoğları xətvari-lansetvari, vəzicikli-tükcüklü, tez töküləndir. Çiçək qrupları 8-12 çiçəkli, oxu zəif tükcüklüdür. Ağ ləçəkli və xətvari-lansetvari çiçəklərin diametri 1,5-2 sm olub, uzun çiçək saplaqlarında yerləşir. Kasayrpaqları vəzicikli-dişli, çılpaqdır, çiçəklədikdən sonra əyilir, erkəkcikləri 5-12, çəhrayı tozluqludur, sütuncuqları 3-5 ədəddir. Meyvələri ellipsvari, parlaq qırmızı, uzunluğu 8-12 mm, sarımtıl unlu şirəli lətlidir. Çəyirdəkləri 3-5, uzunluğu 6-7 mm, arxa tərəfdə 1-3 buğumludur. Mayda çiçəkləyir. Sentyabr-oktyabrda meyvələri yetişir. Yelpikvari yemişan C.macrosperma və C.chrysocarpa növlərinin hibrididir.
Ekologiyası
Soyuğa davamlıdır. Çay vadilərində bitir.
Azərbaycanda yayılması
Gəncədə, Bakıda, Qəbələdə və s. yerlərdə park və bağlarda təsadüf edilir.
İstifadəsi
1830-cu ildən mədəni şəraitdə becərilir, yaşıllaşdırılmada dekorativ bağçılıqda geniş istifadə olunur.
İstinadlar
- The Plant List (ing.). 2010.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yelpikvari yemisan lat Crataegus flabellata bitkiler aleminin gulcicekliler destesinin gulciceyikimiler fesilesinin yemisan cinsine aid bitki novu Yelpikvari yemisanElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste GulciceklilerFesile GulciceyikimilerYarimfesile GavalikimilerTriba Yarimtriba Cins YemisanNov Yelpikvari yemisanBeynelxalq elmi adiCrataegus flabellata K Koch 1853Sekil axtarisiITIS 24561NCBI 510723EOL 414295Tebii yayilmasiTebietde novun areali Simali Amerikanin simal serqi rayonlarini Kvebekden Pensilvaniyayadek olan erazileri ehate edir Botaniki tesviriHundurluyu 6 m dek olan coxgovdeli agacdir Budaqlari yuxari qalxan qonur zoglari cilpaq bozumtuldur kicik budaqlari ise eyridir Iyneleri coxsayli mohkem biraz eyilmisdir uzunlugu 3 10 sm dir Yarpaqlari enli yumurtavari ve ya rombvari ucu biz bunovresi enli ve ya ensiz xirda disli 4 6 cut yelpikvari yayilan derin olmayan perli cut disciklidir Uzunlugu 3 7 sm eni 2 5 6 sm bezi zoglarda uzunlugu 9 sm eni 8 sm ustu yapisiq tukcuklu sonradan cixintili ve ya cilpaq olub alt terefi de cilpaqdir Saplaqlarin uzunlugu 1 4 sm yalanci zoglari xetvari lansetvari vezicikli tukcuklu tez tokulendir Cicek qruplari 8 12 cicekli oxu zeif tukcukludur Ag lecekli ve xetvari lansetvari ciceklerin diametri 1 5 2 sm olub uzun cicek saplaqlarinda yerlesir Kasayrpaqlari vezicikli disli cilpaqdir cicekledikden sonra eyilir erkekcikleri 5 12 cehrayi tozluqludur sutuncuqlari 3 5 ededdir Meyveleri ellipsvari parlaq qirmizi uzunlugu 8 12 mm sarimtil unlu sireli letlidir Ceyirdekleri 3 5 uzunlugu 6 7 mm arxa terefde 1 3 bugumludur Mayda cicekleyir Sentyabr oktyabrda meyveleri yetisir Yelpikvari yemisan C macrosperma ve C chrysocarpa novlerinin hibrididir EkologiyasiSoyuga davamlidir Cay vadilerinde bitir Azerbaycanda yayilmasiGencede Bakida Qebelede ve s yerlerde park ve baglarda tesaduf edilir Istifadesi1830 cu ilden medeni seraitde becerilir yasillasdirilmada dekorativ bagciliqda genis istifade olunur IstinadlarThe Plant List ing 2010 Hemcinin bax