Xirnik (Diospyros kaki) — Abnos fəsiləsinin xırnik cinsinə mənsub bitki. Meyvəsi yeyilir, şirin və ağızbüzüşdürücüdür. Iki növü yayılmışdır. Yabanı və ya Qafqaz xırniyi, Subtropik xırnik.
Xirnik meyvəsi
Ümumi məlumat
Subtropik xırnik yapon xurması da adlanır və mədəni halda becərilir. Yabanı xırnik Qafqazda, Orta Asiyada və Zaqafqaziyada yayılmışdır. Bu xırniklər hündürboylu düzböyüyən ağacdır, 20 m-dən hündür olur. Iri ağaclar Şəki-Zaqatala zonasında çoxdur. Xırnik mayın əvvəllərində yarpaqlar əmələ gəldikdən sonra çiçəkləyir.
Çiçəkləmə dövrü 10-20 gün davam edir. Meyvələri yarpaqları töküldükdən sonra oktyabrın ortalarından başlayaraq dekabra qədər ağacın üstündə yetişir. Meyvələri yumru, boz-sarımtıl və tutqun narıncı rəngdədir. Tam yetişdikdə qaralır. Içərisində 2-5 ədəd yastı çəyirdəkli olur. Çəyirdəksiz formalarına Zaqatala rayonunun bağlarında rast gəlinir, həm də bunlar xırda olur.
Tərkibində 18% şəkər (qlükoza və fruktoza), zülali, pektinli və aşılayıcı maddə, limon turşusu, karotin (provitamin A) və 3-53 mq% C vitamini vardır. Xırnik təzə və qurudulmuş halda yeyilir. Ondan bəkməz (doşab) bişirilir. Şərbət, cem, jele, likör və kvas da hazırlanır. Yabanı xırniyin ağacları çox möhkəm olduğundan ondan toxuculuq sənayesi üçün məkik hazırlanır. Xalq təbabətində xırnik müxtəlif mədə xəstəliklərində tətbiq edilir. Öz xassələrinə görə həzm pozğunluqlarında pəhrizi məhsul kimi işlədilir.
İstinadlar
Əhmədov Ə-C.İ., Əliyev N.T. Meyvə və tərəvəzin əmtəəşünaslığı. Ali məktəb tələbələri üçün dərslik. Bakı, ADIU-nin nəşriyyatı, 2009.
Meyvələr ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.
September 28, 2021
xirnik, diospyros, kaki, abnos, fəsiləsinin, xırnik, cinsinə, mənsub, bitki, meyvəsi, yeyilir, şirin, ağızbüzüşdürücüdür, növü, yayılmışdır, yabanı, qafqaz, xırniyi, subtropik, xırnik, meyvəsiümumi, məlumat, redaktəsubtropik, xırnik, yapon, xurması, adlanır, m. Xirnik Diospyros kaki Abnos fesilesinin xirnik cinsine mensub bitki Meyvesi yeyilir sirin ve agizbuzusdurucudur Iki novu yayilmisdir Yabani ve ya Qafqaz xirniyi Subtropik xirnik Xirnik meyvesiUmumi melumat RedakteSubtropik xirnik yapon xurmasi da adlanir ve medeni halda becerilir Yabani xirnik Qafqazda Orta Asiyada ve Zaqafqaziyada yayilmisdir Bu xirnikler hundurboylu duzboyuyen agacdir 20 m den hundur olur Iri agaclar Seki Zaqatala zonasinda coxdur Xirnik mayin evvellerinde yarpaqlar emele geldikden sonra cicekleyir Cicekleme dovru 10 20 gun davam edir Meyveleri yarpaqlari tokuldukden sonra oktyabrin ortalarindan baslayaraq dekabra qeder agacin ustunde yetisir Meyveleri yumru boz sarimtil ve tutqun narinci rengdedir Tam yetisdikde qaralir Icerisinde 2 5 eded yasti ceyirdekli olur Ceyirdeksiz formalarina Zaqatala rayonunun baglarinda rast gelinir hem de bunlar xirda olur Terkibinde 18 seker qlukoza ve fruktoza zulali pektinli ve asilayici madde limon tursusu karotin provitamin A ve 3 53 mq C vitamini vardir Xirnik teze ve qurudulmus halda yeyilir Ondan bekmez dosab bisirilir Serbet cem jele likor ve kvas da hazirlanir Yabani xirniyin agaclari cox mohkem oldugundan ondan toxuculuq senayesi ucun mekik hazirlanir Xalq tebabetinde xirnik muxtelif mede xesteliklerinde tetbiq edilir Oz xasselerine gore hezm pozgunluqlarinda pehrizi mehsul kimi isledilir 1 Istinadlar Redakte Ehmedov E C I Eliyev N T Meyve ve terevezin emteesunasligi Ali mekteb telebeleri ucun derslik Baki ADIU nin nesriyyati 2009 Meyveler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Menbe https az wikipedia org w index php title Xirnik amp oldid 5988264, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.JPG.html){kind=link}
