Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Xalkopirit (mis kolçedanı) – CuFeS2 - Tetraqonal sinqoniya, 700°C-dən yüksək temperaturda – kubik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: hər yerdə rast gələn.
| Xalkopirit | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Kateqoriya | Mineral |
| Formul (təkrarlanan vahid) | CuFeS₂ |
| II/B.02 | |
| Xüsusiyyətləri | |
| Kristalloqrafik sinqoniya | tetraqonal[d] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Xassələri
Rəng – bürüncü-sarı, çox zaman tünd-sarı və ya əlvan oksidləşmə rəngləri alır; Mineralın cizgisinin rəngi – yaşılımtıl-qara; Parıltı – metal; Şəffaflıq – qeyri-şəffaf; Sıxlıq – 4,1-4,3; Sərtlik – 3,5-4; Kövrəkdir; Ayrılma – {201} üzrə mükəmməl, {101} və {111} üzrə – qeyri-mükəmməl; Sınıqlar – qabıqvari sınmadan qeyri-düzgün sınmaya qədər; Morfologiya – kristallar: psevdooktaedrik, psevdotetraedrik, nadir hallarda – tetraqonalskalenoedrik; İkiləşmə: {112}, {102}, {110} üzrə; qarşılıqlı nüfuzetmə; sadə və polisintetik; Mineral aqreqatları: bütöv dənəvər kütlələr, püruzlar, hərdənbir – böyrək- və salxımvarı kollomorf aqreqatlar.
Mənşəyi və yayılması
Ən geniş yayılmış mis mineralıdır. Bazit və ultrabazitlərlə əlaqədar olan maqmatik mis-nikel sulfid filizləri yataqlarında rast gəlir. Bəzən peqmatitlərdə və skarnlarda qeyd olunur. Ən çox damar və metasomatik tipli hidrotermal yataqlarda yayılmışdır. Mühüm ehtiyatları kolçedan və mis-porfir yataqları ilə bağlıdır. Çökmə və metamorfik əmələgəlmələrdə–misli qumdaşlarında, misli şistlərdə, fosforitlərdə, sulfid yataqlarının törəmə sulfidlərlə zənginləşmə zonasında və Aydan gətirilmiş nümunələrdə qeyd olunur. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: pirit, pirrotin, sfalerit, qalenit, kvars, flüorit. Mineralın tapıldığı yerlər: Outokympu (Finlandiya); Rio-Tinto (İspaniya); Mansfeld, Rammelsberq, Freyberq (Almaniya); Kounrad, Cezkazqan (Qazaxıstan); Sibay, Qay, Norilski yataqları (Rusiya); Sedberi (Kanada); Binqxem (ABŞ); Çukikamata (Çili) və s. Azərbaycanda Gədəbəy, Qızılbulaq, Misdağ, Bittibulaq, Daşkəsən, Paraqaçay, Katsdağ, Filizçay, Cixix-Saqator yataqlarında və çoxsaylı digər filiz yataqları və təzahürlərində qeyd edilir.
Tətbiqi
Mühüm mis filizidir və xalkopiritin tərkibində izomorf qarışıq kimi iştirak edən bir sıra nadir elementlərin mənbəyidir.
İstinadlar
- Strunz K. H., Tennyson C. Mineralogische Tabellen : Eine Klassifizierung der Mineralien auf kristallchemischer Grundlage, mit einer Einfuhrung in die Kristallchemie. 8 Leypsiq: Akademische Verlagsgesellschaft, 1982.
- mineralienatlas.de (ing.).
Mənbə
- "Azərbaycan mineralları" // Bakı, "Nafta-Press" nəşriyyatı, 2004
Xarici keçidlər
- THE MINERAL CHALCOPYRITE
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xalkopirit mis kolcedani CuFeS2 Tetraqonal sinqoniya 700 C den yuksek temperaturda kubik sinqoniya Rast gelme tezliyi skalasi her yerde rast gelen XalkopiritUmumi melumatlarKateqoriya MineralFormul tekrarlanan vahid CuFeS II B 02XususiyyetleriKristalloqrafik sinqoniya tetraqonal d Vikianbarda elaqeli mediafayllarXasseleriReng buruncu sari cox zaman tund sari ve ya elvan oksidlesme rengleri alir Mineralin cizgisinin rengi yasilimtil qara Parilti metal Seffafliq qeyri seffaf Sixliq 4 1 4 3 Sertlik 3 5 4 Kovrekdir Ayrilma 201 uzre mukemmel 101 ve 111 uzre qeyri mukemmel Siniqlar qabiqvari sinmadan qeyri duzgun sinmaya qeder Morfologiya kristallar psevdooktaedrik psevdotetraedrik nadir hallarda tetraqonalskalenoedrik Ikilesme 112 102 110 uzre qarsiliqli nufuzetme sade ve polisintetik Mineral aqreqatlari butov denever kutleler puruzlar herdenbir boyrek ve salximvari kollomorf aqreqatlar Xalkopirit 120 mm Katsdag yatagi Balaken rayonuMenseyi ve yayilmasiEn genis yayilmis mis mineralidir Bazit ve ultrabazitlerle elaqedar olan maqmatik mis nikel sulfid filizleri yataqlarinda rast gelir Bezen peqmatitlerde ve skarnlarda qeyd olunur En cox damar ve metasomatik tipli hidrotermal yataqlarda yayilmisdir Muhum ehtiyatlari kolcedan ve mis porfir yataqlari ile baglidir Cokme ve metamorfik emelegelmelerde misli qumdaslarinda misli sistlerde fosforitlerde sulfid yataqlarinin toreme sulfidlerle zenginlesme zonasinda ve Aydan getirilmis numunelerde qeyd olunur Birlikde rast geldiyi minerallar pirit pirrotin sfalerit qalenit kvars fluorit Mineralin tapildigi yerler Outokympu Finlandiya Rio Tinto Ispaniya Mansfeld Rammelsberq Freyberq Almaniya Kounrad Cezkazqan Qazaxistan Sibay Qay Norilski yataqlari Rusiya Sedberi Kanada Binqxem ABS Cukikamata Cili ve s Azerbaycanda Gedebey Qizilbulaq Misdag Bittibulaq Daskesen Paraqacay Katsdag Filizcay Cixix Saqator yataqlarinda ve coxsayli diger filiz yataqlari ve tezahurlerinde qeyd edilir TetbiqiMuhum mis filizidir ve xalkopiritin terkibinde izomorf qarisiq kimi istirak eden bir sira nadir elementlerin menbeyidir IstinadlarStrunz K H Tennyson C Mineralogische Tabellen Eine Klassifizierung der Mineralien auf kristallchemischer Grundlage mit einer Einfuhrung in die Kristallchemie 8 Leypsiq Akademische Verlagsgesellschaft 1982 mineralienatlas de ing Menbe Azerbaycan minerallari Baki Nafta Press nesriyyati 2004Xarici kecidlerTHE MINERAL CHALCOPYRITE