Rubruk Vilhelm Rubruk Qilyom de – flamand səyyahı, Fransiskançılar ordeninin üzvü, rahib.
Təqribən 1220-ci ildə (bəzi məlumatlara görə 1210 ya 1230-cu ildə) Flandriyanın Rubruk (yerli adı Reysbrukdur; indiki Brüssel yaxınlığındadır; həmin adın latın variantı olan «Rubruk»u səyyah özünə soyad götürmüşdür) kəndində anadan olmuş, təqribən 1270-ci ildə vəfat etmişdir.
Rubrukun səyahət yolu
Rubruk Roma papası IV İnnokenti (1243-1254) və Fransa kralı IX Lüdovik (1226-1270) tərəfindən Qaraqorumda Böyük Monqol hökmdarı Munke xanla (1251-1259) diplomatik danışıqlar aparmaq üçün yola salınmışdı. O, səfərə çıxarkən Yaxın Şərqdə VII Xaç müharibəsi (1248-1254) gedirdi. Fransa kralı IX Lüdovik də bu zaman Ön Asiyada idi; fransız səlibçilərinə başçılıq edirdi. Ondan əvvəl Andre Lonjümönü monqol sarayına yola salınmışdı. Lonjümönün uğursuz səfərindən sonra Rubruk da monqol sarayına göndərildi. Özündən əvvəl monqol sarayına göndərilmiş Ciovanni Karpini və Andre Lonjümö kimi Rubruk da Xaç müharibələrində (1096-1270) səlibçilərə qələbə qazandırmaq üçün monqolları arxadan səlcuqlara qarşı qaldırılmalı idi. Bu yolla monqolların başını xristian dünyasının xeyrinə qarışdırmaq mümkün olsaydı, eyni zamanda onların Avropa üçün törətdiyi təhlükə də öz-özünə aradan qaldırılmış olardı. Bundan başqa, monqol sarayında təkallahlı dinə meyil göstərildiyini bilən Roma papaları monqol hökmdarları ilə xristianlığın qəbulu barədə də danışıqlar aparmaq niyyətində idilər.
1253-1255-ci illərdə Böyük Monqol İmperiyasının paytaxtı Qaraqoruma səyahət zamanı Vilhelm Rubrukun qarşısında vəzifələr qoyulmuşdu. Rubruk mənzil başına getmək üçün əvvəlcə səfər yoldaşı italyan rahibi Bartolomeo ilə birlikdə 1252-ci ildə Fələstindən IX Lüdovikin hərbi düşərgəsindən Konstantinopola gəldi. O, burada Latın imperatoru II Balduinlə görüşdü, ondan müvafiq məktub-zəmanət aldıqdan sonra 1253-cü il mayın 7-də səfərinə davam etdi.
Konstantinopoldan sonra Krıma gəldi, bütün yarımadanı keçib Azov sahillərinə, oradan isə Qıpçaq düzündən (DonlaVolqa arasındakı düzlərdən) keçib monqolların indiki Volqoqrad yaxınlığındakı ordugahına – Saray-Batuya (indiki Həştərxan vilayətindəki Selitrennoe kəndi) yetişdi. Fransa elçisi Batu xan tərəfindən qəbul olundu.
Buradan isə o, Orta Asiya vasitəsilə Böyük xanın iqamətgahına – Qaraqoruma yola salındı. 1253-cü il dekabrın 27-də o, artıq, Böyük Monqol imperiyasının paytaxtı olan Qaraqorum şəhərində idi. Lakin əvvəlki xristian missionerləri kimi Rubruk da nə monqolları qərb dövlətlərinin tərəfində İslam aləminə qarşı Xaç müharibələrinə cəlb edə bildi, nə də monqol sarayına xristianlıq toxumu səpməyə müvəffəq oldu. Əksinə, Böyük xan tələb etdi ki, Fransa kralı onun qarşısında vassallıq – asılılıq andı içməlidir. Beləliklə, Monqol hökmdarlarından rədd cavabı alan səyyah 1254-cü il iyulun 10-da Qaraqorumdan geriyə yola düşdü (yol yoldaşı Bartolomeo isə Qaraqorumda açılmış katolik kilsəsində “müqəddəs borcunu” yerinə yetirmək – katolikliyi yaymaq üçün qaldı). Balxaş gölünün şimalından keçib Volqaboyuna çatan Rubruk buradan cənuba doğru endi və Azərbaycana gələn karvan yolu ilə Dərbəndə, oradan da Şamaxı və Muğan düzü vasitəsilə Naxçıvana yetişdi. IX Lüdoviqin elçisi Naxçıvandan sonra Kiçik Asiyaya, oradan Kiprə, sonra Antioxiyaya, nəhayət, 1255-ci il avqustun 12-də Trablisə (Tripoliyə) çatdı. Səyyahın Qaraqorumdan Trablisə gəlib çatmasına bir il bir aydan çox vaxt lazım gəlmişdi. Lakin səyyah burada kral IX Lüdoviki tapa bilmədi. O, müharibədə Misir sultanına əsir düşmüş, külli-miqdarda vəsaitlə özünü satın alıb Fransaya qayıtmşdı. Beləliklə, səyyah Suriyanın Akkona (Akka) şəhərində qalıb özünün məşhur səyahətnaməsini yazdı. Rubruk səyahətnaməsi, onun Asiya ölkələri barədə şəxsi müşahidələrinə əsaslanan maraqlı məlumatları AvropadaŞərq haqqında, xüsusən, Böyük Monqol İmperiyası barədə biliklərin genişlənməsində mühüm rol oynadı. Rubruk səyahətnaməsi 1589-cu ildən başlayaraq dəfələrlə müxtəlif Avropa dillərində nəşr olunmuşdur.
Rubruk və Azərbaycan
Böyük Monqol xanı ilə danışıqlar aparıb qayıdarkən Rubrukun yolunun bir hissəsi Azərbaycandan düşdü. O, Azərbaycan ərazisinə Dərbənd keçidindən daxil oldu. Onun Azərbaycan haqqında ilk məlumatı Dərbənd haqqındadır. Səyyah Dərbəndi «Dəmir qapı» adlandırır və Dərbənd səddini Makedoniyalı İsgəndərin «barbar tayfaları»nın (yəni türkdilli tayfaların) cənuba – Azərbaycan ərazisinə axınının qarşısını almaq üçün çəkdirdiyini söyləyir. Səyyahın məlumatına görə, şəhər hələ o zaman şərqdə - Xəzərin sahilindən başlayıb, qərbdə dağın zirvəsinə qədər uzanırmış... Dağın zirvəsində isə möhkəm qala ucalırdı. “Bu şəhərdən aşağıdakı torpaq əvvəllər bu dünyanın əsl cənnəti hesab olunurdu”. Bundan sonra səyyah Xəzər sahilləri ilə “Şamaxı adlı böyük şəhər”ə gəldi, buradan “Muğan adlı böyük bir düzə” endi. Kür çayından bəhs edən səyyah “bu çayda əla qızıl balıqlar olduğunu” qeyd edir. Arazboyu ilə hərəkət edən Rubruk, nəhayət, qədim Azərbaycan şəhəri, “əvvəllər hansısa böyük bir şahlığın paytaxtı, çox böyük və çox gözəl bir şəhər olmuş” Naxçıvana yetişdi. Səyyah yazır ki, indi bu şəhər “tatarlar tərəfindən demək olar ki, səhraya döndərilmişdir”.
İstinadlar
Səyyahlar, kəşflər, Azərbaycan. Yaqub Mahmudlu. Bakı 2012
Рубрук Гильом де. Путешествие в восточные страны. В.кн. Карпини Дж. История монголов. М. 1957.
Noyabr 04, 2021
vilhelm, rubruk, qilyom, rubruk, flamand, səyyahı, fransiskançılar, ordeninin, üzvü, rahib, təqribən, 1220, ildə, bəzi, məlumatlara, görə, 1210, 1230, ildə, flandriyanın, rubruk, yerli, adı, reysbrukdur, indiki, brüssel, yaxınlığındadır, həmin, adın, latın, va. Rubruk Vilhelm Rubruk Qilyom de flamand seyyahi Fransiskancilar ordeninin uzvu rahib Teqriben 1220 ci ilde bezi melumatlara gore 1210 ya 1230 cu ilde Flandriyanin Rubruk yerli adi Reysbrukdur indiki Brussel yaxinligindadir hemin adin latin varianti olan Rubruk u seyyah ozune soyad goturmusdur kendinde anadan olmus teqriben 1270 ci ilde vefat etmisdir Rubrukun seyahet yolu Rubruk Roma papasi IV Innokenti 1243 1254 ve Fransa krali IX Ludovik 1226 1270 terefinden Qaraqorumda Boyuk Monqol hokmdari Munke xanla 1251 1259 diplomatik danisiqlar aparmaq ucun yola salinmisdi O sefere cixarken Yaxin Serqde VII Xac muharibesi 1248 1254 gedirdi Fransa krali IX Ludovik de bu zaman On Asiyada idi fransiz selibcilerine basciliq edirdi Ondan evvel Andre Lonjumonu monqol sarayina yola salinmisdi Lonjumonun ugursuz seferinden sonra Rubruk da monqol sarayina gonderildi Ozunden evvel monqol sarayina gonderilmis Ciovanni Karpini ve Andre Lonjumo kimi Rubruk da Xac muharibelerinde 1096 1270 selibcilere qelebe qazandirmaq ucun monqollari arxadan selcuqlara qarsi qaldirilmali idi Bu yolla monqollarin basini xristian dunyasinin xeyrine qarisdirmaq mumkun olsaydi eyni zamanda onlarin Avropa ucun toretdiyi tehluke de oz ozune aradan qaldirilmis olardi Bundan basqa monqol sarayinda tekallahli dine meyil gosterildiyini bilen Roma papalari monqol hokmdarlari ile xristianligin qebulu barede de danisiqlar aparmaq niyyetinde idiler 1 1253 1255 ci illerde Boyuk Monqol Imperiyasinin paytaxti Qaraqoruma seyahet zamani Vilhelm Rubrukun qarsisinda vezifeler qoyulmusdu Rubruk menzil basina getmek ucun evvelce sefer yoldasi italyan rahibi Bartolomeo ile birlikde 1252 ci ilde Felestinden IX Ludovikin herbi dusergesinden Konstantinopola geldi O burada Latin imperatoru II Balduinle gorusdu ondan muvafiq mektub zemanet aldiqdan sonra 1253 cu il mayin 7 de seferine davam etdi Konstantinopoldan sonra Krima geldi butun yarimadani kecib Azov sahillerine oradan ise Qipcaq duzunden Donla Volqa arasindaki duzlerden kecib monqollarin indiki Volqoqrad yaxinligindaki ordugahina Saray Batuya indiki Hesterxan vilayetindeki Selitrennoe kendi yetisdi Fransa elcisi Batu xan terefinden qebul olundu Buradan ise o Orta Asiya vasitesile Boyuk xanin iqametgahina Qaraqoruma yola salindi 1253 cu il dekabrin 27 de o artiq Boyuk Monqol imperiyasinin paytaxti olan Qaraqorum seherinde idi Lakin evvelki xristian missionerleri kimi Rubruk da ne monqollari qerb dovletlerinin terefinde Islam alemine qarsi Xac muharibelerine celb ede bildi ne de monqol sarayina xristianliq toxumu sepmeye muveffeq oldu Eksine Boyuk xan teleb etdi ki Fransa krali onun qarsisinda vassalliq asililiq andi icmelidir Belelikle Monqol hokmdarlarindan redd cavabi alan seyyah 1254 cu il iyulun 10 da Qaraqorumdan geriye yola dusdu yol yoldasi Bartolomeo ise Qaraqorumda acilmis katolik kilsesinde muqeddes borcunu yerine yetirmek katolikliyi yaymaq ucun qaldi Balxas golunun simalindan kecib Volqaboyuna catan Rubruk buradan cenuba dogru endi ve Azerbaycana gelen karvan yolu ile Derbende oradan da Samaxi ve Mugan duzu vasitesile Naxcivana yetisdi IX Ludoviqin elcisi Naxcivandan sonra Kicik Asiyaya oradan Kipre sonra Antioxiyaya nehayet 1255 ci il avqustun 12 de Trablise Tripoliye catdi Seyyahin Qaraqorumdan Trablise gelib catmasina bir il bir aydan cox vaxt lazim gelmisdi Lakin seyyah burada kral IX Ludoviki tapa bilmedi O muharibede Misir sultanina esir dusmus kulli miqdarda vesaitle ozunu satin alib Fransaya qayitmsdi Belelikle seyyah Suriyanin Akkona Akka seherinde qalib ozunun meshur seyahetnamesini yazdi Rubruk seyahetnamesi onun Asiya olkeleri barede sexsi musahidelerine esaslanan maraqli melumatlari Avropada Serq haqqinda xususen Boyuk Monqol Imperiyasi barede biliklerin genislenmesinde muhum rol oynadi Rubruk seyahetnamesi 1589 cu ilden baslayaraq defelerle muxtelif Avropa dillerinde nesr olunmusdur Rubruk ve Azerbaycan RedakteBoyuk Monqol xani ile danisiqlar aparib qayidarken Rubrukun yolunun bir hissesi Azerbaycandan dusdu O Azerbaycan erazisine Derbend kecidinden daxil oldu Onun Azerbaycan haqqinda ilk melumati Derbend haqqindadir Seyyah Derbendi Demir qapi adlandirir ve Derbend seddini Makedoniyali Isgenderin barbar tayfalari nin yeni turkdilli tayfalarin cenuba Azerbaycan erazisine axininin qarsisini almaq ucun cekdirdiyini soyleyir Seyyahin melumatina gore seher hele o zaman serqde Xezerin sahilinden baslayib qerbde dagin zirvesine qeder uzanirmis Dagin zirvesinde ise mohkem qala ucalirdi Bu seherden asagidaki torpaq evveller bu dunyanin esl cenneti hesab olunurdu Bundan sonra seyyah Xezer sahilleri ile Samaxi adli boyuk seher e geldi buradan Mugan adli boyuk bir duze endi Kur cayindan behs eden seyyah bu cayda ela qizil baliqlar oldugunu qeyd edir Arazboyu ile hereket eden Rubruk nehayet qedim Azerbaycan seheri evveller hansisa boyuk bir sahligin paytaxti cox boyuk ve cox gozel bir seher olmus Naxcivana yetisdi Seyyah yazir ki indi bu seher tatarlar terefinden demek olar ki sehraya donderilmisdir 2 Istinadlar Redakte Seyyahlar kesfler Azerbaycan Yaqub Mahmudlu Baki 2012 Rubruk Gilom de Puteshestvie v vostochnye strany V kn Karpini Dzh Istoriya mongolov M 1957 Menbe https az wikipedia org w index php title Vilhelm Rubruk Qilyom de amp oldid 4120228, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
