Ulaq, uzunqulaq və ya əhli eşşək (lat.Equus asinus asinus) — təkdırnaqlılar dəstəsinin atlar fəsiləsinə aid afrika eşşəyi növünün əhliləşdirilmiş yarımnövü. Təsərrüfatda mühüm əhəmiyyət kəsb etmişdir.
Eşşəkləri hündürlükləri 1-1.4 metrə çatır. Onların iri başları və uzun yumşaq qulaqları olur. Vəhşi afrika eşşəkləri qırmızı dəniz sahillərində Somalidə, Eritreedə və Şimali Efiyopiyada yaşayırlar.
Ulaq nəqliyyat vasitəsi kimi
Atlar cinsindәn tәkdırnaqlı mәmәli heyvan yarımcinsi. Uzun vә hәrәkәtli qulaqlarının, ensiz dırnaqlarının vә ucunda uzun tüklәrdәn ibarәt fırçası olan nazik quyruğunun olması ilә әsl atlardan fәrqlәnir. Rәngi boz, ağ, qara, qәhvәyi olur. Vәhşi Ulaq Afrikada, Ön, Orta vә Mәrkәzi Asiyada yayılmışdır. Sәhra vә çöllәrdә kiçik ilxılarla yaşayır. Otla qidalanır. 1 növü: Afrika vәhşi Ulağı mәlumdur. Süysününün hünd. 100–120 sm-dir; belindә vә kürәyindә qum-boz rәngli zolaqlar kәsişir. Somalidә, Efiopiyada, Eritreyada yayılmışdır. Sayları azdır, qorunur. Ev ulağının әcdadıdır. Ev ulağı 2 cins qrupuna ayrılır: 1) Afrika vә Asiyanın, o cümlәdәn Qazaxıstan, Orta Asiya vә Qafqazın yerli xırda Ulağı Afrika vә Orta Asiyanın iri Ulağı, o cümlәdәn Çinin Şandun Ulağı; 2) qatırların alınmasında istifadә edilәn z-d cinslәri; onlardan puatu (Fransa), Kataloniya (İspaniya) vә Amerika Ulağı qiymәtlidir. Yerli eşşәk cinslәri möhkәm konstitusiyalı, dözümlü, yemә az tәlәbkardırlar. Yük daşımaqda, qoşquda istifadә olunur. 18–20 il yaşayır. 2 yaşarlıqdan işә yararlıdır. Belindә 70–80 kq, qoşquda 2,5 t-a qәdәr yük çәkә bilir.
Azərbaycana faydaları
Arxeoloji tədqiqatlara və yazılı mənbələrə əsasən, Azərbaycanın çətin keçilən dağ yollarında uzunqulaq yeganə nəqliyyat vasitəsi olmuşdur. Yük heyvanı kimi uzunqulaq tunc dövrdən məlumdur. Dəvə karvanın müşayiət edən sarbanlar və çarvadarlar həmişə karvanın qabağında uzunqulağa minib gedərdilər. Çünki yaxşı yaddaşı olan uzuqulaq bir dəfə keçidiyi təhlükəli yoldan ikinci dəfə keçməzdi. XIII əsr coğrafiyaşünas-səyyah Zəkəriyyə Qəzvini yazırdı ki, əgər dumanlı havada çarvadar yolu itirərdisə, onda qabağa uzunqulağı buraxardı.
XIII əsrin digər məşhur səyyahı Marko Polo məlumat verirdi ki, Azərbaycanda sağlam, möhkəm, aclığa və suzuluğa davamlı uzunqulaq yetişdirilir ki, onların hər biri 30 markaya satırlar. Yerli tacir uzaq səfərlərə belə uzunqulaqla düşürlər.
Ucuz, dağ şəaitinə yaxşı bələd olan, heç bir qayğı tələb etməyən, aclığa dözümlü və təhlükəyə qarşı həssas olan uzunqulaqdan maldar elatları daha çox istifadə edirdilər. Uzunqulağı yükləmək üçün belinə palan vurulurdu. Bəzən nisbətən ağır yükləri ağır yükləri uzaq məsafəyə aparmaq üçün palanın latından tərlik əvəzinə, köhnə palazı dairəvi formada tikərək içinə pambıq, yun və küləş doldurulmuş loru qoyulurdu. İki ədəd belə yastılanmış mütəkkəyə oxşayan loru taylarını ikiüç yerdən qayışla bir-birinə bənd edərk iş heyvanını belinə aşırırdılar. Bəzən dağ kəndlərində uzunqulaqla odun daşıdıqda palanın üstünə "kıxı" adlanan ağac qaş da qoyulurdu.
Şəkilləri
Mənbə
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
Noyabr 09, 2021
ulaq, elmi, təsnifataləmi, heyvanlartip, xordalılaryarımtip, onurğalılarsinif, məməlilərdəstə, təkdırnaqlılarfəsilə, atlarcins, atlarnöv, afrika, eşşəyiyarımnöv, elmi, adıequus, asinus, asinus, linnaeus, 1758vikinnövlərdətəsnifatvikianbardaşəkilütms, ncbi, uzu. UlaqElmi tesnifatAlemi HeyvanlarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinif MemelilerDeste TekdirnaqlilarFesile AtlarCins AtlarNov Afrika esseyiYarimnov UlaqElmi adiEquus asinus asinus Linnaeus 1758VikinnovlerdetesnifatVikianbardasekilUTMS 1 NCBI 1 Ulaq uzunqulaq ve ya ehli essek lat Equus asinus asinus tekdirnaqlilar destesinin atlar fesilesine aid afrika esseyi novunun ehlilesdirilmis yarimnovu Teserrufatda muhum ehemiyyet kesb etmisdir Essekleri hundurlukleri 1 1 4 metre catir Onlarin iri baslari ve uzun yumsaq qulaqlari olur Vehsi afrika essekleri qirmizi deniz sahillerinde Somalide Eritreede ve Simali Efiyopiyada yasayirlar Mundericat 1 Ulaq neqliyyat vasitesi kimi 1 1 Azerbaycana faydalari 2 Sekilleri 3 Menbe 4 Xarici kecidler 5 Hemcinin baxUlaq neqliyyat vasitesi kimi RedakteAtlar cinsindәn tәkdirnaqli mәmәli heyvan yarimcinsi Uzun vә hәrәkәtli qulaqlarinin ensiz dirnaqlarinin vә ucunda uzun tuklәrdәn ibarәt fircasi olan nazik quyrugunun olmasi ilә әsl atlardan fәrqlәnir Rәngi boz ag qara qәhvәyi olur Vәhsi Ulaq Afrikada On Orta vә Mәrkәzi Asiyada yayilmisdir Sәhra vә collәrdә kicik ilxilarla yasayir Otla qidalanir 1 novu Afrika vәhsi Ulagi mәlumdur Suysununun hund 100 120 sm dir belindә vә kurәyindә qum boz rәngli zolaqlar kәsisir Somalidә Efiopiyada Eritreyada yayilmisdir Saylari azdir qorunur Ev ulaginin әcdadidir Ev ulagi 2 cins qrupuna ayrilir 1 Afrika vә Asiyanin o cumlәdәn Qazaxistan Orta Asiya vә Qafqazin yerli xirda Ulagi Afrika vә Orta Asiyanin iri Ulagi o cumlәdәn Cinin Sandun Ulagi 2 qatirlarin alinmasinda istifadә edilәn z d cinslәri onlardan puatu Fransa Kataloniya Ispaniya vә Amerika Ulagi qiymәtlidir Yerli essәk cinslәri mohkәm konstitusiyali dozumlu yemә az tәlәbkardirlar Yuk dasimaqda qosquda istifadә olunur 18 20 il yasayir 2 yasarliqdan isә yararlidir Belindә 70 80 kq qosquda 2 5 t a qәdәr yuk cәkә bilir Azerbaycana faydalari Redakte Arxeoloji tedqiqatlara ve yazili menbelere esasen Azerbaycanin cetin kecilen dag yollarinda uzunqulaq yegane neqliyyat vasitesi olmusdur Yuk heyvani kimi uzunqulaq tunc dovrden melumdur Deve karvanin musayiet eden sarbanlar ve carvadarlar hemise karvanin qabaginda uzunqulaga minib gederdiler Cunki yaxsi yaddasi olan uzuqulaq bir defe kecidiyi tehlukeli yoldan ikinci defe kecmezdi XIII esr cografiyasunas seyyah Zekeriyye Qezvini yazirdi ki eger dumanli havada carvadar yolu itirerdise onda qabaga uzunqulagi buraxardi XIII esrin diger meshur seyyahi Marko Polo melumat verirdi ki Azerbaycanda saglam mohkem acliga ve suzuluga davamli uzunqulaq yetisdirilir ki onlarin her biri 30 markaya satirlar Yerli tacir uzaq seferlere bele uzunqulaqla dusurler Ucuz dag seaitine yaxsi beled olan hec bir qaygi teleb etmeyen acliga dozumlu ve tehlukeye qarsi hessas olan uzunqulaqdan maldar elatlari daha cox istifade edirdiler Uzunqulagi yuklemek ucun beline palan vurulurdu Bezen nisbeten agir yukleri agir yukleri uzaq mesafeye aparmaq ucun palanin latindan terlik evezine kohne palazi dairevi formada tikerek icine pambiq yun ve kules doldurulmus loru qoyulurdu Iki eded bele yastilanmis mutekkeye oxsayan loru taylarini ikiuc yerden qayisla bir birine bend ederk is heyvanini beline asirirdilar Bezen dag kendlerinde uzunqulaqla odun dasidiqda palanin ustune kixi adlanan agac qas da qoyulurdu Sekilleri Redakte Menbe RedakteXarici kecidler RedakteHemcinin bax Redakte Menbe https az wikipedia org w index php title Ulaq amp oldid 6190318, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.jpg.html){kind=link}
.jpg.html){kind=link}
