Vikipediya azad ensiklopediya Uluqayın və ya Aal luuk mas türk mifologiyasında xalq inancında və şamanizmində Yer ilə gö

Vikipediya azad ensiklopediya Uluqayin ve ya Aal luuk mas turk mifologiyasinda xalq inancinda ve samanizminde Yer ile goyu birlesdiren Menasi span O terefinden ucaldilmisdir Dunya ile birlikde yaradilmisdir Yer kuresinin merkezinde yeralti ve goyde yerlesir Budaqlari goyu saxlayir Kokleri Yer kuresinin butun qatlarini deserek yeralti okeana catir Oksoko qusu onun etrafinda firlanir ve ucur bezen zirvesine qonur Doqquz tayfa turklerin doqquz qebilesi ve ya Yer uzunde doqquz boyuk insan irqi bu agacin doqquz budagindan toremisdir Umay ana sahibidir ve Yere enen zaman bu agacdan istifade edir bu agacda yasayir Kokleri yeraltina budaqlari ise goye uzanir Koklerinden heyat suyu Bengusu axir Her budagin yetmis qizil yarpagi oldugu tesvir edilir Yarpaqlari at derisi boyda olur Turk mifologiyasinda cox muhum yer tutur Goyleri deserek namelum yuksekliklere qalxir Uluqayin budaqlarindan biri Gunese digeri Aya uzanir onun tepesinde oturur Bezen sam agaci hesab edilir Agacin bir terefinde Ay diger terefinde Gunes yer alir Bezen onun uzerinde dayandigi qebul edilir Sekkiz kolge doqquz kok kimi qeyd olunur Insanlarin ruhlari bu agacin budaqlari arasinda ucur Bu ruhlar kicik quslara benzeyir Osmanli dovletinin banisi Osman beyin yuxusunda gorduyu ve boyuyerek butun dunyani ehate edecek agac Uluqayinla oxsarliq gosterir Agaca parca baglayaraq dilek tutmaq da Ulukayinla elaqeli gorunur Onun qatrani olan ilge onu yeyenlere boyuk guc verir Manixeizm tesiri ile heyat agacinin eksi olan olum agaci da turk medeniyyetine daxil olmus lakin genis yayilmamisdir Bezen eyni kokden olan iki agac kimi qeyd edilir ki bu da iki zirveli dunya dagi ile uygun gelir ovladlari Ereke Dzerekenin onlarin budaqlarinda oynadigina inanilir Calama span Calama turk xalq inancinda muqeddes hesab edilen obyekt ve ya varliga parca baglamaq menasini verir Agaclara parca ve bez baglamaq tetbiqidir Heyata kecirilen emele calama deyilir Uluksqayinla inanc baximindan elaqelidir Maya sozu turkcede ogurlamaq feli ile ifade olunur Bu kontekstde muqeddes yere bir fikrin dileyin mayalanmasi kimi qavranila biler Qurbanliq qoclara lent baglamaq da bu anlayisla elaqelidir Islam bele yanasmalari qeti qadagan edir Ogurlamaq feli ile de istifade olunur Ogurlamaq sozunun menalarindan biri parcani kesmekdir Yal Al anlayisi ile de elaqeli ola biler Serge span Serge turk xalq medeniyyetinde ve mifologiyasinda muqeddes direkdir Hemcinin Sergey ve ya Sergen adlanir At baglamaq ucun direkdir Bu direyin qoruyucu ruhu olduguna inanilir Umumi sergelerden basqa heyetde ucaldilan xususi at sergeleri vardir Yalniz gelinin ati Kiyi Serfe Gelin sergenine baglana biler Bundan elave boyuk bayramlarda ucaldilan xususi sergeler olur Yer ve su ruhlarinin menevi desteyini almaq ucun uc ve ya doqquz serge ucaldilir Inek ucun ucaldilan serge de vardir ve ona at baglanmir Sergeler agac ve yal ornamentleri ile bezedilir Sergenin basina taxta at basi simvolu qoyulur Bezi nagillarda yeralti ile Yer ve goyu birlesdiren qizil direk ile eynilesdirilir Zenginlik nufuz ve gucun remzi hesab olunur Qehremanlar atlarini yer hissesine yeralti hissesine ise goy hissesine baglayir Soz direk sozu ile elaqelidir Yatirmaq felinden toremisdir Istinadlar span Turklerde Agacla Ilgili Inanislar Ramazan Isik PDF 31 yanvar 2012 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 16 dekabr 2011 www edic ru Arxivlesdirilib 2009 08 28 at the Wayback Machine Aal Luuk Mas 21 yanvar 2015 tarixinde arxivlesdirilib Turkish Mythology Dictionary Multilingual Kateqoriyalar Turk mifologiyasiMifologiyada agaclar