fbpx
Wikipedia

Türkmənistanın dövlət quruluşu

Türkmənistanın dövlət quruluşu - 1992-ci ildə qəbul edilmiş Konstitusiyaya əsasən hüquqi-siyasi, inzibati, iqtisadi və ictimai münasibətlər sisitemi.

Türkmənistan Respublikası

Türkmenistan Respublikasy
Türkmənistan
Şüarı: Müstəqil, bitərəf Türkmənistan !
PaytaxtıAşqabad
Ən böyük şəhəriAşqabad-745 min sakin (2015-ci il),
Türkmənabad,
Daşoğuz,
Türkmənbaşı,
Marı
Rəsmi dilləriTürkmən dili
Etnik qrupları
türkmənlər - 76.66%,
özbəklər - 9.17%,
ruslar - 6.73%,
qazaxlar - 1.96%,
azərbaycanlılar - 0.82%,
bəluclar - 0.82%,
tatarlar - 0.82%,
ermənilər - 0.76%,
ukraynalılar - 0.52%,
digərləri - 1.74%. (1995 sa.)
Dini
Dünyəvi dövlət
İdarəetmə formasıPrezident respublikası
• Prezident
Qurbanqulu Berdiməhəmmədov[14.2.2007 ~]
• Məclis sədri
Ağca Nurberdiyeva
Qurulması
• Elan olunub
27 oktyabr 1991-ci il
• Tanınıb
31 dekabr 1991-ci il
Ərazisi
• Ümumi
488100 (53-cü yer [2])
• Su (%)
4.9%
Əhalisi
• 2015-cį təxmini
5 240 min (117-cį yer)
• 1995 siyahıya alma
4 483 251
• Sıxlıq
105/km2 (271.9/kv. mil)
ÜDM (AQP)2014 təxmini
• Ümumi
82 milyard (87-ci)
• Adam başına
14 200 (108-ci)
Valyutasıtürkmən manatı (TMM)
Saat qurşağıUTC+5
Telefon kodu993
İnternet domeni.tm

Dövlət quruluşu

Türkmənistan məhdudiyyəti olmayan prezident idarəetmə üsuluna malik respublikadır. 1991-ci ilin oktyabrında (Milli bayram günü olan müstəqillik günü 27 oktyabrda qeyd olunur) ölkədə müstəqillik elan edildikdən sonra 18 may 1992-ci ildə ilk Konstitusiya qəbul edilmişdir (1995, 1999, 2003 , 2006 , 2008-ci illərdə əlavə və dəyişikliklər edilmişdir).

İnzibati bölgüsü

 
Türkmənistanın inzibati-ərazi bölgüsünün xəritəsi

Etraplardan ibarət olan 5 vilayətə (Ahal, Balkan, Daşoğuz, Lebap və Marı) və Aşqabad paytaxt dairəsinə bölünür.

Dövlət başçısı

Türkmənistanın ən yüksək vəzifəli şəxsi olan prezident dövlətin və icra hakimiyyətinin başçısı, silahlı qüvvələrin ali baş komandanı, milli müstəqilliyin, Türkmənistanın ərazi bütövlüyünün, Konstitusiyaya hörmətin, beynəlxalq saziş və müqavilələrin təminatçısıdır.

Milli Məclis, Nazirlər Kabineti və Ali Məhkəmə ilə yanaşı, ölkənin ali dövlət hakimiyyətini həyata keçirən Prezident 5 il müddətinə birbaşa və gizli səsvermə yolu ilə məhdudiyyətsiz sayda seçilir.

Konstitusiyanın və qanunların tətbiqi, xarici siyasət strategiyasının həyata keçirilməsi, hökumətlərarası və beynəlxalq təşkilatların etimadnamələrinin, xarici dövlətlərin diplomatik nümayəndələrinin övdətnamələrinin, habelə Türkmənistan Respublikası vətəndaşlığının verilməsi barədə qərarların qəbulu, Parlamentin razılığı ilə Ali Məhkəmə sədrinin, Baş prokurorun, daxili işlər və ədliyyə nazirinin vəzifəyə təyin və ya vəzifədən azad edilməsi, əfv və ya amnistiya verilməsi və mövcud Konstitusiyaya əsasən bir çox digər mühüm səlahiyyətli məsələlər dövlət başçısı tərəfindən həyata keçirilir.

Icraedici hakimiyyət

Nazirlər Kabineti və ona rəhbərlik edən Baş nazir Türkmənistan Prezidenti tərəfindən təyin və Məclis tərəfindən təsdiq edilir. PrezidentParlament qarşısında kollektiv məsuliyyət daşıyan Nazirlər Kabineti dövlət başçısının sərəncam və fərmanlarının, Məclisin qərarlarının, Türkmənistan Respublikasının qanunlarının icrasını təmin edir, habelə iqtisadi, sosial və mədəni sahələrin effektiv fəaliyyətinə rəhbərliyi həyata keçirir.

Baş nazir Nazirlər Kabinetinin fəaliyyətini təşkil edir və ona rəhbərliyi həyata keçirir, Kabinetin işinin səmərəliliyinə görə fərdi məsuliyyət daşıyır, hökumətin iclaslarına sədrlik edir və onun qərarlarını imzalayır, dövlət başçısının göstərişi ilə Türkmənistan Respublikasını beynəlxalq münasibətlərdə təmsil edir və mövcud Konstitusiyada təsbit edilmiş digər mühüm funksiyaları yerinə yetirir.

Qanunverici hakimiyyət

Ölkə Konstitusiyasına edilən son dəyişikliyə əsasən iki palatalı parlament sistemi 125 yerlik bir palatalı Məclislə (Parlament) əvəz edilmişdir. Deputatlar birmandatlı dairələrdən ümumi səsvermə yolu ilə 5 il müddətinə seçilir.

Əsasən qanunvericilik fəaliyyətini həyata keçirən (qanunların qəbulu, illik büdcənin təsdiqi, beynəlxalq müqavilələrin ratifikasiyası, Konstitusiyaya düzəlişlər etmək və s.) Məclisin səlahiyyətləri de-fakto o qədər də geniş olmadığından icra hakimiyyətinə təsiri də məhduddur.

10 yanvar 2011-ci il tarixində Türkmənistan Parlamenti “Çoxpartiyalılıq haqqında” Qanun qəbul etsə də, Türkmənistan Demokratik Partiyası ölkədə de-fakto yeganə siyasi partiya sayılır.

Məhkəmə hakimiyyəti

Türkmənistan Respublikasında hüquqi sistem mülki hüquq sisteminə əsaslanır. Məhkəmə hakimiyyəti, üzvləri ölkə Prezidenti tərəfindən təyin edilən Ali Məhkəmə, Aşqabad şəhər məhkəməsi, habelə vilayət, hərbi, inzibati və digər ixtisaslaşmış məhkəmələr tərəfindən həyata keçirilir.

İstinadlar

  1. Государственный комитет Туркменистана по статистике: О Туркменистане 2012-01-07 at the Wayback Machine
  2. Central Intelligence Agency - CİA: The World Factbook: Country comparison: Area 2016-03-04 at the Wayback Machine
  3. http://www.minjust.gov.tm/ru/mmerkezi/doc_view.php?doc_id=8124%7Ctitle 2016-03-11 at the Wayback Machine = Конституция Туркменистана|author = |work = |date = |publisher = }}
  4. "Опубликована Конституция Туркменистана С Учетом Внесенных В Нее Изменений И Дополнений". Turkmenistan.ru. 20.08.03. (Yoxlanılıb 11 yanvar 2012)
  5. "Конституционный Закон Туркменистана". Turkmenistan.ru. 27.12.06. (Yoxlanılıb 11 yanvar 2012)

türkmənistanın, dövlət, quruluşu, türkmənistanın, dövlət, quruluşu, 1992, ildə, qəbul, edilmiş, konstitusiyaya, əsasən, hüquqi, siyasi, inzibati, iqtisadi, ictimai, münasibətlər, sisitemi, türkmənistan, respublikasıtürkmenistan, respublikasytürkmənistanbayrağı. Turkmenistanin 3 dovlet qurulusu 1992 ci ilde qebul edilmis Konstitusiyaya esasen huquqi siyasi inzibati iqtisadi ve ictimai munasibetler sisitemi Turkmenistan RespublikasiTurkmenistan RespublikasyTurkmenistanBayragi GerbiSuari Musteqil biteref Turkmenistan Himni Turkmenistan himniPaytaxtiAsqabadEn boyuk seheriAsqabad 745 min sakin 2015 ci il Turkmenabad Dasoguz Turkmenbasi MariResmi dilleriTurkmen diliEtnik qruplariturkmenler 76 66 ozbekler 9 17 ruslar 6 73 qazaxlar 1 96 azerbaycanlilar 0 82 beluclar 0 82 tatarlar 0 82 ermeniler 0 76 ukraynalilar 0 52 digerleri 1 74 1995 sa DiniDunyevi dovletIdareetme formasiPrezident respublikasi PrezidentQurbanqulu Berdimehemmedov 14 2 2007 Meclis sedriAgca NurberdiyevaQurulmasi Elan olunub27 oktyabr 1991 ci il Taninib31 dekabr 1991 ci ilErazisi Umumi488100 1 53 cu yer 2 Su 4 9 Ehalisi 2015 cį texmini5 240 min 117 cį yer 1995 siyahiya alma4 483 251 Sixliq105 km2 271 9 kv mil UDM AQP 2014 texmini Umumi82 milyard 87 ci Adam basina14 200 108 ci Valyutasiturkmen manati TMM Saat qursagiUTC 5Telefon kodu993Internet domeni tm Mundericat 1 Dovlet qurulusu 2 Inzibati bolgusu 3 Dovlet bascisi 4 Icraedici hakimiyyet 5 Qanunverici hakimiyyet 6 Mehkeme hakimiyyeti 7 IstinadlarDovlet qurulusu RedakteTurkmenistan mehdudiyyeti olmayan prezident idareetme usuluna malik respublikadir 1991 ci ilin oktyabrinda Milli bayram gunu olan musteqillik gunu 27 oktyabrda qeyd olunur olkede musteqillik elan edildikden sonra 18 may 1992 ci ilde ilk Konstitusiya qebul edilmisdir 1995 1999 2003 4 2006 5 2008 ci illerde elave ve deyisiklikler edilmisdir Inzibati bolgusu Redakte Turkmenistanin inzibati erazi bolgusunun xeritesi Etraplardan ibaret olan 5 vilayete Ahal Balkan Dasoguz Lebap ve Mari ve Asqabad paytaxt dairesine bolunur Dovlet bascisi RedakteTurkmenistanin en yuksek vezifeli sexsi olan prezident dovletin ve icra hakimiyyetinin bascisi silahli quvvelerin ali bas komandani milli musteqilliyin Turkmenistanin erazi butovluyunun Konstitusiyaya hormetin beynelxalq sazis ve muqavilelerin teminatcisidir Milli Meclis Nazirler Kabineti ve Ali Mehkeme ile yanasi olkenin ali dovlet hakimiyyetini heyata keciren Prezident 5 il muddetine birbasa ve gizli sesverme yolu ile mehdudiyyetsiz sayda secilir Konstitusiyanin ve qanunlarin tetbiqi xarici siyaset strategiyasinin heyata kecirilmesi hokumetlerarasi ve beynelxalq teskilatlarin etimadnamelerinin xarici dovletlerin diplomatik numayendelerinin ovdetnamelerinin habele Turkmenistan Respublikasi vetendasliginin verilmesi barede qerarlarin qebulu Parlamentin raziligi ile Ali Mehkeme sedrinin Bas prokurorun daxili isler ve edliyye nazirinin vezifeye teyin ve ya vezifeden azad edilmesi efv ve ya amnistiya verilmesi ve movcud Konstitusiyaya esasen bir cox diger muhum selahiyyetli meseleler dovlet bascisi terefinden heyata kecirilir Icraedici hakimiyyet RedakteNazirler Kabineti ve ona rehberlik eden Bas nazir Turkmenistan Prezidenti terefinden teyin ve Meclis terefinden tesdiq edilir Prezident ve Parlament qarsisinda kollektiv mesuliyyet dasiyan Nazirler Kabineti dovlet bascisinin serencam ve fermanlarinin Meclisin qerarlarinin Turkmenistan Respublikasinin qanunlarinin icrasini temin edir habele iqtisadi sosial ve medeni sahelerin effektiv fealiyyetine rehberliyi heyata kecirir Bas nazir Nazirler Kabinetinin fealiyyetini teskil edir ve ona rehberliyi heyata kecirir Kabinetin isinin semereliliyine gore ferdi mesuliyyet dasiyir hokumetin iclaslarina sedrlik edir ve onun qerarlarini imzalayir dovlet bascisinin gosterisi ile Turkmenistan Respublikasini beynelxalq munasibetlerde temsil edir ve movcud Konstitusiyada tesbit edilmis diger muhum funksiyalari yerine yetirir Qanunverici hakimiyyet RedakteOlke Konstitusiyasina edilen son deyisikliye esasen iki palatali parlament sistemi 125 yerlik bir palatali Meclisle Parlament evez edilmisdir Deputatlar birmandatli dairelerden umumi sesverme yolu ile 5 il muddetine secilir Esasen qanunvericilik fealiyyetini heyata keciren qanunlarin qebulu illik budcenin tesdiqi beynelxalq muqavilelerin ratifikasiyasi Konstitusiyaya duzelisler etmek ve s Meclisin selahiyyetleri de fakto o qeder de genis olmadigindan icra hakimiyyetine tesiri de mehduddur 10 yanvar 2011 ci il tarixinde Turkmenistan Parlamenti Coxpartiyaliliq haqqinda Qanun qebul etse de Turkmenistan Demokratik Partiyasi olkede de fakto yegane siyasi partiya sayilir Mehkeme hakimiyyeti RedakteTurkmenistan Respublikasinda huquqi sistem mulki huquq sistemine esaslanir Mehkeme hakimiyyeti uzvleri olke Prezidenti terefinden teyin edilen Ali Mehkeme Asqabad seher mehkemesi habele vilayet herbi inzibati ve diger ixtisaslasmis mehkemeler terefinden heyata kecirilir Istinadlar Redakte Gosudarstvennyj komitet Turkmenistana po statistike O Turkmenistane Arxivlesdirilib 2012 01 07 at the Wayback Machine Central Intelligence Agency CIA The World Factbook Country comparison Area Arxivlesdirilib 2016 03 04 at the Wayback Machine http www minjust gov tm ru mmerkezi doc view php doc id 8124 7Ctitle Arxivlesdirilib 2016 03 11 at the Wayback Machine Konstituciya Turkmenistana author work date publisher Opublikovana Konstituciya Turkmenistana S Uchetom Vnesennyh V Nee Izmenenij I Dopolnenij Turkmenistan ru 20 08 03 Yoxlanilib 11 yanvar 2012 Konstitucionnyj Zakon Turkmenistana Turkmenistan ru 27 12 06 Yoxlanilib 11 yanvar 2012 Menbe https az wikipedia org w index php title Turkmenistanin dovlet qurulusu amp oldid 6154118, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.