42 13 19 şm e 43 58 28 ş u H G Y O Vikipediya azad ensiklopediya Tsxinvalinin yəhudi məhləsiTsxinvalinin yəhudi məhləsin

42 13 19 sm e 43 58 28 s u H G Y O Vikipediya azad ensiklopediya Tsxinvalinin yehudi mehlesiTsxinvalinin yehudi mehlesinde kohne sinaqoq binasi42 13 19 sm e 43 58 28 s u H G Y OYer TsxinvaliRegion GurcustanTarixEsasi qoyulub XVII esrin sonundan baslayaraqTerk edilib Cenubi Osetiya muharibesi ve 2008 ci ilde Tsxinvali doyusu zamaniYer qeydleriVeziyyeti daginiqTsxinvalinin yehudi mehlesi Tsxinvalinin yehudi mehlesi Gurcustanin Tsxinvali seherinde yehudilerin XVII esrden meskunlasmasi neticesinde yaranan mehelle Mehelle kohne Tsxinvalinin en menzereli yerlerinden biri olmusdur Mehelle 1992 ci ilde Osetiya Gurcustan muharibesi ve 2008 ci ilin avqust doyusleri zamani ciddi sekilde zerer gormusdur Tarixi span Orta esrlerde Gurcustanda yasayan yerli yehudiler gurcu dilinde unsiyyet qurur ve ticaretle mesgul idiler Onlar esasen XVII esrin sonunda pambiq mehsullarinin satisi ile mesgul olurdular 1664 cu ilde Sahzade Maria Svetitsxoveli Manastirina Mtsxeta seheri ticaretle mesgul olan Tsxinvaliden olan alti tehkimli yehudini hediyye etmisdi XIX cu esrde seherin yehudi ehalisi ehemiyyetli derecede artdi Tsxinvali gurcu yehudileri Rusiya imperiyasinin Avropa hissesindeki Askenazi yehudileri ile elaqeler qurdular ve hetta onlardan ravvinler devet edirdiler 1870 ci illerde seherin yehudi mehellesinde yeddi sinaqoq ve dini mekteb fealiyyet gosterirdi 1864 1865 ci illere qeder Tsxinval ve ona bitisik bolgedeki yehudiler senetkarliq ve ticaretle mesgul olan tehkimliler idiler Lakin ozlerini tehkimcilikden pulla qurtaran azad yehudiler de var idi XIX esrde artiq yehudiler seherde kerpic zavoduna ve diger muessiselere demek olar ki butun istehsal sexlerine sahib idiler Tsxinvalide Serqi Gurcustanda en yaxsi keyfiyyet hesab edilen matzo bisirmek ucun iki corek fabriki var idi Tsxinvalideki ayaqqabi tikenlerin papaq ustalari derzilerin corekcilerin ve qessablarin coxu yehudi icmasi uzvlerleri idiler XX esrde mehelle span XX ci esrin evvellerinde Tsxinvalda yehudiler sayca gurculer osetinler ve ermenilerden daha cox idiler 1917 ci ilde seher ehalisinin say terkibi bele olmusdur yehudiler 38 4 gurculer 34 4 ermeniler 17 7 osetinler 8 8 idi Yerli yehudilerin danisdigi dil gurcu idi Demek olar ki hec kes idis dilinde danismirdi Yehudi icmasinin sayi Ikinci Dunya muharibesi illerinde buradan kocurulen yehudi qacqinlarin axini sebebiyle boyudu Yehudilerin coxu ticaretle mesgul olurdu Yerli sakinlerin xatirelerine gore yehudiler en yaxsi derzi ve saat ustasi idiler XX esrde mehellede yehudilerle yanasi ermeniler ve osetinler de yasayirdilar Sovet hakimiyyeti dovrunde 1970 ci illerin evvellerinde seher ehalisinin umumi sayinda yehudilerin faizi azaldi ve hemin dovrde texminen 25 teskil edirdi Yehudilerden bezileri 1970 ci illerin ortalarinda Israile miqrasiya etmeye basladilar Qalanlar seheri 1989 cu ilde ve 1990 ci illerin evvellerinde Osetiya Gurcustan silahli qarsidurmasinin baslamasindan sonra terk etdiler Yerli yehudilerin gurcu dilli ehali olmasi problemi daha da agirlasdirdi Bele ki yehudiler qacqin gurculerle birlikde seheri terk etmek mecburiyyetinde qaldilar Son ravvin X A Manaserov 1995 ci ilde seheri terk etdi 2008 ci ilin avqustuna qeder Tsxinvalada bir nece yehudi ailesi yasayirdi Israil mediasina gore 2008 ci ilin dekabr ayina olan melumata gore seherdeki yehudi diasporasindan yalniz bir yasli qadin qalmisdi Mehellenin dagidilmasi span Mehelle 1991 1992 ci illerde gurcu qosunlari seherin serq hissesinin yehudi mehellesine bitisik olan hakim yukseklikleri ele kecirdikleri ve bir nece ay erzinde birbasa atesle vurduqlari zaman raket ve artilleriya zerbelerinden dagintiya meruz qaldi 1992 ci ilin yazinda Gurcustan Dovlet Surasinin qosunlari seherin mudafiesini pozaraq seherin yehudi mehellesinin yerlesdiyi hissesini isgal etdiler Eyni zamanda kohne evler yandirildi ve dagidildi 2008 ci ilin avqustunda bas veren herbi munaqise zamani bas veren Tsxinvali doyusunde mehelle ciddi sekilde zerer gordu Istinadlar span Chinvali Arxivlesdirilib 2022 09 29 at the Wayback Machine statya iz ru Elektronnoj evrejskoj enciklopedii Vestnik Kavkaza Strany olu kecid Istorii evrejskogo kvartala Chinvala Respublika Yuzhnaya Osetiya IA Res 27 sentyabr 2009 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 oktyabr 2021 htpp sovsekretno ru magazines article 2015 Arxivlesdirilib 2009 09 18 at the Wayback Machine http berkovich zametki com 2009 Zametki Nomer3 Ioffe1 php Arxivlesdirilib 2009 12 29 at the Wayback Machine V Hanelis Okna prilozhenie k gazete Vesti Tel Aviv 25 12 2008 Arhivirovannaya kopiya 28 oktyabr 2008 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 sentyabr 2009 V Batumi oskverneny mogily evreev a v Tbilisi vlasti Gruzii ne puskayut evreev v Obshinnyj dom Zhizn obshin Evrejskie Obshiny Evrejskij zhurnal 10 sentyabr 2011 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 oktyabr 2021 Zarina Gurdzibeeva Svoimi glazami 17 sentyabrya 2008 2011 05 19 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 09 03 Evrejskij kvartal v Chinvali unichtozhen Video Archived from the original on 3 noyabr 2008 Istifade tarixi 14 oktyabr 2021 Kateqoriyalar Gurcustan yehudileriGurcustanda yasayan etnik qruplarGurcustanda iudaizmGizli kateqoriya Kartographer uzantisindan istifade eden sehifeler