Trişinoz, it, pişik, siçan, ayı və donuz başda olmaqla bir çox heyvanda rast gəlinən qurd xəstəliyidir. 3-4 mm-lik “trichinella” paraziti bağırsaq divarlarında yaşayır. Əsasən insanlar bu xəstəliyə az bişmiş donuz ətini yedikləri üçün tutulurlar.
Trişinoz, “trichinella” adı verilən parazitin səbəb olduğu önəmli bir xəstəlikdir. Parazit soxulcanlardan olan qurd insanın bədəninə yerləşib xəstəlik meydana getirir. İlk olaraq 1822-ci ildə Alman vətəndaşının əzələlərinin içində kirəclənmiş bir vəziyyətdə tapılan parazit sürfələri təsbit edilmişdir. Daha sonralar buna bənzəyən vəziyyətlər çox olmuşdur.
Trişinoz xəstəliyinə səbəb olan başlıca heyvan donuzlardır. XIX yüzilin ortalarında donuzlarda bu parazitə rastlanmışdır. Şimali Amerikada olan donuzlarda rastlanan bu parazit donuz əti ilə birliktə insana keçir. Bu xəstəliyə əsasən donuz ətinin istehlak edildiyi ölkələrdə daha çox rastlanır.
“Trichinella” paraziti olan yabani heyvanlarda və ev heyvanlarında xəstəliyin əlamətləri özünü biruzə vermir. Yəni heyvanlara bu parazit çox təsir etmir. Ancaq insanlarda bu vəziyyət fərqlidir. İnsan vücuduna yerləşən “trichinella” paraziti insanların ağır xəstəliyə tutulmasına, hətta ölməsinə səbəb olur. “Trichinella” paraziti xalq dilində donuz qurdu olaraq bilinir. Trişinoz xəstəliyinə müsləmanlarda çox rast gəlinmir. Çünki dini hökmlərə tabe olan insanlar donuz əti yemirlər.
“Trichinella” Paraziti və quruluşu
“Trichinella” paraziti dişi və erkək növlərə sahibdir. Çox kiçik olduğu üçün bu parazitlər göz ilə görülmür. İnsan vücuduna yerləşə bilən ən kiçik parazit növüdür. Dişi parazitin qarnında yumurtanın açılması ilə bala qurdcuqlar meydana gəlir. Bu meydana gələn parazitlər həyatlarını, adətən, leş yeyən heyvanlar üzərində sürdürürlər. Bu parazitlər donuzun əzələlərinə yerləşirlər. Donuz ətini yeməklə donuz əzələləri mədədə əriyir. Bu ərimə ilə qurdcuqlar vücuda yerləşir. Qısa bir zaman içində yetkin parazit halına gəlir və xəstəlik yayılmağa başlayır. Təxminən iki ay bağırsaqda yaşaya bilən bu qurdcuqlar insanın müdafiə sisteminə zərər verir.
Yetkin parazitlərin yaşama müddəti qısadır. Ancaq bu qısa müddət içində çoxlu qurdcuq doğulur. Yeni doğan qurdcuqlar nəcis yolu ilə vücuddan atılır. Ancaq bəzi qurdcuqlar nəcis yolu ilə atılmadığı halda damarlar vasitəsilə vücuda yayılır. Vücudumuzda olan əzələlər üzərində yaşamağa başlayırlar.
Trişinoz xəstəliyinin insan vücuduna zərərləri
Yetkin parazitlər bağırsaqlara yerləşirlər. İnsan vücudunda bağırsaqlara zərər verən bu parazitlər bağırsaq iltihabını meydana getirir. Xəstə olan donuz ətləri yeyildikdən qısa bir müddət sonra xəstəliyin əlamətləri özünü göstərir. Xəstədə qusma, ürək bulantısı, baş və mədə ağrısı meydana gelir. Yəni qida zəhərlənməsinə bənzəyən əlamətlər ortaya çıxır. Bu parazitlər əzələlərimizə yerləşdikdən təxminən 2 həftə sonra göz problemləri ortaya çıxır. Gözlərdə şişmə, göz iltihabı və işıqdan qaçma halları baş verir. Yenə bu müddət içində xəstədə tərləmə, əzələ ağrısı, boğaz ağrısı olur. Bundan başqa ürək əzələsinə yerləşə parazitlər ürək pərdələrinin iltihablanmasına səbəb olur.
Göründüyü kimi insan əzələlərinə yerləşən parazitlər bədənə uzun bir müddət zərər verir. Bu parazitlər yaşamasalar belə əzələlərdə ölüsü olduğu üçün bədən bir müddət çətinlik çəkməyə davam edir.Xəstədə əzələ ağrıları olur.
Bu xəstəliklə bağlı tibb sahəsində işlər davam edir. İnsan bədəninə yerləşən bu qurdcuqlara qarşı istifadə edilən dərmanlar tam olaraq fayda vermirlər. Dərman üsulu ilə qurdlar öldürülsə belə bədəndə xəstəlik davam edir. Buna görə də indiki üsullar parazitlə mübarizə etmək yerinə parazitin bədənə verdiyi zərərləri aradan qaldırmağa istiqamətlənib.
Xəstəliyin irəliləmə vəziyyəti yeyilən ətin miqdarına bağlıdır. Əgər ət az yeyilmişsə və içindəki trişin az isə xəstəlik yüngül keçir. Ancaq ətdə olan parazit nisbəti çox isə və əti yeyən adamın müqavimət sistemi zəif isə xəstəlik ağır keçir. Ağır bir şəkildə xəstəliyə tutulan kəslərin təxminən 30%-i ölür. Uşaqların bədən müqaviməti daha zəif olduğu üçün xəstəlik uşaqlarda təsirli olur.
Trişinoz xəstəliyindən qorunmağın yolları və müalicə üsulları
Ən əhəmiyyətli qorunma üsulu donuz əti yeməməkdir. Əslində, donuz ətinin istehlak olunduğu ölkələr donuzları çox yüksək istilikdə bişirir və dondururlar. Bu şəkildə qurdların ölümünü təmin edirlər. Ancaq bu əməliyyatlar nəticəsində yenə də istənilən vəziyyət gerçəkləşmir və bir çox insan bu xəstəliyə tutulur. Trişinoz xəstəliyi bu günə qədər təxmini olaraq 10.000 adamda təsbit edilmişdir. Bu xəstəliyə tutulan bəzi insanlar həyatını itirmişlər. Edilən araşdırmalarda trişinoz xəstəliyinin ən çox yayıldığı ölkələrin sırasıyla; Rumıniya, Yuqoslaviya, Rusiya və Argentina olduğu görülmüşdür. Bu xəstəlik yalnız donuz əti ilə yayılmır. Bəzi ölkələrdə istehlak edilən at, ayı və suiti əti istehlakı bu xəstəliyə səbəb olur.
Müalicəsi hazırda tam olaraq təsirli deyil. Ancaq yeyilən ətin trişinoz daşıdığı aydın olan kimi mədə və bağırsaqlar təmizlənməlidir. Bu təmizləmə əməliyyatında xüsusi maddələr istifadə olunmalıdır.
September 30, 2021
trişinoz, trichinellosis, sinonim, trixinoz, helmintoz, mündəricat, ümumi, məlumat, trichinella, paraziti, quruluşu, xəstəliyinin, insan, vücuduna, zərərləri, xəstəliyindən, qorunmağın, yolları, müalicə, üsullarıümumi, məlumat, redaktə, pişik, siçan, ayı, donu. Trisinoz lat trichinellosis sinonim trixinoz helmintoz Mundericat 1 Umumi melumat 1 1 Trichinella Paraziti ve qurulusu 1 2 Trisinoz xesteliyinin insan vucuduna zererleri 2 Trisinoz xesteliyinden qorunmagin yollari ve mualice usullariUmumi melumat RedakteTrisinoz it pisik sican ayi ve donuz basda olmaqla bir cox heyvanda rast gelinen qurd xesteliyidir 3 4 mm lik trichinella paraziti bagirsaq divarlarinda yasayir Esasen insanlar bu xesteliye az bismis donuz etini yedikleri ucun tutulurlar Trisinoz trichinella adi verilen parazitin sebeb oldugu onemli bir xestelikdir Parazit soxulcanlardan olan qurd insanin bedenine yerlesib xestelik meydana getirir Ilk olaraq 1822 ci ilde Alman vetendasinin ezelelerinin icinde kireclenmis bir veziyyetde tapilan parazit surfeleri tesbit edilmisdir Daha sonralar buna benzeyen veziyyetler cox olmusdur Trisinoz xesteliyine sebeb olan baslica heyvan donuzlardir XIX yuzilin ortalarinda donuzlarda bu parazite rastlanmisdir Simali Amerikada olan donuzlarda rastlanan bu parazit donuz eti ile birlikte insana kecir Bu xesteliye esasen donuz etinin istehlak edildiyi olkelerde daha cox rastlanir Trichinella paraziti olan yabani heyvanlarda ve ev heyvanlarinda xesteliyin elametleri ozunu biruze vermir Yeni heyvanlara bu parazit cox tesir etmir Ancaq insanlarda bu veziyyet ferqlidir Insan vucuduna yerlesen trichinella paraziti insanlarin agir xesteliye tutulmasina hetta olmesine sebeb olur Trichinella paraziti xalq dilinde donuz qurdu olaraq bilinir Trisinoz xesteliyine muslemanlarda cox rast gelinmir Cunki dini hokmlere tabe olan insanlar donuz eti yemirler Trichinella Paraziti ve qurulusu Redakte Trichinella paraziti disi ve erkek novlere sahibdir Cox kicik oldugu ucun bu parazitler goz ile gorulmur Insan vucuduna yerlese bilen en kicik parazit novudur Disi parazitin qarninda yumurtanin acilmasi ile bala qurdcuqlar meydana gelir Bu meydana gelen parazitler heyatlarini adeten les yeyen heyvanlar uzerinde surdururler Bu parazitler donuzun ezelelerine yerlesirler Donuz etini yemekle donuz ezeleleri medede eriyir Bu erime ile qurdcuqlar vucuda yerlesir Qisa bir zaman icinde yetkin parazit halina gelir ve xestelik yayilmaga baslayir Texminen iki ay bagirsaqda yasaya bilen bu qurdcuqlar insanin mudafie sistemine zerer verir Yetkin parazitlerin yasama muddeti qisadir Ancaq bu qisa muddet icinde coxlu qurdcuq dogulur Yeni dogan qurdcuqlar necis yolu ile vucuddan atilir Ancaq bezi qurdcuqlar necis yolu ile atilmadigi halda damarlar vasitesile vucuda yayilir Vucudumuzda olan ezeleler uzerinde yasamaga baslayirlar Trisinoz xesteliyinin insan vucuduna zererleri Redakte Yetkin parazitler bagirsaqlara yerlesirler Insan vucudunda bagirsaqlara zerer veren bu parazitler bagirsaq iltihabini meydana getirir Xeste olan donuz etleri yeyildikden qisa bir muddet sonra xesteliyin elametleri ozunu gosterir Xestede qusma urek bulantisi bas ve mede agrisi meydana gelir Yeni qida zeherlenmesine benzeyen elametler ortaya cixir Bu parazitler ezelelerimize yerlesdikden texminen 2 hefte sonra goz problemleri ortaya cixir Gozlerde sisme goz iltihabi ve isiqdan qacma hallari bas verir Yene bu muddet icinde xestede terleme ezele agrisi bogaz agrisi olur Bundan basqa urek ezelesine yerlese parazitler urek perdelerinin iltihablanmasina sebeb olur Gorunduyu kimi insan ezelelerine yerlesen parazitler bedene uzun bir muddet zerer verir Bu parazitler yasamasalar bele ezelelerde olusu oldugu ucun beden bir muddet cetinlik cekmeye davam edir Xestede ezele agrilari olur Bu xestelikle bagli tibb sahesinde isler davam edir Insan bedenine yerlesen bu qurdcuqlara qarsi istifade edilen dermanlar tam olaraq fayda vermirler Derman usulu ile qurdlar oldurulse bele bedende xestelik davam edir Buna gore de indiki usullar parazitle mubarize etmek yerine parazitin bedene verdiyi zererleri aradan qaldirmaga istiqametlenib Xesteliyin irelileme veziyyeti yeyilen etin miqdarina baglidir Eger et az yeyilmisse ve icindeki trisin az ise xestelik yungul kecir Ancaq etde olan parazit nisbeti cox ise ve eti yeyen adamin muqavimet sistemi zeif ise xestelik agir kecir Agir bir sekilde xesteliye tutulan keslerin texminen 30 i olur Usaqlarin beden muqavimeti daha zeif oldugu ucun xestelik usaqlarda tesirli olur Trisinoz xesteliyinden qorunmagin yollari ve mualice usullari RedakteEn ehemiyyetli qorunma usulu donuz eti yememekdir Eslinde donuz etinin istehlak olundugu olkeler donuzlari cox yuksek istilikde bisirir ve dondururlar Bu sekilde qurdlarin olumunu temin edirler Ancaq bu emeliyyatlar neticesinde yene de istenilen veziyyet gerceklesmir ve bir cox insan bu xesteliye tutulur Trisinoz xesteliyi bu gune qeder texmini olaraq 10 000 adamda tesbit edilmisdir Bu xesteliye tutulan bezi insanlar heyatini itirmisler Edilen arasdirmalarda trisinoz xesteliyinin en cox yayildigi olkelerin sirasiyla Ruminiya Yuqoslaviya Rusiya ve Argentina oldugu gorulmusdur Bu xestelik yalniz donuz eti ile yayilmir Bezi olkelerde istehlak edilen at ayi ve suiti eti istehlaki bu xesteliye sebeb olur Mualicesi hazirda tam olaraq tesirli deyil Ancaq yeyilen etin trisinoz dasidigi aydin olan kimi mede ve bagirsaqlar temizlenmelidir Bu temizleme emeliyyatinda xususi maddeler istifade olunmalidir Menbe https az wikipedia org w index php title Trisinoz amp oldid 3407028, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
