Pişik yırtıcı məməlilərin evdə saxlanılan növüdür. Felidae ailəsində yeganə evdə saxlanılan növdür və onu ailənin vəhşi üzvlərindən ayırmaq üçün çox vaxt ev pişiyi adlandırılır. Bir pişik ev pişiyi, bir ferma pişiyi və ya çöl pişiyi ola bilər. Çöl pişikləri sərbəstdirlər və insanla təmasdan qaçırlar. Yerli pişiklər insanlar tərəfindən yoldaşlığı və gəmiricilər ovlamaq qabiliyyətinə görə qiymətləndirilir. Təxminən 60 pişik cinsi müxtəlif pişik xüsusiyyətləri tərəfindən tanınır. Pişik anatomiyada digər felid növlərə bənzəyir: güclü çevik bir bədənə, sürətli reflekslərə, iti dişlərə və kiçik yırtıcı kimi öldürmələrə uyğunlaşdırılmış geri çəkilə bilən qıvrımlara malikdir. Gecə görmə və qoxu hissi yaxşı inkişaf etmişdir. Pişik ünsiyyətinə pişik üçün xüsusi bir miyoldama kimi vokalizasiyalar daxildir. Təklikdə ovlayan bir yırtıcıdır. Siçanlar və digər kiçik məməlilər tərəfindən edilən səslər kimi insan qulaqları üçün çox həssas və ya çox yüksək səsləri eşidə bilər. Səhər və qaranlıq vaxtlarda ən fəal olan yırtıcılardandır.
Dişi ev pişikləri payızın axırlarından yaza qədər balası olur, Özünün daha balaca formasında olan adətən iki ədədlə ilə beş ədəd arası balası olur. İnsanların ev heyvanlarından imtina etməsi və nəzarət edə bilməməsi bütün dünyada çox sayda tələf olmuş pişiklərə səbəb olur.
Pişiklər ilk dəfə Yaxın Şərqdə eramızdan əvvəl 7500-cü ildə əhlilləşdirilmişdir. Uzun müddət düşünülmüşdü ki, pişik əhlilləşdirmə Qədim Misirdə başlamışdı, çünki eramızdan əvvəl 3100-cü ildən bu yana qədim Misirdə pişiklərə ehtiram verilmişdir. 2017-ci ildə Amerika Birləşmiş Ştatları şirin su balığından sonra ev heyvanlarının sayına görə Ev pişiyi ikinci ən populyar ev heyvanı idi və 95 milyon pişiyə sahib idi. Birləşmiş Krallıqda 2019-cu ilə qədər 4.8 milyondan çox evdə 7.3 milyon pişik yaşayırdı.
Elmi adı Felis catus 1758-ci ildə Carl Linney tərəfindən yerli bir pişik üçün təklif edilmişdir. Felis catus domesticus 1777-ci ildə Johann Christian Polycarp Erxleben tərəfindən təklif edilmişdir. 1904-cü ildə Konstantin Alekseevich Satunin tərəfindən təklif edilən Felis daemon, Zaqafqaziyada qara pişik idi, sonradan ev pişiyi olaraq təyin olundu.
Bədən quruluşu
Pişik bədənində 230 sümük vardır. Sümüklərarası boşluqların çoxluğu bədənə əlavə elastiklik qazandırır. Bədən kütləsi cinsindən asılı olaraq çox dəyişkəndir. Ortalama olaraq erkək pişiklər 3.5-7 kilo, dişi pişiklər isə 2.5-4.5 kilo arasında olur. Erkək pişiklərin boy uzunluğu 50, dişi pişiklərin isə 70 sm ola bilir. Orta-statistik pişik ömrü 15 ildir. Ancaq yaxşı baxıldığı mühitdə 20 ilə qədər yaşaya bilir.
Bığlar burun nayihəsində üst dodağın yanlarında yerləşir. Pişik bığları normal pişik tükündən 3 dəfə qalındır və kökləri 3 dəfə daha dərindədir. Bığları sinir sistemi ilə bağlantılıdır. Bığlar tərəfindən alınan informasiya sinirlərə, oradan da beyinə ötürülür.
Dilin qidalanma, təmizlik kimi bir neçə funksiyası vardır. Pişik su (maye) içərkən dilindən istifadə edir. Beləli, ağız suya təmas etmir, su (maye) dil vasitəsilə ağza ötürülür. Pişik dilinin üzərindəki çıxıntılar vasitəsilə tüklərini təmizləyir.
Pişik beyni 20-30 qramdır. Ancaq bədən kütləsinə nisbətdə bu göstərici məməlilər arasında yüksək hesab olunur.
Pişiklərin ayaq uzunluğu cinsindən asılı olaraq dəyişir. Pəncələr tutma, dırmanma, cırma, qazma, müdafiə kimi bir çox funksiyaya sahibdir. Pəncələr elastik quruluşludur. Bu da dırmanma kimi bir çox hərəkətdə işə yarayır. Ön ayaq pəncələri 5, arxa ayaq pəncələri isə 4 barmaqlıdır. Barmaqların ucunda qarmaqvari dırnaq yerləşir.
Qədim Misirdə pişiyin mövqeyi
Antik Misirin dövlət kimi var olmasının əsas sütunları Nil və Nildən asılı olan əkinçilik sistemi idi. Nil vadisində əkinçiliklə məşğul olan insanlar məhsulları anbarlarda saxlamağa məcbur idilər. O dövrdə də ən təməl qidalar əkinçilik məhsulları idi. Buna görə də qidanı qoruyub saxlamaq çox əhəmiyyətli məsələ idi. Nəqliyyatın indiki kimi asan olmaması, kəskin quraqlıq kimi səbəblər də məhsulun ehtiyat kimi toplanmasını və qorunmasını şərtləndirirdi. Ancaq böyük bir problem var idi. Bu problem anbarlardakı siçanlar idi. Əlbəttə ki, bu problemin ən optimal həlli məhz pişiklər idi. Qida təhlükəsizliyində açar rol oynayan pişiklər vaxt keçdikcə müqəddəsləşdirildi. Fironların pişiklərin qorunması haqqında əmrləri onların toxunulmazlıqlarını artırdı. Hətta pişikləri öldürmək edam olunmaq üçün kifayət qədər güclü səbəb sayılırdı. Pişikləri müqəddəs hesab edən misirlilər ölümdən sonrakı həyatda da bərabər olmaq üçün pişiklərini mumiyalayırdılar. Heç təsadüfi deyil ki, pişiklər ölülər dünyasının qoruyucuları hesab olunurdu. Antik Misirdə pişiyə bağlılıq o qədər güclü idi ki, pişiyi ölən evdə yas qurular, ev sakinləri yas əlaməti kimi qaşlarını qırxardı.
Avqust 12, 2021
pişik, barxan, pişiyielmi, təsnifataləmi, heyvanlartip, xordalılaryarımtip, onurğalılarsinif, məməlilərinfrasinif, plasentalılardəstə, yırtıcılarfəsilə, ləryarımfəsilə, kiçik, pişiklərcins, elmi, adıfelis, linnaeus, 1758növlərifelis, bieti, çin, pişiyi, felis,. PisikBarxan pisiyiElmi tesnifatAlemi HeyvanlarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinif MemelilerInfrasinif PlasentalilarDeste YirticilarFesile PisiklerYarimfesile Kicik pisiklerCins PisikElmi adiFelis Linnaeus 1758NovleriFelis bieti Cin pisiyi Felis chaus Qamisliq pisiyi ve ya Xaus Felis manul Manul Felis margarita Barxan pisiyi Felis nigripes Qaraayaq pisik Felis silvestris Col pisiyiVikinnovlerdetesnifatVikianbardasekilUTMS 180586MBMM 9682 Pisik lat Felis pisikler fesilesine aid memeli heyvan cinsidir Vehsi tebietde pisik cinsine aid asagidaki numayendeler yasayir Felis bieti Cin pisiyi Felis chaus Qamisliq pisiyi ve ya Xaus Felis manul Manul Felis margarita Barxan pisiyi Felis nigripes Qaraayaq pisik Felis silvestris Col pisiyi Felis silvestris catus Ev pisiyi Col pisiyinin yarimnovu Pisik yirtici memelilerin evde saxlanilan novudur Felidae ailesinde yegane evde saxlanilan novdur ve onu ailenin vehsi uzvlerinden ayirmaq ucun cox vaxt ev pisiyi adlandirilir Bir pisik ev pisiyi bir ferma pisiyi ve ya col pisiyi ola biler Col pisikleri serbestdirler ve insanla temasdan qacirlar Yerli pisikler insanlar terefinden yoldasligi ve gemiriciler ovlamaq qabiliyyetine gore qiymetlendirilir Texminen 60 pisik cinsi muxtelif pisik xususiyyetleri terefinden taninir Pisik anatomiyada diger felid novlere benzeyir guclu cevik bir bedene suretli reflekslere iti dislere ve kicik yirtici kimi oldurmelere uygunlasdirilmis geri cekile bilen qivrimlara malikdir Gece gorme ve qoxu hissi yaxsi inkisaf etmisdir Pisik unsiyyetine pisik ucun xususi bir miyoldama kimi vokalizasiyalar daxildir Teklikde ovlayan bir yirticidir Sicanlar ve diger kicik memeliler terefinden edilen sesler kimi insan qulaqlari ucun cox hessas ve ya cox yuksek sesleri eside biler Seher ve qaranliq vaxtlarda en feal olan yirticilardandir Disi ev pisikleri payizin axirlarindan yaza qeder balasi olur Ozunun daha balaca formasinda olan adeten iki ededle ile bes eded arasi balasi olur Insanlarin ev heyvanlarindan imtina etmesi ve nezaret ede bilmemesi butun dunyada cox sayda telef olmus pisiklere sebeb olur Pisikler ilk defe Yaxin Serqde eramizdan evvel 7500 cu ilde ehlillesdirilmisdir Uzun muddet dusunulmusdu ki pisik ehlillesdirme Qedim Misirde baslamisdi cunki eramizdan evvel 3100 cu ilden bu yana qedim Misirde pisiklere ehtiram verilmisdir 2017 ci ilde Amerika Birlesmis Statlari sirin su baligindan sonra ev heyvanlarinin sayina gore Ev pisiyi ikinci en populyar ev heyvani idi ve 95 milyon pisiye sahib idi Birlesmis Kralliqda 2019 cu ile qeder 4 8 milyondan cox evde 7 3 milyon pisik yasayirdi Elmi adi Felis catus 1758 ci ilde Carl Linney terefinden yerli bir pisik ucun teklif edilmisdir Felis catus domesticus 1777 ci ilde Johann Christian Polycarp Erxleben terefinden teklif edilmisdir 1904 cu ilde Konstantin Alekseevich Satunin terefinden teklif edilen Felis daemon Zaqafqaziyada qara pisik idi sonradan ev pisiyi olaraq teyin olundu Beden qurulusu RedaktePisik bedeninde 230 sumuk vardir Sumuklerarasi bosluqlarin coxlugu bedene elave elastiklik qazandirir Beden kutlesi cinsinden asili olaraq cox deyiskendir Ortalama olaraq erkek pisikler 3 5 7 kilo disi pisikler ise 2 5 4 5 kilo arasinda olur Erkek pisiklerin boy uzunlugu 50 disi pisiklerin ise 70 sm ola bilir Orta statistik pisik omru 15 ildir Ancaq yaxsi baxildigi muhitde 20 ile qeder yasaya bilir Biglar burun nayihesinde ust dodagin yanlarinda yerlesir Pisik biglari normal pisik tukunden 3 defe qalindir ve kokleri 3 defe daha derindedir Biglari sinir sistemi ile baglantilidir Biglar terefinden alinan informasiya sinirlere oradan da beyine oturulur Dilin qidalanma temizlik kimi bir nece funksiyasi vardir Pisik su maye icerken dilinden istifade edir Beleli agiz suya temas etmir su maye dil vasitesile agza oturulur Pisik dilinin uzerindeki cixintilar vasitesile tuklerini temizleyir Pisik beyni 20 30 qramdir Ancaq beden kutlesine nisbetde bu gosterici memeliler arasinda yuksek hesab olunur Pisiklerin ayaq uzunlugu cinsinden asili olaraq deyisir Penceler tutma dirmanma cirma qazma mudafie kimi bir cox funksiyaya sahibdir Penceler elastik qurulusludur Bu da dirmanma kimi bir cox hereketde ise yarayir On ayaq penceleri 5 arxa ayaq penceleri ise 4 barmaqlidir Barmaqlarin ucunda qarmaqvari dirnaq yerlesir Qedim Misirde pisiyin movqeyi RedakteAntik Misirin dovlet kimi var olmasinin esas sutunlari Nil ve Nilden asili olan ekincilik sistemi idi Nil vadisinde ekincilikle mesgul olan insanlar mehsullari anbarlarda saxlamaga mecbur idiler O dovrde de en temel qidalar ekincilik mehsullari idi Buna gore de qidani qoruyub saxlamaq cox ehemiyyetli mesele idi Neqliyyatin indiki kimi asan olmamasi keskin quraqliq kimi sebebler de mehsulun ehtiyat kimi toplanmasini ve qorunmasini sertlendirirdi Ancaq boyuk bir problem var idi Bu problem anbarlardaki sicanlar idi Elbette ki bu problemin en optimal helli mehz pisikler idi Qida tehlukesizliyinde acar rol oynayan pisikler vaxt kecdikce muqeddeslesdirildi Fironlarin pisiklerin qorunmasi haqqinda emrleri onlarin toxunulmazliqlarini artirdi Hetta pisikleri oldurmek edam olunmaq ucun kifayet qeder guclu sebeb sayilirdi Pisikleri muqeddes hesab eden misirliler olumden sonraki heyatda da beraber olmaq ucun pisiklerini mumiyalayirdilar Hec tesadufi deyil ki pisikler oluler dunyasinin qoruyuculari hesab olunurdu Antik Misirde pisiye bagliliq o qeder guclu idi ki pisiyi olen evde yas qurular ev sakinleri yas elameti kimi qaslarini qirxardi Menbe https az wikipedia org w index php title Pisik amp oldid 6092630, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
