Tetanus— ağır, kəskin, təhlükəli yoluxucu xəstəlikdir. Yunan dilində "tetanos" qıcolma, donma mənasını ifadə edir. Eritrositlərin parçalanması (hemolizi) və skelet əzələlərinin qıcolması ilə müşahidə olunan, asfiksiya (boğulma) və ölümlə nəticələnə bilən mərkəzi sinir sisteminin zədələnməsi ilə səciyyələnir. Tetanus toksini botulizm toksini kimi dünyada ən güclü bioloji zəhər hesab olunur.
Tetanus mikrobu təbiətdə geniş yayılmışdır. Gövşəyən heyvanların (40%) bağırsaqlarında daim yaşayır, torpağa düşür, spor əmələ gətirərək hər yerdə havada və torpaqda uzun müddət (illərlə) qalır. İki saat ərzində 900 istiliyə tab gətirir. Xəstələrin 20-25%-i ölür.
Xəstəliyin gizli (inkubasiya) dövrü 1 gündən 30 günə qədər davam edə bilər. Tetanusun təsdiqlənməsi üçün dəri və selikli qişalarda olan yara və zədələrə fikir vermək lazımdır.
Xəstəlik adətən kəskin, halsızlıqla, əksər hallarda sağalmaya meyilli olan yara ətrafı əzələ və dərinin gərginliyi və dartılması ilə başlayır.
Xəstəliyin başlanğıc əlaməti çeynəmə əzələlərinin yığılması nəticəsində trizmin (çənənin qıc olması) əmələ gəlməsidir. Ağır hallarda dişlər elə qapanır ki, ağızı açmaq mümkün olmur.
1809-cu ildə Sir Charles Bell tərəfindən çəkilmiş tetanuslu xəstə rəsmi
Çənənin qıc olmasından sonra mimiki əzələlərin qıcolması baş verir. "Sardonik" təbəssüm yaranır — zərərçəkən eyni zamanda həm gülür, həm də ağlayır. Bununla eyni zamanda udma aktının çətinləşməsi və boyun əzələrinin ağrılı gərginləşməsi — rigidliyi baş verir.
Rigidlik (gərginləşmə) digər qrup əzələlərdə yuxarıdan aşağıya doğru inkişaf edir – boyun, kürək, bel, qarın və ətraflara yayılır. Kürək əzələlərinin kəskin yığılması nəticəsində baş dala qatlanır, xəstə yatağında qıvrılır, dabanları və ənsəsi ilə yerə söykənir (ənsə-daban vəziyyəti - opistotonus). Qarın taxta kimi bərk olur. Xəstə dəhşət hissi keçirir, dişlərini qıcıdır, ağrıdan qışqırır, inildəyir. Əzələlərin gərginliyinin artması nəticəsində bağların qopması və skeletsümüklərinin hətta onurğanın sınması baş verə bilər. Əksər xəstələrdə huş tam itmir, uzun müddətli yuxusuzluq baş verir. Yardım göstərilməzsə, ölümə səbəb tənəffüsəzələlərinin, səs yarığının, diafraqmanın spazması nəticəsində baş verən asfiksiya (boğulma) və ürək əzələsininiflici, güclü tərləmə olur.
İlk yardım
Tetanusun müalicəsi mürəkkəb olduğu üçün profilaktik tədbirlərin aparılması mühüm rol oynayır və ölüm faizini xeyli azaldır. Profilaktik tədbirlərin aparılması kiçik yaşlardan (iki aydan) tetanusun əleyhinə peyvəndlərin vurulması ilə başlayır və yalnız bu halda uşaqlarpeyvənd olunmuş hesab olunurlar. Bütün hallarda peyvəndorqanizm tərəfindən yaxşı (ağrısız, fəsadsız) qəbul olunur. Tibbi göstərişə əsasən kəskin respirator virusxəstəlikləri, hamiləliyin ilk üç ayı istisna olmaqla bütün hallarda peyvəndləmə işini aparmaq olar. Poliklinikada mövcud peyvəndləmə planına əsasən tetanusa qarşı profilaktik peyvənd aparılır. Zərərçəkənin tetanusa qarşı peyvəndin alıb-almadığını aydınlaşdırın. Peyvənd almayanları müvafiq tibb müəssisələrinə göndərin.
Daim tənəffüs yollarını, tənəffüsün və ürək döyüntülərini nəzarətdə saxlayın. Zərərçəkəni təmiz hava ilə təmin edin. Onu arxası üstə uzadıb, başını azacıq arxaya əyin, çənəsini qaldırın. Sərbəst tənəffüsə maneəçiliyin olmamasına əmin olun. Lazım gəldikdə zərərçəkəndə ürək-ağciyər reanimasiyasına başlayın və təcili olaraq ixtisaslaşdırılmış yardım göstərilməsi və zərdab vurulması üçün xəstəxanaya çatdırın.
↑ R.N.Soltanov, N.İ.Mirzəyev, F.Ə.Məmmədova (2019). Həyat Fəaliyyətinin Təhlükəsizliyi VƏ Tibbi Biliklərin Əsasları. Bakı: 2019. səh. 444.
↑ R.N.Soltanov, N.İ.Mirzəyev, F.Ə.Məmmədova (2019). Həyat Fəaliyyətinin Təhlükəsizliyi VƏ Tibbi Biliklərin Əsasları. Bakı: 2016. səh. 445.
Xarici keçidlər
Qıcolma haqqında məlumat
Avqust 12, 2021
tetanus, ağır, kəskin, təhlükəli, yoluxucu, xəstəlikdir, yunan, dilində, tetanos, qıcolma, donma, mənasını, ifadə, edir, eritrositlərin, parçalanması, hemolizi, skelet, əzələlərinin, qıcolması, ilə, müşahidə, olunan, asfiksiya, boğulma, ölümlə, nəticələnə, bil. Tetanus agir keskin tehlukeli yoluxucu xestelikdir Yunan dilinde tetanos qicolma donma menasini ifade edir Eritrositlerin parcalanmasi hemolizi ve skelet ezelelerinin qicolmasi ile musahide olunan asfiksiya bogulma ve olumle neticelene bilen merkezi sinir sisteminin zedelenmesi ile seciyyelenir Tetanus toksini botulizm toksini kimi dunyada en guclu bioloji zeher hesab olunur 3 TetanusXBT 10 KM A35 A33 A34XBT 9 KM 037 1 2 041 84 2 DiseasesDB 2829MedlinePlus 000615MeSH D013742 Vikianbarda elaqeli mediafayllarTetanus mikrobu tebietde genis yayilmisdir Govseyen heyvanlarin 40 bagirsaqlarinda daim yasayir torpaga dusur spor emele getirerek her yerde havada ve torpaqda uzun muddet illerle qalir Iki saat erzinde 900 istiliye tab getirir Xestelerin 20 25 i olur 3 Mikroblar ancaq zedelenmis deri ve selikli qisadan orqanizme daxil olub oksigensiz seraitde inkisaf edib tetanus xesteliyi toredir Buna gore derine nufuz eden yaralar tetanusun inkisafi ucun daha cox elverislidir 3 Mundericat 1 Tetanusun elametleri 2 Ilk yardim 3 Peyvende ehtiyaci olanlar 4 Hemcinin bax 5 Istinadlar 6 Xarici kecidlerTetanusun elametleri RedakteXesteliyin gizli inkubasiya dovru 1 gunden 30 gune qeder davam ede biler Tetanusun tesdiqlenmesi ucun deri ve selikli qisalarda olan yara ve zedelere fikir vermek lazimdir 3 Xestelik adeten keskin halsizliqla ekser hallarda sagalmaya meyilli olan yara etrafi ezele ve derinin gerginliyi ve dartilmasi ile baslayir 3 Xesteliyin baslangic elameti ceyneme ezelelerinin yigilmasi neticesinde trizmin cenenin qic olmasi emele gelmesidir Agir hallarda disler ele qapanir ki agizi acmaq mumkun olmur 3 1809 cu ilde Sir Charles Bell terefinden cekilmis tetanuslu xeste resmi Cenenin qic olmasindan sonra mimiki ezelelerin qicolmasi bas verir Sardonik tebessum yaranir zererceken eyni zamanda hem gulur hem de aglayir Bununla eyni zamanda udma aktinin cetinlesmesi ve boyun ezelerinin agrili gerginlesmesi rigidliyi bas verir 4 Rigidlik gerginlesme diger qrup ezelelerde yuxaridan asagiya dogru inkisaf edir boyun kurek bel qarin ve etraflara yayilir Kurek ezelelerinin keskin yigilmasi neticesinde bas dala qatlanir xeste yataginda qivrilir dabanlari ve ensesi ile yere soykenir ense daban veziyyeti opistotonus Qarin taxta kimi berk olur Xeste dehset hissi kecirir dislerini qicidir agridan qisqirir inildeyir Ezelelerin gerginliyinin artmasi neticesinde baglarin qopmasi ve skelet sumuklerinin hetta onurganin sinmasi bas vere biler Ekser xestelerde hus tam itmir uzun muddetli yuxusuzluq bas verir Yardim gosterilmezse olume sebeb teneffus ezelelerinin ses yariginin diafraqmanin spazmasi neticesinde bas veren asfiksiya bogulma ve urek ezelesinin iflici guclu terleme olur 4 Ilk yardim RedakteTetanusun mualicesi murekkeb oldugu ucun profilaktik tedbirlerin aparilmasi muhum rol oynayir ve olum faizini xeyli azaldir Profilaktik tedbirlerin aparilmasi kicik yaslardan iki aydan tetanusun eleyhine peyvendlerin vurulmasi ile baslayir ve yalniz bu halda usaqlar peyvend olunmus hesab olunurlar Butun hallarda peyvend orqanizm terefinden yaxsi agrisiz fesadsiz qebul olunur Tibbi gosterise esasen keskin respirator virus xestelikleri hamileliyin ilk uc ayi istisna olmaqla butun hallarda peyvendleme isini aparmaq olar Poliklinikada movcud peyvendleme planina esasen tetanusa qarsi profilaktik peyvend aparilir Zerercekenin tetanusa qarsi peyvendin alib almadigini aydinlasdirin Peyvend almayanlari muvafiq tibb muessiselerine gonderin 4 Daim teneffus yollarini teneffusun ve urek doyuntulerini nezaretde saxlayin Zerercekeni temiz hava ile temin edin Onu arxasi uste uzadib basini azaciq arxaya eyin cenesini qaldirin Serbest teneffuse maneeciliyin olmamasina emin olun Lazim geldikde zerercekende urek agciyer reanimasiyasina baslayin ve tecili olaraq ixtisaslasdirilmis yardim gosterilmesi ve zerdab vurulmasi ucun xestexanaya catdirin 4 Peyvende ehtiyaci olanlar Redaktederi ve selikli qisalarinin tamliginin pozulmasinda yaniq ve donmalarda tibb muessisesinden kenar doguslarda ve abortlarda dislenmis yaralarda ve heserat sancmalarinda elektrik zedelenmelerinde 4 Hemcinin bax RedakteXestelik Bakteriyalar Virus Bakterial xestelikler Verem Pnevmoniya Suzenek SifilisIstinadlar Redakte Disease Ontology 2016 lt a href https wikidata org wiki Track P699 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q5282129 gt lt a gt 1 2 Monarch Disease Ontology release 2018 06 29sonu 2018 06 29 2018 lt a href https wikidata org wiki Track Q55345445 gt lt a gt 1 2 3 4 5 6 R N Soltanov N I Mirzeyev F E Memmedova 2019 Heyat Fealiyyetinin Tehlukesizliyi VE Tibbi Biliklerin Esaslari Baki 2019 seh 444 1 2 3 4 5 R N Soltanov N I Mirzeyev F E Memmedova 2019 Heyat Fealiyyetinin Tehlukesizliyi VE Tibbi Biliklerin Esaslari Baki 2016 seh 445 Xarici kecidler RedakteQicolma haqqinda melumatMenbe https az wikipedia org w index php title Tetanus amp oldid 5988346, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
