Səsli idarəetmə (ing. Voice control) — insanın səs əmrlərindən istifadə edərək kompüter və ya digər cihazlarla qarşılıqlı əlaqə yaratmağa imkan verən texnologiyadır. Bu, səs siqnallarının tanınması, təbii dilin emalı və müvafiq əməliyyatların yerinə yetirilməsi prinsiplərinə əsaslanır. Bu texnologiya, əsasən süni intellekt (Sİ), xüsusilə də (NLP), (ASR) və (TTS) kimi sahələrin inkişafı sayəsində mümkün olmuşdur. Səsli idarəetmə sistemləri istifadəçilərə cihazları əllərindən istifadə etmədən idarə etməyə, məlumat axtarmağa, əməliyyatlar yerinə yetirməyə və ağıllı ev sistemləri kimi kompleks sistemləri idarə etməyə imkan tanıyır.
Tarixçə
| ]Səsli idarəetmənin kökləri 1950-ci illərə gedib çıxır.
- 1950-1960-cı illər: Bell Labs tərəfindən yaradılan "Audrey" sistemi yalnız deyilən rəqəmləri tanıya bilirdi (1952).IBM tərəfindən təqdim edilən "Shoebox" isə 16 ingilis sözünü anlaya bilirdi (1962).
- 1970-ci illər: ABŞ Müdafiə Nazirliyinin maliyyələşdirdiyi DARPA SUR (Speech Understanding Research) proqramı sahənin inkişafına böyük təkan verdi. Nəticədə, Karnegi Mellon Universiteti tərəfindən 1000-dən çox sözü anlaya bilən "Harpy" sistemi yaradıldı.
- 1980-ci illər: "Gizli Markov Modeli" (Hidden Markov Model - HMM) kimi statistik metodların tətbiqi ilə nitq tanımada əhəmiyyətli irəliləyişlər əldə edildi.
- 1990-cı illər: Şəxsi kompüterlərin yayılması ilə səs tanıma texnologiyası daha geniş istifadəçi kütləsi üçün əlçatan oldu. Dragon şirkəti "Dragon NaturallySpeaking" (1997) kimi davamlı nitqi tanıya bilən ilk kommersiya məhsullarını təqdim etdi.
- 2000-ci illər - günümüz: , (2011), (2014) və Google Assistant (2016) kimi bulud əsaslı və süni intellekt dəstəkli virtual köməkçilərin yaranması səsli idarəetməni kütləvi texnologiyaya çevirdi. Böyük dil modellərinin (LLM) inteqrasiyası ilə bu sistemlərin dialoq qabiliyyətləri daha da təkmilləşmişdir.
İstinadlar
| ]- Huang, X.; Acero, A.; Hon, H. "Spoken Language Processing: A Guide to Theory, Algorithm and System Development". Prentice Hall PTR. 2001. ISBN .
- Jurafsky, Daniel; Martin, James H. Speech and Language Processing (3rd). Prentice Hall. 2023. ISBN .
- "Beyond Alexa and Siri: The Evolution of Voice AI". Gartner. 15 avqust 2023. İstifadə tarixi: 4 may 2025.[ölü keçid]
- Rabiner, Lawrence; Juang, Biing-Hwang. "Fundamentals of Speech Recognition". Prentice Hall. 1993. ISBN .
- "Speech Understanding Research". DARPA. İstifadə tarixi: 4 may 2025.[ölü keçid]
- "Nuance Communications Company History (Acquirer of Dragon Systems)". Nuance. İstifadə tarixi: 4 may 2025.
- Kepuska, Veton; Bohouta, Gazmend. "Next-generation of virtual personal assistants (Microsoft Cortana, Apple Siri, Amazon Alexa and Google Assistant)". 2018 IEEE 8th Annual Computing and Communication Workshop and Conference (CCWC). 2018: 99–103. doi:10.1109/CCWC.2018.8301638.
Həmçinin bax
| ]wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Sesli idareetme ing Voice control insanin ses emrlerinden istifade ederek komputer ve ya diger cihazlarla qarsiliqli elaqe yaratmaga imkan veren texnologiyadir Bu ses siqnallarinin taninmasi tebii dilin emali ve muvafiq emeliyyatlarin yerine yetirilmesi prinsiplerine esaslanir Bu texnologiya esasen suni intellekt SI xususile de NLP ASR ve TTS kimi sahelerin inkisafi sayesinde mumkun olmusdur Sesli idareetme sistemleri istifadecilere cihazlari ellerinden istifade etmeden idare etmeye melumat axtarmaga emeliyyatlar yerine yetirmeye ve agilli ev sistemleri kimi kompleks sistemleri idare etmeye imkan taniyir Tarixce span Sesli idareetmenin kokleri 1950 ci illere gedib cixir 1950 1960 ci iller Bell Labs terefinden yaradilan Audrey sistemi yalniz deyilen reqemleri taniya bilirdi 1952 IBM terefinden teqdim edilen Shoebox ise 16 ingilis sozunu anlaya bilirdi 1962 1970 ci iller ABS Mudafie Nazirliyinin maliyyelesdirdiyi DARPA SUR Speech Understanding Research proqrami sahenin inkisafina boyuk tekan verdi Neticede Karnegi Mellon Universiteti terefinden 1000 den cox sozu anlaya bilen Harpy sistemi yaradildi 1980 ci iller Gizli Markov Modeli Hidden Markov Model HMM kimi statistik metodlarin tetbiqi ile nitq tanimada ehemiyyetli irelileyisler elde edildi 1990 ci iller Sexsi komputerlerin yayilmasi ile ses tanima texnologiyasi daha genis istifadeci kutlesi ucun elcatan oldu Dragon sirketi Dragon NaturallySpeaking 1997 kimi davamli nitqi taniya bilen ilk kommersiya mehsullarini teqdim etdi 2000 ci iller gunumuz 2011 2014 ve Google Assistant 2016 kimi bulud esasli ve suni intellekt destekli virtual komekcilerin yaranmasi sesli idareetmeni kutlevi texnologiyaya cevirdi Boyuk dil modellerinin LLM inteqrasiyasi ile bu sistemlerin dialoq qabiliyyetleri daha da tekmillesmisdir Istinadlar span Huang X Acero A Hon H Spoken Language Processing A Guide to Theory Algorithm and System Development Prentice Hall PTR 2001 ISBN 978 0130226167 Jurafsky Daniel Martin James H Speech and Language Processing 3rd Prentice Hall 2023 ISBN 978 0133368761 Beyond Alexa and Siri The Evolution of Voice AI Gartner 15 avqust 2023 Istifade tarixi 4 may 2025 olu kecid Rabiner Lawrence Juang Biing Hwang Fundamentals of Speech Recognition Prentice Hall 1993 ISBN 978 0130151575 Speech Understanding Research DARPA Istifade tarixi 4 may 2025 olu kecid Nuance Communications Company History Acquirer of Dragon Systems Nuance Istifade tarixi 4 may 2025 Kepuska Veton Bohouta Gazmend Next generation of virtual personal assistants Microsoft Cortana Apple Siri Amazon Alexa and Google Assistant 2018 IEEE 8th Annual Computing and Communication Workshop and Conference CCWC 2018 99 103 doi 10 1109 CCWC 2018 8301638 Hemcinin bax span Suni intellekt Masin oyrenmesi Siri Google Assistant Agilli evSuni intellektTarixiSuni intellektin tarixi Suni intellektin qisi Dartmut seminariFelsefeTurinq testi Cin otagi Dost suni intellekt Suni intellekt etikasiIstiqametlerAgent yanasmasi Adaptiv idareetme Bilik muhendisliyi Masin oyrenmesi Neyron sebekeleri Qeyri selis mentiq Tebii dilin emali Obraz taninmasi Simvolik SI Tekamul alqoritmleri Ekspert sistemlerTetbiqiSesli idareetme Masin tercumesi Simvollarin optik taninmasi Nitqin taninmasiTedqiqatcilarCarlz Bebbic Cozef Vayzenbaum Norbert Viner Viktor Qluskov Yan Lekun Aleksey Lyapunov Con Makkarti Marvin Minski Allen Nyuell Seymur Peypert Cuda Perl Frenk Rozenblat Herbert Saymon Alan Turinq Patrik Vinston Ceffri Hinton Noam Comski Klod Sennon Kateqoriyalar Suni intellektIdareetme