Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Səhra — bitki örtüyünün və heyvanlar aləminin kasadlığı ilə səciyyələnən düzən səthli landşaft növüdür. Çox quraqlıq, isti havanın gündəlik və illik temperaturu kəskin fərqlənən, illik yağıntısı 250 mm-dən aşağı, buxarlanma yağıntıdan xeyli çox, güclü külək əsən, daimi axan çayları olmayan, çox seyrək bitki örtüyü olan ərazi.
Səhraların iki növü mövcuddur: Qum səhraları və buz səhraları.
Qum səhralarında vahələrə (oazislərə) də rast gəlinir. Vahələr suyun səthə yaxın yerlərdə toplanmasından əmələ gəlir. Bitkilər bu yerlərdə bitir, bunu nəticəsində vahə yaranır.
Xüsusiyyətləri
Səhranın əmələ gəlməsinin ən başlıca səbəbi yağıntının buxarlana biləcək sudan 7–30 dəfə az olmasıdır. Səhranın özünəməxsus iqlimi vardır. Göy üzü aylarla buludsuz olur. Maksimum temperatur +49,5°, +58°-yə çatır, gün altında qumun səthi 90° qızır, illik temperatur amplitudası 90°, gündəlik 30°-yə qalxır. Orta Asiya səhralarında yağıntının illik miqdarı 60–150 mm, Mərkəzi Asiya (Təklə-Məkan) 9 mm, tropik səhralarda isə hər yerdə 100 mm-dən azdır.
Şimali Afrika və Ərəbistan səhralarında bir neçə il ərzində yağış düşməyən yerlər də vardır. Səhraların zəbt etdiyi ərazi bütün qurunun təqribən 30%-ni tutur. Səth quruluşuna görə səhralar qumlu, daşlı, gilli və şoranlı səhralara bölünür. Qarlı səhralar da mövcuddur (Antarktida və Arktikada). Ən məşhur səhra Afrikanın demək olar ki bütün şimalını əhatə edən Saxara səhrasıdır. Dünyanın ən iri duzlu səhrası Salar-De-Uyuni səhrasıdır.
İsti səhralarda temperatur gündüz +50 °C-dən yuxarı, gecə isə 0 °C-dən aşağı ola bilər.
Səhralarda illik yağıntının miqdarı çox aşağı olur.
Amerika səhralarında ən çox rast gəlinən bitki kaktusdur.
Azərbaycanda vəziyyət
Azərbaycan Respublikası üçün səhralar xarakterik deyil. Burada səhraya yaxın landşaft fraqmentləri Abşeron yarımadasında, Kür-Araz ovalığında, Naxçıvan-nın Araz boyu ərazisində təsadüf edilir.
İstinadlar
- Məmmədov Q.Ş. Xəlilov M.Y. Ekoloqların məlumat kitabı. "Elm" nəşriyyatı. Bakı: 2003. 516 s.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Col ile sehv salmayin Sehra bitki ortuyunun ve heyvanlar aleminin kasadligi ile seciyyelenen duzen sethli landsaft novudur Cox quraqliq isti havanin gundelik ve illik temperaturu keskin ferqlenen illik yagintisi 250 mm den asagi buxarlanma yagintidan xeyli cox guclu kulek esen daimi axan caylari olmayan cox seyrek bitki ortuyu olan erazi Dunyanin en boyuk sehralariAtakama sehrasi Cili Peru cereyani atmosferin asagi qatlarini soyudur ve atmosfer cokuntulerinin dusmesine ilde 50 mm den de az mane olan temperatur inversiyasini yaradir Ele buna gore de bu sehra Yer kuresinin en quraq yeri hesab olunur Namibiya sehrasi Sehralarin iki novu movcuddur Qum sehralari ve buz sehralari Qum sehralarinda vahelere oazislere de rast gelinir Vaheler suyun sethe yaxin yerlerde toplanmasindan emele gelir Bitkiler bu yerlerde bitir bunu neticesinde vahe yaranir XususiyyetleriSehranin emele gelmesinin en baslica sebebi yagintinin buxarlana bilecek sudan 7 30 defe az olmasidir Sehranin ozunemexsus iqlimi vardir Goy uzu aylarla buludsuz olur Maksimum temperatur 49 5 58 ye catir gun altinda qumun sethi 90 qizir illik temperatur amplitudasi 90 gundelik 30 ye qalxir Orta Asiya sehralarinda yagintinin illik miqdari 60 150 mm Merkezi Asiya Tekle Mekan 9 mm tropik sehralarda ise her yerde 100 mm den azdir Simali Afrika ve Erebistan sehralarinda bir nece il erzinde yagis dusmeyen yerler de vardir Sehralarin zebt etdiyi erazi butun qurunun teqriben 30 ni tutur Seth qurulusuna gore sehralar qumlu dasli gilli ve soranli sehralara bolunur Qarli sehralar da movcuddur Antarktida ve Arktikada En meshur sehra Afrikanin demek olar ki butun simalini ehate eden Saxara sehrasidir Dunyanin en iri duzlu sehrasi Salar De Uyuni sehrasidir Isti sehralarda temperatur gunduz 50 C den yuxari gece ise 0 C den asagi ola biler Sehralarda illik yagintinin miqdari cox asagi olur Amerika sehralarinda en cox rast gelinen bitki kaktusdur Azerbaycanda veziyyetAzerbaycan Respublikasi ucun sehralar xarakterik deyil Burada sehraya yaxin landsaft fraqmentleri Abseron yarimadasinda Kur Araz ovaliginda Naxcivan nin Araz boyu erazisinde tesaduf edilir IstinadlarMemmedov Q S Xelilov M Y Ekoloqlarin melumat kitabi Elm nesriyyati Baki 2003 516 s Hemcinin baxBarxan