fbpx
Wikipedia

Kaktuskimilər

Kaktuskimilər ya da Maldili ya da Qaynana dili (lat. Cactaceae) — ikiləpəlilər sinfinin qərənfilçiçəklilər sırasına aid bitki fəsiləsi.

?Kaktuskimilər
Cactaceae
Elmi təsnifat
Aləmi:Bitkilər
Şöbə:Örtülütoxumlular
Sinif:İkiləpəlilər
Yarımsinif:Kariofillid
Sıra:Qərənfilçiçəklilər
Fəsilə: Kaktuskimilər
Elmi adı
Cactaceae Juss., nom. cons. (1789)

Vikinövlərdə
sistematika

Şəkil
axtarışı
ITIS  
NCBI  
EOL  
GRIN  
IPNI 
PBDB  

Təbii yayılması

 
Kaktus

Təbiətdə 3 mindən çox kaktus növü var. Əksəriyyəti 500 il yaşayır və iri ölçülərə malik olurlar - 10 m hündürlüyə və bir neçə metr eninə. Hazırda təbiətdə olan kaktus növlərinin 2/3 hissəsinə Cənubi Amerikada rast gəlinir. Quraqlıq iqlimin əlverişsiz mühitinə dözmək üçün bunlarda min illər ərzində bir sıra uyğunlaşmalar əmələ gəlmişdir. Onların yarpaqları tikana çevrilmiş və üzəri mum maddəsi ilə örtülmüşdür. Kaktuslar quraqlığadavamlı həm də işıqsevən bitkilərdir. Gün ərzində onlara 3-4 saat gün işığı düşməlidir. Lakin qızmar günəş kaktusun cavan zoğlarını yandırır, onlar üzərində sarı ləkələr əmələ gəlir. Daha da təhlükəli olan yaz günəşidir. Yazda onları günəşə tədricən öyrətmək lazımdır, bunun üçün ağ kağız və ya tənziflə kölgə etmək məsləhətdir. Kaktusların təmiz havaya da ehtiyacları böyükdür. Bunun üçün otaqda havanı tez-tez dəyişmək lazımdır. Bunu da bilmək vacibdir ki, bu bitkilər hava çəkən yerlərdən qorxurlar. Bütün yayı dibçəkdə olan torpaq nəm olmalıdır, torpaq quruduqda cavan köklər quruyacaq, su çox olduqda isə bitki çürüyəcək. İsti yay günlərində kaktuslara həftədə 2-3 dəfə, qızmar istidə tez-tez, yağışlı və tutqun havada isə gec-gec, həm də otaq temperaturunda su vermək məsləhətdir. Bu qaydanı möhkəm mənimsəmək lazımdır. Yayda kaktuslara (uzun ağ tükcüklərlə örtülü olan kaktusları çıxmaqla) hər gün ya səhər tezdən, yada axşam su çiləmək faydalıdır. Gün işığı altında bunu etmək olmaz, çünki bu bitkidə yanıq əmələ gətirir. Kaktusu suvarmaq üçün suya bir çimdik limon və ya bor turşusu qatılır, lakin elə etmək lazımdır ki, bu su bitkinin üzərinə düşməsin. Kaktuslara düzgün qulluq etdikdə onlar tez böyüyür. Aprelin ortasından sentyabra qədər onların üzərində yeni zoğlar və cavan tikanlar əmələ gəlir. Əksəriyyəti bu dövrdə çiçəkləyir. Noyabrın ortasından fevrala qədər qışa keçidlə əlaqədar onlarda sakitlik mərhələsidir. Və bu dövrdə onlara sərin və işıqlı yer ayırmaq lazımdır, yoxsa onlar böyüməkdə davam edəcək, zoğlar uzanaraq nazik və solğun-yaşıl olacaq. Nəticədə yayda zəif böyüyəcək, heç vaxt çiçək açmayacaq. Ona görə də onları pəncərə önünə yığmaq və otaqda temperatur 15º C çox olmamalıdır. Qışda əgər temperatur 6-8º C olarsa ayda 1 dəfə, temperatur 10-15º C-də isə ayda 2 dəfədən çox olmayaraq su vermək olar. Qışdan yaya və yaydan da qışa kaktusları tədricən keçirmək lazımdır.

Botaniki təsviri

Kaktus, cins adı olmamasına baxmayaraq, kaktuskimilər fəsiləsini meydana gətirən gövdələri ətli, yastılaşmış və sulu olan, yarpaqları tikan şəklini almış bütün çiçəkli bitkilərə verilən ortaq addır. Səhralarda və tropiklərdə yayğındılar. Səhrada yetişən Saguaro ən böyük kaktuslardan biridir. Yetkinlərinin hündürlüyü 12 metrə çatır. Nadir hallarda hündürlüyü 15 metrdən artıq olan kaktuslara da rast gəlinir. Kaktuslar yağış və su istəməyən bitkilərdir. Ümumiyyətlə, səhralarda və isti iqlimlərdə yetişirlər. Kökləri çox uzun və qalındır. Bu xüsusiyyətləri və yarpaqlarının tikan şəklində olması, onları digər bitkilərdən fərqləndirir. Kaktusların eni və boyu yaxşı bəsləndiyi təqdirdə olduqca uzun və qalın olur. Bəzi kaktusların tikanları zəhərli ola biləcəyi kimi, hər şəkildə dəriyə batdığında incə tikanları üzündən çox can ağrıdarlar və çıxarılmaları çətindir.

Yarımfəsilələri

  • Cactoideae (Cereotoideae)
  • Opuntioideae
  • Pereskioideae

Ekologiyası

Azərbaycanda yayılması

İstifadəsi

Ədəbiyyat

  1. https://www.azleks.az/online-dictionary/maldili Üstü tikanlı, yarpaqsız, enli, ətli gövdəsi olan cənub bitkisi; kaktus.
  2. Рогожкин А.Г. Энциклопедический словарь юного натуралиста.

kaktuskimilər, maldili, qaynana, dili, cactaceae, ikiləpəlilər, sinfinin, qərənfilçiçəklilər, sırasına, bitki, fəsiləsi, cactaceaeelmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, kariofillidsıra, qərənfilçiçəklilərfəsilə, elmi,. Kaktuskimiler ya da Maldili 1 ya da Qaynana dili lat Cactaceae ikilepeliler sinfinin qerenfilcicekliler sirasina aid bitki fesilesi KaktuskimilerCactaceaeElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif KariofillidSira QerenfilciceklilerFesile KaktuskimilerElmi adiCactaceae Juss nom cons 1789 VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 19685NCBI 3593EOL 4228GRIN 186IPNI 30000028 2PBDB 55420 Mundericat 1 Tebii yayilmasi 2 Botaniki tesviri 2 1 Yarimfesileleri 3 Ekologiyasi 4 Azerbaycanda yayilmasi 5 Istifadesi 6 EdebiyyatTebii yayilmasi Redakte Kaktus Tebietde 3 minden cox kaktus novu var Ekseriyyeti 500 il yasayir ve iri olculere malik olurlar 10 m hundurluye ve bir nece metr enine Hazirda tebietde olan kaktus novlerinin 2 3 hissesine Cenubi Amerikada rast gelinir Quraqliq iqlimin elverissiz muhitine dozmek ucun bunlarda min iller erzinde bir sira uygunlasmalar emele gelmisdir Onlarin yarpaqlari tikana cevrilmis ve uzeri mum maddesi ile ortulmusdur Kaktuslar quraqligadavamli hem de isiqseven bitkilerdir Gun erzinde onlara 3 4 saat gun isigi dusmelidir Lakin qizmar gunes kaktusun cavan zoglarini yandirir onlar uzerinde sari lekeler emele gelir Daha da tehlukeli olan yaz gunesidir Yazda onlari gunese tedricen oyretmek lazimdir bunun ucun ag kagiz ve ya tenzifle kolge etmek meslehetdir Kaktuslarin temiz havaya da ehtiyaclari boyukdur Bunun ucun otaqda havani tez tez deyismek lazimdir Bunu da bilmek vacibdir ki bu bitkiler hava ceken yerlerden qorxurlar Butun yayi dibcekde olan torpaq nem olmalidir torpaq quruduqda cavan kokler quruyacaq su cox olduqda ise bitki curuyecek Isti yay gunlerinde kaktuslara heftede 2 3 defe qizmar istide tez tez yagisli ve tutqun havada ise gec gec hem de otaq temperaturunda su vermek meslehetdir Bu qaydani mohkem menimsemek lazimdir Yayda kaktuslara uzun ag tukcuklerle ortulu olan kaktuslari cixmaqla her gun ya seher tezden yada axsam su cilemek faydalidir Gun isigi altinda bunu etmek olmaz cunki bu bitkide yaniq emele getirir Kaktusu suvarmaq ucun suya bir cimdik limon ve ya bor tursusu qatilir lakin ele etmek lazimdir ki bu su bitkinin uzerine dusmesin Kaktuslara duzgun qulluq etdikde onlar tez boyuyur Aprelin ortasindan sentyabra qeder onlarin uzerinde yeni zoglar ve cavan tikanlar emele gelir Ekseriyyeti bu dovrde cicekleyir Noyabrin ortasindan fevrala qeder qisa kecidle elaqedar onlarda sakitlik merhelesidir Ve bu dovrde onlara serin ve isiqli yer ayirmaq lazimdir yoxsa onlar boyumekde davam edecek zoglar uzanaraq nazik ve solgun yasil olacaq Neticede yayda zeif boyuyecek hec vaxt cicek acmayacaq Ona gore de onlari pencere onune yigmaq ve otaqda temperatur 15º C cox olmamalidir Qisda eger temperatur 6 8º C olarsa ayda 1 defe temperatur 10 15º C de ise ayda 2 defeden cox olmayaraq su vermek olar Qisdan yaya ve yaydan da qisa kaktuslari tedricen kecirmek lazimdir 2 Botaniki tesviri RedakteKaktus cins adi olmamasina baxmayaraq kaktuskimiler fesilesini meydana getiren govdeleri etli yastilasmis ve sulu olan yarpaqlari tikan seklini almis butun cicekli bitkilere verilen ortaq addir Sehralarda ve tropiklerde yaygindilar Sehrada yetisen Saguaro en boyuk kaktuslardan biridir Yetkinlerinin hundurluyu 12 metre catir Nadir hallarda hundurluyu 15 metrden artiq olan kaktuslara da rast gelinir Kaktuslar yagis ve su istemeyen bitkilerdir Umumiyyetle sehralarda ve isti iqlimlerde yetisirler Kokleri cox uzun ve qalindir Bu xususiyyetleri ve yarpaqlarinin tikan seklinde olmasi onlari diger bitkilerden ferqlendirir Kaktuslarin eni ve boyu yaxsi beslendiyi teqdirde olduqca uzun ve qalin olur Bezi kaktuslarin tikanlari zeherli ola bileceyi kimi her sekilde deriye batdiginda ince tikanlari uzunden cox can agridarlar ve cixarilmalari cetindir Yarimfesileleri Redakte Cactoideae Cereotoideae Opuntioideae PereskioideaeEkologiyasi RedakteAzerbaycanda yayilmasi RedakteIstifadesi RedakteEdebiyyat Redakte https www azleks az online dictionary maldili Ustu tikanli yarpaqsiz enli etli govdesi olan cenub bitkisi kaktus Rogozhkin A G Enciklopedicheskij slovar yunogo naturalista Menbe https az wikipedia org w index php title Kaktuskimiler amp oldid 6051446, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.