Suyun təmizlənməsi — su olduqca qiymətli sərvətdir. Təbii su təchizatı mənbələrindən su kəmərinə verilən suyun keyfiyyətini müəyyən edilmiş norma göstəricilərinə çatdırmaq məqsədi ilə aparılan texnoloji proseslər kompleksi suyun təmizlənməsi adlanır.
Su ehtiyatlarının özünün təmizləməsi
Su ehtiyatlarının özünün təmizlənməsi təbiət hadisələrindən biridir. Özünü təmizləmə bir çox faktorlardan (fiziki, kimyəvi və bioloji) asılıdır. Fiziki faktorlardan günəş enerjisini göstərmək olar. Günəş ultrabənövşəyi şüalarının təsiri nəticəsində zərərli mikroblar, bakteriyalar, virusların hissəciklərini məhv edir. Su ehtiyatlarına daxil olan çikləndirici maddələrin qarışdırılması, əridilməsi suyun özünü təmizləməsinin əsas fiziki faktorlarından biridir. Suyun özünü təmizləməsinin kimyəvi faktorlarına üzvi və qeyri-üzvi maddələrin oksidləşməsini göstərmək olar. Su ehtiyatların özünü təmizləməsində heyvan və bitki aləminin də rolu böyükdür. Suda yaşayan heyvanları su ehtiyatlarının sanitarı adlandırırlar və onlar suları özlərindən keçirərək təmizləyirlər. Bitkilər aləmindən qarğı, qamış cuğulu, susünbülü və s. torpağı oksigenlə zənginləşdirir. Su bitkiləri müxtəlif kiçik mexaniki qarışıqlı (kolloid hissəcikləri) maddələri tutur, onlar öz kökləri ilə müxtəlif duzlarla qidalanaraq suyun təmizlənmə prosesinə köməklik göstərir.
Suyun təmizlənməsində su anbarlarının rolu
Su ehtiyatlarının təmizlənməsi prosesinə çaylar üzərində tikilən su anbarları böyük köməklik göstərir. Su vasitəsilə su anbarlarına daxil olan çirkləndiricilərin miqdarı, və bioloji proseslər nəticəsində tədricən azalır. Su anbarlarına daxil olan bütün çirkləndiricilər anbarlardakı su ilə qarışaraq onun qatılıq dərəcəsini azaldır. Bunu nəzərə alaraq çirkli su qəbul edən su anbarlarına təbii təmizlənmə məntəqəsi kimi də baxırlar. Əgər çirkli su tərkibindəki çirkləndirici maddələri su anbarı vasitəsilə təmizləmək mümkün deyilsə onda həmin su əvvəlcədən təmizlənərək su anbarına buraxılır. Deməli çirkli suyun lazımı təmizlənmə dərəcəsini təyin etmək üçün su anbarının öz-özünə təmizlənmə qabiliyyətini düzgün qiymətləndirmək olar. Bu qayda ilə təmizləyici qurğunun tikinti və istismarına minimum xərc çəkməklə su anbarının təmizliyinə və sanitar saflığına nail olmaq olar. Su, su kəmərinə verilməzdən əvvəl kaoqulyasiya, çökdürmə və süzmə yolu ilə durulaşdırılır, zərərsizləşdirilir (maye xlor, xlorlu əhəng və ozonla). Kimyəvi tərkibi qənaətləndirici olduqda yeraltı sular təkcə xlorla və ya ultrabənövşəyi şüalarla zərərsizləşdirilir. Suyu yumşaltmaq üçün su əhəng və ya soda ilə emal edilir, yaxud ionit süzgəcdən keçirilir. Tərkibindəki qazlardan (karbon qazı, hidrogensulfid və metandan, flor artığından) və radioaktiv maddələrdən su aerasiya yolu ilə, aktivləşdirilmiş alüminium-oksidindən süzməklə, dezaktivasiya ilə təmizlənir. Su aktivləşdirilmiş kömür, ozon, xlor 4-oksid və ya kalium-permanqantla dezodorasiya edilir. Suyun təmizlənməsi üçün reagent və dezinfeksiya qurğularından, qarışdırıcı, çökdürücü və s.-dən istifadə edilir.Prosesin hansı formatda təmizlənməsindən asılı olmayaraq sonda su dənizə 150-200 dərinliyinə qədər uzadılmış borular vasitəsilə buraxılır.
Suların təmizlənmə üsulları
Çirkab sularının təmizlənməsində mexaniki, kimyəvi, fiziki-kimyəvi və biokimyəvi üsullardan istifadə edilir.
Mexaniki üsul
Mexaniki təmizlənmə üsulunda mexaniki qarışıqlar sudan təmizlənir. Bu da durulducular və ya sızdırma yolu ilə yerinə yetirilir. Durulducularla daha kiçik hissəcikləri çökdürürlür. Yüngül hissəciklər isə suyun üzərinə çıxır və suyu ondan təmizləmək üçün xüsusi yağtutan, nefttutan qurğulardan istifadə edilir. Suyun süzdürülməsi vasitəsilə suda olan iri mexaniki tərkibli qarışıqdan azad olunmasından sonra xüsusi qumtutanlar vasitəsilə ölçüsü 0,25 mm-dən çox olan hissəciklər çökdürülür.
Kimyəvi və fiziki-kimyəvi üsul
Kimyəvi təmizləmə üsulu ilə sudakı çirkləndirici maddədən tam təmizləmək mümkün deyil. Ona görə də fiziki – kimyəvi təmizləmə üsulundan istifadə edilir. Suyun fiziki – kimyəvi təmizlənməsində sorbsiya, ekstaksiya, flotasiya, kristallaşma, demiaerallaşma, elektroliz, ion və yandırma üsulundan istifadə olunur.
Biokimyəvi üsul
Biokimyəvi təmizləmə üsulunun əsası mikroorqanizmlər tərəfindən çirkab suların tərkibindəki kolloid maddələrin öz inkişafı üçün şərait yaradılır. Çirkab suların biokimyəvi təmizlənməsi təbii və süni şəraitdə aparılır. Təbii şəraitdə çirkab suların təmizlənməsi suvarma sahələri, sızma sahələri və bioloji hovuzlarda aparılır. Süni şəraitdə isə çirkab suların təmizlənməsi təbii və süni şəraitdə aparılır. Təbii şəraitdə çirkab suların təmizlənməsi suvarma sahələri, sızma sahələri və bioloji hovuzlarda aparılır. Sünii şəraitdə isə çirkab suların təmizlənməsi və bioloji süzgəclərdə yerinə yetirilir.
İçməli suyun alınması
Su kəməri stansiyalarında içməli su almaq üçün bir sıra proseslərdən istifadə olunur. Onlar aşağıdakılardan ibarətdir:
Mikroələklərdən istifadə edərək yosunları və digər orqanizmləri kənarlaşdırmaq
Durulducu hovuzlarda suyu kobud asılı maddələrdən təmizləmək ve durultmaq;
Koaqulyasiya - suyun kimyəvi işlənməsi (emalı), adətən kükürd oksidi aliminiumla apanlır, onun təsiri nəticəsində asılı hissəciklər bərkiyərək bir-birinə yapışır və iri lopa (yumaq) şəklində çökür;
Süzgəcdən keçirmək - adətən kvars qumu layından keçirilir, bunun nəticəsində asılı hissəciklər və mikrobların 70-80%- tutulur;
Zərərsizləşdirmə (dezinfeksiya etmək):
Suyun xlorlanması - bəzən dixlorlama da aparılaraq qalıq xloru və onun xoşagəlməz iyi kənarlaşdırılır;
Ozonlaşdırmaq;
Suyun ultrabənövşəyi şüalarla işlənməsi, 254-257 mmk uzunluqda dalğalı işıq spektrı bakteriyaları məhv edir.
Rio-de-Janeyroda (iyun,1992) BMT-nın konfransında əhalinin keyfiyyətli içməli su ilə təmin olunması problemi bəşəriyyətin dayanaqlı inkişaf strategiyasında hakim mövqe təyin olundu. Təbiətin mühafizəsi strategiyasında qeyd edilir ki, planetar miqyasda bəşəriyyətin sağlamlığı istifadə olunan şirin suyun keyfiyyətindən asılıdır.
Z.S.Musayev, K.M.Məmmədov, M.S.Zərbəliyev (2009). Su ehtiyatlatlarının inteqrasiyalı idarə olunması. Dərslik. Bakı: Təhsil NPM. səh. 376.
Z.S.Musayev, K.M.Məmmədov, M.S.Zərbəliyev (2009). Su ehtiyatlatlarının inteqrasiyalı idarə olunması. Dərslik. Bakı: Təhsil NPM. səh. 376.
Məmmədov Q.Ş., Xəlilov M.Y. Ekologiya və ətraf mühit Bakı 2003
Avqust 11, 2021
suyun, təmizlənməsi, olduqca, qiymətli, sərvətdir, təbii, təchizatı, mənbələrindən, kəmərinə, verilən, suyun, keyfiyyətini, müəyyən, edilmiş, norma, göstəricilərinə, çatdırmaq, məqsədi, ilə, aparılan, texnoloji, proseslər, kompleksi, suyun, təmizlənməsi, adlan. Suyun temizlenmesi su olduqca qiymetli servetdir Tebii su techizati menbelerinden su kemerine verilen suyun keyfiyyetini mueyyen edilmis norma gostericilerine catdirmaq meqsedi ile aparilan texnoloji prosesler kompleksi suyun temizlenmesi adlanir Mundericat 1 Su ehtiyatlarinin ozunun temizlemesi 2 Suyun temizlenmesinde su anbarlarinin rolu 3 Sularin temizlenme usullari 3 1 Mexaniki usul 3 2 Kimyevi ve fiziki kimyevi usul 3 3 Biokimyevi usul 4 Icmeli suyun alinmasi 5 Hemcinin bax 6 IstinadlarSu ehtiyatlarinin ozunun temizlemesi RedakteSu ehtiyatlarinin ozunun temizlenmesi tebiet hadiselerinden biridir Ozunu temizleme bir cox faktorlardan fiziki kimyevi ve bioloji asilidir Fiziki faktorlardan gunes enerjisini gostermek olar Gunes ultrabenovseyi sualarinin tesiri neticesinde zererli mikroblar bakteriyalar viruslarin hisseciklerini mehv edir Su ehtiyatlarina daxil olan ciklendirici maddelerin qarisdirilmasi eridilmesi suyun ozunu temizlemesinin esas fiziki faktorlarindan biridir Suyun ozunu temizlemesinin kimyevi faktorlarina uzvi ve qeyri uzvi maddelerin oksidlesmesini gostermek olar Su ehtiyatlarin ozunu temizlemesinde heyvan ve bitki aleminin de rolu boyukdur Suda yasayan heyvanlari su ehtiyatlarinin sanitari adlandirirlar ve onlar sulari ozlerinden kecirerek temizleyirler Bitkiler aleminden qargi qamis cugulu susunbulu ve s torpagi oksigenle zenginlesdirir Su bitkileri muxtelif kicik mexaniki qarisiqli kolloid hissecikleri maddeleri tutur onlar oz kokleri ile muxtelif duzlarla qidalanaraq suyun temizlenme prosesine komeklik gosterir 1 Suyun temizlenmesinde su anbarlarinin rolu RedakteSu ehtiyatlarinin temizlenmesi prosesine caylar uzerinde tikilen su anbarlari boyuk komeklik gosterir Su vasitesile su anbarlarina daxil olan cirklendiricilerin miqdari ve bioloji prosesler neticesinde tedricen azalir Su anbarlarina daxil olan butun cirklendiriciler anbarlardaki su ile qarisaraq onun qatiliq derecesini azaldir Bunu nezere alaraq cirkli su qebul eden su anbarlarina tebii temizlenme menteqesi kimi de baxirlar Eger cirkli su terkibindeki cirklendirici maddeleri su anbari vasitesile temizlemek mumkun deyilse onda hemin su evvelceden temizlenerek su anbarina buraxilir Demeli cirkli suyun lazimi temizlenme derecesini teyin etmek ucun su anbarinin oz ozune temizlenme qabiliyyetini duzgun qiymetlendirmek olar Bu qayda ile temizleyici qurgunun tikinti ve istismarina minimum xerc cekmekle su anbarinin temizliyine ve sanitar safligina nail olmaq olar Su su kemerine verilmezden evvel kaoqulyasiya cokdurme ve suzme yolu ile durulasdirilir zerersizlesdirilir maye xlor xlorlu eheng ve ozonla Kimyevi terkibi qenaetlendirici olduqda yeralti sular tekce xlorla ve ya ultrabenovseyi sualarla zerersizlesdirilir Suyu yumsaltmaq ucun su eheng ve ya soda ile emal edilir yaxud ionit suzgecden kecirilir Terkibindeki qazlardan karbon qazi hidrogensulfid ve metandan flor artigindan ve radioaktiv maddelerden su aerasiya yolu ile aktivlesdirilmis aluminium oksidinden suzmekle dezaktivasiya ile temizlenir Su aktivlesdirilmis komur ozon xlor 4 oksid ve ya kalium permanqantla dezodorasiya edilir Suyun temizlenmesi ucun reagent ve dezinfeksiya qurgularindan qarisdirici cokdurucu ve s den istifade edilir Prosesin hansi formatda temizlenmesinden asili olmayaraq sonda su denize 150 200 derinliyine qeder uzadilmis borular vasitesile buraxilir Sularin temizlenme usullari RedakteCirkab sularinin temizlenmesinde mexaniki kimyevi fiziki kimyevi ve biokimyevi usullardan istifade edilir Mexaniki usul Redakte Mexaniki temizlenme usulunda mexaniki qarisiqlar sudan temizlenir Bu da durulducular ve ya sizdirma yolu ile yerine yetirilir Durulducularla daha kicik hissecikleri cokdururlur Yungul hissecikler ise suyun uzerine cixir ve suyu ondan temizlemek ucun xususi yagtutan nefttutan qurgulardan istifade edilir Suyun suzdurulmesi vasitesile suda olan iri mexaniki terkibli qarisiqdan azad olunmasindan sonra xususi qumtutanlar vasitesile olcusu 0 25 mm den cox olan hissecikler cokdurulur Kimyevi ve fiziki kimyevi usul Redakte Kimyevi temizleme usulu ile sudaki cirklendirici maddeden tam temizlemek mumkun deyil Ona gore de fiziki kimyevi temizleme usulundan istifade edilir Suyun fiziki kimyevi temizlenmesinde sorbsiya ekstaksiya flotasiya kristallasma demiaerallasma elektroliz ion ve yandirma usulundan istifade olunur Biokimyevi usul Redakte Biokimyevi temizleme usulunun esasi mikroorqanizmler terefinden cirkab sularin terkibindeki kolloid maddelerin oz inkisafi ucun serait yaradilir Cirkab sularin biokimyevi temizlenmesi tebii ve suni seraitde aparilir Tebii seraitde cirkab sularin temizlenmesi suvarma saheleri sizma saheleri ve bioloji hovuzlarda aparilir Suni seraitde ise cirkab sularin temizlenmesi tebii ve suni seraitde aparilir Tebii seraitde cirkab sularin temizlenmesi suvarma saheleri sizma saheleri ve bioloji hovuzlarda aparilir Sunii seraitde ise cirkab sularin temizlenmesi ve bioloji suzgeclerde yerine yetirilir 2 Icmeli suyun alinmasi RedakteSu kemeri stansiyalarinda icmeli su almaq ucun bir sira proseslerden istifade olunur Onlar asagidakilardan ibaretdir 3 Mikroeleklerden istifade ederek yosunlari ve diger orqanizmleri kenarlasdirmaq Durulducu hovuzlarda suyu kobud asili maddelerden temizlemek ve durultmaq Koaqulyasiya suyun kimyevi islenmesi emali adeten kukurd oksidi aliminiumla apanlir onun tesiri neticesinde asili hissecikler berkiyerek bir birine yapisir ve iri lopa yumaq seklinde cokur Suzgecden kecirmek adeten kvars qumu layindan kecirilir bunun neticesinde asili hissecikler ve mikroblarin 70 80 tutulur Zerersizlesdirme dezinfeksiya etmek Suyun xlorlanmasi bezen dixlorlama da aparilaraq qaliq xloru ve onun xosagelmez iyi kenarlasdirilir Ozonlasdirmaq Suyun ultrabenovseyi sualarla islenmesi 254 257 mmk uzunluqda dalgali isiq spektri bakteriyalari mehv edir Rio de Janeyroda iyun 1992 BMT nin konfransinda ehalinin keyfiyyetli icmeli su ile temin olunmasi problemi beseriyyetin dayanaqli inkisaf strategiyasinda hakim movqe teyin olundu Tebietin muhafizesi strategiyasinda qeyd edilir ki planetar miqyasda beseriyyetin saglamligi istifade olunan sirin suyun keyfiyyetinden asilidir Hemcinin bax RedakteHidrosferIstinadlar Redakte Z S Musayev K M Memmedov M S Zerbeliyev 2009 Su ehtiyatlatlarinin inteqrasiyali idare olunmasi Derslik Baki Tehsil NPM seh 376 Z S Musayev K M Memmedov M S Zerbeliyev 2009 Su ehtiyatlatlarinin inteqrasiyali idare olunmasi Derslik Baki Tehsil NPM seh 376 Memmedov Q S Xelilov M Y Ekologiya ve etraf muhit Baki 2003Menbe https az wikipedia org w index php title Suyun temizlenmesi amp oldid 5785475, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
