fbpx
Wikipedia

Fövqəldövlət

Fövqəldövlət və ya Super güc — qlobal miqyasda təsiri və ya layihənin gücünü tətbiq etmək üçün geniş qabiliyyəti ilə xarakterizə olan hakim mövqeyə malik bir dövləti təsvir etmək üçün istifadə olunan termin. Bu, iqtisadi, hərbi, texnoloji və mədəni gücün birgə vasitəsi, eləcə də diplomatik və yumşaq güc təsiri ilə həyata keçirilir. Ənənəvi olaraq, böyük güclər arasında üstün güclər var.

İki fövqəldövlətin rəhbərləri.ABŞ Prezidenti Ronald ReyqanSSRİ rəhbəri Mixail Qorbaçov.

Müddəti ilk dəfə İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Britaniya İmperiyası, Birləşmiş Ştatlar və Sovet İttifaqına tətbiq olundu. Lakin İkinci Dünya müharibəsi başa çatdıqdan və 1956-cı ildə Süveyş böhranından sonra, Birləşmiş Krallıqın super güc kimi statusu çox azalıb, yalnız ABŞ və Sovet İttifaqını böyük güclər kimi tərk etdi. Soyuq müharibə dövründə Birləşmiş Ştatlar və Sovet İttifaqı ümumilikdə qalan iki superpower kimi qəbul edildi, dünya işləri hakim idi. Soyuq müharibənin sonunda və 1991-ci ildə Sovet İttifaqının ləğv olunmasından sonra yalnız Birləşmiş Ştatlar dünya super gücünün meyarlarını yerinə yetirdi.

Alice Lyman Miller bir süper gücünü "hakimiyyət gücünü və dünyanın hər hansı bir yerində, bəzən dünyanın bir çox regionlarında təsir göstərə biləcək bir ölkə kimi təsvir edir və buna görə də qlobal hegemonyanın

Tarixçilərin "supergüc" termini müxtəlif keçmiş şəxslərə tətbiq etməsi üçün bir çox cəhdlər olmuşdur. Lakin, köhnə ən güclü imparatorluqları çox uzaq məsafələr üzərində təsir göstərmək üçün çox az şey olmadığı üçün, bunları etiketləməsi çətinləşdi.

Terminologiya və mənşə

"Süper güc" nün mövcudluğunun razılaşdırılmış bir təsviri mövcud deyil və mənbələr arasında fərq ola bilər. Üstəlik, bir süper gücün bütün təriflərinə uyğun bir təməl xüsusiyyət, dövlət hakimiyyətinin yeddi ölçüsünü — coğrafiya, əhali, iqtisadiyyat, resurslar, hərbi, diplomatiya və milli kimliyini mənimsəmiş bir millət və ya dövlətdir.

 
1945-ci ildə bir dünya xəritəsi. William T.R. Fox, Amerika Birləşmiş Ştatları (mavi), Sovet İttifaqı (qırmızı) və İngilis imperiyası (teal) Super Gücləri

Bu dövr ilk dəfə 1944-cü ildən əvvəl böyük dövlətlərdən daha böyük olan dövlətləri təsvir etmək üçün istifadə olundu, lakin Birləşmiş Ştatlar, Birləşmiş Krallıq, onun imperiyası və İkinci Dünya müharibəsindən sonra Sovet İttifaqı ilə bağlı xüsusi bir məna qazandı. Çünki Birləşmiş Krallıq, ABŞ və Sovet İttifaqı qlobal siyasətə və hərbi hakimiyyətə böyük təsir göstərə bilmədi. Mövcud siyasi məna baxımından termin, 1943-cü ildə müharibədən sonrakı dünya düzeni potensial forması ilə bağlı Hollandiya-Amerika geostrategik Nicholas Spykman tərəfindən bir sıra mühazirələrlə hazırlanmışdır. Bu, əsasən, Britan imperiyasının və Amerika Birləşmiş Ştatlarının qeyri-adi dənizçilik qlobal üstünlüyünə istinad edərək dünyanın sülhü və rifahı üçün vacib olan "Sülh coğrafiyası" kitabının əsasıdır.

 
Amerika Birləşmiş Ştatları dünyanın yeganə super gücüdür.

Bir il sonra, 1944-cü ildə ABŞ-ın xarici siyasət professoru William Tr Fox "Böyük Qüvvələr: Amerika Birləşmiş Ştatları, Britaniya və Sovet İttifaqı — Sülh Məsələləri" kitabının konsepsiyası üzərində işlənib. super güclü bir millətdir. Fox "Superpower" sözünü bir dünya səviyyəsində ən yüksək statusu tuta bilən gücün yeni bir kateqoriyasını müəyyən etmək üçün istifadə etdi. Bu müharibə sonra göstərdikləri qəza kimi, dövlətlər bir-birinə qarşı qlobal miqyasda mübarizə aparmalı və mübarizə apara bilmişlər. Onun sözlərinə görə, Böyük dövlətdir: Böyük Britaniya, Amerika Birləşmiş Ştatları və Sovet İttifaqı. Britaniya imperiyası dünya tarixindəki ən böyük imperiya idi və dünya əhalisinin 25% -dən çoxunu saxlayan və dünyanın ümumi torpaq sahəsinin 25% -ni idarə edən ən böyük güc hesab edirdi. Amerika Birləşmiş Ştatları və Sovet İttifaqı İkinci Dünya müharibəsi dövründə və dövründə gücləndi.

Lyman Millerin sözlərinə görə, "super güc boyu əsas komponentləri dörd büdcə bürosunda ölçülür: hərbi, iqtisadi, siyasi və mədəni (və ya siyasətçi Jozef Nye" yumşaq güc ").

Kanada Kanadalı Universitetinin Kim Riçard Nossal fikrincə, "ümumilikdə bu müddəa kontinental ölçülü torpaq sahəsini işğal edən, böyük bir əhali (nisbətən ən azı digər böyük dövlətlərə) sahib siyasi birliyin, qida və təbii sərvətlərin geniş yerli əhali ehtiyatları daxil olmaqla, beynəlxalq əlaqəyə yüksək dərəcədə asılılıq göstərmişdir və ən əsası, yaxşı inkişaf etmiş bir nüvə gücünə sahib idi (nəticədə normal olaraq ikinci vuruş qabiliyyəti kimi təyin edilmişdir).

Professor Paul Dukesin fikrincə, "bir super güc, dünyayı məhv etmək, böyük iqtisadi potensiala və nüfuzu əmr etməyə və universal ideologiyanı təqdim etməyə imkan verən qlobal strategiyanı həyata keçirə bilməli". Baxmayaraq ki, "bu əsas tərifə bir çox dəyişikliklər edilə bilər" Professor Teufel Dreyerin sözlərinə görə, "super güc, gücünü yumşaq və qlobal səviyyədə layihələndirə bilməli". "Superpower: Dünyada Amerikanın rolu üçün üç seçim" kitabının baş direktoru doktor Ian Bremmer Avrasiya Qrupu, bir supergücün "dünyanın hər bölgəsində millətlərin əksəriyyətini ala bilməyəcək əhəmiyyətli tədbirlər görmələrini təmin etmək üçün kifayət qədər hərbi, siyasi və iqtisadi güc tətbiq edə biləcək bir ölkə" olduğunu müdafiə edir.

Keçmişin super gücləri

 
Angus Maddison'un hesablamalarına əsasən, 1-dən 2003-cü ilə qədər böyük iqtisadiyyatlar.

Tarixçilərin keçmiş dövrdə bir sıra şəxslərə keçmiş süper gücünü retrospektiv olaraq və bəzən çox güzəştli şəkildə tətbiq etməyə cəhdləri olmuşdur. Bu böyük dövlətlərin tarixçiləri tərəfindən sübut kimi tanınması onların nümayiş etdirdiyi müxtəlif üstün xüsusiyyətlərə diqqət yetirir. Bu qədim və ya tarixi süquta uğrayanların nümunələri arasında Britaniya imperiyası, qədim Misir, Xet İmperiyası, Əhəmənid İmperiyası, Böyük İskəndər Yunanıstan imperiyası, Roma imperiyası, Maurya imperiyası, Muğal imperiyası, Tang imperiyası, Umayyad Xəlifəsi, Moğol imperiyası, Osmanlı imperiyası, İspan imperiyası,Napoleonun ilk Fransız imperiyası.

OECD-nin tarixi statistikasına və araşdırmalarına görə, erkən müasir dövrünə qədər Batı Avropa, Çin və Hindistan dünya ÜDM-in təxminən bir hissəsini təşkil edirdi.

Soyuq müharibə

 
Bu xəritə 1980-ci ildə Soyuq müharibə əsnasında iki əhəmiyyətli qlobal sahəni göstərir.     NATO üzv ölkələri     ABŞ və NATO digər müttəfiqləri     Varşava Paktı üzv ölkələri     Varşava Paktı ilə sotsialçı ölkə     SSRİ-nin digər müttəfiqləri     SSRİ və Varşava Paktı ilə müttəfiq olmayan bir sosialist ölkə     Tərəfsiz ölkələr

1956-cı ildə Süveyş Krizi, iki dünya müharibəsi ilə maliyyə cəhətdən zəiflədiyi Britaniya öz zəngin valyutasının konvertasiya olunmasından siyasətin mərkəzi məqsədi kimi yeni dəyərli valyutalarla bərabər səviyyədə xarici siyasət məqsədlərinə nail ola bilməməsini təklif etdi. İkinci Dünya Müharibəsinin əksəriyyəti öz milli sərhədlərindən uzaqlaşdığına görə ABŞ, Avropanın və ya Asiyanın ölkələrinin müharibə vəziyyətini qeyd edən sənaye məhvinə və kütləvi sivil itkiyə məruz qalmamışdı. Müharibə dünyanın ən böyük uzunmüddətli kreditor milləti olaraq və onun əsas mal təchizatçısı kimi Amerika Birləşmiş Ştatlarının mövqeyini gücləndirmişdir; Bundan əlavə, güclü sənaye və texnoloji infrastruktur yaradıb ki, bu da hərbi qüdrətinin qlobal mərhələdə birincil mövqeyə yüksəldiyini göstərir Çoxmillətli koalisiya və ya qanunvericilik orqanlarının (Birləşmiş Millətlər Təşkilatı) yaradılması təşəbbüslərinə baxmayaraq, süperdövlətlərin müharibədən sonrakı dünya kimi görünməsi vacibliyini və Britaniyaya yardımın Yunanıstana köçürülməsindən sonra çox fərqli görünüşləri var idi. 1947-ci ildə Birləşmiş Ştatlar Soyuq Müharibədə Sovet genişlənməsində yer tutdu.

İki ölkə bir-birinə ideoloji, siyasi, hərbi və iqtisadi cəhətdən qarşı çıxdı. Sovet İttifaqı kommunizm ideologiyasını inkişaf etdirdi: planlaşdırılmış iqtisadiyyat və bir tərəfli dövlət, Amerika Birləşmiş Ştatları isə liberal demokratiya və azad bazar ideologiyalarını dəstəklədi. Bu, Avropanın əksəriyyəti Amerika Birləşmiş Ştatları və ya Sovet İttifaqı ilə uyğunlaşdığından, bu, Varşava Paktı və NATO hərbi ittifaqlarında əksini tapmışdır. Bu ittifaqlar bu iki xalqın əvvəllər çoxdilli bir dünya ilə müqayisədə ortaya çıxan bipolar dünyaya aid olduğunu söylədi.

Soyuq müharibə dövrünün yalnız iki bloka, hətta yalnız iki xalqın ətrafında döndüyü iddiası, Soyuq Müharibədən sonrakı dövrdə bəzi alimlər tərəfindən bəlli olub ki, bipolar dünya yalnız müxtəlif hərəkatların hamısını nəzərə almırsa, mövcuddur və iki super gücdən heç bir təsiri olmadan baş verən münaqişələr. Üstəlik, süquta uğrayanlar arasındakı münaqişənin əksəriyyəti "soyuq müharibələr" standartı ilə mübarizə aparırdı və bu, daha çox suallar Soyuq Soyuq müharibələr standartlarından daha mürəkkəb deyildir.

Soyuq müharibədən sonrakı dövr

 
Nyu-York Fond Birjasında ticarət zolağı. İqtisadi güc kimi böyük bir nominal ÜDM

Soyuq müharibə sona 1991-ci ildə Sovet İttifaqı dağıldıqdan sonra post-Soyuq Müharibə dünya keçmişdə Amerika Birləşmiş Ştatları ilə dünyanın yeganə qalan bir tək qütblü dünya olacaq bəzi hesab edilmişdir super güc.Diplomatik ideoloji, texnoloji və mədəni, iqtisadi, hərbi, — - 1999-cu ildə Samuel P. Huntington Amerika Birləşmiş Ştatları, əlbəttə, yeganə güc hər sahəsində preeminence dövlət deyil "yazdı təşviq zəngin və imkanları ilə onun dünyanın hər yerində maraqları var. " Lakin o, dünya birqütblü idi iddiasını rədd: "Orada yalnız bir super indi Amma dünya birqütblü ,. olduğunu demək deyil" qəribə hibrid "əvəzinə xarakterizə bir super ilə uni-çoxqütblü sistemi bir neçə böyük səlahiyyət. " O, daha sonra "Vaşinqton artıq Soyuq Müharibə sonunda idi hakimiyyətini malikdir ki, kor edir. Bu, böyük bir güc, bir super güc kimi beynəlxalq siyasət oyun relearn və kompromislər etmək lazımdır." Yazırdı ki,

Ekspertlər qlobal siyasətin bu older qiymətləndirilməsi çox çünki inkişaf indiki mərhələdə Avropa Birliyi təsnif çətinlik hissəsində, sadələşdirilmiş edir ki, mübahisə. Digərləri mürəkkəb qlobal iqtisadi asılılığını nəzərə alaraq, bir super anlayışı köhnəlmiş ki, mübahisə və dünya çoxqütblü edir ki, təklif.

Milli Kəşfiyyat Şurasının A 2012 hesabat Amerikanın super statusu yalnız 2030-cu ildə bərabər arasında birinci olan eroziyaya olacaq, amma ABŞ bir çox müxtəlif sahələri və qlobal əlaqələri onun təsiri dünyanın ən güclü ölkələri arasında ən yüksək qalacağını bildirib ki, zamanın böyük regional səlahiyyətləri uyğun olmazdı. [48] Bundan əlavə, bəzi ekspertlər həmişə gələcəkdə olmuşlar. dünyanın qalan güc Amerika Birləşmiş Ştatları nisbi azalması fərziyyə səbəb iqtisadi çətinliklər, bir azalan dollar, Soyuq Müharibə müttəfiqləri Amerika Birləşmiş Ştatları və dünyanın gələcək səlahiyyətləri ortaya çıxması daha az asılı olmaq.

 
Amerika Birləşmiş Ştatlarını mövcud super güc kimi göstərən xəritə, fərqli dərəcədə akademik dəstəyi olan digər siyasi qurumlar.

Bəzi insanlar bu gün kompleks qlobal bazarda ifadə edərək, cəmi post-Soyuq Müharibə dövründə supergüclər mövcudluğunu şübhə və dünyanın xalqlar arasında yüksələn qarşılıqlı asılılıq bir super güc anlayışı keçmiş bir fikir etmişdir və dünya indi çoxqütblü edir. Amerika Birləşmiş Ştatlarının hərbi üstünlük indi unquestioned qalır və beynəlxalq nüfuzu bu görkəmli dünya güc etdi Lakin, belə Çin, Hindistan, Braziliya və Rusiya kimi ölkələr yeni yollar keşfetmeye olunur ABŞ hərbi üstünlüyünü (yəni yer) qarşı və elm, ədəbiyyat, yumşaq güc və diplomatiya sahəsində böyük addımlar edirik.

Potensial güclü güclər

"Potensial güclü" termini alimlər və digər ixtisaslı mütəxəssislər 21-ci əsrdə super dövlət statusu əldə edən bir neçə dövlətin imkanlarına tətbiq edirlər. Hindistan, və Rusiya Avropa Birliyi, Hindistan, və Rusiya 21-ci əsrdə super güc statusu əldə etmək potensialına malik olan ölkələr (və ya siyasi qurumlar) arasındadır. Ancaq bir çox tarixçilər, yazıçılar və tənqidçilər şübhə yarada bilərlər, lakin bu ölkələrin hər hansı birinin yeni bir super güc kimi yaranmasından asılı olmayaraq. Bəzi siyasi alimlər və digər şərhçilər potensial güclü dövlətlərə təklif olundular.

Yuxarıda göstərilənlərlə yanaşı, sonradan işdən azad olunmasına baxmayaraq, Braziliya super güc kimi ortaya çıxma potensialına malik olsa da, məhdud sayda spiker müzakirə edilmişdir

 
XX  əsrin Super gücləri

Belə proqnozların qeydiyyatı açıqca mükəmməl olmamışdır. Məsələn, 1980-ci illərdə bəzi təfsirçilər Yaponiyanın böyük iqtisadi artım və yüksək iqtisadi artım səbəbindən super güc olacağını düşünürlər. Ancaq Yaponiya iqtisadiyyatı, 1991-ci ildə qəza etdi və ölkədə uzun sürən iqtisadi itkilər meydana gətirdi. 2012-ci ilin avqust ayından etibarən Yaponiya 1991-ci ilin qəzasından xilas olmalı idi.

İstinadlar

fövqəldövlət, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, ba. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz sentyabr 2021 Fovqeldovlet ve ya Super guc qlobal miqyasda tesiri ve ya layihenin gucunu tetbiq etmek ucun genis qabiliyyeti ile xarakterize olan hakim movqeye malik bir dovleti tesvir etmek ucun istifade olunan termin Bu iqtisadi herbi texnoloji ve medeni gucun birge vasitesi elece de diplomatik ve yumsaq guc tesiri ile heyata kecirilir Enenevi olaraq boyuk gucler arasinda ustun gucler var Iki fovqeldovletin rehberleri ABS Prezidenti Ronald Reyqan ve SSRI rehberi Mixail Qorbacov Muddeti ilk defe Ikinci Dunya Muharibesinden sonra Britaniya Imperiyasi Birlesmis Statlar ve Sovet Ittifaqina tetbiq olundu Lakin Ikinci Dunya muharibesi basa catdiqdan ve 1956 ci ilde Suveys bohranindan sonra Birlesmis Kralliqin super guc kimi statusu cox azalib yalniz ABS ve Sovet Ittifaqini boyuk gucler kimi terk etdi Soyuq muharibe dovrunde Birlesmis Statlar ve Sovet Ittifaqi umumilikde qalan iki superpower kimi qebul edildi dunya isleri hakim idi Soyuq muharibenin sonunda ve 1991 ci ilde Sovet Ittifaqinin legv olunmasindan sonra yalniz Birlesmis Statlar dunya super gucunun meyarlarini yerine yetirdi Alice Lyman Miller bir super gucunu hakimiyyet gucunu ve dunyanin her hansi bir yerinde bezen dunyanin bir cox regionlarinda tesir gostere bilecek bir olke kimi tesvir edir ve buna gore de qlobal hegemonyaninTarixcilerin superguc termini muxtelif kecmis sexslere tetbiq etmesi ucun bir cox cehdler olmusdur Lakin kohne en guclu imparatorluqlari cox uzaq mesafeler uzerinde tesir gostermek ucun cox az sey olmadigi ucun bunlari etiketlemesi cetinlesdi Mundericat 1 Terminologiya ve mense 2 Kecmisin super gucleri 3 Soyuq muharibe 4 Soyuq muharibeden sonraki dovr 4 1 Potensial guclu gucler 5 IstinadlarTerminologiya ve mense Redakte Super guc nun movcudlugunun razilasdirilmis bir tesviri movcud deyil ve menbeler arasinda ferq ola biler Ustelik bir super gucun butun teriflerine uygun bir temel xususiyyet dovlet hakimiyyetinin yeddi olcusunu cografiya ehali iqtisadiyyat resurslar herbi diplomatiya ve milli kimliyini menimsemis bir millet ve ya dovletdir 1945 ci ilde bir dunya xeritesi William T R Fox Amerika Birlesmis Statlari mavi Sovet Ittifaqi qirmizi ve Ingilis imperiyasi teal Super Gucleri Bu dovr ilk defe 1944 cu ilden evvel boyuk dovletlerden daha boyuk olan dovletleri tesvir etmek ucun istifade olundu lakin Birlesmis Statlar Birlesmis Kralliq onun imperiyasi ve Ikinci Dunya muharibesinden sonra Sovet Ittifaqi ile bagli xususi bir mena qazandi Cunki Birlesmis Kralliq ABS ve Sovet Ittifaqi qlobal siyasete ve herbi hakimiyyete boyuk tesir gostere bilmedi Movcud siyasi mena baximindan termin 1943 cu ilde muharibeden sonraki dunya duzeni potensial formasi ile bagli Hollandiya Amerika geostrategik Nicholas Spykman terefinden bir sira muhazirelerle hazirlanmisdir Bu esasen Britan imperiyasinin ve Amerika Birlesmis Statlarinin qeyri adi denizcilik qlobal ustunluyune istinad ederek dunyanin sulhu ve rifahi ucun vacib olan Sulh cografiyasi kitabinin esasidir Amerika Birlesmis Statlari dunyanin yegane super gucudur Bir il sonra 1944 cu ilde ABS in xarici siyaset professoru William Tr Fox Boyuk Quvveler Amerika Birlesmis Statlari Britaniya ve Sovet Ittifaqi Sulh Meseleleri kitabinin konsepsiyasi uzerinde islenib super guclu bir milletdir Fox Superpower sozunu bir dunya seviyyesinde en yuksek statusu tuta bilen gucun yeni bir kateqoriyasini mueyyen etmek ucun istifade etdi Bu muharibe sonra gosterdikleri qeza kimi dovletler bir birine qarsi qlobal miqyasda mubarize aparmali ve mubarize apara bilmisler Onun sozlerine gore Boyuk dovletdir Boyuk Britaniya Amerika Birlesmis Statlari ve Sovet Ittifaqi Britaniya imperiyasi dunya tarixindeki en boyuk imperiya idi ve dunya ehalisinin 25 den coxunu saxlayan ve dunyanin umumi torpaq sahesinin 25 ni idare eden en boyuk guc hesab edirdi Amerika Birlesmis Statlari ve Sovet Ittifaqi Ikinci Dunya muharibesi dovrunde ve dovrunde guclendi Lyman Millerin sozlerine gore super guc boyu esas komponentleri dord budce burosunda olculur herbi iqtisadi siyasi ve medeni ve ya siyasetci Jozef Nye yumsaq guc Kanada Kanadali Universitetinin Kim Ricard Nossal fikrince umumilikde bu muddea kontinental olculu torpaq sahesini isgal eden boyuk bir ehali nisbeten en azi diger boyuk dovletlere sahib siyasi birliyin qida ve tebii servetlerin genis yerli ehali ehtiyatlari daxil olmaqla beynelxalq elaqeye yuksek derecede asililiq gostermisdir ve en esasi yaxsi inkisaf etmis bir nuve gucune sahib idi neticede normal olaraq ikinci vurus qabiliyyeti kimi teyin edilmisdir Professor Paul Dukesin fikrince bir super guc dunyayi mehv etmek boyuk iqtisadi potensiala ve nufuzu emr etmeye ve universal ideologiyani teqdim etmeye imkan veren qlobal strategiyani heyata kecire bilmeli Baxmayaraq ki bu esas terife bir cox deyisiklikler edile biler Professor Teufel Dreyerin sozlerine gore super guc gucunu yumsaq ve qlobal seviyyede layihelendire bilmeli Superpower Dunyada Amerikanin rolu ucun uc secim kitabinin bas direktoru doktor Ian Bremmer Avrasiya Qrupu bir supergucun dunyanin her bolgesinde milletlerin ekseriyyetini ala bilmeyecek ehemiyyetli tedbirler gormelerini temin etmek ucun kifayet qeder herbi siyasi ve iqtisadi guc tetbiq ede bilecek bir olke oldugunu mudafie edir Kecmisin super gucleri Redakte Angus Maddison un hesablamalarina esasen 1 den 2003 cu ile qeder boyuk iqtisadiyyatlar Tarixcilerin kecmis dovrde bir sira sexslere kecmis super gucunu retrospektiv olaraq ve bezen cox guzestli sekilde tetbiq etmeye cehdleri olmusdur Bu boyuk dovletlerin tarixcileri terefinden subut kimi taninmasi onlarin numayis etdirdiyi muxtelif ustun xususiyyetlere diqqet yetirir Bu qedim ve ya tarixi suquta ugrayanlarin numuneleri arasinda Britaniya imperiyasi qedim Misir Xet Imperiyasi Ehemenid Imperiyasi Boyuk Iskender Yunanistan imperiyasi Roma imperiyasi Maurya imperiyasi Mugal imperiyasi Tang imperiyasi Umayyad Xelifesi Mogol imperiyasi Osmanli imperiyasi Ispan imperiyasi Napoleonun ilk Fransiz imperiyasi OECD nin tarixi statistikasina ve arasdirmalarina gore erken muasir dovrune qeder Bati Avropa Cin ve Hindistan dunya UDM in texminen bir hissesini teskil edirdi Soyuq muharibe Redakte Bu xerite 1980 ci ilde Soyuq muharibe esnasinda iki ehemiyyetli qlobal saheni gosterir NATO uzv olkeleri ABS ve NATO diger muttefiqleri Varsava Pakti uzv olkeleri Varsava Pakti ile sotsialci olke SSRI nin diger muttefiqleri SSRI ve Varsava Pakti ile muttefiq olmayan bir sosialist olke Terefsiz olkeler 1956 ci ilde Suveys Krizi iki dunya muharibesi ile maliyye cehetden zeiflediyi Britaniya oz zengin valyutasinin konvertasiya olunmasindan siyasetin merkezi meqsedi kimi yeni deyerli valyutalarla beraber seviyyede xarici siyaset meqsedlerine nail ola bilmemesini teklif etdi Ikinci Dunya Muharibesinin ekseriyyeti oz milli serhedlerinden uzaqlasdigina gore ABS Avropanin ve ya Asiyanin olkelerinin muharibe veziyyetini qeyd eden senaye mehvine ve kutlevi sivil itkiye meruz qalmamisdi Muharibe dunyanin en boyuk uzunmuddetli kreditor milleti olaraq ve onun esas mal techizatcisi kimi Amerika Birlesmis Statlarinin movqeyini guclendirmisdir Bundan elave guclu senaye ve texnoloji infrastruktur yaradib ki bu da herbi qudretinin qlobal merhelede birincil movqeye yukseldiyini gosterir Coxmilletli koalisiya ve ya qanunvericilik orqanlarinin Birlesmis Milletler Teskilati yaradilmasi tesebbuslerine baxmayaraq superdovletlerin muharibeden sonraki dunya kimi gorunmesi vacibliyini ve Britaniyaya yardimin Yunanistana kocurulmesinden sonra cox ferqli gorunusleri var idi 1947 ci ilde Birlesmis Statlar Soyuq Muharibede Sovet genislenmesinde yer tutdu Iki olke bir birine ideoloji siyasi herbi ve iqtisadi cehetden qarsi cixdi Sovet Ittifaqi kommunizm ideologiyasini inkisaf etdirdi planlasdirilmis iqtisadiyyat ve bir terefli dovlet Amerika Birlesmis Statlari ise liberal demokratiya ve azad bazar ideologiyalarini destekledi Bu Avropanin ekseriyyeti Amerika Birlesmis Statlari ve ya Sovet Ittifaqi ile uygunlasdigindan bu Varsava Pakti ve NATO herbi ittifaqlarinda eksini tapmisdir Bu ittifaqlar bu iki xalqin evveller coxdilli bir dunya ile muqayisede ortaya cixan bipolar dunyaya aid oldugunu soyledi Soyuq muharibe dovrunun yalniz iki bloka hetta yalniz iki xalqin etrafinda donduyu iddiasi Soyuq Muharibeden sonraki dovrde bezi alimler terefinden belli olub ki bipolar dunya yalniz muxtelif herekatlarin hamisini nezere almirsa movcuddur ve iki super gucden hec bir tesiri olmadan bas veren munaqiseler Ustelik suquta ugrayanlar arasindaki munaqisenin ekseriyyeti soyuq muharibeler standarti ile mubarize aparirdi ve bu daha cox suallar Soyuq Soyuq muharibeler standartlarindan daha murekkeb deyildir Soyuq muharibeden sonraki dovr Redakte Nyu York Fond Birjasinda ticaret zolagi Iqtisadi guc kimi boyuk bir nominal UDM Soyuq muharibe sona 1991 ci ilde Sovet Ittifaqi dagildiqdan sonra post Soyuq Muharibe dunya kecmisde Amerika Birlesmis Statlari ile dunyanin yegane qalan bir tek qutblu dunya olacaq bezi hesab edilmisdir super guc Diplomatik ideoloji texnoloji ve medeni iqtisadi herbi 1999 cu ilde Samuel P Huntington Amerika Birlesmis Statlari elbette yegane guc her sahesinde preeminence dovlet deyil yazdi tesviq zengin ve imkanlari ile onun dunyanin her yerinde maraqlari var Lakin o dunya birqutblu idi iddiasini redd Orada yalniz bir super indi Amma dunya birqutblu oldugunu demek deyil qeribe hibrid evezine xarakterize bir super ile uni coxqutblu sistemi bir nece boyuk selahiyyet O daha sonra Vasinqton artiq Soyuq Muharibe sonunda idi hakimiyyetini malikdir ki kor edir Bu boyuk bir guc bir super guc kimi beynelxalq siyaset oyun relearn ve kompromisler etmek lazimdir Yazirdi ki Ekspertler qlobal siyasetin bu older qiymetlendirilmesi cox cunki inkisaf indiki merhelede Avropa Birliyi tesnif cetinlik hissesinde sadelesdirilmis edir ki mubahise Digerleri murekkeb qlobal iqtisadi asililigini nezere alaraq bir super anlayisi kohnelmis ki mubahise ve dunya coxqutblu edir ki teklif Milli Kesfiyyat Surasinin A 2012 hesabat Amerikanin super statusu yalniz 2030 cu ilde beraber arasinda birinci olan eroziyaya olacaq amma ABS bir cox muxtelif saheleri ve qlobal elaqeleri onun tesiri dunyanin en guclu olkeleri arasinda en yuksek qalacagini bildirib ki zamanin boyuk regional selahiyyetleri uygun olmazdi 48 Bundan elave bezi ekspertler hemise gelecekde olmuslar dunyanin qalan guc Amerika Birlesmis Statlari nisbi azalmasi ferziyye sebeb iqtisadi cetinlikler bir azalan dollar Soyuq Muharibe muttefiqleri Amerika Birlesmis Statlari ve dunyanin gelecek selahiyyetleri ortaya cixmasi daha az asili olmaq Amerika Birlesmis Statlarini movcud super guc kimi gosteren xerite ferqli derecede akademik desteyi olan diger siyasi qurumlar Bezi insanlar bu gun kompleks qlobal bazarda ifade ederek cemi post Soyuq Muharibe dovrunde supergucler movcudlugunu subhe ve dunyanin xalqlar arasinda yukselen qarsiliqli asililiq bir super guc anlayisi kecmis bir fikir etmisdir ve dunya indi coxqutblu edir Amerika Birlesmis Statlarinin herbi ustunluk indi unquestioned qalir ve beynelxalq nufuzu bu gorkemli dunya guc etdi Lakin bele Cin Hindistan Braziliya ve Rusiya kimi olkeler yeni yollar kesfetmeye olunur ABS herbi ustunluyunu yeni yer qarsi ve elm edebiyyat yumsaq guc ve diplomatiya sahesinde boyuk addimlar edirik Potensial guclu gucler Redakte Potensial guclu termini alimler ve diger ixtisasli mutexessisler 21 ci esrde super dovlet statusu elde eden bir nece dovletin imkanlarina tetbiq edirler Hindistan ve Rusiya Avropa Birliyi Hindistan ve Rusiya 21 ci esrde super guc statusu elde etmek potensialina malik olan olkeler ve ya siyasi qurumlar arasindadir Ancaq bir cox tarixciler yazicilar ve tenqidciler subhe yarada bilerler lakin bu olkelerin her hansi birinin yeni bir super guc kimi yaranmasindan asili olmayaraq Bezi siyasi alimler ve diger serhciler potensial guclu dovletlere teklif olundular Yuxarida gosterilenlerle yanasi sonradan isden azad olunmasina baxmayaraq Braziliya super guc kimi ortaya cixma potensialina malik olsa da mehdud sayda spiker muzakire edilmisdir XX esrin Super gucleri Bele proqnozlarin qeydiyyati aciqca mukemmel olmamisdir Meselen 1980 ci illerde bezi tefsirciler Yaponiyanin boyuk iqtisadi artim ve yuksek iqtisadi artim sebebinden super guc olacagini dusunurler Ancaq Yaponiya iqtisadiyyati 1991 ci ilde qeza etdi ve olkede uzun suren iqtisadi itkiler meydana getirdi 2012 ci ilin avqust ayindan etibaren Yaponiya 1991 ci ilin qezasindan xilas olmali idi Istinadlar RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Fovqeldovlet amp oldid 5995408, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.