Vikipediya azad ensiklopediya 1956 cı ilə aid poçt markası Vasili Zavyalov Semaşko modeli dövlət büdcəsindən maliyyələşə

Vikipediya azad ensiklopediya 1956 ci ile aid poct markasi Vasili Zavyalov Semasko modeli dovlet budcesinden maliyyelesen ve her kes ucun pulsuz olan sehiyye sistemi Onun tetbiqinden sonra bu sisteme genis deyisiklikler edilmis ve bir sira kecmis sovet olkeleri indi bu modelin bir cox elementlerinden imtina etmisdir Sistem yuksek derecede merkezlesdirilmis ve inzibati xarakter dasiyirdi hemcinin ixtisaslasmis tibbe guclu diqqet yetirildiyinden aile hekimliyi ve ilkin tibbi yardim saheleri kifayet qeder inkisaf etmemisdi Bolsevikler bu sistemi 1918 ci ilin iyulunda qebul edilmis bir dekretle yaratmaga baslamisdir Hemin dekrete esasen movcud butun tibb muessiseleri millilesdirilmis ve sehiyye xidmetlerinin butun vetendaslar ucun pulsuz olacagi elan edilmisdir Belelikle bu qerar nominal baximdan dunyada ilk pulsuz ve umumi sehiyye sisteminin esasini qoymusdur Lakin uzunmuddetli vetendas muharibesi ve iki dunya muharibesinden sonra olkenin umumi yoxsulluq seraitinde xususile uzaq kendlerde sehiyye xidmetlerine real cixis seviyyesi 1930 cu illere qeder geride qalmisdir Sehiyye xidmetlerinin praktik olaraq umumilik prinsipi ise yalniz 1950 ci illerde tam sekilde formalasmisdir Sistem Nikolay Semaskonun adini dasiyir Bu model esasen Rusiyada ve diger bir cox post sovet olkelerinde Turkmenistan Qirgizistan ve Baltik olkeleri istisna olmaqla davam etdirilmisdir Bundan elave kecmis sovet tesir zonasinda olan bezi diger dovletlerde meselen Simali Koreya ve Kubada da tetbiq edilmisdir Semasko modeli en tesirli sehiyye sistemlerinden biri hesab edilmisdir Xususiyyetleri span Nikolay Semasko Semasko modelinde tibbi xidmetler nezareti altinda fealiyyet gosteren dovlet muessiselerinin iyerarxiyasi vasitesile gosterilmisdir ve maliyyelesdirme milli budceden temin olunmusdur Olke vetendaslari ucun tibbi xidmetler pulsuz ve beraber seviyyede olmus sosial gigiyena ve yoluxucu xesteliklerin qarsisinin alinmasina xususi diqqet yetirilmisdir Modelin esas xususiyyetleri arasinda dovlet mulkiyyetinde olan tibb muessiseleri maasli sehiyye iscileri genis miqyasli birincil sehiyye teminatcilari ve yuksek seviyyede dovlet idareciliyi yer almisdir ki bu da universal sehiyye xidmetlerinin teskili ucun zemin yaratmisdir Semasko modeli ozel tibbi fealiyyete imkan vermemisdir cunki bu sistemde butun hekimler dovlet iscisi olmusdur Sovet Ittifaqinda bu model cercivesinde olkenin butun erazisi rayonlara bolunmus her rayona ambulator xestexanalar ve yerli hekimler teyin edilmisdir Bu hekimler coxistiqametli olmus en yayilmis xesteliklerin mualicesini heyata kecire bilmisler daha murekkeb hallar ise regional xestexanalara yonlendirilmisdir Semasko modelinin xususi cehetlerinden biri dinamik dispanser nezareti metodu olmusdur Bu metodda her hansi ciddi xestelik askar edildikde hemin hal mueyyen qaydalar cercivesinde idare edilmeli mualice tedbirleri planlasdirilmali senedlesdirilmeli mutexessislerle teleb olunan sayda elaqe temin edilmeli ve monitorinq prosesi ile netice gostericileri qiymetlendirilmelidir Bu qaydalar daha sonra 1960 ci illerin sonlarinda hazirlanmisdir Tarixi span Semasko modeli Oktyabr inqilabindan sonra yaranmisdir Birlesmis Kralliqda 1911 ci il Milli Sigorta Qanunu emek haqqi alan isciler ucun ilkin tibbi yardim xidmetlerini ehate etmisdir lakin bu qanun ixtisaslasmis ve ya xestexana xidmetlerini ehate etmemisdir ve texminen ehalinin ucde birini temin etmisdir Rusiya Imperiyasi 1912 ci ilde oxsar bir sistem yaratmis diger senayelesmis olkeler ise buna uygun tedbirler gormeye baslamisdir Semasko modeli ise 1920 ci ilde Sovet Rusiyasinda yaradilmisdir Model 1920 ci illerin sonlarinda tetbiqine baslanildigi dovrdeki veziyyetle muqayisede ehalinin saglamliginin ehemiyyetli derecede yaxsilasmasina sebeb olmusdur Lakin model qeyri infeksion xesteliklere qarsi o qeder de effektiv olmamis ve buna gore de ehalinin saglamliginin daha da inkisaf etdirilmesinde mehdud qalmisdir Istinadlar span The Essence of the Soviet Health System American Journal of Public Health 107 11 1736 1738 noyabr 2017 doi 10 2105 AJPH 2017 107111736 ISSN 1541 0048 PMC 5637657 PMID 29019790 Reshetnikov Vladimir Ekkert Natalia Capasso Lorenzo Arsentyev Evgeny Mikerova Maria Yakushina Irina The history of public healthcare in Russia Medicina Historica 3 2019 16 24 Igor Sheiman Sergey Shishkin Vladimir Shevsky The evolving Semashko model of primary health care the case of the Russian Federation Risk Manag Healthc Policy 11 11 2018 209 220 doi 10 2147 RMHP S168399 PMC 6220729 PMID 30464661 Kichae Min Hyejin Ko Changes in the North Korean welfare System A Comparison of the Kim Il Sung Kim Jong Il and Kim Jong Un Eras North Korean Review 14 2 2018 46 63 ISSN 1551 2789 JSTOR 26632405 Huish Robert Cuban Health Care The Ongoing Revolution by Don Fitz amp The Right to Live in Health Medical Politics in Postindependence Havana by Daniel A Rodriguez New West Indian Guide Nieuwe West Indische Gids 95 3 4 14 oktyabr 2021 328 331 doi 10 1163 22134360 09503027 ISSN 2213 4360 Andreas Heinrich The Emergence of the Socialist Healthcare Model After the First World War International Impacts on Social Policy Global Dynamics of Social Policy 28 fevral 2022 35 46 doi 10 1007 978 3 030 86645 7 4 ISBN 978 3 030 86644 0 Georgy Manaev What did the USSR actually get right 15 aprel 2021 Istifade tarixi 7 dekabr 2022 Rowland Diane Telyukov Alexandre V Soviet Healthcare From Two Perspectives PDF Health Affairs ingilis 10 3 Fall 1991 71 86 doi 10 1377 hlthaff 10 3 71 PMID 1748393 OECD OECD Reviews of Health Systems Russian Federation 2012 OECD Reviews of Health Systems ingilis OECD 31 may 2012 seh 38 doi 10 1787 9789264168091 en ISBN 978 92 64 16808 4 Kateqoriyalar SSRI de sehiyyeSovet ixtiralariSehiyye siyasetiSosial siyaset