Səyat Novanın anası Sara, Tbilisi şəhərində anadan olmuş, atası Karapet isə Hələb şəhərindən gəlmiş ermənilərdən idi. Sayat Nova 1712-ci ilin 14 iyun tarixində Tbilisi şəhərində anadan olur. Anası ilə daim gürcü dilində danışdığından ilk öyrəndiyi dilin gürcü dili olduğu ehtimal edilir. Bu ehtimalı gücləndirən əsas səbəblərdən biridə Sayat Nova tərəfindən yazılan ilk şeirin gürcü dilində olmasıdır. Yeniyetməlik yaşlarında erməni və azərbaycan dillərini təmiz öyrənir. Musiqi sahəsinə olan böyük həvəsi nəticəsində müxtəlif musiqi alətlərində ifa etməyə səy göstərirdi. Kamança və Çoğur qısa zamanda sevimli musiqi alətlərinə çevirilir. Musiqi sahəsində məhşurlaşması nəticəsində dönəmin Kaxeti çarı II İrakli tərəfindən təşkil edilən ziyafətlərdə çıxış etməyə başlayır.
Musiqi sahəsi ilə yanaşı diplomatik sahədə də fəaliyyət göstərən Sayat Nova Səfəvi İmperiyası ilə Gürcü kralları arasında olan danışıqlarda iştirak edirdi. Kübar cəmiyyətdə böyük nüfuzunun olmasına baxmayaraq dönəmin Səfəvi şahının bacısına aşiq olması və bu barədə sarayda müxtəlif dedi-qoduların yayılmasından sonra nüfuzunu və bütün vəzifələrini itirir. Bu hadisədən sonra rəsmi dövlətçilik işlərindən kənarlaşır və rahib həyatı sürməyə başlayır. 1759-cu ildə Erməni Qriqorian Kilsəsi tərəfindən rahib təyin edilir. Ter-Stepanos rütbəsi verilən Sayat Nova, əvvəlcə İrandakı Ənzəli Kilsəsində, 1765-ci ildə isə Qaxdakı kilsədə xidmət göstərməyə başlayır.
Həyat yoldaşı Mərmər 1768-ci ildə uzun müddət davam edən xəstəlikdən sonra vəfat edir. Bu hadisə Sayat Novaya olduqca pis təsir edir.
Sayad Novanın bu evlilikdən dörd övladı dünyaya gəlir. Sevimli həyat yoldaşının ölümündən sonra Ermənistan ərazisində yerləşən Haxpat Monastrında rahiblik etməyə başlayır. 1795-ci ildə xidmət etdiyi monastrın daxili otaqlarının birində öldürlülür. Sayat Novanın öldürülmə səbəbi kimi Ağa Məhəmməd şah Qacarın adamlarının ona zorla İslamı qəbul etmələrini təkid etməsi, buna qarşı gəldiyi üçünsə öldürülməsi göstərilir. Ancaq bu ehtimalın dəqiq olması şübhəlidir. Belə ki, Sayat Nova öldürülən zaman 83 yaşı vardı. Digər mühüm bir iddia isə Sayat Novanın kilsə daxilində güclü nüfuzunun olmasını qəbul edə bilməyənə ermənirahiblər ona qarşı sui-qəsd cəhti həyata keçirmiş və onu öldürmüşdür.
Başqa bir iddiaya görə isə, Haxpat Kilsəsini ələ keçirən Qacarın əsgərləri, Sayat Novadan kilsənin xəzinəsinin yerini öyrənmək üçün ona işgəncə verirlər, və bu işgəncələrə dözməyən yaşlı şair-rahib həlak olur.
Erməni Qriqorian Kilsəsi daxilində XIX əsrin əvvəllərinə yaxın şiddətlənən kilsə çəkişmələri bu ehtimalı gücləndirir. Həyatının böyük qismini kilsə işlərinə sərf edən Sayat Nova Ermənistan ədəbiyyatının formalaşdıran təməl daşlardan biri hesab olunur. Dini vəzifələrdə çalışsada tərəfindən yazılan ədəbiyyat nümunələri əsasən romantik və dünyavi ruhdadır. Bu gün müəllif tərəfindən nə qədər incəsənət nümunəsinin yaradıldığı dəqiq məlum deyil. Əsas məlum olan 220 dən çox musiqi və şeirin ona məxsus olmasıdır. Dünyada erməni musiqiçisi kimi təqdim edilsədə Sayat Nova əslində Gürcüstan və Azərbaycan ədəbiyyatlarından da çox təsirlənmişdir.
AzərbaycandaSəyyad Nova kimi tanınan şairin günümüzə gəlib çatmış əsərlərin yarısından çoxu Azərbaycan dilindədir. Bunun əsas səbəbi isə XVIII və XIX əsrdə Azərbaycan dilinin Qafqazda linqva franka olması idi. Çünki Qafqazda yaşayan ozan və şairlər üçün Azərbaycan dilinin imkanları digər dillərin imkanlarına nisbətən daha geniş idi. Ozanlar bayatı və qoşmalarını hər zaman Azərbaycan dilində yazırdılar. Gürcü dili əsasən hərbi və diplomatik yazışmalarda istifadə edilirdi. Sayat Nova Tbilisi şəhərində yerləşən Köhnə Tbilisi səmtində dəfn edilmişdir.
Poetik yaradıcılığa azərbaycan dilində qoşduğu mahnılarla başlayan Sayat Novanın irsi iki dəftərdə toplanmış toplam 209 şeirdən ibarətdir ki, bunlardan 115-i azərbaycan, 68-ı erməni və 34-ü gürcü dillərindədir. Aşığın bir neçə fars və ərəb dillərində də əsərləri movcuddur. Lakin maraqlı olan budur ki, 1760-cı ildə Sayat Novanın öz əli ilə ayrıca bir dəftərə köçürüb saxladığı mahnılardan 114-ü azərbaycan dilindədir. İkincə dəftər isə, 1823-cü ildə gürcü şahzadəsi Teymurazın tapşırığı ilə şairin oğlu Ohan tərəfindən tərtib edilmişdir və bu dəftərdə də bir neçə mahnı gürcü əlifbası ilə azərbaycan dilində qeyd edilmişdir.
Qaynaq
↑ Sayat-Nova // SNAC (ing.) — 2010.
↑ Sayat Nova // Find a Grave (ing.) — 1995.
↑ Sayat-Nova // International Music Score Library Project — 2006.
↑ Мкрян М. М. Саят-Нова // Краткая литературная энциклопедия (rus.) — Москва: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 6. — С. 694—695.
↑ Qulaq as sözümə - Sayat Nova, Teymur Əhmədov, Yazıçı Nəşriyyatı, Bakı 1988.
Sovet Ermənistanı, 1963, 23 iyul, № 107.
Xarici keçidlər
Sayat Novanın Azərbaycan dilində yazdığı şeirlər
VikianbardaSayat Nova ilə əlaqəli mediafayllar var.
Oktyabr 12, 2021
sayat, nova, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, oktyabr, 2021, Սայաթ, Նովա, . Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz oktyabr 2021 Sayat Nova erm Սայաթ Նովա azerb ereb سایاتنووا azerb Seyyad Nova gurc საიათნოვა esl adi Harutyun Sayatyan 14 iyun 1722 1722 06 14 1 2 3 ve ya 1712 Tiflis 4 22 noyabr 1795 1795 11 22 1 2 Haxpat d ve ya Tiflis 4 ermeni gurcu ve Azerbaycan dillerinde seirler yazan ermeni sair ve ozan Sayat Novanin gunumuze qeder gelib catmis eserlerin coxu Azerbaycan dilinde qeleme alinmisdir 5 Sayat Novaerm Սայաթ Նովա gurc საიათ ნოვა fars سایات نوواDogum tarixi 14 iyun 1722 1722 06 14 1 2 3 ve ya 1712Dogum yeri Tiflis Kartli kralligi 4 Vefat tarixi 22 noyabr 1795 1795 11 22 1 2 Vefat yeri Haxpat d Kartli Kaxetiya kralligi ve yaTiflis Kartli Kaxetiya kralligi 4 Defn yeri Muqeddes Georgi kilsesi d Vetendasligi Kartli kralligi Kartli Kaxetiya kralligiFealiyyeti sair bestekar musiqici mugenni asiqSayti sayat nova am Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati ve fealiyyeti Redakte Sayat Nova terefinden ermeni dilinde yazilmis eser Seyat Novanin anasi Sara Tbilisi seherinde anadan olmus atasi Karapet ise Heleb seherinden gelmis ermenilerden idi Sayat Nova 1712 ci ilin 14 iyun tarixinde Tbilisi seherinde anadan olur Anasi ile daim gurcu dilinde danisdigindan ilk oyrendiyi dilin gurcu dili oldugu ehtimal edilir Bu ehtimali guclendiren esas sebeblerden biride Sayat Nova terefinden yazilan ilk seirin gurcu dilinde olmasidir Yeniyetmelik yaslarinda ermeni ve azerbaycan dillerini temiz oyrenir Musiqi sahesine olan boyuk hevesi neticesinde muxtelif musiqi aletlerinde ifa etmeye sey gosterirdi Kamanca ve Cogur qisa zamanda sevimli musiqi aletlerine cevirilir Musiqi sahesinde mehsurlasmasi neticesinde donemin Kaxeti cari II Irakli terefinden teskil edilen ziyafetlerde cixis etmeye baslayir Musiqi sahesi ile yanasi diplomatik sahede de fealiyyet gosteren Sayat Nova Sefevi Imperiyasi ile Gurcu krallari arasinda olan danisiqlarda istirak edirdi Kubar cemiyyetde boyuk nufuzunun olmasina baxmayaraq donemin Sefevi sahinin bacisina asiq olmasi ve bu barede sarayda muxtelif dedi qodularin yayilmasindan sonra nufuzunu ve butun vezifelerini itirir Bu hadiseden sonra resmi dovletcilik islerinden kenarlasir ve rahib heyati surmeye baslayir 1759 cu ilde Ermeni Qriqorian Kilsesi terefinden rahib teyin edilir Ter Stepanos rutbesi verilen Sayat Nova evvelce Irandaki Enzeli Kilsesinde 1765 ci ilde ise Qaxdaki kilsede xidmet gostermeye baslayir 5 Heyat yoldasi Mermer 1768 ci ilde uzun muddet davam eden xestelikden sonra vefat edir Bu hadise Sayat Novaya olduqca pis tesir edir Sayad Novanin bu evlilikden dord ovladi dunyaya gelir Sevimli heyat yoldasinin olumunden sonra Ermenistan erazisinde yerlesen Haxpat Monastrinda rahiblik etmeye baslayir 1795 ci ilde xidmet etdiyi monastrin daxili otaqlarinin birinde oldurlulur Sayat Novanin oldurulme sebebi kimi Aga Mehemmed sah Qacarin adamlarinin ona zorla Islami qebul etmelerini tekid etmesi buna qarsi geldiyi ucunse oldurulmesi gosterilir Ancaq bu ehtimalin deqiq olmasi subhelidir Bele ki Sayat Nova oldurulen zaman 83 yasi vardi Diger muhum bir iddia ise Sayat Novanin kilse daxilinde guclu nufuzunun olmasini qebul ede bilmeyene ermeni rahibler ona qarsi sui qesd cehti heyata kecirmis ve onu oldurmusdur Basqa bir iddiaya gore ise Haxpat Kilsesini ele keciren Qacarin esgerleri Sayat Novadan kilsenin xezinesinin yerini oyrenmek ucun ona isgence verirler ve bu isgencelere dozmeyen yasli sair rahib helak olur 5 Ermeni Qriqorian Kilsesi daxilinde XIX esrin evvellerine yaxin siddetlenen kilse cekismeleri bu ehtimali guclendirir Heyatinin boyuk qismini kilse islerine serf eden Sayat Nova Ermenistan edebiyyatinin formalasdiran temel daslardan biri hesab olunur Dini vezifelerde calissada terefinden yazilan edebiyyat numuneleri esasen romantik ve dunyavi ruhdadir Bu gun muellif terefinden ne qeder incesenet numunesinin yaradildigi deqiq melum deyil Esas melum olan 220 den cox musiqi ve seirin ona mexsus olmasidir Dunyada ermeni musiqicisi kimi teqdim edilsede Sayat Nova eslinde Gurcustan ve Azerbaycan edebiyyatlarindan da cox tesirlenmisdir Azerbaycanda Seyyad Nova kimi taninan sairin gunumuze gelib catmis eserlerin yarisindan coxu Azerbaycan dilindedir Bunun esas sebebi ise XVIII ve XIX esrde Azerbaycan dilinin Qafqazda linqva franka olmasi idi Cunki Qafqazda yasayan ozan ve sairler ucun Azerbaycan dilinin imkanlari diger dillerin imkanlarina nisbeten daha genis idi Ozanlar bayati ve qosmalarini her zaman Azerbaycan dilinde yazirdilar Gurcu dili esasen herbi ve diplomatik yazismalarda istifade edilirdi Sayat Nova Tbilisi seherinde yerlesen Kohne Tbilisi semtinde defn edilmisdir Poetik yaradiciliga azerbaycan dilinde qosdugu mahnilarla baslayan Sayat Novanin irsi iki defterde toplanmis toplam 209 seirden ibaretdir ki bunlardan 115 i azerbaycan 68 i ermeni ve 34 u gurcu dillerindedir 6 Asigin bir nece fars ve ereb dillerinde de eserleri movcuddur Lakin maraqli olan budur ki 1760 ci ilde Sayat Novanin oz eli ile ayrica bir deftere kocurub saxladigi mahnilardan 114 u azerbaycan dilindedir Ikince defter ise 1823 cu ilde gurcu sahzadesi Teymurazin tapsirigi ile sairin oglu Ohan terefinden tertib edilmisdir ve bu defterde de bir nece mahni gurcu elifbasi ile azerbaycan dilinde qeyd edilmisdir 5 Qaynaq Redakte 1 2 3 4 5 6 Sayat Nova SNAC ing 2010 1 2 3 4 5 6 Sayat Nova Find a Grave ing 1995 1 2 3 Sayat Nova International Music Score Library Project 2006 1 2 3 4 Mkryan M M Sayat Nova Kratkaya literaturnaya enciklopediya rus Moskva Sovetskaya enciklopediya 1962 T 6 S 694 695 1 2 3 4 Qulaq as sozume Sayat Nova Teymur Ehmedov Yazici Nesriyyati Baki 1988 Sovet Ermenistani 1963 23 iyul 107 Xarici kecidler RedakteSayat Novanin Azerbaycan dilinde yazdigi seirler Vikianbarda Sayat Nova ile elaqeli mediafayllar var Menbe https az wikipedia org w index php title Sayat Nova amp oldid 6168165, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
