fbpx
Wikipedia

Səqifə

Səqifə Banu Səidə (ərəb. سقيفة بني ساعدة‎‎) kimi bilinən Səqifə (ərəb. السقيفة‎‎‎) Qərbi Ərəbistan olan Hicazın Mədinə şəhərində Bəni-Xəzrəc tayfasının bir qrupu olan Bəni-Səqifə tərəfindən istifadə edilən tikili.

Səqifə Məhəmməd Peyğəmbərdən sonra bəzi səhabələrin toplanaraq Əbu Bəkrə beyət edildiyi yer kimi əhəmiyyətlidir. Tədbirdə Məhəmmədin ailəsindən heç kim iştirak etmirdi və Şiə müsəlmanları tərəfindən inanılan Qədir-Xum hadisəsində Məhəmmədin ardıcılı elan edilən Əli ibn Əbu Talib hadisənin baş verdiyi zaman Məhəmmədin cənazə mərasimlərini yerinə yetirdi.

Arxa plan

  Əsas məqalə: Qədir-Xum

Ölümündən bir qədər əvvəl Məhəmməd vida həcci ilə birlikdə müşayiət etmiş bütün müsəlmanları Qədr-Xum kimi tanınan yerdə toplamaq üçün çağırdı. Məhəmməd uzun bir xütbə söylədi:


Ey insanlar! Qurana əməl edin və onun ayələrini dərk edin. Onun açıq ayələrinə baxın və onun qeyri-müəyyən hissələrinə əməl etməyin. Allahın izni ilə heç kəs onun xəbərdarlıqlarını və sirlərini açıqlaya bilməz, heç kim onun əlini tutduğumdan,yanıma gətirdiyimdən (əlini qaldıraraq) başqa bir şeyin təfsirini açıqlaya bilməz.Sizə bildirirəm ki,Mən kimin mövlasıyamsa, bu Əli də onun mövlasıdır. O,qüdrətli və əzəmətli Allah tərəfindən mənim vəsim olaraq qəyyum və rəhbər təyin olunmuş qardaşım Əli ibn Əbu Talibdir .

Bu hadisə həm şiə, həm də sünni mənbələri tərəfindən rəvayət edilmişdir. Bundan başqa, Əbu Bəkr, ÖmərOsman Əliyə beyət etdiyini bildirir, bu fakt hər iki Şiə və Sünni mənbələrində də bildirilir.

Mədinədə vida həcci və Qədir-Xum hadisəsindən sonra Məhəmməd Usamə ibn Zeydin komandanlığı ilə bir ordu yaradılmasına əmr etdi. Ailəsindən başqa Usamə ilə bütün səhabələrə müsəlmanların qisasını almaq üçün Mötə döyüşünə Suriyaya getməyə əmr etmişdir. Məhəmməd İslam tarixinin 11-ci ilin Səfər ayının 18-ci günündə İslam peyğəmbəri döyüş bayrağını Usaməyə verdi. Əbu Bəkr və Ömər Məhəmmədin Usamənin ordusuna qoşulmasını əmr edilənlər arasında idi.

Ancaq Əbu Bəkr və Ömər Usamənin əmrinə tabe olmaqdan imtina etdilər, çünki o 18 və ya 20 yaşlarında olduğu üçün bu orduya rəhbərlik etmək üçün çox gənc idi,onların fikrinə görə Məhəmmədin təlimlərinə baxmayaraq, yaşı və cəmiyyətdə nüfuz sahibi olmaması onun komandan olmağına cavab vermirdi.

Bu narahatlıqlara cavab olaraq, Peyğəmbər dedi:

Ey Ərəblər, sizlər əziyyət içərisindəsiniz,çünki mən Usaməni rəhbəriniz olaraq təyin etmişəm, əgər o döyüşdə komandanlıq edə bilərsə suallarınız aradan qalxacaq.Allahın qüdrətilə o da atası kimi komandan olmağa layiq olacaq.İndi gedin və onun əmrlərinə uyun

Məhəmməd ölümcül xəstəlikdən heç bir rahatlıq hiss etmədiyi halda Usamə ordusunun hələ də Suriyaya gedib-getməməsi barədə soruşur və səhabələrini Suriyaya getməyə çağırırdı.Məhəmməd hətta belə demişdi: Usamənin ordusu bir anda getməli və Allah birlikdə getməyənlərə lənət etsin. Lakin bir neçə səhabələr Usamə ordusuna qoşulmağa hazır olduqda, Əbu Bəkr və Ömər də daxil olmaqla bir çox sahəbələr Məhəmmədin əmrlərinə itaət etməmişdi. Həm də qeyd edilir ki, Məhəmmədin səhabələrini nə olursa olsun döyüşə getməyə çağırdığı tək döyüş ekspedisiyası idi. Kiminsə döyüşə getmək imkanı olmadıqda, başqa müharibələr üçün onları evdə saxlamağa icazə verərdi. Tarixdə qeyd olunur ki, Məhəmməd vəfat edəcəyini hiss edərək davamçısını elan etdikdən sonra ailəsindən başqa bütün sahəbələrinə Mədinəni tərk etməsinə göstəriş vermişdi. Bu göstəriş Məhəmmədin özünün vəfat edərkən səhablərinin öz aralarında davamçı seçilməmə istəyinin göstəricisi idi . Bu məsələ artıq Qədir-Xumda artıq elan edilmişdir.

Ancaq Məhəmmədin vəfatından sonra bir qrup müsəlman Əlini tərk etdi və Səqifədə toplandı. Sonrakı hadisə dövlət çevrilişi kimi təsvir edilmişdir.

Səqifə hadisəsi

Binanın adı İslam tarixində mühüm bir dönüş nöqtəsi olan hadisə və ya toplaşma yeri kimi istifadə olunur. Məhəmməd vəfat edən günü (8 iyun 632-ci il) Mədinə müsəlmanları və ya ənsarlar Səqifədə müsəlmanların gələcəyi və liderliyini müzakirə etmək üçün toplandılar. İki ənsar qəbiləsi Xəzrəc və Övs hər ikisi də hazır idi. Ancaq muhacirlər və ya Məkkədən gələn müsəlman gəlmələr bu toplantıdan xəbər ala bilmədilər. Məhəmməd ibn Cərir Təbəri öz Tarixin 2-ci cildin 456-cı səhifəsində yazır ki, Ömər Peyğəmbərin evinin qapısına gəldi,amma daxil olmadı. O, Əbu Bəkirə bir söz göndərdi: Dərhal gəl, səninlə təcili bir işim var. Əbu Bəkr də ona məktub göndərdi ki, onun vaxtı yoxdur. Ömər başqa bir məktub göndərdi: Biz böhran olan bir mövzuyla qarşılaşmışıq. Sənin varlığın lazımdır.

Əbu Bəkr çıxaraq gəldi və Ömər tərəfindən Səqifədə ənsarların toplaşması barədə digər səhabələr qarşısında açıq şəkildə məlumatlandırıldı. Ömər dedi ki, onlar bir an əvvəl getməlidirlər. Bəzi gərgin mübahisələrdən və təfərrüatları yüksək dərəcədə müzakirə etdikdən sonra orada toplananlar Əbu Bəkrə İslam cəmiyyətinin yeni lideri olaraq sadiqlik nümayiş edərək beyət etdilər. Əlini Məhəmmədin əmisi oğlu və yeznəsi bilən bəzi müsəlmanlar onu yeni lider kimi qəbul etməliydilər. Şiə Əli kimi bilinən Əli tərəfdarları Əbu Bəkrə beyət etməkdən üz çevirdilər. Çünki onlar Əlinin şiə mənbələrində qeyd edildiyi kimi beyət etmədiyinə görə beyət etmədilər. Digər tərəfdən sünni mənbələri olan Səhih əl-Buxari, Seerat İbn İshaq, Seerat İbn Hatəm, Tarix İbn Kəsir, Tarix əl-Təbəri, Tarix İbn Xəldun və demək olar ki bütün digər mənbələr şiə tarixçiləriylə razılaşmayaraq birinci xəlifə Əbu Bəkrə Ömər və Osmandan sonra Əlinin beyət etdiyini yazırlar.

Başqa mənbələr

Londonda İsmaili Elmləri İnstitutunun böyük elmi işçisi Vilferd Madelunq tərəfindən Məhəmmədin Davamçısı kitabına əsasən Öməri bu durğun hadisəni tənzimləyən kimi təsvir etmişdir (s. 30).

Eynilə, Səhih əl-Buxari tərəfindən yazılmış hədis ağızdan-ağıza ənənəsinə görə Ömər belə deyir:

Mənə xəbər verildi ki, sizin aranızdakı bir natiq deyir: "Əgər Allah tərəfindən Ömər öləcəksə, mən də filan şəxsə beyət edəcəyəm". Kimsə Əbu Bəkirə edilmiş beyətin birdən-birə verildiyini və müvəffəqiyyət qazandığını söyləyərək özünü aldatmasın. Şübhəsiz ki, buna bənzər idi, amma Allah bizi fitnələrdən xilas etdi və sizin aranızda Əbu Bəkirin xüsusiyyətlərinə malik olan bir nəfər yoxdur. Unutmayın ki, kim sizin aranızda müsəlmanlara məsləhət etmədən kimsəyə beyətini edərsə,həmin şəxs və beyət edilmiş şəxsin öldürülməlidirlər.

Həmçinin Səhih əl-Buxaridə rəvayət olunur ki, Ömər dedi:

"O, (Peyğəmbər) vəfat etdikdə Ənsar bizə qarşı çıxdı. Səqifəyi Banu Səidədə toplandılar. Əli, Zübeyr və onların dostları da bizə qarşı çıxdılar."


İtalyan ərəbşünas Françesko Qabrieli Ərəblər-ümumi tarixində yazır:

"Mədinədə Ömərin Banu Səidinin qərargahında keçirilmiş qarışıq məclisdə demək olar ki, sürpriz olaraq Əbu Bəkr xəlifə və ya Allahın Elçisinin davamçısı kimi təyin edildi.Bir çox hadisə və təsisat kimi xilafət anlayışı yarandı ."


İstinadlar

  1. The Last Sermon of Muhammad by Shia Accounts
  2. "A Shi'ite Encyclopedia". Al-Islam.org. Ahlul Bayt Digital Islamic Library Project. İstifadə tarixi: 27 February 2018.
  3. Musnad Ahmad Ibn Hanbal, Volume 4. səh. 281.
  4. al-Razi, Fakhr. Tafsir al-Kabir, Volume 12. 49–50.
  5. Razwy, Sayed Ali Asgher. A Restatement of the History of Islam & Muslims. səh. 283.
  6. Haykal, Muhammad Husayn (1935). The Life of Muhammad. Cairo.
  7. Muir, Sir William (1877). The Life of Mohammed. London.
  8. "19 - The Life of Imam Ali: Prophet's (pbuh) Death - Dr. Sayed Ammar Nakshwani - Ramadhan 1435". YouTube. YouTube.
  9. Bodley, R.V.C. (1946). The Messenger. New York.
  10. Kelen, Betty (1975). Muhammad, Messenger of God.
  11. Razwy, Sayed Ali Asgher. A Restatement of the History of Islam & Muslims. səh. 286.
  12. Shahristani. Kitab al-Milal wan-Nihal. səh. 8.
  13. Razwy, Sayed Ali Asgher. A Restatement of the History of Islam & Muslims. səh. 288.
  14. "19 - The Life of Imam Ali: Prophet's (pbuh) Death - Dr. Sayed Ammar Nakshwani - Ramadhan 1435". YouTube. YouTube.
  15. Tabari. History, Volume II. səh. 435.
  16. Razwy, Sayed Ali Asgher. A Restatement of the History of Islam & Muslims. səh. 289.
  17. "Saqifah: A Sunni View". İstifadə tarixi: 10 May 2018.
  18. Ibn Khaldun, Abdur Rehman (2003). Tareekh Ibn Khaldun Volume II (First). Karachi, Pakistan: Nafees Academy. 178–200.
  19. Ibn Kathir Damishque, Amad ud Din (2003). Tareekh ibn Kathir Volume VI (Offict). Urdu Bazar, Karachi Pakistan: Nafees Academy.
  20. Ibn Hatham, Abdul Malik (2000). Seerat Ibn Hatham (1st). Cairo, Egypt: Al-Falah Foundation. səh. 291. ISBN 977-5813-80-8.
  21. [1]
  22. Sahih al-Bukhari,8:82:817
  23. Francesco Gabrieli, The Arabs – A Compact History, 1963

Başqa mənbələr

  • Guillaume, A. The Life of Muhammad, Oxford University Press, 1955
  • Madelung, W. The Succession to Muhammad, Cambridge University Press, 1997

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

səqifə, banu, səidə, ərəb, سقيفة, بني, ساعدة, kimi, bilinən, ərəb, السقيفة, qərbi, ərəbistan, olan, hicazın, mədinə, şəhərində, bəni, xəzrəc, tayfasının, qrupu, olan, bəni, tərəfindən, istifadə, edilən, tikili, məhəmməd, peyğəmbərdən, sonra, bəzi, səhabələrin,. Seqife Banu Seide ereb سقيفة بني ساعدة kimi bilinen Seqife ereb السقيفة Qerbi Erebistan olan Hicazin Medine seherinde Beni Xezrec tayfasinin bir qrupu olan Beni Seqife terefinden istifade edilen tikili Seqife Mehemmed Peygemberden sonra bezi sehabelerin toplanaraq Ebu Bekre beyet edildiyi yer kimi ehemiyyetlidir Tedbirde Mehemmedin ailesinden hec kim istirak etmirdi ve Sie muselmanlari terefinden inanilan Qedir Xum hadisesinde Mehemmedin ardicili elan edilen Eli ibn Ebu Talib hadisenin bas verdiyi zaman Mehemmedin cenaze merasimlerini yerine yetirdi Mundericat 1 Arxa plan 2 Seqife hadisesi 3 Basqa menbeler 4 Istinadlar 5 Basqa menbeler 6 Hemcinin bax 7 Xarici kecidlerArxa plan Redakte Esas meqale Qedir XumOlumunden bir qeder evvel Mehemmed vida hecci ile birlikde musayiet etmis butun muselmanlari Qedr Xum kimi taninan yerde toplamaq ucun cagirdi Mehemmed uzun bir xutbe soyledi Ey insanlar Qurana emel edin ve onun ayelerini derk edin Onun aciq ayelerine baxin ve onun qeyri mueyyen hisselerine emel etmeyin Allahin izni ile hec kes onun xeberdarliqlarini ve sirlerini aciqlaya bilmez hec kim onun elini tutdugumdan yanima getirdiyimden elini qaldiraraq basqa bir seyin tefsirini aciqlaya bilmez Size bildirirem ki Men kimin movlasiyamsa bu Eli de onun movlasidir O qudretli ve ezemetli Allah terefinden menim vesim olaraq qeyyum ve rehber teyin olunmus qardasim Eli ibn Ebu Talibdir 1 Bu hadise hem sie hem de sunni menbeleri terefinden revayet edilmisdir Bundan basqa Ebu Bekr Omer ve Osman Eliye beyet etdiyini bildirir bu fakt her iki Sie ve Sunni menbelerinde de bildirilir 2 3 4 Medinede vida hecci ve Qedir Xum hadisesinden sonra Mehemmed Usame ibn Zeydin komandanligi ile bir ordu yaradilmasina emr etdi Ailesinden basqa Usame ile butun sehabelere muselmanlarin qisasini almaq ucun Mote doyusune 5 Suriyaya getmeye emr etmisdir Mehemmed Islam tarixinin 11 ci ilin Sefer ayinin 18 ci gununde Islam peygemberi doyus bayragini Usameye verdi Ebu Bekr ve Omer Mehemmedin Usamenin ordusuna qosulmasini emr edilenler arasinda idi 6 7 Ancaq Ebu Bekr ve Omer Usamenin emrine tabe olmaqdan imtina etdiler cunki o 18 ve ya 20 yaslarinda oldugu ucun bu orduya rehberlik etmek ucun cox genc idi 8 onlarin fikrine gore Mehemmedin telimlerine baxmayaraq yasi ve cemiyyetde nufuz sahibi olmamasi onun komandan olmagina cavab vermirdi 9 10 Bu narahatliqlara cavab olaraq Peygember dedi Ey Erebler sizler eziyyet icerisindesiniz cunki men Usameni rehberiniz olaraq teyin etmisem eger o doyusde komandanliq ede bilerse suallariniz aradan qalxacaq Allahin qudretile o da atasi kimi komandan olmaga layiq olacaq Indi gedin ve onun emrlerine uyun 11 Mehemmed olumcul xestelikden hec bir rahatliq hiss etmediyi halda Usame ordusunun hele de Suriyaya gedib getmemesi barede sorusur ve sehabelerini Suriyaya getmeye cagirirdi 11 Mehemmed hetta bele demisdi Usamenin ordusu bir anda getmeli ve Allah birlikde getmeyenlere lenet etsin 12 13 14 Lakin bir nece sehabeler Usame ordusuna qosulmaga hazir olduqda Ebu Bekr ve Omer de daxil olmaqla bir cox sahebeler Mehemmedin emrlerine itaet etmemisdi Hem de qeyd edilir ki Mehemmedin sehabelerini ne olursa olsun doyuse getmeye cagirdigi tek doyus ekspedisiyasi idi Kiminse doyuse getmek imkani olmadiqda basqa muharibeler ucun onlari evde saxlamaga icaze vererdi Tarixde qeyd olunur ki Mehemmed vefat edeceyini hiss ederek 15 davamcisini elan etdikden sonra ailesinden basqa butun sahebelerine Medineni terk etmesine gosteris vermisdi 16 Bu gosteris Mehemmedin ozunun vefat ederken sehablerinin oz aralarinda davamci secilmeme isteyinin gostericisi idi Bu mesele artiq Qedir Xumda artiq elan edilmisdir Ancaq Mehemmedin vefatindan sonra bir qrup muselman Elini terk etdi ve Seqifede toplandi Sonraki hadise dovlet cevrilisi kimi tesvir edilmisdir 17 Seqife hadisesi RedakteBinanin adi Islam tarixinde muhum bir donus noqtesi olan hadise ve ya toplasma yeri kimi istifade olunur Mehemmed vefat eden gunu 8 iyun 632 ci il Medine muselmanlari ve ya ensarlar Seqifede muselmanlarin geleceyi ve liderliyini muzakire etmek ucun toplandilar Iki ensar qebilesi Xezrec ve Ovs her ikisi de hazir idi Ancaq muhacirler ve ya Mekkeden gelen muselman gelmeler bu toplantidan xeber ala bilmediler Mehemmed ibn Cerir Teberi oz Tarixin 2 ci cildin 456 ci sehifesinde yazir ki Omer Peygemberin evinin qapisina geldi amma daxil olmadi O Ebu Bekire bir soz gonderdi Derhal gel seninle tecili bir isim var Ebu Bekr de ona mektub gonderdi ki onun vaxti yoxdur Omer basqa bir mektub gonderdi Biz bohran olan bir movzuyla qarsilasmisiq Senin varligin lazimdir Ebu Bekr cixaraq geldi ve Omer terefinden Seqifede ensarlarin toplasmasi barede diger sehabeler qarsisinda aciq sekilde melumatlandirildi Omer dedi ki onlar bir an evvel getmelidirler Bezi gergin mubahiselerden ve teferruatlari yuksek derecede muzakire etdikden sonra orada toplananlar Ebu Bekre Islam cemiyyetinin yeni lideri olaraq sadiqlik numayis ederek beyet etdiler Elini Mehemmedin emisi oglu ve yeznesi bilen bezi muselmanlar onu yeni lider kimi qebul etmeliydiler Sie Eli kimi bilinen Eli terefdarlari Ebu Bekre beyet etmekden uz cevirdiler Cunki onlar Elinin sie menbelerinde qeyd edildiyi kimi beyet etmediyine gore beyet etmediler Diger terefden sunni menbeleri olan Sehih el Buxari Seerat Ibn Ishaq Seerat Ibn Hatem Tarix Ibn Kesir Tarix el Teberi Tarix Ibn Xeldun ve demek olar ki butun diger menbeler sie tarixcileriyle razilasmayaraq birinci xelife Ebu Bekre Omer ve Osmandan sonra Elinin beyet etdiyini yazirlar 18 19 20 Basqa menbeler RedakteLondonda Ismaili Elmleri Institutunun boyuk elmi iscisi Vilferd Madelunq terefinden Mehemmedin Davamcisi kitabina esasen 21 Omeri bu durgun hadiseni tenzimleyen kimi tesvir etmisdir s 30 Eynile Sehih el Buxari terefinden yazilmis hedis agizdan agiza enenesine gore Omer bele deyir Mene xeber verildi ki sizin aranizdaki bir natiq deyir Eger Allah terefinden Omer olecekse men de filan sexse beyet edeceyem Kimse Ebu Bekire edilmis beyetin birden bire verildiyini ve muveffeqiyyet qazandigini soyleyerek ozunu aldatmasin Subhesiz ki buna benzer idi amma Allah bizi fitnelerden xilas etdi ve sizin aranizda Ebu Bekirin xususiyyetlerine malik olan bir nefer yoxdur Unutmayin ki kim sizin aranizda muselmanlara meslehet etmeden kimseye beyetini ederse hemin sexs ve beyet edilmis sexsin oldurulmelidirler 22 Hemcinin Sehih el Buxaride revayet olunur ki Omer dedi O Peygember vefat etdikde Ensar bize qarsi cixdi Seqifeyi Banu Seidede toplandilar Eli Zubeyr ve onlarin dostlari da bize qarsi cixdilar Italyan erebsunas Francesko Qabrieli Erebler umumi tarixinde yazir Medinede Omerin Banu Seidinin qerargahinda kecirilmis qarisiq meclisde demek olar ki surpriz olaraq Ebu Bekr xelife ve ya Allahin Elcisinin davamcisi kimi teyin edildi Bir cox hadise ve tesisat kimi xilafet anlayisi yarandi 23 Istinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir The Last Sermon of Muhammad by Shia Accounts A Shi ite Encyclopedia Al Islam org Ahlul Bayt Digital Islamic Library Project Istifade tarixi 27 February 2018 Musnad Ahmad Ibn Hanbal Volume 4 seh 281 al Razi Fakhr Tafsir al Kabir Volume 12 49 50 Razwy Sayed Ali Asgher A Restatement of the History of Islam amp Muslims seh 283 Haykal Muhammad Husayn 1935 The Life of Muhammad Cairo Muir Sir William 1877 The Life of Mohammed London 19 The Life of Imam Ali Prophet s pbuh Death Dr Sayed Ammar Nakshwani Ramadhan 1435 YouTube YouTube Bodley R V C 1946 The Messenger New York Kelen Betty 1975 Muhammad Messenger of God 1 2 Razwy Sayed Ali Asgher A Restatement of the History of Islam amp Muslims seh 286 Shahristani Kitab al Milal wan Nihal seh 8 Razwy Sayed Ali Asgher A Restatement of the History of Islam amp Muslims seh 288 19 The Life of Imam Ali Prophet s pbuh Death Dr Sayed Ammar Nakshwani Ramadhan 1435 YouTube YouTube Tabari History Volume II seh 435 Razwy Sayed Ali Asgher A Restatement of the History of Islam amp Muslims seh 289 Saqifah A Sunni View Istifade tarixi 10 May 2018 Ibn Khaldun Abdur Rehman 2003 Tareekh Ibn Khaldun Volume II First Karachi Pakistan Nafees Academy 178 200 Ibn Kathir Damishque Amad ud Din 2003 Tareekh ibn Kathir Volume VI Offict Urdu Bazar Karachi Pakistan Nafees Academy Ibn Hatham Abdul Malik 2000 Seerat Ibn Hatham 1st Cairo Egypt Al Falah Foundation seh 291 ISBN 977 5813 80 8 1 Sahih al Bukhari 8 82 817 Francesco Gabrieli The Arabs A Compact History 1963Basqa menbeler RedakteGuillaume A The Life of Muhammad Oxford University Press 1955 Madelung W The Succession to Muhammad Cambridge University Press 1997Hemcinin bax RedakteXarici kecidler Redakte 2 Arxivlesdirilib 2005 08 28 at the Wayback Machine Shia view of the matter 3 Early TroublesMenbe https az wikipedia org w index php title Seqife amp oldid 5686205, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.