Vida həcci – hicrətin onuncu ilinin Zülhiccə ayında Məhəmməd peyğəmbərin Məkkədən Mədinəyə hicrət etdikdən sonra Məkkəyə ilk dönüşü, eyni zamanda ilk və sonuncu həccidir.
Məhəmməd peyğəmbər cüməyə düşən bu ayın onuncu günündə minlərlə müsəlmanın qarşısında məşhur xütbəsini oxumuşdur. Peyğəmbər həcc mərasiminin son qaydalarını bu həcc zamanı yerinə yetirmişdir. Sonralar müsəlmanlar həcci bu qaydalara uyğun icra etməyə başlamışdırlar.
Xütbənin mətni
Peyğəmbərin Vida həccincə oxuduğu xütbə "Yəqubi tarixi"ndə daha geniş formada verilib. Digər kitablarda bu xütbə nisbətən müxtəsər şəkildə rəvayət edilib.
Mənim sözlərimi eşidən, yadında saxlayan və sözlərimi eşitməyənlərə çatdıran bəndələrin üzünü Allah ağ etsin! Nə çoxdur fiqh barədə biliyə malik olub özü fəqih olmayanlar və nə çoxdur fiqh barədə biliyə malik olub, bunu özündən daha bilikli olan şəxslərə ötürənlər.
Üç xasiyyət var ki, müsəlmanın qəlbi bunlardan xali olmaz: əməlləri Allaha xatir ixlasla yerinə yetirmək, haqq yolda olan hakimlərə nəsihət vermək və mömin cəmiyyətin fikrinə tabe olmaq. Çünki möminlərin dəvəti (təbliğatı) yalnız özlərinə aid deyil, onlardan sonra gələnlərə də şamildir.
Mən sizinlə bir daha indikinə bənzər bir vəziyyətdə görüşməyəcəyəm. Bilirsiniz ki, bu hansı şəhərdir? Bu hansı aydır? Bu hansı gündür?".
Camaat cavab verdi: "Bəli, bilirik. Bu haram (yəni bəzi əməllərin qadağan olunduğu) şəhərdir, haram aydır və haram gündür".
Peyğəmbər buyurdu: "Bu şəhər, bu ay və bu gün haram olduğu kimi, Allah qanlarınızı və mallarınızı da sizə haram edib (yəni haqsız yerə bir-birinizin qanını axıtmağı və malını mənimsəməyi qadağan edib). Bu əmrləri sizə çatdırdımmı?". Camaat birağızdan "Bəli" dedi. Peyğəmbər buyurdu: "Allahım, şahid ol ki, mən onlara bu sözləri çatdırdım".
Sonra Peyğəmbər öz xütbəsini davam etdirdi: "Allahın əmrlərinə münasibətdə təqvalı olun! Camaatın əmlakını mənimsəməyin! Yer üzündə fitnə-fəsad törətməyin! Hər kimin yanında əmanət varsa, onu sahibinə qaytarsın. İslamda bütün insanlar bərabərdirlər. Hamı dolu qədəh kimi eynidir və Adəmlə Həvvadan törəyib. Ərəbin əcəm üzərində və əcəmin ərəb üzərində təqvadan savayı üstünlüyü yoxdur. Bu əmrləri sizə çatdırdımmı?". Hamı "Bəli" söylədi. Peyğəmbər: "Allahım, şahid ol ki, mən onlara bu sözləri çatdırdım".
Peyğəmbər sözlərinə davam etdi: "Cahiliyyə dövründə tökülmüş bütün qanlar mənim ayağım altındadır (yəni o qanlara görə qisas və qanbahası almağı ləğv edirəm). Haqq-hesabı ləğv olunan ilk qan Adəm ibn Rəbiə ibn Haris ibn Əbdülmüttəlibin qanıdır. (Adəm ibn Rəbiə cahiliyyə dövründə Bəni-Hüzeyl qəbiləsi tərəfindən öldürülmüşdü və həmin vaxtdan bəri onun qan davası həll olunmamış qalırdı). Cahiliyyə dövründə verilən bütün sələm (faiz) pulları da mənim ayağım altındadır. Ləğv olunan ilk sələm də Abbas ibn Əbdülmüttəlibin sələmləridir. (Peyğəmbərin əmisi Abbas cahiliyyə dövründə faizə pul verirdi)". Peyğəmbər bu əmri çatdırmasının təsdiqi barədə yenə camaatdan söz aldı və Allahı şahid çağırdı.
Sonra Peyğəmbər təqvimlə bağlı tapşırıqlarını verdi, ayların sayının 12 olduğunu xatırlatdı, nəsi adətinin qadağan olunduğunu bildirdi, haram ayların adını saydı.
Daha sonra o həzrət buyurdu: "Sizə qadınlarla yaxşı davranmağı vəsiyyət edirəm. Onlar sizin üçün ən çətin işləri görürlər, özlərinin əmlakı yoxdur. Siz onları Allahın əmanəti kimi almısınız, onlarla münasibətinizi də Allahın kitabının hökmlərinə əsasən qurursunuz. Sizin onlar üzərində, onların da sizin üzərinizdə haqqı vardır. Qadınlarınızın haqqı budur ki, onları geyim və yeməklə yaxşı şəkildə təmin edəsiniz. Sizin qadınlar üzərində haqqınız budur ki, evinizə və yatağınıza başqasını gətirməsinlər, sizin xəbəriniz və icazəniz olmadan ev işlərində dəyişiklik etməsinlər. Əgər bu vəzifələri yerinə yetirməsələr, yatağınızı ayırın və onları yüngülcə tənbeh edin"". Müsəlmanlar bu sözləri eşitdiklərini təsdiq etdilər və Peyğəmbər Allahı şahid çağırdı.
Bunun ardınca Peyğəmbər qul və kənizlərlə mülayim davranmaq barədə tapşırıqlarını verdi. Daha sonra buyurdu: "Müsəlman müsəlmanın qardaşıdır; ona hiylə gəlməz, xəyanət etməz, qanını və malını özünə halal bilməz. Şeytan bu gündən etibarən ibadət məsələlərində ona itaət edəcəyinizdən ümidini üzdü. Amma ibadətdən başqa əməllərdə yenə ona tabe olmağınızdan, günahlarınızı kiçik saymağınızdan razı qaldı".
Peyğəmbər haqsız yerə başqasından intiqam və qisas almağı bir daha qadağan etdi, öz atasını inkar edən övladın lənətə layiq olduğunu vurğuladı.
Daha sonra buyurdu: "Allah mənə əmr edib ki, insanlarla Allahın vahidliyini və mənim peyğəmbərliyimi təsdiq edincəyə kimi döyüşüm. Əgər bunu təsdiq etsələr (kəlmeyi-şəhadəti söyləsələr), canlarını və mallarını toxunulmaz sayaram; yalnız cinayət etsələr cəza verərəm. Onların əsl hesabı isə Allahla olacaq". Peyğəmbər soruşdu: "Bu əmrləri sizə çatdırdımmı?". Camaat birağızdan "Bəli" dedi. Peyğəmbər buyurdu: "Allahım, şahid ol ki, mən onlara bu sözləri çatdırdım".
Xütbənin sonunda Həzrət Mühəmməd Peyğəmbər (s) buyurdu: "Məndən sonra kafir olmayın, azğınlığa düşməyin, bir-birinizə ağalıq etməyə can atmayın! Sizə iki şey vəsiyyət edirəm ki, əgər onlara sarılsanız, azğınlığa düçar olmazsınız. Bunlar Allahın kitabı (Quran) və itrətim Əhli-beytimdir".
Mənbələr
A. Əlizadə, E. Səmədov. İslam ensiklopedik lüğəti (tarix, fəlsəfə və hüquq). Bakı: AMEA Fəlsəfə və Hüquq institutu nəşri, 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC, 2016, s. 272. ISBN 5-89968-070-9.
Peyğəmbərin bəşəriyyətə son ismarıcı (Xütbənin mətni).
Avqust 04, 2021
vida, həcci, hicrətin, onuncu, ilinin, zülhiccə, ayında, məhəmməd, peyğəmbərin, məkkədən, mədinəyə, hicrət, etdikdən, sonra, məkkəyə, dönüşü, eyni, zamanda, sonuncu, həccidir, məhəmməd, peyğəmbər, cüməyə, düşən, ayın, onuncu, günündə, minlərlə, müsəlmanın, qar. Vida hecci hicretin onuncu ilinin Zulhicce ayinda Mehemmed peygemberin Mekkeden Medineye hicret etdikden sonra Mekkeye ilk donusu eyni zamanda ilk ve sonuncu heccidir Mehemmed peygember cumeye dusen bu ayin onuncu gununde minlerle muselmanin qarsisinda meshur xutbesini oxumusdur Peygember hecc merasiminin son qaydalarini bu hecc zamani yerine yetirmisdir Sonralar muselmanlar hecci bu qaydalara uygun icra etmeye baslamisdirlar Xutbenin metni RedaktePeygemberin Vida heccince oxudugu xutbe Yequbi tarixi nde daha genis formada verilib Diger kitablarda bu xutbe nisbeten muxteser sekilde revayet edilib Menim sozlerimi esiden yadinda saxlayan ve sozlerimi esitmeyenlere catdiran bendelerin uzunu Allah ag etsin Ne coxdur fiqh barede biliye malik olub ozu feqih olmayanlar ve ne coxdur fiqh barede biliye malik olub bunu ozunden daha bilikli olan sexslere oturenler Uc xasiyyet var ki muselmanin qelbi bunlardan xali olmaz emelleri Allaha xatir ixlasla yerine yetirmek haqq yolda olan hakimlere nesihet vermek ve momin cemiyyetin fikrine tabe olmaq Cunki mominlerin deveti tebligati yalniz ozlerine aid deyil onlardan sonra gelenlere de samildir Men sizinle bir daha indikine benzer bir veziyyetde gorusmeyeceyem Bilirsiniz ki bu hansi seherdir Bu hansi aydir Bu hansi gundur Camaat cavab verdi Beli bilirik Bu haram yeni bezi emellerin qadagan olundugu seherdir haram aydir ve haram gundur Peygember buyurdu Bu seher bu ay ve bu gun haram oldugu kimi Allah qanlarinizi ve mallarinizi da size haram edib yeni haqsiz yere bir birinizin qanini axitmagi ve malini menimsemeyi qadagan edib Bu emrleri size catdirdimmi Camaat biragizdan Beli dedi Peygember buyurdu Allahim sahid ol ki men onlara bu sozleri catdirdim Sonra Peygember oz xutbesini davam etdirdi Allahin emrlerine munasibetde teqvali olun Camaatin emlakini menimsemeyin Yer uzunde fitne fesad toretmeyin Her kimin yaninda emanet varsa onu sahibine qaytarsin Islamda butun insanlar beraberdirler Hami dolu qedeh kimi eynidir ve Ademle Hevvadan toreyib Erebin ecem uzerinde ve ecemin ereb uzerinde teqvadan savayi ustunluyu yoxdur Bu emrleri size catdirdimmi Hami Beli soyledi Peygember Allahim sahid ol ki men onlara bu sozleri catdirdim Peygember sozlerine davam etdi Cahiliyye dovrunde tokulmus butun qanlar menim ayagim altindadir yeni o qanlara gore qisas ve qanbahasi almagi legv edirem Haqq hesabi legv olunan ilk qan Adem ibn Rebie ibn Haris ibn Ebdulmuttelibin qanidir Adem ibn Rebie cahiliyye dovrunde Beni Huzeyl qebilesi terefinden oldurulmusdu ve hemin vaxtdan beri onun qan davasi hell olunmamis qalirdi Cahiliyye dovrunde verilen butun selem faiz pullari da menim ayagim altindadir Legv olunan ilk selem de Abbas ibn Ebdulmuttelibin selemleridir Peygemberin emisi Abbas cahiliyye dovrunde faize pul verirdi Peygember bu emri catdirmasinin tesdiqi barede yene camaatdan soz aldi ve Allahi sahid cagirdi Sonra Peygember teqvimle bagli tapsiriqlarini verdi aylarin sayinin 12 oldugunu xatirlatdi nesi adetinin qadagan olundugunu bildirdi haram aylarin adini saydi Daha sonra o hezret buyurdu Size qadinlarla yaxsi davranmagi vesiyyet edirem Onlar sizin ucun en cetin isleri gorurler ozlerinin emlaki yoxdur Siz onlari Allahin emaneti kimi almisiniz onlarla munasibetinizi de Allahin kitabinin hokmlerine esasen qurursunuz Sizin onlar uzerinde onlarin da sizin uzerinizde haqqi vardir Qadinlarinizin haqqi budur ki onlari geyim ve yemekle yaxsi sekilde temin edesiniz Sizin qadinlar uzerinde haqqiniz budur ki evinize ve yataginiza basqasini getirmesinler sizin xeberiniz ve icazeniz olmadan ev islerinde deyisiklik etmesinler Eger bu vezifeleri yerine yetirmeseler yataginizi ayirin ve onlari yungulce tenbeh edin Muselmanlar bu sozleri esitdiklerini tesdiq etdiler ve Peygember Allahi sahid cagirdi Bunun ardinca Peygember qul ve kenizlerle mulayim davranmaq barede tapsiriqlarini verdi Daha sonra buyurdu Muselman muselmanin qardasidir ona hiyle gelmez xeyanet etmez qanini ve malini ozune halal bilmez Seytan bu gunden etibaren ibadet meselelerinde ona itaet edeceyinizden umidini uzdu Amma ibadetden basqa emellerde yene ona tabe olmaginizdan gunahlarinizi kicik saymaginizdan razi qaldi Peygember haqsiz yere basqasindan intiqam ve qisas almagi bir daha qadagan etdi oz atasini inkar eden ovladin lenete layiq oldugunu vurguladi Daha sonra buyurdu Allah mene emr edib ki insanlarla Allahin vahidliyini ve menim peygemberliyimi tesdiq edinceye kimi doyusum Eger bunu tesdiq etseler kelmeyi sehadeti soyleseler canlarini ve mallarini toxunulmaz sayaram yalniz cinayet etseler ceza vererem Onlarin esl hesabi ise Allahla olacaq Peygember sorusdu Bu emrleri size catdirdimmi Camaat biragizdan Beli dedi Peygember buyurdu Allahim sahid ol ki men onlara bu sozleri catdirdim Xutbenin sonunda Hezret Muhemmed Peygember s buyurdu Menden sonra kafir olmayin azginliga dusmeyin bir birinize agaliq etmeye can atmayin Size iki sey vesiyyet edirem ki eger onlara sarilsaniz azginliga ducar olmazsiniz Bunlar Allahin kitabi Quran ve itretim Ehli beytimdir Menbeler RedakteA Elizade E Semedov Islam ensiklopedik lugeti tarix felsefe ve huquq Baki AMEA Felsefe ve Huquq institutu nesri 3 sayli Baki Metbeesi ASC 2016 s 272 ISBN 5 89968 070 9 Peygemberin beseriyyete son ismarici Xutbenin metni Menbe https az wikipedia org w index php title Vida hecci amp oldid 5112976, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
