fbpx
Wikipedia

Rəhim Hüseynov (seleksiyaçı)

Rəhim Məşədi Allahverdi oğlu Hüseynov (23.12.1914-25.05.1971) — görkəmli ipəkçi alim və seleksiyaçı, Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, SSRİ Dövlət mükafatı laureatı, biologiya elmləri doktoru, professor.

Həyatı

Rəhim Məşədi Allahverdi oğlu Hüseynov 1914-cü ildə qədim Gəncənin Zərrabi məhəlləsində anadan olmuşdur. Atası Məşədi Allahverdi Kərbəlayi Hüseyn oğlunun (1855-1929) Gəncədə dabbaqxanası olmuş, İran, GürcüstanTürkiyədə dabbaqlıq ticarəti ilə məşğul olmuşdur. Rəhim Hüseynov 1936-cı ildə Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutunun ipəkçilik şöbəsini bitirdikdən sonra Tiflis şəhərində ipəkçilik üzrə dövrün ən sanballı elm ocağı olan Zaqafqaziya İpəkçilik İnstitutunun aspiranturasına daxil olmuş və biologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almışdır. 1951-ci ildən ömrününü sonuna qədər ixtisası üzrə rəhbər vəzifələrdə işləmişdir. Rəhim Məşədi Allahverdi oğlu Hüseynov 1971-ci ildə 57 yaşında vəfat etmişdir.

Elmi fəaliyyəti

1939-cu ildə “Tut ipəkqurdunda inbridinq çoxaldılması” mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək biologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almış və Azərbaycan ipəkçilik stansiyasında elmi fəaliyyətə başlamışdır. Lakin Böyük Vətən müharibəsinin odlu-alovlu illəri hamı kimi bu gənc alimə də elmi yaradıcılığını davam etdirməyə mane olmuşdur. SSRİ Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi Rəhim Hüseynovu hərbi xidmətdən qayıtdıqdan sonra doğma kollektivə, indiki İpəkçilik İnstitutuna göndərmişdir. Rəhim Hüseynov seleksiya elminin banilərindən biri, akademik H.İ.Vavilovun “Seleksiya insan iradəsilə nizamlanan təkamüldür” tezisini tut ipəkqurdu üzərində birinci olaraq sübuta yetirmişdir. Səmərəli elmi axtarışları və onlardan alınan nəticələr əsasında Rəhim Hüseynov 1962-ci ildən Azərbaycan ipəkçiliyində seleksiya və damazlıq işləri mövzusunda müvəffəqiyyətlə dissertasiya müdafiə edərək, respublikamızda ipəkçilik sahəsində ilk biologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsinə layiq görülmüş və Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilmişdir.Rəhim Hüseynov bütün elmi fəaliyyətini Azərbaycanda ipəkçiliyin seleksiyası və damazlıq işləri problemlərinin həllinə həsr etmiş və dünya miqyasında tanınmış alim olmuşdur. O, dəfələrlə Yaponiyaya, Çinə, Belçikaya, Fransaya, Hindistana və başqa ölkələrə dəvət olunmuş, bu ölkələrin seleksiyaçı alimləri ilə sıx əməkdaşlıq etmişdir. Keçmiş Sovet respublikalarında əvvəllər damazlıq ipəkqurdlarının yetişdirilməsinə 4 il vaxt sərf edildiyi halda, professor Rəhim Hüseynovun işləyib hazırladığı təlimat bunu 2 ilədək qısaltmış və bu təlimat bütün SSRİ-də tətbiq edilmişdir. Bu isə ölkəyə milyon manatlarla qazanc əldə etməyə imkan yaratmışdır. Respublikamızda ipəkçiliyin sürətli inkişafı Rəhim Hüseynovun apardığı böyük seleksiya işlərinin nəticələri ilə bağlıdır. Alim seleksiya və damazlıq işlərini daha da genişləndirərək yüksək ipəkliliyi ilə fərqlənən “Azərbaycan”, yüksək məhsuldarlığı ilə seçilən “Azad”, qurd dövründə cinsiyyətinə görə nişanlanmış “Zərif”, istiliyə dözümlü “Aran” və “Şirvan”, yüksək ipək çıxımına görə fərqlənən “Gəncə-1”, “Gəncə-2”, “Gəncə-3” və s. cinsləri yaratmışdır. Rəhim Hüseynov ipəkçiliyin seleksiya və damazlıq işlərinə dair 60-dan artıq elmi əsərin müəllifidir. Alimin bir sıra əsəri Çin, Yaponiya və Hindistanda nəşr olunmuşdur.

Sovetlər Birliyi dövründə Azərbaycan ipəkçiliyində tut ipəkqurdlarının planlı seleksiyası işlərinə ilk dəfə Rəhim Hüseynov tərəfindən başlanmışdır. Başladığı həmin tədqiqatları ildən-ilə dərinləşdirərək parlaq elmi nailiyyətlər əldə etmişdir. Ötən əsrin 50-60-cı illərində respublikamızda geniş yayılmış yüksək məhsul verən tut ipəkqurdu cinsləri və hibridləri onun səmərəli elmi tədqiqatlarının məhsulu olmuşdur. Elmdə böyük uğurlar qazanmış, qəlbi daima Azərbaycanın çiçəklənməsinə köklənmiş bu insanın yaratmış olduğu yüksək məhsuldar “Azərbaycan” cinsi 1950-ci ildə SSRİ Dövlət mükafatına layiq görülmüşdür. O dövrdə rayonlaşmış ən yaxşı cinslərin baramalarında ipəklilik 17-18 faiz olduğu halda, “Azərbaycan” cinsində bu göstərici 23,8 faizə çatdırılmışdır. Dövrü üçün bu ipəklilik seleksiya elminin ən yüksək nailiyyətlərindən biri, seleksiyaçının isə yaradıcılıq qabiliyyətinin sübutu kimi qiymətləndirilmişdir.

Görkəmli alimin rəhbərliyi altında 9 nəfər elmlər namizədi yetişmişdir.

Hazırda Elmi-Tədqiqat İpəkçilik İnstitutu Rəhim Hüseynovun adını daşıyır. Gəncə şəhərində onun doğulub yaşadığı evin qarşısında barelyefi asılmış və şəhərin küçələrindən birinə onun adı verilmişdir.

Təşkilati fəaliyyəti

Rəhim Hüseynov 1951-ci ildə Azərbaycan Elmi-Tədqiqat İpəkçilik Stansiyasının direktoru, sonra isə Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutunun İpəkçilik kafedrasının müdiri işləmişdir. 1969-cu ildə yenidən Elmi-Tədqiqat İpəkçilik İnstitutuna direktor göndərilmiş, daha sonra bir müddət Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirinin birinci müavini işləmişdir. Professor Rəhim Hüseynov 2 dəfə respublika Ali Sovetinə deputat seçilmiş, Azərbaycan KP XX və XXII qurultaylarının nümayəndəsi olmuş, şəhər partiya komitəsinin üzvü, şəhər sovetinin deputatı, “Bilik” cəmiyyəti indiki Gəncə şəhər idarə heyətinin sədri, Futbol Federasiyasının sədri, Respublika Sülhü Müdafiə Komitəsinin üzvü kimi ictimai işlərdə səmərəli fəaliyyət göstərmişdir.

Hərbi xidməti

Rəhim Hüseynov müharibənin ilk günlərindən Sovet ordusu sıralarında müharibəyə yollanmış, 2-ci Ukrayna cəbhəsində döyüşmüş, əks-kəşfiyyatçı olmuşdur. Professor Rəhim Hüseynovun 1941-1945-ci illərdə Böyük Vətən müharibəsindəki şücaəti, əməyi və elmi fəaliyyəti yüksək qiymətləndirilmişdir. Müxtəlif orden, medal və fəxri fərmanlarla təltif edilmişdir.

Mükafatları

R.Hüseynovun yaratdığı yüksək məhsuldarlığı ilə seçilən “Azərbaycan” ipək qurdu cinsi 1950-ci ildə Stalin mükafatına layiq görülmüşdür. O, Lenin ordeni, “Qızıl ulduz”, “Şərəf nişanı” ordenlərinə, bir sıra medallara və Azərbaycan SSR Ali Sovetinin fəxri fərmanlarına, SSRİ XTNS-nın qızıl medalına, Miçurin və Paster medallarına layiq görülmüşdür.

İstinadlar

  1. Görkəmli ipəkçi-seleksiyaçı alim//"Baytarlıq" jurnalı, 2010, №10, s. 5-7.
  2. İpəkçilər hər zaman onu fəxrlə anırlar

rəhim, hüseynov, seleksiyaçı, vikipediyada, soyadlı, digər, şəxslər, haqqında, məqalələr, rəhim, hüseynov, rəhim, məşədi, allahverdi, oğlu, hüseynov, 1914, 1971, görkəmli, ipəkçi, alim, seleksiyaçı, azərbaycan, elmlər, akademiyasının, müxbir, üzvü, ssri, dövlə. Vikipediyada bu ad soyadli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Rehim Huseynov Rehim Mesedi Allahverdi oglu Huseynov 23 12 1914 25 05 1971 gorkemli ipekci alim ve seleksiyaci Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu SSRI Dovlet mukafati laureati biologiya elmleri doktoru professor 1 Mundericat 1 Heyati 2 Elmi fealiyyeti 3 Teskilati fealiyyeti 4 Herbi xidmeti 5 Mukafatlari 6 2 IstinadlarHeyati RedakteRehim Mesedi Allahverdi oglu Huseynov 1914 cu ilde qedim Gencenin Zerrabi mehellesinde anadan olmusdur Atasi Mesedi Allahverdi Kerbelayi Huseyn oglunun 1855 1929 Gencede dabbaqxanasi olmus Iran Gurcustan ve Turkiyede dabbaqliq ticareti ile mesgul olmusdur Rehim Huseynov 1936 ci ilde Azerbaycan Kend Teserrufati Institutunun ipekcilik sobesini bitirdikden sonra Tiflis seherinde ipekcilik uzre dovrun en sanballi elm ocagi olan Zaqafqaziya Ipekcilik Institutunun aspiranturasina daxil olmus ve biologiya elmleri namizedi alimlik derecesi almisdir 1951 ci ilden omrununu sonuna qeder ixtisasi uzre rehber vezifelerde islemisdir Rehim Mesedi Allahverdi oglu Huseynov 1971 ci ilde 57 yasinda vefat etmisdir 1 2 Elmi fealiyyeti Redakte1939 cu ilde Tut ipekqurdunda inbridinq coxaldilmasi movzusunda dissertasiya mudafie ederek biologiya elmleri namizedi alimlik derecesi almis ve Azerbaycan ipekcilik stansiyasinda elmi fealiyyete baslamisdir Lakin Boyuk Veten muharibesinin odlu alovlu illeri hami kimi bu genc alime de elmi yaradiciligini davam etdirmeye mane olmusdur SSRI Kend Teserrufati Nazirliyi Rehim Huseynovu herbi xidmetden qayitdiqdan sonra dogma kollektive indiki Ipekcilik Institutuna gondermisdir Rehim Huseynov seleksiya elminin banilerinden biri akademik H I Vavilovun Seleksiya insan iradesile nizamlanan tekamuldur tezisini tut ipekqurdu uzerinde birinci olaraq subuta yetirmisdir Semereli elmi axtarislari ve onlardan alinan neticeler esasinda Rehim Huseynov 1962 ci ilden Azerbaycan ipekciliyinde seleksiya ve damazliq isleri movzusunda muveffeqiyyetle dissertasiya mudafie ederek respublikamizda ipekcilik sahesinde ilk biologiya elmleri doktoru alimlik derecesine layiq gorulmus ve Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu secilmisdir Rehim Huseynov butun elmi fealiyyetini Azerbaycanda ipekciliyin seleksiyasi ve damazliq isleri problemlerinin helline hesr etmis ve dunya miqyasinda taninmis alim olmusdur O defelerle Yaponiyaya Cine Belcikaya Fransaya Hindistana ve basqa olkelere devet olunmus bu olkelerin seleksiyaci alimleri ile six emekdasliq etmisdir Kecmis Sovet respublikalarinda evveller damazliq ipekqurdlarinin yetisdirilmesine 4 il vaxt serf edildiyi halda professor Rehim Huseynovun isleyib hazirladigi telimat bunu 2 iledek qisaltmis ve bu telimat butun SSRI de tetbiq edilmisdir Bu ise olkeye milyon manatlarla qazanc elde etmeye imkan yaratmisdir Respublikamizda ipekciliyin suretli inkisafi Rehim Huseynovun apardigi boyuk seleksiya islerinin neticeleri ile baglidir Alim seleksiya ve damazliq islerini daha da genislendirerek yuksek ipekliliyi ile ferqlenen Azerbaycan yuksek mehsuldarligi ile secilen Azad qurd dovrunde cinsiyyetine gore nisanlanmis Zerif istiliye dozumlu Aran ve Sirvan yuksek ipek ciximina gore ferqlenen Gence 1 Gence 2 Gence 3 ve s cinsleri yaratmisdir Rehim Huseynov ipekciliyin seleksiya ve damazliq islerine dair 60 dan artiq elmi eserin muellifidir Alimin bir sira eseri Cin Yaponiya ve Hindistanda nesr olunmusdur 2 Sovetler Birliyi dovrunde Azerbaycan ipekciliyinde tut ipekqurdlarinin planli seleksiyasi islerine ilk defe Rehim Huseynov terefinden baslanmisdir Basladigi hemin tedqiqatlari ilden ile derinlesdirerek parlaq elmi nailiyyetler elde etmisdir Oten esrin 50 60 ci illerinde respublikamizda genis yayilmis yuksek mehsul veren tut ipekqurdu cinsleri ve hibridleri onun semereli elmi tedqiqatlarinin mehsulu olmusdur Elmde boyuk ugurlar qazanmis qelbi daima Azerbaycanin ciceklenmesine koklenmis bu insanin yaratmis oldugu yuksek mehsuldar Azerbaycan cinsi 1950 ci ilde SSRI Dovlet mukafatina layiq gorulmusdur O dovrde rayonlasmis en yaxsi cinslerin baramalarinda ipeklilik 17 18 faiz oldugu halda Azerbaycan cinsinde bu gosterici 23 8 faize catdirilmisdir Dovru ucun bu ipeklilik seleksiya elminin en yuksek nailiyyetlerinden biri seleksiyacinin ise yaradiciliq qabiliyyetinin subutu kimi qiymetlendirilmisdir 2 Gorkemli alimin rehberliyi altinda 9 nefer elmler namizedi yetismisdir Hazirda Elmi Tedqiqat Ipekcilik Institutu Rehim Huseynovun adini dasiyir Gence seherinde onun dogulub yasadigi evin qarsisinda barelyefi asilmis ve seherin kucelerinden birine onun adi verilmisdir 1 Teskilati fealiyyeti RedakteRehim Huseynov 1951 ci ilde Azerbaycan Elmi Tedqiqat Ipekcilik Stansiyasinin direktoru sonra ise Azerbaycan Kend Teserrufati Institutunun Ipekcilik kafedrasinin mudiri islemisdir 1969 cu ilde yeniden Elmi Tedqiqat Ipekcilik Institutuna direktor gonderilmis daha sonra bir muddet Azerbaycan Respublikasi Kend Teserrufati Nazirinin birinci muavini islemisdir Professor Rehim Huseynov 2 defe respublika Ali Sovetine deputat secilmis Azerbaycan KP XX ve XXII qurultaylarinin numayendesi olmus seher partiya komitesinin uzvu seher sovetinin deputati Bilik cemiyyeti indiki Gence seher idare heyetinin sedri Futbol Federasiyasinin sedri Respublika Sulhu Mudafie Komitesinin uzvu kimi ictimai islerde semereli fealiyyet gostermisdir 1 Herbi xidmeti RedakteRehim Huseynov muharibenin ilk gunlerinden Sovet ordusu siralarinda muharibeye yollanmis 2 ci Ukrayna cebhesinde doyusmus eks kesfiyyatci olmusdur Professor Rehim Huseynovun 1941 1945 ci illerde Boyuk Veten muharibesindeki sucaeti emeyi ve elmi fealiyyeti yuksek qiymetlendirilmisdir Muxtelif orden medal ve fexri fermanlarla teltif edilmisdir 1 2 Mukafatlari RedakteR Huseynovun yaratdigi yuksek mehsuldarligi ile secilen Azerbaycan ipek qurdu cinsi 1950 ci ilde Stalin mukafatina layiq gorulmusdur O Lenin ordeni Qizil ulduz Seref nisani ordenlerine bir sira medallara ve Azerbaycan SSR Ali Sovetinin fexri fermanlarina SSRI XTNS nin qizil medalina Micurin ve Paster medallarina layiq gorulmusdur 1 2 2 Istinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 Gorkemli ipekci seleksiyaci alim Baytarliq jurnali 2010 10 s 5 7 1 2 3 4 5 6 Ipekciler her zaman onu fexrle anirlarMenbe https az wikipedia org w index php title Rehim Huseynov seleksiyaci amp oldid 5701616, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.