Qudermes (çeç.Гуьмсе) - Rusiyanın subyekti olan Çeçenistan respublikasında yerləşən Qudermeski rayonunun şəhər mərkəzi. Şəhər respublika əhəmiyyətlidir, lakin şəhər dairəsi statusuna malik deyil.
Şəhər Belka və Calka çaylarının Sunja çayında birləşdiyi yerdə, Qudermeski silsiləsinin ətəyində, Qroznı şəhərindən 30 km şərqdə və Xasavyurtdan 40 km qərbdə yerləşir.
Bura Şimali Qafqazda vacib nəqliyyat mərkəzidir. Şimali Qafqaz Dəmiryolu qovşağı (Həştərxan, Rostov-Donu, Mozdok və Mahaçqala yolları) və R-217 "Qafqaz" federal magistral yolu şəhərdən keçir.
İqlimi
Qudermesin iqlimi mülayim kontinentaldır. Qış qısa və yağıntısız, yay uzun və isti keçir.
S.Ş.Hacıyevaya görə, qumuqlar Qudermes bölgəsini "Quntimes" - "Quenler döyüş gün-tiymes ..." adlandırırlar. Onun fikrincə, sözü iki yolla tərcümə etmək olar - kölgəli yer və ya Quntimes çayının vadisi. E. Pospelovun "Dünyanın coğrafi adları: Toponimik lüğət" əsərinə görə, Qudermes adı "odadavamlı" mənasını verən türk sözüdür. Başqa bir versiyaya görə, Qudermes köhnə çeçen sözüdür və "təpədəki günəş" kimi tərcümə olunur..
Tarixi
Qudermesin girişi
Rəvayətə görə, Qudermes XVII əsrin əvvəllərində Çartala (müasir Gürcüstan) və Qordala yüksək dağlarından gələn mühacirlər tərəfindən qurulmuşdur. Çartala və Qordalaılar Qums çayı yaxınlığındakı düzənlik ərazilərə enərək burada Qums kəndi qurdular. İlk Qudermes evləri bugünkü "Aul" məscidinin ərazisindəki tikildi. Böyük Rusiya Ensiklopediyasına görə, 18-ci əsrin ortalarında çeçen Qumse (çeçen dilində Qudermes şəhərinin adı) kəndi yerində qurulmuşdur..
Qums çayı boyunca, müasir şəhərin şimal-qərb hissəsində, 1770-ci ildə qurulan Kaxanovskaya kəndi var idi. 1837-ci ildə burada Umaxan-Yurt hərbi istehkamı təsis edildi. Və 1857-ci ilin dekabrında Qumse və Qertme kəndləri dağıldıqdan sonra General Mişenkonun qüvvələri tərəfindən bu yaşayış məntəqələrinin bəzi sakinləri Koxanovskayaya (Umaxan-Yurt) məcburi şəkildə köçürüldü.
Qudermesin sürətli inkişafı 1893-cü ildə, Qumse kəndi yaxınlığında Vladikavkaz dəmir yolunun Beslan - Petrov filialının (qatar anbarı, dəmir yolu dönüş dairəsi, emalatxanalar, stansiya) istifadəyə verilməsi ilə başladı, bu da kəndin şəhərə çevrilməsində təkan rolunu oynamışdır.
1929-cu il yanvarın 14-də Qudermes kəndi (artıq aul deyil) işçi kəndinə çevrildi, sonralar isə Kalinin kəndi adını aldı.
5 aprel1941-ci ildə RSFSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin fərmanı ilə Kalinin kəndi, Kunduxova kəndi və Qumse kəndi Qudermes şəhərində birləşdirildi..
1 fevral1963-cü ildə RSFSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin Fərmanı ilə Qudermes şəhəri respublika tabeliyindəki şəhər kimi təsnif edildi.
Əhalisi
Əhalinin sayı
Əhalinin sayı:
İllər
1931
1939
1959
1967
1970
1979
1989
1992
1996
3300
10 737
18 553
29 000
32 445
34 012
38 089
39 700
30 800
İllər
2002
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
33 756
36 400
39 000
40 100
41 200
42 605
45 631
45 600
47 690
İllər
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
49 029
50 009
51 215
52 407
51 776
52 908
53 957
Milli tərkibi
2010-cu ilin statistikasına görə Qudermes şəhərinin milli tərkibi aşağıdakı kimidir:
Указ Президента Чеченской Республики «Об утверждении реестра административно-территориальных единиц Чеченской Республики» от 11 августа 2010 года N 167 (с изменениями на: 11.03.2016)
Закон «Об административно-территориальном устройстве Чеченской Республики»
ФГБУ «Северо-Кавказское управление по гидрометеорологии и мониторингу окружающей среды».
Рассказ кумыка о кумыках. Шихалиев Девлетмурза Магомедович (1811 / 1880) с. 45
Поспелов Е. М. Географические названия мира: Топонимический словарь. — М.: АСТ, 2001.
"Город Гудермес". Это Кавказ. 2018-07-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-05-19. (#parameter_ignored_suggest)
↑ Борхаджиев Х. Воистину Гудермес — город чудес // Гумс: газета. — 2010. — 5 мая.
Юрий Сергеевич Осипов Большая Российская энциклопедия, 2007
АТД ЧИАССР
"Россия / Rossija". pop-stat.mashke.org (ingilis). January 11, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: October 1, 2019.
"Том 1. Численность и размещение населения". www.gks.ru (rus). Федеральная служба государственной статистики. September 11, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: October 1, 2019.
"ЧИСЛЕННОСТЬ НАСЕЛЕНИЯ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ". www.gks.ru (rus). Федеральная служба государственной статистики. January 1, 2012. May 13, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: October 1, 2019.
"ЧИСЛЕННОСТЬ НАСЕЛЕНИЯ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ". www.gks.ru (rus). Федеральная служба государственной статистики. January 1, 2013. May 13, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: October 1, 2019.
. 2015-09-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-07.
"Гудермесский филиал Института финансов и права".
В Гудермесе в память об Ахмате Кадырове откроется музей. Мир. Статьи www.newsinfo.ru
Новости[ölü keçid]
В чеченском Гудермесе открылся зимний аквапарк с мужской и женской зоной. Новости[ölü keçid]
Avqust 01, 2021
qudermes, çeç, Гуьмсе, rusiyanın, subyekti, olan, çeçenistan, respublikasında, yerləşən, rayonunun, şəhər, mərkəzi, şəhər, respublika, əhəmiyyətlidir, lakin, şəhər, dairəsi, statusuna, malik, deyil, şəhərçeç, Гуьмсе43, ölkə, rusiya, rusiyarespublika, çeçenista. Qudermes cec Gumse Rusiyanin subyekti olan Cecenistan respublikasinda yerlesen Qudermeski rayonunun seher merkezi Seher respublika ehemiyyetlidir lakin seher dairesi statusuna malik deyil 1 2 SeherQudermescec Gumse43 21 19 sm e 46 05 57 s u Olke Rusiya RusiyaRespublika CecenistanRayon QudermeskiMer Saliyev Ramazan MavletovicTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 17 ci esrYasayis menteqesi statuslu 1941Sahesi 33 89 km Merkezin hundurluyu 55 mIqlimi mulayimSaat qursagi UTC 3EhalisiEhalisi 53 957 nefer 2019 Sixligi 1592 12 nef km Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 7 87152Poct indeksi 366200gudermes1 ru rus Qudermes Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Cografiyasi 1 1 Iqlimi 2 Etimologiya 3 Tarixi 4 Ehalisi 4 1 Ehalinin sayi 4 2 Milli terkibi 5 Sosyal ehemiyyetli yerleri 5 1 Tehsil ocaqlari 5 2 Medeniyyet ve eylence merkezleri 6 Meshur sexsler 7 Hemcinin bax 8 IstinadlarCografiyasi RedakteSeher Belka ve Calka caylarinin Sunja cayinda birlesdiyi yerde Qudermeski silsilesinin eteyinde Qrozni seherinden 30 km serqde ve Xasavyurtdan 40 km qerbde yerlesir Bura Simali Qafqazda vacib neqliyyat merkezidir Simali Qafqaz Demiryolu qovsagi Hesterxan Rostov Donu Mozdok ve Mahacqala yollari ve R 217 Qafqaz federal magistral yolu seherden kecir Iqlimi Redakte Qudermesin iqlimi mulayim kontinentaldir Qis qisa ve yagintisiz yay uzun ve isti kecir 3 Qudermes seheri 1981 2010 iqlimiGosterici Yan Fev Mar Apr May Iyn Iyl Avq Sen Okt Noy Dek IlOrta temperatur C 0 9 0 4 4 8 11 5 16 7 21 9 24 9 24 3 19 2 12 1 5 3 0 2 11 6Yaginti normasi mm 29 27 29 33 62 61 48 37 47 40 41 32 486Menbe FGBU VNIIGMI MCD Etimologiya RedakteS S Haciyevaya gore qumuqlar Qudermes bolgesini Quntimes Quenler doyus gun tiymes adlandirirlar Onun fikrince sozu iki yolla tercume etmek olar kolgeli yer ve ya Quntimes cayinin vadisi 4 E Pospelovun Dunyanin cografi adlari Toponimik luget eserine gore Qudermes adi odadavamli menasini veren turk sozudur 5 Basqa bir versiyaya gore Qudermes kohne cecen sozudur ve tepedeki gunes kimi tercume olunur 6 Tarixi Redakte Qudermesin girisi Revayete gore Qudermes XVII esrin evvellerinde Cartala muasir Gurcustan ve Qordala yuksek daglarindan gelen muhacirler terefinden qurulmusdur Cartala ve Qordalailar Qums cayi yaxinligindaki duzenlik erazilere enerek burada Qums kendi qurdular Ilk Qudermes evleri bugunku Aul mescidinin erazisindeki tikildi 7 Boyuk Rusiya Ensiklopediyasina gore 18 ci esrin ortalarinda cecen Qumse cecen dilinde Qudermes seherinin adi kendi yerinde qurulmusdur 8 Qums cayi boyunca muasir seherin simal qerb hissesinde 1770 ci ilde qurulan Kaxanovskaya kendi var idi 1837 ci ilde burada Umaxan Yurt herbi istehkami tesis edildi Ve 1857 ci ilin dekabrinda Qumse ve Qertme kendleri dagildiqdan sonra General Misenkonun quvveleri terefinden bu yasayis menteqelerinin bezi sakinleri Koxanovskayaya Umaxan Yurt mecburi sekilde kocuruldu Qudermesin suretli inkisafi 1893 cu ilde Qumse kendi yaxinliginda Vladikavkaz demir yolunun Beslan Petrov filialinin qatar anbari demir yolu donus dairesi emalatxanalar stansiya istifadeye verilmesi ile basladi bu da kendin sehere cevrilmesinde tekan rolunu oynamisdir 1929 cu il yanvarin 14 de Qudermes kendi artiq aul deyil isci kendine cevrildi sonralar ise Kalinin kendi adini aldi 5 aprel 1941 ci ilde RSFSR Ali Sovetinin Reyaset Heyetinin fermani ile Kalinin kendi Kunduxova kendi ve Qumse kendi Qudermes seherinde birlesdirildi 7 9 1 fevral 1963 cu ilde RSFSR Ali Sovetinin Reyaset Heyetinin Fermani ile Qudermes seheri respublika tabeliyindeki seher kimi tesnif edildi Ehalisi RedakteEhalinin sayi Redakte Ehalinin sayi 10 11 12 13 Iller 1931 1939 1959 1967 1970 1979 1989 1992 19963300 10 737 18 553 29 000 32 445 34 012 38 089 39 700 30 800Iller 2002 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 201233 756 36 400 39 000 40 100 41 200 42 605 45 631 45 600 47 690Iller 2013 2014 2015 2016 2017 2018 201949 029 50 009 51 215 52 407 51 776 52 908 53 957Milli terkibi Redakte 2010 cu ilin statistikasina gore Qudermes seherinin milli terkibi asagidaki kimidir 14 Millet Sayi nef Umumi ehaliicerisindeki nisbeti cecenler 43 504 95 34 ruslar 998 2 19 qumuqlar 436 0 96 digerler 610 1 34 bilinmeyenler 83 0 18 cemi 45 631 100 00 Sosyal ehemiyyetli yerleri RedakteTehsil ocaqlari Redakte 7 mektebeqeder tehsil muessisesi 12 orta tehsil muessisesi Maliyye ve Huquq Universitetinin Qudermes filliali 15 Qudermes Muellimler Kolleci Qudermes Demiryol Kolleci Cecen Tibb Kollecinin Qudermes filiali Medeniyyet ve eylence merkezleri Redakte Usaq yaradiciliq evi Cecenistan Respublikasinin birinci prezidenti Ramzan Kadirov adina muzey 16 Ferris tekeri olan park 17 Qis akvaparki 18 Meshur sexsler RedakteCebrayil Yamadayev Cecenistan herbi komandiri Ruslan Yamadayev Cecen komandir siyasetciHemcinin bax RedakteDiqora AlagirIstinadlar Redakte Ukaz Prezidenta Chechenskoj Respubliki Ob utverzhdenii reestra administrativno territorialnyh edinic Chechenskoj Respubliki ot 11 avgusta 2010 goda N 167 s izmeneniyami na 11 03 2016 Zakon Ob administrativno territorialnom ustrojstve Chechenskoj Respubliki FGBU Severo Kavkazskoe upravlenie po gidrometeorologii i monitoringu okruzhayushej sredy Rasskaz kumyka o kumykah Shihaliev Devletmurza Magomedovich 1811 1880 s 45 Pospelov E M Geograficheskie nazvaniya mira Toponimicheskij slovar M AST 2001 Gorod Gudermes Eto Kavkaz 2018 07 06 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 05 19 parameter ignored suggest 1 2 Borhadzhiev H Voistinu Gudermes gorod chudes Gums gazeta 2010 5 maya Yurij Sergeevich Osipov Bolshaya Rossijskaya enciklopediya 2007 ATD ChIASSR Rossiya Rossija pop stat mashke org ingilis January 11 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi October 1 2019 Tom 1 Chislennost i razmeshenie naseleniya www gks ru rus Federalnaya sluzhba gosudarstvennoj statistiki September 11 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi October 1 2019 ChISLENNOST NASELENIYa ROSSIJSKOJ FEDERACII www gks ru rus Federalnaya sluzhba gosudarstvennoj statistiki January 1 2012 May 13 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi October 1 2019 ChISLENNOST NASELENIYa ROSSIJSKOJ FEDERACII www gks ru rus Federalnaya sluzhba gosudarstvennoj statistiki January 1 2013 May 13 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi October 1 2019 Tom 4 kniga 1 Nacionalnyj sostav i vladenie yazykami grazhdanstvo tablica 1 Nacionalnyj sostav naseleniya Chechni po gorodskim okrugam municipalnym rajonam gorodskim naselyonnym punktam selskim naselyonnym punktam s chislennostyu naseleniya 3000 chelovek i bolee 2015 09 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 07 Gudermesskij filial Instituta finansov i prava V Gudermese v pamyat ob Ahmate Kadyrove otkroetsya muzej Mir Stati www newsinfo ru Novosti olu kecid V chechenskom Gudermese otkrylsya zimnij akvapark s muzhskoj i zhenskoj zonoj Novosti olu kecid Menbe https az wikipedia org w index php title Qudermes amp oldid 5949835, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}
