fbpx
Wikipedia

Alagir

Alagir (oset. Алагир deyilişi) - Rusiyanın subyekti olan Şimali Osetiya respublikasında yerləşən Alagirski rayonunun şəhər mərkəzi.

Şəhər
Alagir
oset. Алагир
48°02′30″ şm. e. 44°12′38″ ş. u.
Ölkə  Rusiya
Respublika Şimali Osetiya
Rayon Alagirski
Mer Tolparov Eduard Vladimiroviç
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub 1850
Yaşayış məntəqəsi statuslu 1938
Sahəsi 26.76 km²
Mərkəzin hündürlüyü 611 m
İqlimi mülayim
Saat qurşağı UTC+3
Əhalisi
Əhalisi 20.013 nəfər (2019)
Sıxlığı 748,47 nəf./km²
Rəsmi dili osetincə, rusca
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu +7 86731
Poçt indeksi 363240
Xəritəni göstər/gizlə
Alagir
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası

Vladiqafqazın 55 km qərbində yerləşən Alagir şəhərinin şərqindən Ardon, qərbindən Tsraudon çayları axır. Osetiya maili düzənliyində, Alagir dərəsinin girişində qurulan şəhərin sahəsi təxminən 27 km²-dır.

Alagirin ətəklərin sulfid-sulfat-maqnezium-kalsium sularıyla zəngin Tamisk balneoloji kurortu var.

Etimologiyası

Şəhərin adı osetin dilindəki "Ullaq İr" (Ullaq - yuxarı, İr - Osetiyanın milli adı) söz birləşməsindən əmələ gəlib, Yuxarı Osetiya mənasını verir.

Tarixi

 
19-cu əsrin sonu, Alagir

1824-cü ildə (bəzi mənbələrə görə - 1781) müasir Alagir ərazisində daha sonra Alagirlə birləşək olan Saluqardan kəndi quruldu.

1850-ci ildə Ardon çayının sağ sahilində 1897-ci ilə qədər fəaliyyət göstərən gümüş qurğuşun zavodu tikildi. 1863-cü ildə kəndin adı Qornaya olaraq dəyişdirildi.

19-cu əsrin sonlarına gəldikdə Alagir Vladiqafqaz bölgəsinin Terek mahalında bir yaşayış yeri idi. Tolmaçova görə bu dövrdə burada 1975 nəfər yerli sakin, 736 nəfər imeretiyalı, 949 nəfər osetiyalı yaşayırdı.

20-ci əsrin əvvəlindəki məlumatlara görə Alagir qəsəbəsi Terek mahalının bir hissəsi olaraq siyahıya alındı. Əsasən, rus, pravoslav olan 3183 sakini var idi. Qəsəbədə 2 kilsə, 2 məktəb, aptek poçt və teleqraf idarəsi, dövlət poçt xidməti fəaliyyət göstərirdi.

1905-ci ilin dekabrında Alagirdə kəndlilərin silahlı qiyamı baş verdi.

1938-ci ildə qəsəbəyə şəhər statusu verildi.

Böyük Vətən Müharibəsi zamanı şəhər 1 noyabr 1942-ci ildə alman qoşunları tərəfindən işğal edildi. 24 dekabr 1942-ci ildə Nalçik istiqamətində əks-hücum zamanı Zaqafqaziya Cəbhəsinin qoşunları tərəfindən azad edildi.

Əhalisi

Əhalinin sayı:
İllər 1926 1939 1959 1970 1976 1979 1989 1992 1996
4200 12 648 15 163 18 161 18 000 19 007 21 132 23 200 24 500
İllər 1998 2000 2001 2002 2003 2005 2006 2007 2008
23 700 23 100 22 700 21 496 21 500 20 500 20 300 19 900 19 700
İllər 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
19 528 20 949 20 966 20 709 20 575 20 399 20 270 20 211 20 133
İllər 2018 2019
20 043 20 013

Milli tərkibi

Millət Sayı Ümumi əhali içərisindəki nisbəti %
osetinlər 19 178 91,5 %
ruslar 1 164 5,6 %
ermənilər 131 0,6 %
digərləri 476 2,3 %
Cəmi 20 949 100 %

Sosyal əhəmiyyətli yerləri

  • Beş orta məktəb
  • Alagir rayon təcili yardım mərkəzi
  • Alagir rayon klinikası
  • Alagir rayon klinik xəstəxanası
  • Diş klinikası
  • Milli Diyarşünaslıq Muzeyi
  • Sadon Qurğuşun Sink Zavodunun Muzeyi və Park Kompleksi
  • Yeddi uşaq bağçası
  • İncəsənət məktəbi
  • Musiqi məktəbi
  • Mədəniyyət Sarayı
  • Kitabxana
  • Uşaq kitabxanası
  • Kinoteatr (2016-cı il mayın əvvəlində açıldı)
  • 2 idman mərkəzi

Abidələr

Şəhərdə Leninin, Stalinin, Kosta Xetaqurovun heykəlləri, İkinci Dünya müharibəsində ölən alagirlilərin xatirəsinə qoyulmuş T-34 tankı, osetin pedaqoq Babu Zanqiyevin xatirəsinə olan lövhə, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Pyotr Qujvinin adına obelisk vardır.

İdman

Alagir şəhərini təmsil edən Alagir FK 1992-2000-ci illərdə Rusiya alt liqalarında oynamışdır. 2012-ci ildə Albars FK yaradılmışdır.

Məşhur şəxslər

  • Stanislav Çerçesov - Rusiya millisinin baş məşqçisi, köhnə futbolçu
  • Aslan Dudiyev - profesional futbolçu
  • Xetaq Qazyumov - Sərbəst güləşçi və məşqçi
  • Zemfira Sahilova - Sovet və Rusiya teatr və kino aktrisası, pedaqoq

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. Алагир
  2. Фатима Бутаева: У истоков создания лазера
  3. Цагаева А. Дз. Топонимия Северной Осетии. Часть II. Орджоникидзе, 1975. С. 488
  4. Иваницкий Александр Борисович
  5. "Том 4. Таблица 4. Национальный состав РСОА по муниципальным образованиям по переписи 2010 года". 2013-08-19 tarixində arxivləşdirilib.
  6. "Alagir - Mənim Şəhərim".

Mənbə

  • Алагир // Новый энциклопедический словарь: В 48 томах (вышло 29 томов). — СПб., Пг., 1911—1916.
  • Алагир // Города России: энциклопедия. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1994. — С. 15. — 559 с. — 50 000 экз
  • Алагирь // Большая советская энциклопедия : в 66 т. (65 т. и 1 доп.) / гл. ред. О. Ю. Шмидт. — М. : Советская энциклопедия, 1926—1947.
  • Очерк «Селение Алагир» // Газета «Терские Ведомости» 1883 год №7, №10; 1899 год №127, №133, №139. №140, №142. Автор Толмачёв Сафоний Иоаннович

Xarici keçidlər

  • Алагир в энциклопедии «Мой город»

alagir, oset, Алагир, deyilişi, rusiyanın, subyekti, olan, şimali, osetiya, respublikasında, yerləşən, rayonunun, şəhər, mərkəzi, şəhəroset, Алагир48, ölkə, rusiyarespublika, şimali, osetiyarayon, skimer, tolparov, eduard, vladimiroviçtarixi, coğrafiyasıəsası,. Alagir oset Alagir deyilisi Rusiyanin subyekti olan Simali Osetiya respublikasinda yerlesen Alagirski rayonunun seher merkezi SeherAlagiroset Alagir48 02 30 sm e 44 12 38 s u Olke RusiyaRespublika Simali OsetiyaRayon AlagirskiMer Tolparov Eduard VladimirovicTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1850Yasayis menteqesi statuslu 1938Sahesi 26 76 km Merkezin hundurluyu 611 mIqlimi mulayimSaat qursagi UTC 3EhalisiEhalisi 20 013 nefer 2019 Sixligi 748 47 nef km Resmi dili osetince ruscaReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 7 86731Poct indeksi 363240Xeriteni goster gizle Alagir Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Cografiyasi 2 Etimologiyasi 3 Tarixi 4 Ehalisi 4 1 Milli terkibi 5 Sosyal ehemiyyetli yerleri 6 Abideler 7 Idman 8 Meshur sexsler 9 Hemcinin bax 10 Istinadlar 11 Menbe 12 Xarici kecidlerCografiyasi RedakteVladiqafqazin 55 km qerbinde yerlesen Alagir seherinin serqinden Ardon qerbinden Tsraudon caylari axir Osetiya maili duzenliyinde Alagir deresinin girisinde qurulan seherin sahesi texminen 27 km dir Alagirin eteklerin sulfid sulfat maqnezium kalsium sulariyla zengin Tamisk balneoloji kurortu var Etimologiyasi RedakteSeherin adi osetin dilindeki Ullaq Ir Ullaq yuxari Ir Osetiyanin milli adi soz birlesmesinden emele gelib Yuxari Osetiya menasini verir 1 Tarixi Redakte 19 cu esrin sonu Alagir 1824 cu ilde bezi menbelere gore 1781 2 muasir Alagir erazisinde daha sonra Alagirle birlesek olan Saluqardan 3 kendi quruldu 1850 ci ilde Ardon cayinin sag sahilinde 1897 ci ile qeder fealiyyet gosteren gumus qurgusun zavodu tikildi 1863 cu ilde kendin adi Qornaya olaraq deyisdirildi 4 19 cu esrin sonlarina geldikde Alagir Vladiqafqaz bolgesinin Terek mahalinda bir yasayis yeri idi Tolmacova gore bu dovrde burada 1975 nefer yerli sakin 736 nefer imeretiyali 949 nefer osetiyali yasayirdi 20 ci esrin evvelindeki melumatlara gore Alagir qesebesi Terek mahalinin bir hissesi olaraq siyahiya alindi Esasen rus pravoslav olan 3183 sakini var idi Qesebede 2 kilse 2 mekteb aptek poct ve teleqraf idaresi dovlet poct xidmeti fealiyyet gosterirdi 1905 ci ilin dekabrinda Alagirde kendlilerin silahli qiyami bas verdi 1938 ci ilde qesebeye seher statusu verildi Boyuk Veten Muharibesi zamani seher 1 noyabr 1942 ci ilde alman qosunlari terefinden isgal edildi 24 dekabr 1942 ci ilde Nalcik istiqametinde eks hucum zamani Zaqafqaziya Cebhesinin qosunlari terefinden azad edildi Ehalisi RedakteEhalinin sayi 5 6 Iller 1926 1939 1959 1970 1976 1979 1989 1992 19964200 12 648 15 163 18 161 18 000 19 007 21 132 23 200 24 500Iller 1998 2000 2001 2002 2003 2005 2006 2007 200823 700 23 100 22 700 21 496 21 500 20 500 20 300 19 900 19 700Iller 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 201719 528 20 949 20 966 20 709 20 575 20 399 20 270 20 211 20 133Iller 2018 201920 043 20 013Milli terkibi Redakte Millet Sayi Umumi ehali icerisindeki nisbeti osetinler 19 178 91 5 ruslar 1 164 5 6 ermeniler 131 0 6 digerleri 476 2 3 Cemi 20 949 100 Sosyal ehemiyyetli yerleri RedakteBes orta mekteb Alagir rayon tecili yardim merkezi Alagir rayon klinikasi Alagir rayon klinik xestexanasi Dis klinikasi Milli Diyarsunasliq Muzeyi Sadon Qurgusun Sink Zavodunun Muzeyi ve Park Kompleksi Yeddi usaq bagcasi Incesenet mektebi Musiqi mektebi Medeniyyet Sarayi Kitabxana Usaq kitabxanasi Kinoteatr 2016 ci il mayin evvelinde acildi 2 idman merkeziAbideler RedakteSeherde Leninin Stalinin Kosta Xetaqurovun heykelleri Ikinci Dunya muharibesinde olen alagirlilerin xatiresine qoyulmus T 34 tanki osetin pedaqoq Babu Zanqiyevin xatiresine olan lovhe Sovet Ittifaqi Qehremani Pyotr Qujvinin adina obelisk vardir Idman RedakteAlagir seherini temsil eden Alagir FK 1992 2000 ci illerde Rusiya alt liqalarinda oynamisdir 2012 ci ilde Albars FK yaradilmisdir Meshur sexsler RedakteStanislav Cercesov Rusiya millisinin bas mesqcisi kohne futbolcu Aslan Dudiyev profesional futbolcu Xetaq Qazyumov Serbest gulesci ve mesqci Zemfira Sahilova Sovet ve Rusiya teatr ve kino aktrisasi pedaqoqHemcinin bax RedakteRekomIstinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Alagir Fatima Butaeva U istokov sozdaniya lazera Cagaeva A Dz Toponimiya Severnoj Osetii Chast II Ordzhonikidze 1975 S 488 Ivanickij Aleksandr Borisovich Tom 4 Tablica 4 Nacionalnyj sostav RSOA po municipalnym obrazovaniyam po perepisi 2010 goda 2013 08 19 tarixinde arxivlesdirilib Alagir Menim Seherim Menbe RedakteAlagir Novyj enciklopedicheskij slovar V 48 tomah vyshlo 29 tomov SPb Pg 1911 1916 Alagir Goroda Rossii enciklopediya M Bolshaya Rossijskaya enciklopediya 1994 S 15 559 s 50 000 ekz Alagir Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 66 t 65 t i 1 dop gl red O Yu Shmidt M Sovetskaya enciklopediya 1926 1947 Ocherk Selenie Alagir Gazeta Terskie Vedomosti 1883 god 7 10 1899 god 127 133 139 140 142 Avtor Tolmachyov Safonij IoannovichXarici kecidler RedakteInformacionno spravochnyj sajt goroda Alagir Alagir na Severo Osetinskom informacionnom portale Alagir v enciklopedii Moj gorod Menbe https az wikipedia org w index php title Alagir amp oldid 6030421, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.