Qaraqoyunlu hökmdarlarının siyahısı — Qaraqoyunlu tayfa ittifaqını idarə edən hakim sülalə Baranlı sülaləsi olmuşdur. Baranlı sülaləsi mənşəcə oğuzların Yıva boyuna aid edilir. Qaraqoyunlular 11 hökmdar tərəfindən idarə edilmişlər. Ən çox hakimiyyətdə olan hökmdar Cahan şah olmuşdur. Onun hakimiyyəti dövrü 1436–1467-ci illəri əhatə edir və ümumilikdə 31 il təşkil edir.
Qaraqoyunlu hakimiyyətinin əsası Bayram xoca tərəfindən qoyulmuşdur. Cahan şahın 1467-ci ildə Səncəq döyüşündə Uzun Həsən tərəfindən öldürülməsindən sonra Qaraqoyunlular dağılma dövrünə qədəm qoydular. Ardınca Həsənəlinin və Yusif mirzənin öldürülməsi ilə Qaraqoyunlular süquta uğradılar və yerində Ağqoyunlular imperiyası yarandı.
Qaraqoyunlularda saray, divan, qoşun təşkilatı, ayrı-ayrı əyalətlərin və şəhərlərin idarə quruluşu Elxanilər dövründə mövcud olmuş siyasi strukturun inkişaf etmiş forması idi. Qaraqoyunlularda hökmdar qeyri-məhdud hakimiyyətə malik idi. Rəsmi sənədlərdən, fərmanlardan və zərb edilmiş sikkələrin oxunuşundan məlum olur ki, Qaraqoyunlu hökmdarları "sultan" və ya "padşah" titulu daşımışlar. Vilayət hakimlərinin və divan üzvlərinin təyin edilməsi birbaşa hökmdarın əmri ilə həyata keçirilirdi. Hökmdarların verdikləri fərmanın və ya hökmün sərlövhəsində sultanın adı və ləqəbi, sonunda isə möhürləri vurulurdu. Qaraqoyunlu hökmdarı Cahan şahın 1458-cü ildə verdiyi bir hökmün sərlövhəsində "məğlubedilməz Cahan şah hökmümüz" sözləri yazılmış möhür vardı.
1382-ci ildə Sultan Əhməd Cəlairə qarşı qalxmış üsyanı yatırmağa kömək etdiyi üçün Əhməd Cəlair Qara Məhəmmədin hakimiyyətini tanıdı. Həmçinin Qara Məhəmməd Əhməd Cəlairin qızıyla evlənərək Cəlairilər ilə siyasi əlaqələrini möhkəmləndirdi.
1389-cu ildə Qara Məhəmməd üzərində qələbə çalsa da Qaraqoyunlu əmirləri onun yox, Qara Məhəmmədin oğlu Misir xocanın ətrafında toplaşdılar.
Daha sonra hakimiyyətə gələn Qara Yusif Pir Həsənə qarşı Mardin hakimindən və digər qonşu ölkələrin hökmdarlarından kömək istədi. Lakin Cəbər hakimi Döyər Salim bəyin müdaxiləsi ilə tərəflər arasındakı münaqişə sona çatdı.
1391-ci ildə Pir Həsən bəy vəfat etdi.
Bəy
Qara Yusif قرا یوسف نوین بن محمد Əbu Nəsr ابو النصر
1390-cı ildə Qara Pir Həsən bəyi öldürərək hakimiyyətə gəlmişdir.
1392-ci ildə üsyana qalxmış Qara Pir Həsən bəyin oğlu Hüseyni məğlub etdi. Həmin ildə Qara Yusif Qaraqoyunlu hakimiyyətini Təbrizdə yenidən bərqərar etdi.
1393-cü ildə Qara Yusif Əmir Teymurun Azərbaycana 2-ci yürüşü səbəbindən Əhməd Cəlair ilə mütəfiqlik əlaqələri qurdu.
1394-cü ildə baş vermiş Bağdad döyüşündə Əmir Teymur müttəfiqləri məğlub etdi.
Qara Yusif 1395-ci ildə əks-hücuma keçərək Ərcişi və Avniki geri aldı. Əmir Teymurun sərkərdəsi Atlamışı əsir götürdü.
1399-cu Əmir Teymurun geri dönməsi ilə Qara Yusif Əhməd Cəlair ilə birgə Mosula çəkildi. Teymurun qarşısında duruş gətirə bilməyən müttəfiqlər Osmanlıya sığındılar. İldırım Bəyazid onları qəbul edərək sığınacaq verdi.
Qara Yusif قرا یوسف نوین بن محمد Əbu Nəsr ابو النصر
1405–1420
1402-ci ildə İldırım Bəyazid və Əmir Teymur arasında baş vermiş Ankara döyüşündən sonra Qara Yusif Osmanlı topraqlarını tərk edərək yenidən Suriyaya qayıtmağa qərar verdi. Həmin ildə Qara Yusif və müttəfiqi Əhməd Cəlair Məmlük sultanı Fərəcin əmri ilə həbs edildilər.
Əmir Teymurun ölümündən sonra Məmlüklərin Suriya valisi Şeyx əl-Mahmudi Qara Yusifi azad etdi.
1406-cı ildə Qara Yusif və Əhməd Cəlair Bağdadı ələ keçirdilər.
Qara Yusifi qarşılamaq üçün Teymuri Əbu Bəkr 23 avqust 1406-cı Təbrizə daxil oldu. Oradan isə Naxçıvana yollandı. Həmin ildə baş vermiş Naxçıvan döyüşündə Qara Yusif Əbu Bəkri məğlub etdi və irəliləyərək Təbrizə daxil oldu.
Qara Yusif 1408-ci ilin 21 aprelində Sərdrud döyüşündə Teymuri Miranşahı da məğlub edərək Azərbaycanı ələ keçirdi.
1409-cu ilin 18 dekabrında Sultan Əhməd Təbrizə elçi göndərərək Həmədan yaylağının ona verilməsini tələb etmişdi. Lakin Qara Yusif bu istəyi rədd etdi. Bu isə keçmiş müttəfiqlər arasında münasibətlərin pozulmasına gətirib çıxardı.
1410-cu ilin 30 avqustunda Təbriz yaxınlığında baş vermiş döyüşdə Əhməd Cəlair məğlub edildi. Beləliklə Bağdad mərkəz olmaqla İraq Qaraqoyunlular tərəfindən ələ keçirildi.
Qara İsgəndər 1421-ci ildə baş tutmuş Sincar döyüşündə Qara Yusifin ölümündən istifadə edərək fəallaşan Ağqoyunlu Qara Yuluq Osmanı məğlubiyyətə uğratdı.
1421-ci ilin avqustunda Teymuri Sultan Şahruxla Qara İsgəndər arasında baş vermiş Alaşkerd döyüşündə Qaraqoyunlular məğlub oldular. Lakin döyüşdən sonra Şimali İraqa çəkilən Qara İsgəndər, Şahruxun Xorasana dönməsindən istifadə edərək Azərbaycanı yenidən ələ keçirdi.
Qara İsgəndər 1422–1423-cü illərdə ona itaətsizlik edərək Sultan Şahruxa tabe olan əmirləri cəzalandırmaq üçün yürüşlər etdi. Yürüşlər nəticəsində Bitlis hakimi Şərəfoğlu Şəmsəddin və yaxın adamı öldürüldü, Van hakimi Məlik Əhməd isə həbs edildi. Beləliklə, Van gölünün ətafı yenidən Qaraqoyunlu hakimiyyətinə tabe edildi.
1427–1428-ci illərdə Şirvana yürüş təşkil edildi. İsgəndər Şamaxını qarət etdikdən sonra Təbrizə çəkildi.
1429-cu ildə Qaraqoyunlular Əbhər, Qəzvin və Zəncana yürüşlər təşkil etdilər.
Qaraqoyunlular üzərinə 2-ci yürüşə çıxan Sultan Şahrux 1429-cu ildə Təbriz və Urmiya yaxınlığında baş tutmuş Səlmas döyüşündə İsgəndərin qüvvələrini məğlub etdi. Qara İsgəndər Ərzuruma çəkildi.
Sultan Şahrux geri qayıdarkən Qara İsgəndərin qardaşı Əbu Səidi özündən asılı şəkildə Qaraqoyunlu hökmdarı elan edərək taxta oturdu. 1431-ci ildə Qara İsgəndər geri döndü, Əbu Səidi öldürdü və Təbrizi yenidən ələ keçirdi.
1435-ci ildə Sultan Şahrux Azərbaycana 3-cü yürüşə başladı. O, 1436-cı ildə Qara İsgəndərin digər qardaşı Cahan şahı Qaraqoyunlu hökmdarı elan etdi və Herata döndü.
Geri qayıdan Qara İsgəndər taxtını yenidən geri almağa çalışsa da Muğan valisi və Şirvan əmirləri ilə ittifaqa girən Cahan şah tərəfindən məğlub edildi və Əlincə qalasına çəkildi.
Qara İsgəndər 1436-cı ildə Əlincədə oğlu Şahqubadın xəyanəti nəticəsində öldürüldü.
Əmir İsfahan 1410-cu ildə Sultan Əhməd Cəlairə qarşı Qaraqoyunlu ordusunun sol cinahına başçılıq etmişdir.
Qara Yusifin ölümündən sonra Səəd tayfası tərəfindən Qaraqoyunlu taxtına namizəd kimi irəli sürülmüşdür. Bu əsnada Qaraqoyunlulara qarşı yürüşdə olan Sultan Şahrux onun üzərinə qoşun göndərdi. Əmir İsfahan Şahruxa tabe olduğunu bildirdikdən sonra Teymuri qoşunu geri çəkildi.
Qardaşı Qara İsgəndərin Azərbaycanda Qaraqoyunlu hakimiyyətini yenidən bərpa etməsindən sonra Sultan Şahrux yenidən Azərbaycana yürüşə başladı. Teymurilər və Qaraqoyunlular arasında baş tutmuş Alaşkerd döyüşündə Qaraqoyunlu ordusunun sol cihanına başçılıq edirdi. Döyüşdə Qaraqoyunlular məğlub edildilər. Bundan sonra qardaşından ayrılan Əmir İsfahan Sultan Şahruxun Xorasana qayıtmasından istifadə edərək Naxçıvan ilə Təbrizi tutdu və müstəqil hakimiyyətə başladı. Ancaq Qara İsgəndərin üzərinə hərəkət etdiyi haqqında məlumat aldıqdan sonra Ərzuruma doğru geri çəkildi.
1433-cü ildə Hillə ilə Bağdadı ələ keçirdi və yenidən müstəqil hakimiyyətinə davam etdi.
Əmir İsfahan təsir dairəsini genişləndirmək üçün Aqoyunlulara qarşı yürüş təşkil etsə də 1437-ci ilin yazında Həmzə bəy Bayandur tərəfindən məğlub edildi.
O, 1445-ci ildə vəfat etdi. Ölümündən sonra tabeliyində olan ərazilər Cahan şah tərəfindən ələ keçirildi.
Cahan şah 1440–1444-cü illərdə Gürcüstana yürüş təşkil edərək Tiflisi tutdu.
Mərkəzi hakimiyyətə tabe olmayan qardaşı Bağdad hakimi Əmir İsfahanın ölümündən sonra 1446-cı ildə Bağdadı özünə tabe etdi.
1460-cı ildə Cahan şah Səfəvi şeyxi Cüneydin üzərinə hücuma hazırlaşan Şirvanşah I Xəlilullaha hərbi dəstək verdi. Həmin ildə baş tutmuş döyüşdə qızılbaşlar məğlub edildilər. Şeyx Cüneyd həlak oldu.
1447-ci ildə Sultan Şahruxun ölümündən sonra Cahan şah Teymurilərin vassallığından imtina etdi. Həmin ildə Teymurilər üzərinə hücuma keçərək Sultaniyyəni, Qəzvini və İsfahanı ələ keçirdi.
1452-ci ildə Teymurilərin müttəfiqi Ağqoyunluların üzərinə yürüş etdi. Nəticədə Ağqoyunlu Cahangir mirzə Qaraqoyunlu hakimiyyətini tanıdı və sülh müqaviləsi imzalandı.
1450-ci illərdə şərqi İrana yürüşlər edərək Fars və Kirman vilayətlərini tutdu.
1453-cü ildə Ağqoyunlu taxtını ələ keçirən Uzun Həsən qardaşı Cahangir mirzənin 1452-ci ildə Qaraqoyunlular ilə imzaladığı sülh sazişini qəbul etmədi. 1457-ci ildə Cahan şah Uzun Həsənin üzərinə Rüstəm bəyin başçılığı ilə qoşun göndərsə də, döyüşdə Qaraqoyunlular məğlub edildilər. Rüstəm bəy öldürüldü.
1466-cı ildə Ağqoyunluları tabe etmək üçün hərəkətə keçdi. Ordusu ilə Vanda düşərgə saldı. Lakin qış fəsli olması səbəbindən çox itki verməmək üçün ordunu yaylağa göndərdi. Özü isə Muşda, Səncəq adlı yerdə yeni düşərgə saldı. Bu məlumatı aldıqdan sonra Uzun Həsən 1467-ci ilin noyabrında Cahan şahın düşərgəsinə hücuma keçdi. Hücum zamanı Cahan şah həlak oldu.
Atasının ölümündən sonra həbsdən çıxarılmış və rəqibi Hüseynəlini məğlub edərək 1468-ci ildə Qaraqoyunlu taxtına oturmuşdur.
Həsənəli tezliklə Uzun Həsənə qarşı ordu yığmağa başladı və böyük ordu topladı. 1469-cu ildə tərəflər arasında baş tutmuş hərbi toqquşma Həsənəlinin məğlubiyyəti ilə başa çatdı.
1464-cü ildə Cahan şah tərəfindən Fars vilayətinə hakim təyin edilmişdir.
1467-ci ildə Səncəq döyüşündə Uzun Həsən tərəfindən tutularaq kor edilib.
1468-ci ildə Cahan şahın əmir əl-ümərası Pirəli bəy Baharlı tərəfindən Fars vilayətində hökmdar elan edilmişdir. Bir müddət sonra Həsənəlinin oğlu Sultanəli və Uzun Həsənə qarşı çıxan Ağqoyunlu şahzadəsi Mahmud bəy də onunla müttəfiq oldu.
Müttəfiqlər Luristanda bir sıra hərbi uğurlar əldə etəsələr də, sonda Uzun Həsən tərəfindən məğlub edildilər.
Mirzə Yusif 1469-cu ildə Şiraz şəhərində Uzun Həsənin oğlu Uğurlu Məhəmməd tərəfindən öldürüldü.
Ağqoyunlular tərəfindən hakimiyyətlərinə son qoyuldu
Nuriyeva, İradə Tofiq qızı (2015). Azəbaycan Tarixi (ən qədim zamanlardan–XXI əsrin əvvəllərinədək)(PDF) (azərb.). Bakı: Mütərcim. səh. 336. ISBN978-9952-28-202-3.
Onullahi, Seyidağa (1982). XIII-XVII əsrlərdə Təbriz şəhəri (Sosial-iqtisadi tarixi)(PDF) (azərb.). Bakı: Elm.
Rumlu, Hasan-ı (2006). Ahsenü’t-Tevarih, çev. M. Öztürk (türk). Ankara.
Aka, İsmail (2001). İran’da Türkmen Hâkimiyeti (Kara Koyunlular Devri) (türk). Ankara.
Qızılbaşlar tarixi. Tərcümə və şərhlər M. Ə. Məhəmmədinindir (azərb.). Bakı: Azərbaycan. 1993. səh. 48.
Aka, İsmail (1994). Mirza Şahruh ve Zamanı (türk). Ankara.
Fərzəliyev, Şahin (1983). Azərbaycan XV-XVI əsrlərdə (Həsən bəy Rumlunun ― "Əhsənüt-təvarix" əsəri üzrə)(PDF) (azərb.). Bakı: Elm.
Azərbaycan tarixi. Yeddi cilddə. III cild (XIII-XVIII əsrlər) (azərb.). Bakı: Elm. 2007. səh. 592+ 56. ISBN978-9952-448-39-9.
İsgəndər bəy, Münşi Türkman (2010). Dünyanı bəzəyən Abbasın tarixi (Tarixe-aləmaraye-Abbasi)(PDF) (azərb.). Bakı: Şərq-Qərb Nəşriyyat. səh. 1144. ISBN978-9952-34-620-6.
Muhaddis, Mir Hashim (1982). Tārīkh-i Qizilbāshān [History of Qizilbashes] (fars). Tehrān: Bihnām.
Minorsky, V. (1955). "The Qara-Qoyunlu And The Qutb-Shahs". Bulletin of the School of Oriental and African Studies. 17 (1): 50–73. doi:10.1017/s0041977x00106342. ISSN 0041-977X.
Fisher, William Bayne; Jackson, Peter; Lockhart, Lawrence (1986). The Cambridge History of Iran (ingilis). 6. Cambridge: Cambridge University Press.
anl.az (17 iyun 2013). "Qaraqoyunluların 58 illik hakimiyyəti" (azərb.). İstifadə tarixi: 26 mart 2021.
Avqust 10, 2021
qaraqoyunlu, hökmdarlarının, siyahısı, qaraqoyunlu, tayfa, ittifaqını, idarə, edən, hakim, sülalə, baranlı, sülaləsi, olmuşdur, baranlı, sülaləsi, mənşəcə, oğuzların, yıva, boyuna, edilir, qaraqoyunlular, hökmdar, tərəfindən, idarə, edilmişlər, çox, hakimiyyət. Qaraqoyunlu hokmdarlarinin siyahisi Qaraqoyunlu tayfa ittifaqini idare eden hakim sulale Baranli sulalesi olmusdur 1 Baranli sulalesi mensece oguzlarin Yiva boyuna aid edilir 2 Qaraqoyunlular 11 hokmdar terefinden idare edilmisler En cox hakimiyyetde olan hokmdar Cahan sah olmusdur Onun hakimiyyeti dovru 1436 1467 ci illeri ehate edir ve umumilikde 31 il teskil edir Qaraqoyunlu hokmdarlariKecmis monarxiyaBayraqQara Yusif dovrunde Qaraqoyunlular Teymuriler Celairiler Agqoyunlular ve Sirvansahlar uzerinde qelebe calaraq kecmis qudretlerini berpa etdiler Ilk hokmdar Bayram xocaSon hokmdar Heseneli mirzeResmi mekan TebrizIdareetme formasi Mutleq monarxiyaYaranmasi 1375Suqutu 1469Iddiaci Yusif mirzeQaraqoyunlular qudretli dovrlerinde hazirki Serqi Anadolu Azerbaycan Suriya Iraq Iran Rusiya ve Gurcustan erazilerinde hokm surmusler Olkenin resmi mekani evvelce Ercis sonra ise Tebriz seheri olmusdur 3 Qaraqoyunlu hakimiyyetinin esasi Bayram xoca terefinden qoyulmusdur Cahan sahin 1467 ci ilde Senceq doyusunde Uzun Hesen terefinden oldurulmesinden sonra Qaraqoyunlular dagilma dovrune qedem qoydular Ardinca Hesenelinin ve Yusif mirzenin oldurulmesi ile Qaraqoyunlular suquta ugradilar ve yerinde Agqoyunlular imperiyasi yarandi Mundericat 1 Qaraqoyunlularda hokmdar 2 Hokmdarlarin siyahisi 2 1 Qurulus ve beylik dovru 2 2 Imperiya dovru 3 Istinadlar 3 1 Edebiyyat 4 Hemcinin bax 5 Xarici kecidlerQaraqoyunlularda hokmdar Redakte Qaraqoyunlular Qara Yusif dovrunde Qaraqoyunlularda saray divan qosun teskilati ayri ayri eyaletlerin ve seherlerin idare qurulusu Elxaniler dovrunde movcud olmus siyasi strukturun inkisaf etmis formasi idi Qaraqoyunlularda hokmdar qeyri mehdud hakimiyyete malik idi Resmi senedlerden fermanlardan ve zerb edilmis sikkelerin oxunusundan melum olur ki Qaraqoyunlu hokmdarlari sultan ve ya padsah titulu dasimislar 4 Vilayet hakimlerinin ve divan uzvlerinin teyin edilmesi birbasa hokmdarin emri ile heyata kecirilirdi Hokmdarlarin verdikleri fermanin ve ya hokmun serlovhesinde sultanin adi ve leqebi sonunda ise mohurleri vurulurdu Qaraqoyunlu hokmdari Cahan sahin 1458 cu ilde verdiyi bir hokmun serlovhesinde meglubedilmez Cahan sah hokmumuz sozleri yazilmis mohur vardi 5 Hokmdarlarin siyahisi Redakte Qaraqoyunlu xanedanliginin esasini qoyan hokmdarlar musteqilliyini herhansi bir vilayetde elan edib butun olke erazisinde hokmdar deyil Qurulus ve beylik dovru Redakte Titul Ad Hakimiyyet illeri QeydlerBey Bayram xoca بیرم خواجہ 1374 1378 Qara Mensurun oglu Elxaniler dovrunde Ercis hakimi idi 1350 ci illerde Elxanilerin suqutu dovrunde hakimiyyet boslugundan istifade ederek Vani ve Mosulu ele kecirdi 6 XIV esrin 70 ci illerinin sonunda Xoyu Naxcivani Agkilseni ve Surmeli bolgesini ele kecirmis ve Celairi hokmdarina vergi odemekden imtina etmisdir 7 XIV esrin ikinci yarisinda Eretnalilari da meglub ederek Erzuruma qeder erazileri Qaraqoyunlulara tabe etdi 8 XIV esrin 70 ci illerinin sonunda Sultan Huseyn Celairi ile mubarizede meglub oldugu ucun Celairilere tabeliyini bildirmisdir 9 1380 ci ilde vefat etdi Bey Qara Mehemmed قرا محمد ترمش 1378 1388 Bayram Xocanin qardasi Qara Dursunun oglu 1382 ci ilde Sultan Ehmed Celaire qarsi qalxmis usyani yatirmaga komek etdiyi ucun Ehmed Celair Qara Mehemmedin hakimiyyetini tanidi Hemcinin Qara Mehemmed Ehmed Celairin qiziyla evlenerek Celairiler ile siyasi elaqelerini mohkemlendirdi 10 11 1387 ci ilde Capaqcur doyusunde Emir Teymurun quvvelerini sixisdiraraq geri cekilmeye mecbur etdi 12 13 14 1388 ci ilde Emir Teymurun Irana qayitmasindan ve Celairi eyanlari arasindaki qarisiqliqdan istifade ederek Tebrizi ele kecirdi 15 1389 cu ilde Pir Hesen terefinden olduruldu 16 Bey Pir Hesen پير حسن 1389 1391 Huseyn beyin oglu 17 1389 cu ilde Qara Mehemmed uzerinde qelebe calsa da Qaraqoyunlu emirleri onun yox Qara Mehemmedin oglu Misir xocanin etrafinda toplasdilar 17 Daha sonra hakimiyyete gelen Qara Yusif Pir Hesene qarsi Mardin hakiminden ve diger qonsu olkelerin hokmdarlarindan komek istedi Lakin Ceber hakimi Doyer Salim beyin mudaxilesi ile terefler arasindaki munaqise sona catdi 17 1391 ci ilde Pir Hesen bey vefat etdi 17 Bey Qara Yusif قرا یوسف نوین بن محمد Ebu Nesr ابو النصر 1389 1405 Qara Mehemmedin oglu 1390 ci ilde Qara Pir Hesen beyi oldurerek hakimiyyete gelmisdir 18 1392 ci ilde usyana qalxmis Qara Pir Hesen beyin oglu Huseyni meglub etdi Hemin ilde Qara Yusif Qaraqoyunlu hakimiyyetini Tebrizde yeniden berqerar etdi 15 19 1393 cu ilde Qara Yusif Emir Teymurun Azerbaycana 2 ci yurusu sebebinden Ehmed Celair ile mutefiqlik elaqeleri qurdu 1394 cu ilde bas vermis Bagdad doyusunde Emir Teymur muttefiqleri meglub etdi 20 Qara Yusif 1395 ci ilde eks hucuma kecerek Ercisi ve Avniki geri aldi Emir Teymurun serkerdesi Atlamisi esir goturdu 21 1399 cu Emir Teymurun geri donmesi ile Qara Yusif Ehmed Celair ile birge Mosula cekildi 22 Teymurun qarsisinda durus getire bilmeyen muttefiqler Osmanliya sigindilar Ildirim Beyazid onlari qebul ederek siginacaq verdi 10 Emir Teymurun Qaraqoyunlu erazilerini ele kecirmesi 1400 1405 Imperiya dovru Redakte Titul Ad Hakimiyyet illeri QeydlerBey padsah sultan Qara Yusif قرا یوسف نوین بن محمد Ebu Nesr ابو النصر 1405 1420 1402 ci ilde Ildirim Beyazid ve Emir Teymur arasinda bas vermis Ankara doyusunden sonra Qara Yusif Osmanli topraqlarini terk ederek yeniden Suriyaya qayitmaga qerar verdi Hemin ilde Qara Yusif ve muttefiqi Ehmed Celair Memluk sultani Ferecin emri ile hebs edildiler 23 Emir Teymurun olumunden sonra Memluklerin Suriya valisi Seyx el Mahmudi Qara Yusifi azad etdi 1406 ci ilde Qara Yusif ve Ehmed Celair Bagdadi ele kecirdiler 18 Qara Yusifi qarsilamaq ucun Teymuri Ebu Bekr 23 avqust 1406 ci Tebrize daxil oldu Oradan ise Naxcivana yollandi Hemin ilde bas vermis Naxcivan doyusunde Qara Yusif Ebu Bekri meglub etdi ve irelileyerek Tebrize daxil oldu 24 Qara Yusif 1408 ci ilin 21 aprelinde Serdrud doyusunde Teymuri Miransahi da meglub ederek Azerbaycani ele kecirdi 18 1409 cu ilin 18 dekabrinda Sultan Ehmed Tebrize elci gondererek Hemedan yaylaginin ona verilmesini teleb etmisdi Lakin Qara Yusif bu isteyi redd etdi Bu ise kecmis muttefiqler arasinda munasibetlerin pozulmasina getirib cixardi 25 1410 cu ilin 30 avqustunda Tebriz yaxinliginda bas vermis doyusde Ehmed Celair meglub edildi Belelikle Bagdad merkez olmaqla Iraq Qaraqoyunlular terefinden ele kecirildi 25 1412 ci ilde Sirvansah Seyx Ibrahim muttefiqi olan Seki hakimi Seydi Ehmed ve Gurcu cari Konstantin Kur sahilinde bas tutmus doyusde Qara Yusifin quvveleri terefinden meglubiyyete ugradildi 26 Neticede Sirvan Qaraqoyunlulardan asili veziyyete dusdu 27 Qara Yusif 1420 ci ilde Ucanda vefat etdi 28 29 Defn olundugu yer melum deyil 30 31 Bey padsah sultan Pirbudaq پیر بوداق بن یوسف 1410 1413 Qara Yusifin oglu 32 Qara Yusif hakimiyyetini qanunilesdirmek ucun vaxtile Ehmed Celairin ogulluguna verdiyi oglu Pirbudagi hokmdar elan etdi 32 33 Pirbudaq 1413 cu ilde vefat etdi Bundan sonra Qara Yusif xutbeni oz adina oxutdurub Qaraqoyunlu seltenet taxtina eylesdi 32 Bey padsah sultan Qara Isgender قرا اسکندر بن یوسف 1420 1429 Qara Yusifin oglu Qara Isgender 1421 ci ilde bas tutmus Sincar doyusunde Qara Yusifin olumunden istifade ederek feallasan Agqoyunlu Qara Yuluq Osmani meglubiyyete ugratdi 34 1421 ci ilin avqustunda Teymuri Sultan Sahruxla Qara Isgender arasinda bas vermis Alaskerd doyusunde Qaraqoyunlular meglub oldular 35 Lakin doyusden sonra Simali Iraqa cekilen Qara Isgender Sahruxun Xorasana donmesinden istifade ederek Azerbaycani yeniden ele kecirdi 36 37 Qara Isgender 1422 1423 cu illerde ona itaetsizlik ederek Sultan Sahruxa tabe olan emirleri cezalandirmaq ucun yurusler etdi 38 Yurusler neticesinde Bitlis hakimi Serefoglu Semseddin ve yaxin adami olduruldu 39 40 Van hakimi Melik Ehmed ise hebs edildi Belelikle Van golunun etafi yeniden Qaraqoyunlu hakimiyyetine tabe edildi 41 1427 1428 ci illerde Sirvana yurus teskil edildi Isgender Samaxini qaret etdikden sonra Tebrize cekildi 41 42 1429 cu ilde Qaraqoyunlular Ebher Qezvin ve Zencana yurusler teskil etdiler 41 Qaraqoyunlular uzerine 2 ci yuruse cixan Sultan Sahrux 1429 cu ilde Tebriz ve Urmiya yaxinliginda bas tutmus Selmas doyusunde Isgenderin quvvelerini meglub etdi Qara Isgender Erzuruma cekildi Bey padsah sultan Ebu Seid ابوسعید 1429 1431 Qara Yusifin oglu Sultan Sahrux geri qayidarken Qara Isgenderin qardasi Ebu Seidi ozunden asili sekilde Qaraqoyunlu hokmdari elan ederek taxta oturdu 1431 ci ilde Qara Isgender geri dondu Ebu Seidi oldurdu ve Tebrizi yeniden ele kecirdi 43 Bey padsah sultan Qara Isgender قرا اسکندر بن یوسف 1431 1436 1435 ci ilde Sultan Sahrux Azerbaycana 3 cu yuruse basladi O 1436 ci ilde Qara Isgenderin diger qardasi Cahan sahi Qaraqoyunlu hokmdari elan etdi ve Herata dondu 44 45 Geri qayidan Qara Isgender taxtini yeniden geri almaga calissa da Mugan valisi ve Sirvan emirleri ile ittifaqa giren Cahan sah terefinden meglub edildi ve Elince qalasina cekildi 46 Qara Isgender 1436 ci ilde Elincede oglu Sahqubadin xeyaneti neticesinde olduruldu 46 Bey padsah sultan Emir Isfahan اسپند بن یوسف 1421 1445 Qara Yusifin oglu 47 Emir Isfahan 1410 cu ilde Sultan Ehmed Celaire qarsi Qaraqoyunlu ordusunun sol cinahina basciliq etmisdir 48 Qara Yusifin olumunden sonra Seed tayfasi terefinden Qaraqoyunlu taxtina namized kimi ireli surulmusdur Bu esnada Qaraqoyunlulara qarsi yurusde olan Sultan Sahrux onun uzerine qosun gonderdi Emir Isfahan Sahruxa tabe oldugunu bildirdikden sonra Teymuri qosunu geri cekildi Qardasi Qara Isgenderin Azerbaycanda Qaraqoyunlu hakimiyyetini yeniden berpa etmesinden sonra Sultan Sahrux yeniden Azerbaycana yuruse basladi Teymuriler ve Qaraqoyunlular arasinda bas tutmus Alaskerd doyusunde Qaraqoyunlu ordusunun sol cihanina basciliq edirdi 49 Doyusde Qaraqoyunlular meglub edildiler Bundan sonra qardasindan ayrilan Emir Isfahan Sultan Sahruxun Xorasana qayitmasindan istifade ederek Naxcivan ile Tebrizi tutdu ve musteqil hakimiyyete basladi Ancaq Qara Isgenderin uzerine hereket etdiyi haqqinda melumat aldiqdan sonra Erzuruma dogru geri cekildi 1433 cu ilde Hille ile Bagdadi 50 ele kecirdi ve yeniden musteqil hakimiyyetine davam etdi Emir Isfahan tesir dairesini genislendirmek ucun Aqoyunlulara qarsi yurus teskil etse de 1437 ci ilin yazinda Hemze bey Bayandur terefinden meglub edildi O 1445 ci ilde vefat etdi Olumunden sonra tabeliyinde olan eraziler Cahan sah terefinden ele kecirildi 50 Bey padsah sultan Cahan sah جہاں شاہ ابن یوسف 1436 1467 Qara Yusifin oglu Cahan sah 1440 1444 cu illerde Gurcustana yurus teskil ederek Tiflisi tutdu Merkezi hakimiyyete tabe olmayan qardasi Bagdad hakimi Emir Isfahanin olumunden sonra 1446 ci ilde Bagdadi ozune tabe etdi 50 1460 ci ilde Cahan sah Sefevi seyxi Cuneydin uzerine hucuma hazirlasan Sirvansah I Xelilullaha herbi destek verdi Hemin ilde bas tutmus doyusde qizilbaslar meglub edildiler Seyx Cuneyd helak oldu 51 52 1447 ci ilde Sultan Sahruxun olumunden sonra Cahan sah Teymurilerin vassalligindan imtina etdi Hemin ilde Teymuriler uzerine hucuma kecerek Sultaniyyeni Qezvini ve Isfahani ele kecirdi 53 1452 ci ilde Teymurilerin muttefiqi Agqoyunlularin uzerine yurus etdi Neticede Agqoyunlu Cahangir mirze Qaraqoyunlu hakimiyyetini tanidi ve sulh muqavilesi imzalandi 54 1450 ci illerde serqi Irana yurusler ederek Fars ve Kirman vilayetlerini tutdu 55 1453 cu ilde Agqoyunlu taxtini ele keciren Uzun Hesen qardasi Cahangir mirzenin 1452 ci ilde Qaraqoyunlular ile imzaladigi sulh sazisini qebul etmedi 1457 ci ilde Cahan sah Uzun Hesenin uzerine Rustem beyin basciligi ile qosun gonderse de doyusde Qaraqoyunlular meglub edildiler Rustem bey olduruldu 56 Cahan sah 1458 ci ilde Curcan Xarezm Manqislaq Meshed Nisapur ve Qerbi Xorasani ele kecirdi Hemin ilde Teymurilerin paytaxti Herata daxil oldu Lakin Qaraqoyunlu sahzadelerinin Azerbaycan ve Iraqda usyan qaldirmalari sebebinden Xorasani Teymurilere guzeste gederek Tebrize qayitdi Usyanci sahzadelerden Heseneli hebs olundu Pirbudaq ise edam edildi 57 58 1466 ci ilde Agqoyunlulari tabe etmek ucun herekete kecdi Ordusu ile Vanda duserge saldi Lakin qis fesli olmasi sebebinden cox itki vermemek ucun ordunu yaylaga gonderdi Ozu ise Musda Senceq adli yerde yeni duserge saldi Bu melumati aldiqdan sonra Uzun Hesen 1467 ci ilin noyabrinda Cahan sahin dusergesine hucuma kecdi Hucum zamani Cahan sah helak oldu 59 60 61 Bey padsah sultan Heseneli حسن علی ابن جہاں شاہ 1467 1468 Cahan sahin oglu Atasinin olumunden sonra hebsden cixarilmis ve reqibi Huseynelini meglub ederek 1468 ci ilde Qaraqoyunlu taxtina oturmusdur 62 Heseneli tezlikle Uzun Hesene qarsi ordu yigmaga basladi ve boyuk ordu topladi 1469 cu ilde terefler arasinda bas tutmus herbi toqqusma Hesenelinin meglubiyyeti ile basa catdi 62 63 O 1469 cu ilde Hemedanda olduruldu 64 Bey padsah sultan Yusif mirze میرزا یوسف 1468 1469 Cahan sahin oglu 65 1464 cu ilde Cahan sah terefinden Fars vilayetine hakim teyin edilmisdir 1467 ci ilde Senceq doyusunde Uzun Hesen terefinden tutularaq kor edilib 1468 ci ilde Cahan sahin emir el umerasi Pireli bey Baharli terefinden Fars vilayetinde hokmdar elan edilmisdir 66 Bir muddet sonra Hesenelinin oglu Sultaneli ve Uzun Hesene qarsi cixan Agqoyunlu sahzadesi Mahmud bey de onunla muttefiq oldu 65 Muttefiqler Luristanda bir sira herbi ugurlar elde eteseler de sonda Uzun Hesen terefinden meglub edildiler 66 Mirze Yusif 1469 cu ilde Siraz seherinde Uzun Hesenin oglu Ugurlu Mehemmed terefinden olduruldu 66 Agqoyunlular terefinden hakimiyyetlerine son qoyulduIstinadlar Redakte Nesri 1987 seh 821 Fisher Jackson ve Lockhart 1986 seh 153 Necefli 2000 seh 39 Necefli 2000 seh 31 Necefli 2000 seh 32 Sumer 1992 seh 40 Necefli 2000 seh 37 Sumer 1992 seh 43 Ebru 1938 seh 203 204 1 2 Ferzelibeyli 1995 seh 6 Nuriyeva 2015 seh 99 Tovina 1987 seh 6 vd Sami 1987 seh 49 50 Sumer 1992 seh 49 50 1 2 Necefli 2000 seh 38 Sumer 1992 seh 53 1 2 3 4 islamansiklopedisi org tr 2001 Karakoyunlular turk Faruk Sumer Istifade tarixi 1 aprel 2021 1 2 3 Nuriyeva 2015 seh 100 Onullahi 1982 seh 62 Ferzelibeyli 1995 seh 5 Sumer 1992 seh 59 Sumer 1992 seh 60 Rumlu 2006 seh 53 54 Sumer 1992 seh 72 73 1 2 Necefli 2000 seh 24 Necefli 2000 seh 25 Nuriyeva 2015 seh 101 Rumlu 2006 seh 122 128 Aka 2001 seh 14 15 Sumer 1992 seh 112 Aka 2001 seh 15 1 2 3 Ferzeliyev 1983 seh 62 Qizilbaslar tarixi 1993 seh 10 Rumlu 2006 seh 134 Aka 2001 seh 17 18 Rumlu 2006 seh 145 146 Sumer 1992 seh 124 Tihrani 2001 seh 68 69 Sumer 1992 seh 125 126 Rumlu 2006 seh 146 1 2 3 Sumer 1992 seh 127 Rumlu 2006 seh 196 Azerbaycan tarixi 2007 seh 74 Aka 1994 seh 152 Aka 2001 seh 22 1 2 Ferzeliyev 1983 seh 67 Qizilbaslar tarixi 1993 seh 16 Sumer 1992 seh 83 84 Sumer 1992 seh 123 1 2 3 Qizilbaslar tarixi 1993 seh 10 11 Azerbaycan tarixi 2007 seh 90 Isgender bey 2010 seh 68 69 Necefli 2000 seh 27 Necefli 2000 seh 40 Azerbaycan tarixi 2007 seh 76 Necefli 2000 seh 28 Qizilbaslar tarixi 1993 seh 11 Nuriyeva 2015 seh 103 Tihrani 2001 seh 252 253 Rumlu 2006 seh 435 442 Aka 2001 seh 70 71 1 2 Ferzeliyev 1983 seh 70 Ferzelibeyli 1995 seh 18 Ferzelibeyli 1995 seh 27 1 2 Minorsky 1955 seh 17 1 50 73 1 2 3 Muhaddis 1982 seh 18 Edebiyyat Redakte Nesri M 1987 Kitab i Cihan Numa F R Unat M A Koymen Nsr turk Ankara TTK Yayinlari Necefli T H 2000 Qaraqoyunlu ve Agqoyunlu dovletlerinin tarixi muasir turk tarixsunasliginda PDF azerb Baki Casioglu seh 198 Tovina Metsobetsi i s 1987 History of Tamer ane and His Successors Ing terc R Bedrosian ingilis New York Sumer Faruk 1992 Kara Koyunlular Baslangictan Cihan Sah a kadar c I 3 baski turk Ankara Ebru Hafiz i 1938 Zeyl i Camiu t Tevarih i Residi turk Tahran Han Baba Beyani Ferzelibeyli Sahin Fazil 1995 Azerbaycan ve Osmanli Imperiyasi XV XVI esrler azerb Baki Azebaycan Dovlet Nesriyyati Metsobetsi i s Tovina 1987 History of Tamer ane and His Successors Ing terc R Bedrosian ingilis New York Sami Nizameddini 1987 Zafername cev Necati Lugal 2 baski turk Ankara Nuriyeva Irade Tofiq qizi 2015 Azebaycan Tarixi en qedim zamanlardan XXI esrin evvellerinedek PDF azerb Baki Mutercim seh 336 ISBN 978 9952 28 202 3 Onullahi Seyidaga 1982 XIII XVII esrlerde Tebriz seheri Sosial iqtisadi tarixi PDF azerb Baki Elm Rumlu Hasan i 2006 Ahsenu t Tevarih cev M Ozturk turk Ankara Aka Ismail 2001 Iran da Turkmen Hakimiyeti Kara Koyunlular Devri turk Ankara Qizilbaslar tarixi Tercume ve serhler M E Mehemmedinindir azerb Baki Azerbaycan 1993 seh 48 Tihrani Ebu Bekr i 2001 Kitab i Diyarbekriyye cev Mursel Ozturk turk Ankara Aka Ismail 1994 Mirza Sahruh ve Zamani turk Ankara Ferzeliyev Sahin 1983 Azerbaycan XV XVI esrlerde Hesen bey Rumlunun Ehsenut tevarix eseri uzre PDF azerb Baki Elm Azerbaycan tarixi Yeddi cildde III cild XIII XVIII esrler azerb Baki Elm 2007 seh 592 56 ISBN 978 9952 448 39 9 Isgender bey Munsi Turkman 2010 Dunyani bezeyen Abbasin tarixi Tarixe alemaraye Abbasi PDF azerb Baki Serq Qerb Nesriyyat seh 1144 ISBN 978 9952 34 620 6 Muhaddis Mir Hashim 1982 Tarikh i Qizilbashan History of Qizilbashes fars Tehran Bihnam Minorsky V 1955 The Qara Qoyunlu And The Qutb Shahs Bulletin of the School of Oriental and African Studies 17 1 50 73 doi 10 1017 s0041977x00106342 ISSN 0041 977X Fisher William Bayne Jackson Peter Lockhart Lawrence 1986 The Cambridge History of Iran ingilis 6 Cambridge Cambridge University Press Hemcinin bax RedakteAgqoyunlu hokmdarlarinin siyahisiXarici kecidler Redakteanl az 17 iyun 2013 Qaraqoyunlularin 58 illik hakimiyyeti azerb Istifade tarixi 26 mart 2021 Menbe https az wikipedia org w index php title Qaraqoyunlu hokmdarlarinin siyahisi amp oldid 5959620, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
