Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu adlanan oğuz mənşəli tayfa birləşmələri XIII əsrdən etibarən Anadoluda yanmköçəri həyat sürürdülər. Qaraqoyunluların mərkəzi vilayəti Van gölünün şimalındakı Ərciş, Ağqoyunluların cəmləşdiyi bölgə isə Diyarbəkir idi. Hər iki tayfa birləşməsi "türkman" adlanan eyni etnik qrupa mənsub olub, ünsiyyət vasitələri Azərbaycan dilinin cənub ləhcəsi idi. Bu tayfa adlarının totem sayılan qoyunların rəngi ilə əlaqədar olduğu ehtimal edilir. Həmin tayfalara məxsus olan qoç heykəlləri şəklində məzar daşlarının zəmanəmizədək çatdığı məlumdur. Qaraqoyunluları və Ağqoyunluları təşkil edən tayfa və boyların bu əraziyə Orta Asiyadan gəlməsini SəlcuqlarınYaxın Şərqə köçməsi ilə bağlayırlar. Lakin onların Azərbaycana və Qərbi İrana köçməsini daha erkən dövrə (VIII-IX əsrlər) aid etməyə müəyyən əsasımız vardır. Ehtimal etmək olar ki, həmin etnik qruplar monqol işğalı dövründə Azərbaycan və İrandan qərbə doğru hərəkət etməyə məcbur olmuş, Kiçik Asiya, İraq və Suriyada məskunlaşmışdılar. Qaraqoyunluları təşkil edən əsas tayfalar bunlardır: Baharlı, Sədli, Qaramanlı, Alpout, Duharlı, Cagirli, Hacili, Ağacəri. Bu tayfalar arasında Baharlı və Sədli oymaqlarının siyasi rolu müstəsna olmuşdur. Sədli oymağının qədim vətəni Naxçıvan və Sürməli idi. Qaraqoyunlular XIV əsrin sonlarında Şərqi Anadoluda bəylik yaratmış və onun əsasını qoyan şəxs Bayram Xoca olmuşdur. Baharlı oymağının rəisi olmuş Bayram Xoca Cəlairi Sultan ÜveysinTəbriz sarayında nüfuzlu əmirlərdən biri idi. Onun oğlu Qara Məhəmməd qızını Sultan Əhmədə verərək sülalə əlaqələrini möhkəmlətmişdi. Qaraqoyunluların Azərbaycanda hakimiyyətinin möhkəmlənməsində Cəlairi əmirlərinin böyük rolu olmuşdur. Teymurun ölümündən sonra Miranşah və onun böyük oğlu Əbubəkr zahirən Ömərin hakimiyyətini qəbul etdilər. Lakin Ömər hakimiyyətinə qəsd olacağını düşündüyü üçün Sultaniyyəyə onun yanına gəlmiş Əbubəkri həbs etdirdi. Qala keşikçiləri ilə dil tapıb həbsdən azad olan Əbubəkr atası Miranşahla Xorasanda qoşun topladı. Şirvanşah I İbrahimə qarşı yürüş etmiş Ömər şəhərdə olmadığı üçün Əbubəkr Sultaniyyəni ələ keçirdi və maneəsiz Təbrizə daxil oldu. Cənubi Azərbaycan Əbubəkr və Ömərin arasında gedən qanlı toqquşmalar meydanına çevrilmişdi. Təbriz əldən-ələ keçir və şəhərin sakinləri qətl və qarətlərə məruz qalırdı. Lakin təbrizlilər işğalçılara qarşı mübarizədə böyük hünər və mətinlik göstərərək onları şəhərdən çıxmağa məcbur etdilər. Mənbələrdə Təbrizin müdafiəsinin təşkilində Qazi Qiyasəddin, Əbdül Möhsün Qəzvini, Şeyx Əxi Qəssab və Qazi İmadəddinin qeyrət və bacarığı xüsusi qeyd olunur.
Hakimiyyətə gəlməsi
Teymurilərin məğlub edilməsi
Qaraqoyunlu tayfa ittifaqının başçısı Qara Yusif ilə Əbubəkr ilk dəfə 1406-cı il oktyabrın 14-də Naxçıvanın qərbində, Araz çayının sahilində toqquşdular. Qaraqoyunluların həmləsinə davam gətirməyən Teymurilər qaçmağa üz qoydular. Qara Yusif döyüş meydanından Naxçıvana gəldi. O, burada ikən Təbrizin adlı-sanlı rəislərindən olan Xacə Seyid Məhəmməd Keçəçi Qara Yusifin hüzuruna gəldi, şəhərin Əbubəkr tərəfindən qarət olunduğunu söylədi və onu Təbrizə gəlməyə təşviq etdi. Qara Yusif isə müvəqqəti olaraq şəhəri mühafizə etmək üçün darğa göndərdi və Sultaniyyəyə yürüş etdi. Əbubəkr şəhəri tərk etdi və Reyə qaçdı. Sultaniyyəyə girmiş Qaraqoyunlular şəhəri qarət etdilər, sonra isə əhalini Təbriz, Marağa və Ərdəbilə köçürdülər. Xorasan hakimi olan qardaşı Şahruxdan yardım alan Əbubəkr Azərbaycanı ələ keçirmək üçün yeni təşəbbüs etdi. Bundan xəbər tutan Qara Yusif Təbriz ətrafında yerləşən Şənbi-Qazana gəldi. 1408-ci il aprelin 21-də Təbrizin cənubundakı Sərdrud adlı yerdə 20 minlik Qaraqoyunlu qoşunu Teymuriləri darmadağın etdi. Miranşah öldürüldü, Əbubəkr isə qaçmağa müvəffəq oldu.
Qara Yusifin Əbubəkr üzərində ikinci qələbəsinin mühüm tarixi əhəmiyyəti vardır. Bundan sonra Azərbaycanda Teymurilərin ağalığına son qoyuldu, Teymurilər imperiyasının böyük bir hissəsi metropoliyadan ayrılmış və bu ərazidə Azərbaycan Qaraqoyunlu dövləti (1410-1467) yaranmışdı. Bu qələbədən sonra, 1409-cu il payızın başlanğıcında Qara Yusif Təbrizə daxil olmuş, Şəki hakimi Seyid Əhmədə qarşı qoşun göndərmişdi. Lakin Qaraqoyunlu sərkərdələri döyüşə yaxşı hazırlaşmış Şəki hakiminin hərbi qüvvələrinə hücuma cəsarət etməmiş və Şirvanın bəzi yerlərini qarətlə kifayətlənərək geri qayıtmışlar. Qara Yusif öz siyasi məqsəd və fəaliyyətini Cənubi Azərbaycanla məhdudlaşdırmırdı. O, lap əvvəldən Azərbaycanın şimal hissəsini də özünə tabe etmək istəyirdi. Şəki və Şirvana göndərilmiş Qaraqoyunlu qoşun dəstələrinin fəaliyyəti buna sübutdur.
Cəlairilərin məğlub edilməsi
1410-cu ildə Qara Yusif Təbriz yaxınlığında keçmiş müttəfiqi Sultan Əhmədi məğlub edərək Cəlairi dövlətinə son qoydu və mərkəzi Təbriz şəhəri olan Azərbaycan Qaraqoyunlu dövlətini yaratdı. Cəlairi Sultan Əhmədi məğlub etmiş Qara Yusif ona hakimiyyətin yeni sülaləyə keçməsini qanuniləşdirən sənədlərə qol çəkdirdi, Sultan Əhməd Qara Yusifin oğlu Pirbudağı öncədən oğulluğa götürmüşdü. Bu məsələni Sultan Əhmədə xatırladan Qara Yusif Azərbaycanın Pirbudağa verilməsi haqqında yarlıq yazdırdı. 1411-ci ildə Qara Yusif Təbrizdə Azərbaycan əyanları və Qaraqoyunlu əmirlərinin məclisində Pirbudağı "sultan" elan etdi, lakin dövlət işlərini bütövlükdə öz əlində saxladı. Bu dövlətin tərkibinə Qarabağ, Cənubi Azərbaycan, Şərqi Anadolunun bir hissəsi, Ərəb İraqı və Əcəm İraqı daxil oldu.
Qarabağın Qaramanlı tayfaları Qaraqoyunlu tayfa ittifaqına daxil olaraq bu dövlətin siyasi tarixində əhəmiyyətli rol oynadılar.
Hakimiyyəti
Şirvanşahların məğlub edilməsi
1412-ci ilin dekabrında Qara Yusifin Şirvanşah I İbrahim, Şəki hakimi Seydi Əhməd və gürcü çarı Konstantinin birləşmiş qüvvələrinə qarşı döyüşdə Yar Əhmədin rəhbərliyi altında "Qaraman əsgərləri" yaxından iştirak etmişdi. Kür çayının sahilində baş verən bu döyüşdə Qara Yusif Qarabağ dəstələrinin yardımı ilə qələbə qazandı.
Şahruxla mübarizə
Qaraqoyunlu dövlətinin ən güclü düşməni Xorasanda qərar tutmuş Teymuri hökmdarı Şahrux idi. 1419-cu ildə Qara Yusif böyük ticarət əhəmiyyəti olan Sultaniyyə və Qəzvini tutdu. Qaraqoyunluların şərqə irəliləməsi Şahruxu qəti tədbirlərə əl atmağa sövq etdi. O, 1420-ci ilin yayında 200 minlik qoşunla Azərbaycana tərəf hərəkət etdi. Lakin Qara Yusif də geniş hərbi hazırlıq görmüşdü: atlı qoşunla yanaşı burada ilk dəfə olaraq piyada döyüşçülər (Təbriz vilayətinin oturaq əhalisi, kəndlilər) ordu sıralarına cəlb edilmişdilər. Şahruxun Təbrizə göndərdiyi elçisinin Qara Yusif tərəfindən həbs edilməsi, Qara Yusifin döyüş məqsədilə paytaxtdan çıxması xəbəri Şahruxun ordusunda böyük həyəcan və təlaş doğurmuşdu. Şahrux qüdrətli sərkərdə kimi geniş şöhrət tapmış Qara Yusifdən ehtiyat edirdi. Qara Yusif yaxşı silahlanmış güclü qoşunu üçün baxış təşkil etmişdi. Teymuri tarixçiləri bu ordunun "günəşin zərrələri və buludun damlaları qədər saysız-hesabsız" olduğunu göstərirlər. Lakin əslində Qara Yusifin qoşununun sayı 50 mindən çox deyildi. Təbrizdən düşmən qarşısına çıxmış Qara Yusif yolda ikən ağır xəstələndi və qəflətən vəfat etdi.
Ölümündən sonra
Qara Yusifın ölümü Qaraqoyunlu ordugahında böyük qarışıqlığa və hərc-mərcliyə səbəb oldu. Şahzadələrdən heç biri burada deyildi; Şahməhəmməd Bağdadda, İsgəndərKərkükdə, İspənd Adilcəvazda, Cahan şah Sultaniyyədə, Əbu Səid isə Ərzincanda idi. Yaxınlaşan Teymuri qoşunundan vahiməyə düşmüş Qaraqoyunlu əmirləri ordugahdan qaçdılar. Bir dəstə adam Qaraqoyunlu padşahının cəsədi olan otağa girdi, buranı qarət etdi, cəsədin əynindən paltarını çıxardı, hətta onun qulaqlarındakı qızıl sırğaları da bıçaqla kəsib götürdü. Yalnız iki gündən sonra Qara Yusifin cəsədi Təbriz əyanları (Seyid Məhəmməd Keçəçi və başqaları) tərəfindən götürüldü, Təbrizə, buradan da Ərcişə - ata-babasının məzarları yanına gətirildi və dəfn edildi.
1420-ci ildə Qara Yusifin ölümü Teymuri Sultan Şahruxun Azərbaycanı işğal etməsinə şərait yaratdı. Aran Qarabağında qışlayan Sultan Şahruxun hüzuruna gəlmiş qonşu hakimlər arasında Qarabağ hakimi Yar Əhməd Qaramanla yanaşı qardaşı Şirzad da olmuşdu . 1421-ci ilin aprelində Sultan Şahruxun Qarabağı tərk etməsi ilə teymurilərə qarşı Gəncə və Bərdədə Yar Əhməd Qaramanlının üsyanı başladı. Teymuri tarixçisi Fəsih Xəvafi yazır ki, bu zaman Qaraköpəktəpədə (hazırda Füzuli şəhərinin şimal-şərqində yerləşir) olan Sultan Şahrux oğlu Baysunqur Bahaduru Yar Əhmədə qarşı göndərdi .
Ailəsi
Trabzon imperatoru III Manuelin qızı ilə evlənmişdi.
Osmanlı sultanı I Məhəmmədin Qara Yusif Türkmana məktubundan Feridun Bey, Münşeâtü's-selâtîn, cild I, s. 159, İstanbul, 1274
Şahin Fərzəliyev. Azərbaycan XV-XVI əsrlərdə. "Elm nəşriyyatı", 1983. səh. 62
VIII. [Путь из Дербента в Эрзурум через земли Грузии] Путь из Дербента в Гюрджистан, стр. 132. // Эвлия Челеби. Книга путешествия. (Извлечения из сочинения турецкого путешественника ХVII века). Перевод и комментарии. Выпуск 3. Земли Закавказья и сопредельных областей Малой Азии и Ирана. Сост. и отв. ред. А. Д. Желтяков. Предисл. Ф. М. Алиева, А. Д. Желтякова, М. К. Зулаляна, Г. В. Путуридзе. Примеч. и коммент. А. Д. Желтякова, М. К. Зулаляна, Г. В. Путуридзе. Москва: Наука, 1983, 376 стр.
Orijinal mətn(rus.)
Позднее правитель Азербайджана Кара-Юсуф Кара-Коюнлу захватил здешние места —. Но когда появился Тимур, Кара-Юсуф не смог оказать сопротивления и нашел убежище у османского [султана] Йылдырым Баезид-хана.
Azərbaycan tarixi. III cild. səh.81.
Nəcəfli T.H.Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətlərinin tarixi müasir türk tarixişünaslığında. Bakı: 2000, səh.56.
Эфендиев О.А. Карабах в составе государств Каракойунлу, Аккойунлу и Сефевидов (XV-XVIIвв.). Карабах. Очерк истории и культуры. Баку: 2004, стр.62-63.
Петрушевский И.П. Государства Азербайджана в XV в. Сборник статей по истории Азеарбайджана. Выпуск 1. Баку: 1949, стр.160.
Nəcəfli T.H. Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətlərinin tarixi müasir türk tarixişünaslığında. Bakı: 2000, səh.58-59.
Эфендиев О.А. Карабах в составе государств Каракойунлу, Аккойунлу и Сефевидов (XV-XVII вв.). Карабах. Очерк истории и культуры. Баку: 2004, стр.62.
VikimənbədəMüəllif:Qara Yusif ilə əlaqəli məlumatlar var.
R.F.Sadıqov. Bunu hər bir azəri türkü bilməlidir
Qarabağ XV yüzillikdə
Avqust 05, 2021
qara, yusif, qaraqoyunlu, tayfa, birliyinin, başçısı, 1389, 1420, qaraqoyunlu, tayfasından, olan, sultan, 1413, 1420, əbu, nasr, noyon, məhəmməd, sultani, səlatin, türk, döyüşdə, 1412, kür, sahili, döyüşü, rəsm, əsəri, milli, azərbaycan, tarix, muzeyiqaraqoyun. Qara Yusif Qaraqoyunlu tayfa birliyinin 3 cu bascisi 1389 1420 Qaraqoyunlu tayfasindan olan 2 ci sultan 1413 1420 Qara YusifEbu Nasr Qara Yusif Noyon ibn Mehemmed Sultani selatin et turk 1 Qara Yusif doyusde 1412 ci il Kur sahili doyusu resm eseri Milli Azerbaycan Tarix MuzeyiQaraqoyunlu dovletinin II sultani 2 1410 1420Tacqoyma 1411Selefi PirbudaqXelefi Qara IsgenderSexsi melumatlarDogum tarixi 1355Dogum yeri Ercis Van vilayeti TurkiyeVefat tarixi 17 noyabr 1420Vefat yeri Ucan TebrizDefn yeri ErcisLacinSulale Baharli sulalesiMilliyyeti Qaraqoyunlu turkmenAtasi Qara MehemmedUsaqlari oglanlari Pirbudaq Sahmehemmed Cahan sah Ebu Seid Qara IsgenderQaraqoyunlu tayfa birliyinin 2 ci bacisi Qara Mehemmedin oglu Qaraqoyunlu dovletinin yaradicisi 3 Mundericat 1 Arxa plan 2 Hakimiyyete gelmesi 2 1 Teymurilerin meglub edilmesi 2 2 Celairilerin meglub edilmesi 3 Hakimiyyeti 3 1 Sirvansahlarin meglub edilmesi 3 2 Sahruxla mubarize 4 Olumunden sonra 5 Ailesi 6 Istinadlar 7 Edebiyyat 8 Xarici kecidlerArxa plan RedakteQaraqoyunlu ve Agqoyunlu adlanan oguz menseli tayfa birlesmeleri XIII esrden etibaren Anadoluda yanmkoceri heyat sururduler Qaraqoyunlularin merkezi vilayeti Van golunun simalindaki Ercis Agqoyunlularin cemlesdiyi bolge ise Diyarbekir idi Her iki tayfa birlesmesi turkman adlanan eyni etnik qrupa mensub olub unsiyyet vasiteleri Azerbaycan dilinin cenub lehcesi idi Bu tayfa adlarinin totem sayilan qoyunlarin rengi ile elaqedar oldugu ehtimal edilir Hemin tayfalara mexsus olan qoc heykelleri seklinde mezar daslarinin zemanemizedek catdigi melumdur Qaraqoyunlulari ve Agqoyunlulari teskil eden tayfa ve boylarin bu eraziye Orta Asiyadan gelmesini Selcuqlarin Yaxin Serqe kocmesi ile baglayirlar Lakin onlarin Azerbaycana ve Qerbi Irana kocmesini daha erken dovre VIII IX esrler aid etmeye mueyyen esasimiz vardir Ehtimal etmek olar ki hemin etnik qruplar monqol isgali dovrunde Azerbaycan ve Irandan qerbe dogru hereket etmeye mecbur olmus Kicik Asiya Iraq ve Suriyada meskunlasmisdilar Qaraqoyunlulari teskil eden esas tayfalar bunlardir Baharli Sedli Qaramanli Alpout Duharli Cagirli Hacili Agaceri Bu tayfalar arasinda Baharli ve Sedli oymaqlarinin siyasi rolu mustesna olmusdur Sedli oymaginin qedim veteni Naxcivan ve Surmeli idi Qaraqoyunlular XIV esrin sonlarinda Serqi Anadoluda beylik yaratmis ve onun esasini qoyan sexs Bayram Xoca olmusdur Baharli oymaginin reisi olmus Bayram Xoca Celairi Sultan Uveysin Tebriz sarayinda nufuzlu emirlerden biri idi Onun oglu Qara Mehemmed qizini Sultan Ehmede vererek sulale elaqelerini mohkemletmisdi Qaraqoyunlularin Azerbaycanda hakimiyyetinin mohkemlenmesinde Celairi emirlerinin boyuk rolu olmusdur Teymurun olumunden sonra Miransah ve onun boyuk oglu Ebubekr zahiren Omerin hakimiyyetini qebul etdiler Lakin Omer hakimiyyetine qesd olacagini dusunduyu ucun Sultaniyyeye onun yanina gelmis Ebubekri hebs etdirdi Qala kesikcileri ile dil tapib hebsden azad olan Ebubekr atasi Miransahla Xorasanda qosun topladi Sirvansah I Ibrahime qarsi yurus etmis Omer seherde olmadigi ucun Ebubekr Sultaniyyeni ele kecirdi ve maneesiz Tebrize daxil oldu Cenubi Azerbaycan Ebubekr ve Omerin arasinda geden qanli toqqusmalar meydanina cevrilmisdi Tebriz elden ele kecir ve seherin sakinleri qetl ve qaretlere meruz qalirdi Lakin tebrizliler isgalcilara qarsi mubarizede boyuk huner ve metinlik gostererek onlari seherden cixmaga mecbur etdiler Menbelerde Tebrizin mudafiesinin teskilinde Qazi Qiyaseddin Ebdul Mohsun Qezvini Seyx Exi Qessab ve Qazi Imadeddinin qeyret ve bacarigi xususi qeyd olunur Hakimiyyete gelmesi RedakteTeymurilerin meglub edilmesi Redakte Qaraqoyunlu tayfa ittifaqinin bascisi Qara Yusif ile Ebubekr ilk defe 1406 ci il oktyabrin 14 de Naxcivanin qerbinde Araz cayinin sahilinde toqqusdular Qaraqoyunlularin hemlesine davam getirmeyen Teymuriler qacmaga uz qoydular Qara Yusif doyus meydanindan Naxcivana geldi O burada iken Tebrizin adli sanli reislerinden olan Xace Seyid Mehemmed Kececi Qara Yusifin huzuruna geldi seherin Ebubekr terefinden qaret olundugunu soyledi ve onu Tebrize gelmeye tesviq etdi Qara Yusif ise muveqqeti olaraq seheri muhafize etmek ucun darga gonderdi ve Sultaniyyeye yurus etdi Ebubekr seheri terk etdi ve Reye qacdi Sultaniyyeye girmis Qaraqoyunlular seheri qaret etdiler sonra ise ehalini Tebriz Maraga ve Erdebile kocurduler Xorasan hakimi olan qardasi Sahruxdan yardim alan Ebubekr Azerbaycani ele kecirmek ucun yeni tesebbus etdi Bundan xeber tutan Qara Yusif Tebriz etrafinda yerlesen Senbi Qazana geldi 1408 ci il aprelin 21 de Tebrizin cenubundaki Serdrud adli yerde 20 minlik Qaraqoyunlu qosunu Teymurileri darmadagin etdi Miransah olduruldu Ebubekr ise qacmaga muveffeq oldu Qara Yusifin Ebubekr uzerinde ikinci qelebesinin muhum tarixi ehemiyyeti vardir Bundan sonra Azerbaycanda Teymurilerin agaligina son qoyuldu Teymuriler imperiyasinin boyuk bir hissesi metropoliyadan ayrilmis ve bu erazide Azerbaycan Qaraqoyunlu dovleti 1410 1467 yaranmisdi Bu qelebeden sonra 1409 cu il payizin baslangicinda Qara Yusif Tebrize daxil olmus Seki hakimi Seyid Ehmede qarsi qosun gondermisdi Lakin Qaraqoyunlu serkerdeleri doyuse yaxsi hazirlasmis Seki hakiminin herbi quvvelerine hucuma cesaret etmemis ve Sirvanin bezi yerlerini qaretle kifayetlenerek geri qayitmislar Qara Yusif oz siyasi meqsed ve fealiyyetini Cenubi Azerbaycanla mehdudlasdirmirdi O lap evvelden Azerbaycanin simal hissesini de ozune tabe etmek isteyirdi Seki ve Sirvana gonderilmis Qaraqoyunlu qosun destelerinin fealiyyeti buna subutdur Celairilerin meglub edilmesi Redakte 1410 cu ilde Qara Yusif Tebriz yaxinliginda kecmis muttefiqi Sultan Ehmedi meglub ederek Celairi dovletine son qoydu ve merkezi Tebriz seheri olan Azerbaycan Qaraqoyunlu dovletini yaratdi Celairi Sultan Ehmedi meglub etmis Qara Yusif ona hakimiyyetin yeni sulaleye kecmesini qanunilesdiren senedlere qol cekdirdi Sultan Ehmed Qara Yusifin oglu Pirbudagi onceden ogulluga goturmusdu Bu meseleni Sultan Ehmede xatirladan Qara Yusif Azerbaycanin Pirbudaga verilmesi haqqinda yarliq yazdirdi 1411 ci ilde Qara Yusif Tebrizde Azerbaycan eyanlari ve Qaraqoyunlu emirlerinin meclisinde Pirbudagi sultan elan etdi lakin dovlet islerini butovlukde oz elinde saxladi Bu dovletin terkibine Qarabag Cenubi Azerbaycan Serqi Anadolunun bir hissesi Ereb Iraqi ve Ecem Iraqi daxil oldu 4 5 6 Qarabagin Qaramanli tayfalari Qaraqoyunlu tayfa ittifaqina daxil olaraq bu dovletin siyasi tarixinde ehemiyyetli rol oynadilar Hakimiyyeti RedakteSirvansahlarin meglub edilmesi Redakte 1412 ci ilin dekabrinda Qara Yusifin Sirvansah I Ibrahim Seki hakimi Seydi Ehmed ve gurcu cari Konstantinin birlesmis quvvelerine qarsi doyusde Yar Ehmedin rehberliyi altinda Qaraman esgerleri yaxindan istirak etmisdi Kur cayinin sahilinde bas veren bu doyusde Qara Yusif Qarabag destelerinin yardimi ile qelebe qazandi 7 8 9 Sahruxla mubarize Redakte Qaraqoyunlu dovletinin en guclu dusmeni Xorasanda qerar tutmus Teymuri hokmdari Sahrux idi 1419 cu ilde Qara Yusif boyuk ticaret ehemiyyeti olan Sultaniyye ve Qezvini tutdu Qaraqoyunlularin serqe irelilemesi Sahruxu qeti tedbirlere el atmaga sovq etdi O 1420 ci ilin yayinda 200 minlik qosunla Azerbaycana teref hereket etdi Lakin Qara Yusif de genis herbi hazirliq gormusdu atli qosunla yanasi burada ilk defe olaraq piyada doyusculer Tebriz vilayetinin oturaq ehalisi kendliler ordu siralarina celb edilmisdiler Sahruxun Tebrize gonderdiyi elcisinin Qara Yusif terefinden hebs edilmesi Qara Yusifin doyus meqsedile paytaxtdan cixmasi xeberi Sahruxun ordusunda boyuk heyecan ve telas dogurmusdu Sahrux qudretli serkerde kimi genis sohret tapmis Qara Yusifden ehtiyat edirdi Qara Yusif yaxsi silahlanmis guclu qosunu ucun baxis teskil etmisdi Teymuri tarixcileri bu ordunun gunesin zerreleri ve buludun damlalari qeder saysiz hesabsiz oldugunu gosterirler Lakin eslinde Qara Yusifin qosununun sayi 50 minden cox deyildi Tebrizden dusmen qarsisina cixmis Qara Yusif yolda iken agir xestelendi ve qefleten vefat etdi Olumunden sonra RedakteQara Yusifin olumu Qaraqoyunlu ordugahinda boyuk qarisiqliga ve herc mercliye sebeb oldu Sahzadelerden hec biri burada deyildi Sahmehemmed Bagdadda Isgender Kerkukde Ispend Adilcevazda Cahan sah Sultaniyyede Ebu Seid ise Erzincanda idi Yaxinlasan Teymuri qosunundan vahimeye dusmus Qaraqoyunlu emirleri ordugahdan qacdilar Bir deste adam Qaraqoyunlu padsahinin cesedi olan otaga girdi burani qaret etdi cesedin eyninden paltarini cixardi hetta onun qulaqlarindaki qizil sirgalari da bicaqla kesib goturdu Yalniz iki gunden sonra Qara Yusifin cesedi Tebriz eyanlari Seyid Mehemmed Kececi ve basqalari terefinden goturuldu Tebrize buradan da Ercise ata babasinin mezarlari yanina getirildi ve defn edildi 1420 ci ilde Qara Yusifin olumu Teymuri Sultan Sahruxun Azerbaycani isgal etmesine serait yaratdi Aran Qarabaginda qislayan Sultan Sahruxun huzuruna gelmis qonsu hakimler arasinda Qarabag hakimi Yar Ehmed Qaramanla yanasi qardasi Sirzad da olmusdu 10 1421 ci ilin aprelinde Sultan Sahruxun Qarabagi terk etmesi ile teymurilere qarsi Gence ve Berdede Yar Ehmed Qaramanlinin usyani basladi Teymuri tarixcisi Fesih Xevafi yazir ki bu zaman Qarakopektepede hazirda Fuzuli seherinin simal serqinde yerlesir olan Sultan Sahrux oglu Baysunqur Bahaduru Yar Ehmede qarsi gonderdi 11 Ailesi RedakteTrabzon imperatoru III Manuelin qizi ile evlenmisdi 12 Pirbudaq Sahmehemmed Qara Isgender Cahan sah Ebu Seid Emir IsfahanIstinadlar Redakte Osmanli sultani I Mehemmedin Qara Yusif Turkmana mektubundan Feridun Bey Munseatu s selatin cild I s 159 Istanbul 1274 Sahin Ferzeliyev Azerbaycan XV XVI esrlerde Elm nesriyyati 1983 seh 62 VIII Put iz Derbenta v Erzurum cherez zemli Gruzii Put iz Derbenta v Gyurdzhistan str 132 Evliya Chelebi Kniga puteshestviya Izvlecheniya iz sochineniya tureckogo puteshestvennika HVII veka Perevod i kommentarii Vypusk 3 Zemli Zakavkazya i sopredelnyh oblastej Maloj Azii i Irana Sost i otv red A D Zhel tyakov Predisl F M Alieva A D Zheltyakova M K Zulalyana G V Puturidze Primech i komment A D Zheltyakova M K Zulalyana G V Pu turidze Moskva Nauka 1983 376 str Orijinal metn rus Pozdnee pravitel Azerbajdzhana Kara Yusuf Kara Koyunlu zahvatil zdeshnie mesta No kogda poyavilsya Timur Kara Yusuf ne smog okazat soprotivleniya i nashel ubezhishe u osmanskogo sultana Jyldyrym Baezid hana Azerbaycan tarixi III cild seh 81 Necefli T H Qaraqoyunlu ve Agqoyunlu dovletlerinin tarixi muasir turk tarixisunasliginda Baki 2000 seh 56 Efendiev O A Karabah v sostave gosudarstv Karakojunlu Akkojunlu i Sefevidov XV XVIIvv Karabah Ocherk istorii i kultury Baku 2004 str 62 63 Petrushevskij I P Gosudarstva Azerbajdzhana v XV v Sbornik statej po istorii Azearbajdzhana Vypusk 1 Baku 1949 str 160 Necefli T H Qaraqoyunlu ve Agqoyunlu dovletlerinin tarixi muasir turk tarixisunasliginda Baki 2000 seh 58 59 Efendiev O A Karabah v sostave gosudarstv Karakojunlu Akkojunlu i Sefevidov XV XVII vv Karabah Ocherk istorii i kultury Baku 2004 str 62 Havafi Fasih Mudzhmali Fasihi Perevod predislovie i ukazateli D Yu Yusupovoj Tashkent 1980 str 188 Havafi Fasih Mudzhmali Fasihi Perevod predislovie i ukazateli D Yu Yusupovoj Tashkent 1980 str 190 Donald M Nicol The Last Centuries of Byzantium 1261 1453 Cambridge University Press 1972 p 404Edebiyyat RedakteAzerbaycan tarixi 3 cu cild Cefer Ibrahimov Qaraqoyunlu dovleti Baki 1948 K E Bosfort Muselman sulaleleri Moskva 1971 Xarici kecidler Redakte Vikimenbede Muellif Qara Yusif ile elaqeli melumatlar var R F Sadiqov Bunu her bir azeri turku bilmelidir Qarabag XV yuzillikdeMenbe https az wikipedia org w index php title Qara Yusif amp oldid 5894657, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
