fbpx
Wikipedia

Qaraiman

September 06, 2021

Qaraiman — Ermənistanın indiki Geğarkunik mərzində kənd. Çarlıq dövründə keçmiş İrəvan quberniyasının Yeni Bəyazid qəzasına, sovet dövründə isə Basarkeçər (Vardenis) rayonuna aid idi.

Kənd
Qaraiman
40°17′ şm. e. 45°47′ ş. u.
Ölkə  Ermənistan
Region Göyçə mahalı
Rayon Geğarkunik mərzi
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü 2.110 m
Saat qurşağı UTC+4
Əhalisi
Rəsmi dili ermənicə
Qaraiman

Ərazisi

Kəndin eni 3 km, uzunluğu isə 2,5 km-dir. Kənd Basarkeçər şəhərindən 14 km şimal tərəfdə yerləşmişdir. Kənd qərb tərəfdən 3 km Kəsəmən kəndi ilə, cənub qərb tərəfdən 6 km Bala Məzrə (Kiçik Məzrə) kəndi ilə, cənub tərəfdən 6 km Böyük Məzrə kəndi ilə, şərq tərəfdən isə 4 km Canəhməd kəndi ilə həmsərhəddir.

Kəndin 1800 hektardan çox torpağı olmuşdur. Ondan 1200–1300 hektarı əkənək, 500 hektarı isə otaraq və biçənək sahələridir.

Kənd ərazisində çox mənzərəli və gəzməli yurd yerləri vardır. Onlardan kəndin Kilsəlidərə deyilən alban kilsəsini və həmin ərazinin yaxında tarixi III–V əsrlərə təsadüf edən, üzərində qrabar əlifbası ilə yazı olan xaç daşları tarixi abidələr, Gödək Vəli sərnəsindəki "Ocaq təpəsi" adlanan müqəddəs pirə qonşu kəndlərin də əhalisi niyyət edər nəzir verərdilər. Kəndin ərazisindəki, qədim yurd yerləri aşağıdakılardır:

Gödək Vəlinin sərnəsi və həmin sərnədəki Gödək Vəlinin çayı, Gödək Vəlinin otaraq yerləri, Gödək Vəlinin komları, Böyük Güney, Qıvla Güney, Ayılı dərə, Köç bulağı, Çölmək bulağı, Qarasu bulağı, İlanlı bulağı, Şırnöyux bulağı, Südlü bulağı, Camışölən suyu, Məşədi İsa bulağı, və yaxud Sədaqət bulağı, Qaragözlü bulağı, Noyçalı bulağı, Çoban bulağı, Sarılığın bulağı, Bollu yurd, Göy taxta, Şimşək dərə, Ayı düşən yurdu, Çənli yurd, Lalalı yurd, Zilfər ölən yurd, Ayvas vurulan yurd, Şəmilin ağılı, Cəbrayılın əkənəyi, Rzanın dəmgəsi, Balamolğunun dəmgəsi, Qamışlı əkənəyi, Hortunoy əkənəyi, Selaparan sərnə, Cərgələn əkənəyi, Höyuxlu sərnəsi, Qırmızı qayanın döşü, Bala və Böyük məzrələr sərnəsi, Taxtanın ayağı əkənəyi, Arxacın dalı, Kərbəlayı Sadığın dəmiyəsi, Dardərə sərnəsi, Yanıq komu, Kilsəli komu, Böyük dəhnələr komu, və Sarılıq komu.

Tarixi

Kəndin yaranma tarixi XIV əsrin axırları (1387–1388) XV əsrin əvvəlinə (1410) təsadüf edir. Qaraiman kəndinin himi Qazax mahalından Göyçə mahalına gələn dörd qardaşlardan biri olan Qara İman tərəfindən salınmışdır. Qardaşlardan Hüseynqulu ağa (Nərimanlı), Qulu ağa (Böyük Məzrə), Vəli ağa (Zod), Qara İman isə (Oğruca) kəndlərinin bünövrəsini salmışlar. Qaraiman kəndinin ərazisi mahaldakı bütün ərazilər kimi Qazax mahalının ərazisi olmuşdur. Qaraiman kəndinin adı yarandığı ilk gündən yəni XIII əsrin başlanğıcından (1210) 1988-ci ilin dekabrına qədər üç dəfə dəyişdirilmişdir.

Kəndin ilk adı XIII əsrin əvvəlinə (1410) kimi Oğruca, ikinci adı XIV əsrin axırları (1387–1388), XV əsrin əvvəlindən (1410) 1975-ci ilin yanvarın 25-nə kimi Qaraiman, üçüncü adı 1975-ci ilin yanvarın 25-dən 1988-ci ilin dekabrına qədər Sovetkənd olmuşdur. Kəndin ərazisi iki böyük arasında dərələr arasında Dardərə və qədim albanların tarixindən bəhs edən, kilsənin qalıqları yerləşən Kilsəli dərə arasında yerləşir.

Kəndin ilk himini salan Oğruca Qazax mahalından Göyçə mahalına gələrkən yerin münbit torpağa, yaşamaq üçün bol suya malik olduğunu görüb, həmin yeri özü ilə birlikdə gələn qohumlarına daimi yaşayış yeri seçmişdir. O, kəndin himini salarkən ərazidəki tarixi XII əsrdə albanların yaşamasından bəhs edən alban kilsəsini özlərinə qorunmaq üçün yaşayış yeri seçmişdir. Kəndin ilk adı Oğruca sözünün mənası oradan yaranmışdır.

Kəndin ikinci dəfə himini salan Qara İman, Qazax mahalının Qıraq Kəsəmən kəndindən Göyçə mahalına gələrkən yerin yaşamaq üçün münbit torpağa, bol suya, dövlətini saxlamaq üçün hər cür şəraitə malik olduğunu görərək özü ilə birlikdə gələn qohumlarına daimi yaşayış yeri seçmişdir. Kəndin ikinci adı Qaraiman sözünün mənası oradan yaranmışdır.

Kəndin adı sovet dövründə Sovetkənd şəklində dəyişdirilib. Bu adın qoyulmasının səbəbi sovet hakimiyyətinin apardığı sovetləşdirmə, habelə antitürk siyasəti idi.

Ermənistan prezidentinin 19.IV.1991-ci il fərmanı ilə yenidən dəyişdirilib Kaxakn qoyulmuşdur.

Elm və din

1930–1932-ci illərdə kənddə dövlət tərəfindən məktub açılmışdır. Məktəbin inzibati binası olmadığı üçün dərslər imkanlı şəxslərin evlərində keçirilərdi.1930–1932-ci illərdən 1936–1937-ci illərə qədər ibtidai (I–V), 1936–1937-ci illərdən 1970–1971-ci illərə qədər yeddiillik (VII), 1970–1971-ci illərdən 1988-ci ilin dekabrına qədər orta (X) məktəb olmuşdur.

Kəndin din adamları

  • Hacı Əli — (Çanaqlılar tayfası)
  • Kərbəlayı Sadıq — (Qaragözlülər tayfası)
  • Kərbəlayı Səməd — (Qaragözlülər tayfası)
  • Kərbəlayı Alı — (Qaragözlülər tayfası)
  • Kərbəlayı Müseyib — (Səlməzlilər tayfası)
  • Kərbəlayı Rəhim — (Səlməzlilər tayfası)
  • Məşədi Röyzə — (Səlməzlilər tayfası)
  • Məşədi Məhərrəm — (Səıməzlilər tayfası)
  • Məşədi Oruc — (Məşədi Oruclular tayfasının başçısı)
  • Məşədi Məhəmməd — (Məşədi Oruclular tayfası)
  • Məşədi Əsgər — (Çanaqlılar tayfası)
  • Məşədi Mənməd — (Çanaqlılqr tayfası)
  • Məşədi Alı — (Topallılar tayfası)
  • Məşədi Hüseyn — (Məşədi Hüseynlilər tayfasının başçısı)
  • Məşədi Müsü — (Məşədi Hüseynlilər tayfası)
  • Məşədi İsa — (Çanaqlılar tayfası)

Əhalisi

Kənddə 1831-ci ildə 207 nəfər, 1873-cü ildə 418 nəfər, 1886-cı ildə 569 nəfər, 1897-ci ildə 775 nəfər, 1908-ci ildə 1033 nəfər, 1914-cü ildə 1079 nəfər, 1916-cı ildə 650 nəfər yalnız azərbaycanlı yaşamışdır.

Kəndin sakinləri 1919-cu ilin aprel ayının 13–20-də azərbaycanlılar qırğınlarla ermənilər tərəfindən öz doğma kəndlərindən qovulmuşlar.

İndiki Ermənistanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra azərbaycanlılardan sağ qalanları yenidən Qaraiman kəndinə qayıda bilmişlər. Burada 1922-ci ildə 478 nəfər, 1926-cı ildə 527 nəfər, 1931-ci ildə 652 nəfər, 1987-ci ildə 2000 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır.

1988-ci ildə azərbaycanlılar yenidən Ermənistan dövləti tərəfindən tarixi-etnik torpaqlarından qovulmuşlar. İndi ermənilər yaşayır.

Kəndin tayfaları

  • Çanaqlılar
  • Qaragözlülər
  • Səlməzlilər
  • Calallılar
  • Məşədi hüseynlilər
  • Məşədi Oruclular
  • Topallılar

Qaçqınlıq

1905–1907-ci illərdəki I qaçqınlıq zamanı kənd əhalisi tamamilə doğma yurdlarından qaçqın düşmüş, Kəlbəcər, Daşkəsən, Gədəbəy və başqa yerlərdə məskunlaşmışdır. Kənd əhalisi 1907-ci ilin yazında yenidən doğma kəndinə qayıtmış, az bir hissəsi isə məskunlaşdıqları ərazilərdə qayıtmış, az bir hissəsi isə məskunlaşdıqları ərazilərdə qalmışdır. Qaçqınlıq zamanı kəndin təxminən 100–120 evi, 500–550 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur. 1918–1920-ci illərdəki II qaçqınlıq zamanı kənd əhalisi tamamilə çıxarılaraq doğma yirdlarından qaçqın düşmüş, Kəlbəcər, Daşkəsən, Gədəbəy, Samux, Şəmkir və başqa yerlərdə məskunlaşmışdır.

Kənd əhalisi 1921-ci ilin yazında yenidən doğma kəndinə qayıtmış, az bir hissəsi isə məskunlaşdıqları ərazilərdə qalmışdır. Qaçqınlıq zamanı kəndin təxminən 150–170 evi, 600–650 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur. 1948–1953-cü illərdəki III qaçqınlıq zamanı kənd əhalisi tamamilə doğma yurdlarından çıxarılaraq qaçqın düşmüşdür. Kəndin 170 evi, 580 nəfər yaxın əhalisi yenidən doğma kəndinə qayıtmışdır. Qaçqınlıq zamanı kəndin 230 evi, 820 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur. 1988–1991-ci illərdəki IV qaçqınlıq zamanı kənd əhalisi tamamilə doğma yurdlarından zorla çıxarılaraq qaçqın düşmüşdür. Kənd əhalisi Bakı, Gəncə, Tərtər, Goranboy, Göygöl (keçmiş Xanlar) və başqa yerlərdə məskunlaşmışdır. Kənd əhalisi bu günə qədər həmin yerlərdə yaşayırlar. Qaçqınlaq zamanı kəndin 215 evi, 1500 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur.

İstinadlar

  1. PDF . // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; Redaktorları: B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 2002, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2
  2. erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831–1931). Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831–1931) 2016-02-29 at the Wayback Machine. Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство "Мелконян фонд", 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: "Melkonyan fond" nəşriyyatı, 1932. s.26–27, 112–113
  3. История Азербайджана по документам и публикациям, Баку, "Элм", 1990. s.305
  4. erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831–1931). Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831–1931) 2016-02-29 at the Wayback Machine. Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство "Мелконян фонд", 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: "Melkonyan fond" nəşriyyatı, 1932. s.26, 27, 112–113
  5. Ermənistan azərbaycanlılarının tarixi coğrafiyası, Bakı, "Gənclik", 1995. ISBN 5-8020-0852-0 s.282–283

Qəşəm məhərrəmov — Başı dumanlı göyçə

September 06, 2021
qaraiman, ermənistanın, indiki, geğarkunik, mərzində, kənd, çarlıq, dövründə, keçmiş, irəvan, quberniyasının, yeni, bəyazid, qəzasına, sovet, dövründə, isə, basarkeçər, vardenis, rayonuna, kənd40, ölkə, ermənistanregion, göyçə, mahalırayon, geğarkunik, mərzita. Qaraiman Ermenistanin indiki Gegarkunik merzinde kend 1 Carliq dovrunde kecmis Irevan quberniyasinin Yeni Beyazid qezasina sovet dovrunde ise Basarkecer Vardenis rayonuna aid idi KendQaraiman40 17 sm e 45 47 s u Olke ErmenistanRegion Goyce mahaliRayon Gegarkunik merziTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 2 110 mSaat qursagi UTC 4EhalisiResmi dili ermeniceQaraiman Mundericat 1 Erazisi 2 Tarixi 3 Elm ve din 3 1 Kendin din adamlari 4 Ehalisi 4 1 Kendin tayfalari 5 Qacqinliq 6 IstinadlarErazisi RedakteKendin eni 3 km uzunlugu ise 2 5 km dir Kend Basarkecer seherinden 14 km simal terefde yerlesmisdir Kend qerb terefden 3 km Kesemen kendi ile cenub qerb terefden 6 km Bala Mezre Kicik Mezre kendi ile cenub terefden 6 km Boyuk Mezre kendi ile serq terefden ise 4 km Canehmed kendi ile hemserheddir Kendin 1800 hektardan cox torpagi olmusdur Ondan 1200 1300 hektari ekenek 500 hektari ise otaraq ve bicenek saheleridir Kend erazisinde cox menzereli ve gezmeli yurd yerleri vardir Onlardan kendin Kilselidere deyilen alban kilsesini ve hemin erazinin yaxinda tarixi III V esrlere tesaduf eden uzerinde qrabar elifbasi ile yazi olan xac daslari tarixi abideler Godek Veli sernesindeki Ocaq tepesi adlanan muqeddes pire qonsu kendlerin de ehalisi niyyet eder nezir vererdiler Kendin erazisindeki qedim yurd yerleri asagidakilardir Godek Velinin sernesi ve hemin sernedeki Godek Velinin cayi Godek Velinin otaraq yerleri Godek Velinin komlari Boyuk Guney Qivla Guney Ayili dere Koc bulagi Colmek bulagi Qarasu bulagi Ilanli bulagi Sirnoyux bulagi Sudlu bulagi Camisolen suyu Mesedi Isa bulagi ve yaxud Sedaqet bulagi Qaragozlu bulagi Noycali bulagi Coban bulagi Sariligin bulagi Bollu yurd Goy taxta Simsek dere Ayi dusen yurdu Cenli yurd Lalali yurd Zilfer olen yurd Ayvas vurulan yurd Semilin agili Cebrayilin ekeneyi Rzanin demgesi Balamolgunun demgesi Qamisli ekeneyi Hortunoy ekeneyi Selaparan serne Cergelen ekeneyi Hoyuxlu sernesi Qirmizi qayanin dosu Bala ve Boyuk mezreler sernesi Taxtanin ayagi ekeneyi Arxacin dali Kerbelayi Sadigin demiyesi Dardere sernesi Yaniq komu Kilseli komu Boyuk dehneler komu ve Sariliq komu Tarixi RedakteKendin yaranma tarixi XIV esrin axirlari 1387 1388 XV esrin evveline 1410 tesaduf edir Qaraiman kendinin himi Qazax mahalindan Goyce mahalina gelen dord qardaslardan biri olan Qara Iman terefinden salinmisdir Qardaslardan Huseynqulu aga Nerimanli Qulu aga Boyuk Mezre Veli aga Zod Qara Iman ise Ogruca kendlerinin bunovresini salmislar Qaraiman kendinin erazisi mahaldaki butun eraziler kimi Qazax mahalinin erazisi olmusdur Qaraiman kendinin adi yarandigi ilk gunden yeni XIII esrin baslangicindan 1210 1988 ci ilin dekabrina qeder uc defe deyisdirilmisdir Kendin ilk adi XIII esrin evveline 1410 kimi Ogruca ikinci adi XIV esrin axirlari 1387 1388 XV esrin evvelinden 1410 1975 ci ilin yanvarin 25 ne kimi Qaraiman ucuncu adi 1975 ci ilin yanvarin 25 den 1988 ci ilin dekabrina qeder Sovetkend olmusdur Kendin erazisi iki boyuk arasinda dereler arasinda Dardere ve qedim albanlarin tarixinden behs eden kilsenin qaliqlari yerlesen Kilseli dere arasinda yerlesir Kendin ilk himini salan Ogruca Qazax mahalindan Goyce mahalina gelerken yerin munbit torpaga yasamaq ucun bol suya malik oldugunu gorub hemin yeri ozu ile birlikde gelen qohumlarina daimi yasayis yeri secmisdir O kendin himini salarken erazideki tarixi XII esrde albanlarin yasamasindan behs eden alban kilsesini ozlerine qorunmaq ucun yasayis yeri secmisdir Kendin ilk adi Ogruca sozunun menasi oradan yaranmisdir Kendin ikinci defe himini salan Qara Iman Qazax mahalinin Qiraq Kesemen kendinden Goyce mahalina gelerken yerin yasamaq ucun munbit torpaga bol suya dovletini saxlamaq ucun her cur seraite malik oldugunu gorerek ozu ile birlikde gelen qohumlarina daimi yasayis yeri secmisdir Kendin ikinci adi Qaraiman sozunun menasi oradan yaranmisdir Kendin adi sovet dovrunde Sovetkend seklinde deyisdirilib Bu adin qoyulmasinin sebebi sovet hakimiyyetinin apardigi sovetlesdirme habele antiturk siyaseti idi Ermenistan prezidentinin 19 IV 1991 ci il fermani ile yeniden deyisdirilib Kaxakn qoyulmusdur Elm ve din Redakte1930 1932 ci illerde kendde dovlet terefinden mektub acilmisdir Mektebin inzibati binasi olmadigi ucun dersler imkanli sexslerin evlerinde kecirilerdi 1930 1932 ci illerden 1936 1937 ci illere qeder ibtidai I V 1936 1937 ci illerden 1970 1971 ci illere qeder yeddiillik VII 1970 1971 ci illerden 1988 ci ilin dekabrina qeder orta X mekteb olmusdur Kendin din adamlari Redakte Haci Eli Canaqlilar tayfasi Kerbelayi Sadiq Qaragozluler tayfasi Kerbelayi Semed Qaragozluler tayfasi Kerbelayi Ali Qaragozluler tayfasi Kerbelayi Museyib Selmezliler tayfasi Kerbelayi Rehim Selmezliler tayfasi Mesedi Royze Selmezliler tayfasi Mesedi Meherrem Seimezliler tayfasi Mesedi Oruc Mesedi Oruclular tayfasinin bascisi Mesedi Mehemmed Mesedi Oruclular tayfasi Mesedi Esger Canaqlilar tayfasi Mesedi Menmed Canaqlilqr tayfasi Mesedi Ali Topallilar tayfasi Mesedi Huseyn Mesedi Huseynliler tayfasinin bascisi Mesedi Musu Mesedi Huseynliler tayfasi Mesedi Isa Canaqlilar tayfasi Ehalisi RedakteKendde 1831 ci ilde 207 nefer 1873 cu ilde 418 nefer 1886 ci ilde 569 nefer 1897 ci ilde 775 nefer 1908 ci ilde 1033 nefer 1914 cu ilde 1079 nefer 1916 ci ilde 650 nefer yalniz azerbaycanli yasamisdir 2 Kendin sakinleri 1919 cu ilin aprel ayinin 13 20 de azerbaycanlilar qirginlarla ermeniler terefinden oz dogma kendlerinden qovulmuslar 3 Indiki Ermenistanda sovet hakimiyyeti qurulduqdan sonra azerbaycanlilardan sag qalanlari yeniden Qaraiman kendine qayida bilmisler Burada 1922 ci ilde 478 nefer 1926 ci ilde 527 nefer 1931 ci ilde 652 nefer 4 1987 ci ilde 2000 nefer 5 azerbaycanli yasamisdir 1988 ci ilde azerbaycanlilar yeniden Ermenistan dovleti terefinden tarixi etnik torpaqlarindan qovulmuslar Indi ermeniler yasayir Kendin tayfalari Redakte Canaqlilar Qaragozluler Selmezliler Calallilar Mesedi huseynliler Mesedi Oruclular TopallilarQacqinliq Redakte1905 1907 ci illerdeki I qacqinliq zamani kend ehalisi tamamile dogma yurdlarindan qacqin dusmus Kelbecer Daskesen Gedebey ve basqa yerlerde meskunlasmisdir Kend ehalisi 1907 ci ilin yazinda yeniden dogma kendine qayitmis az bir hissesi ise meskunlasdiqlari erazilerde qayitmis az bir hissesi ise meskunlasdiqlari erazilerde qalmisdir Qacqinliq zamani kendin texminen 100 120 evi 500 550 nefere yaxin ehalisi olmusdur 1918 1920 ci illerdeki II qacqinliq zamani kend ehalisi tamamile cixarilaraq dogma yirdlarindan qacqin dusmus Kelbecer Daskesen Gedebey Samux Semkir ve basqa yerlerde meskunlasmisdir Kend ehalisi 1921 ci ilin yazinda yeniden dogma kendine qayitmis az bir hissesi ise meskunlasdiqlari erazilerde qalmisdir Qacqinliq zamani kendin texminen 150 170 evi 600 650 nefere yaxin ehalisi olmusdur 1948 1953 cu illerdeki III qacqinliq zamani kend ehalisi tamamile dogma yurdlarindan cixarilaraq qacqin dusmusdur Kendin 170 evi 580 nefer yaxin ehalisi yeniden dogma kendine qayitmisdir Qacqinliq zamani kendin 230 evi 820 nefere yaxin ehalisi olmusdur 1988 1991 ci illerdeki IV qacqinliq zamani kend ehalisi tamamile dogma yurdlarindan zorla cixarilaraq qacqin dusmusdur Kend ehalisi Baki Gence Terter Goranboy Goygol kecmis Xanlar ve basqa yerlerde meskunlasmisdir Kend ehalisi bu gune qeder hemin yerlerde yasayirlar Qacqinlaq zamani kendin 215 evi 1500 nefere yaxin ehalisi olmusdur Istinadlar Redakte PDF versiyasi Qerbi Azerbaycanin turk menseli toponimleri Muellifi I M Bayramov Redaktorlari B E Budaqov H I Mirzeyev S A Memmedov Baki Elm nesriyyati 2002 696 seh ISBN 5 8066 1452 2 erm Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում 1831 1931 Հեղինակ Զավեն Կորկոտյան Յերեվան Մելքոնյան ֆոնդի հրատ 1932 rus Naselenie Sovetskoj Armenii za poslednie sto let 1831 1931 Arxivlesdirilib 2016 02 29 at the Wayback Machine Avtor Zaven Korkotyan Erevan Izdatelstvo Melkonyan fond 1932 azerb Son yuzilde Sovet Ermenistaninin ehalisi 1831 1931 Muellif Zaven Korkotyan Irevan Melkonyan fond nesriyyati 1932 s 26 27 112 113 Istoriya Azerbajdzhana po dokumentam i publikaciyam Baku Elm 1990 s 305 erm Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում 1831 1931 Հեղինակ Զավեն Կորկոտյան Յերեվան Մելքոնյան ֆոնդի հրատ 1932 rus Naselenie Sovetskoj Armenii za poslednie sto let 1831 1931 Arxivlesdirilib 2016 02 29 at the Wayback Machine Avtor Zaven Korkotyan Erevan Izdatelstvo Melkonyan fond 1932 azerb Son yuzilde Sovet Ermenistaninin ehalisi 1831 1931 Muellif Zaven Korkotyan Irevan Melkonyan fond nesriyyati 1932 s 26 27 112 113 Ermenistan azerbaycanlilarinin tarixi cografiyasi Baki Genclik 1995 ISBN 5 8020 0852 0 s 282 283 Qesem meherremov Basi dumanli goyceMenbe https az wikipedia org w index php title Qaraiman amp oldid 5941422, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.