Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Qızılquyruq çaxraqcıl (lat. Oenanthe chrysopygia) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin sərçəkimilər dəstəsinin milçəkqapanlar fəsiləsinin çaxraqcıl cinsinə aid heyvan növü. Azərbaycanda təhlükədə olan quşlar siyahısına daxil edilmişdir.
| Qızılquyruq çaxraqcıl | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Sinif: İnfrasinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Klad: Yarımdəstə: İnfradəstə: Fəsiləüstü: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Qızılquyruq çaxraqcıl | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Təsviri
Dağlıq ərazi növü olub, əsasən bozumtul rəngindədir. Qızılı-pas rəngli quyruq hissəsi və quyruq yelpiyində kürən rəng ilə ayırd edilir. Tacı və bel hissəsi tünd bozumtulqəhvəyi tondadır. Üzü və boğazı qaramtıl rəngdədir. Digər çaxraqcılların əksinə olaraq, qanadları açıq və ayaqları yellənən şəkildə havada az qala asılı qalır. Həyəcan siqnalı cingiltilidir. Növ siqnalı isə digər quş səslərinin təqlidindən uzaq, sadə formada təkrarlanan melodik islıq şəkilindədir.Nəğməsi əksınə digər quşların səslərinin təqlıdındən ibarətdir. Uçuş zamanı təxminən 10-15 m yüksəklikdən ötərək keçir
Yayılması
Yuvalama arealı Şərqi Türkiyəni və həmsərhəd Cənubi Qafqaz ərazilərini, İran və Cənubi Türkmənistanı əhatə edir. Kipr və Liviyada təsadüfi qonaqdır. İsraildə, Suriyada və İordaniyada nadir hallarda köç vaxtı rast gəlinir. Qışlama Yəməndə, Səudiyyə Ərəbistanında, şimal-şərqi Afrikada Qırmızı dəniz boyu ərazilərdə keçır. Azərbaycanda Naxçıcan Muxtar Respublikasının Culfa və Ordubad rayonunun bütün yüksəkliklərində tək-tək rast gəlinir. Azərbaycanın Zəngilan və Cəbrayıl rayonlarının ərazisindədə rast gəlinməsi ehtimal olunur.
Həyat tərzi
Quru, çöl iqlimli və yüksək kolluqlu ovalar ilə əsasən dağlıq bölgələri seçir. Bozqır və çılpaq qayalıqlardakı oyuq, çat kimi uyğun yerləri seçir. Qışda isə nadir olaraq səhra xüsusiyyətləri olan sahələri seçir, ancaq istifadə etdiyi yuvalar yalçın qayalıqlar və quraq ərazilərdəki kolluqlardadır. Əsasən, oturaraq vəziyyətdə cücülərlə qidalanır. Quru torpağı qazıb, qarışdıraraq böcək və s. sürfələri tutur. Bitki üzərindən qapdığı böcək sürfəsini dimdiyi ilə torpağa vuraraq əzir və udur. Çoxalma dövrləri xaricində ümumiyyətlə tək yaşayır. Köç zamanı qısa müddətli istifadə edilən ərazi erkək tərəfindən digər növlərə qarşı müdafiə olunur. Yuvaqurma sahələri qonşularıyla iç-içə keçəcək bir xarakterdədir. Qışladığı sahələrdə oktyabrdan fevral və ya martın ortalarına qədər müşahidə olunur.
Sayı
Dünya üzrə sayı haqqında məlumat yoxdur. Ancaq Avropada 2,100 - 7,000 cüt olduğu təxmin edilir. Sayları olduqca az olmaq üzrə Azərbaycan o cümlədən Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisində rastgəlmə tezliyindən asılı olaraq bizim tərəfdən 80-500 cüt olduğu qiymətləndirilir.
Azalma səbəbləri
Davamsız otarma nəticəsində kolluqların yeni pöhrələrinin məhv edilməsi, kolluqların qırılması, yandırılması və qayalıqların deqradasiyası səbəb ola bilər
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
Yaşayış ərazilərindən bəzi yerlərin, Qoruq, Milli Park və Yasaqlığın tərkibində olması mühafizəsinə kömək edir, Avropa mühafizə statusuna (VU), Bonn və Bern konvensiyalarına daxil edilmişdir
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Növün yaşadığı ərazilərdə otarmanın məhdudlaşdırılması, kolluqların bərpası və qayalıqların deqradasiyasının azaldılması mühafizəyə kömək edə bilər.
İstinadlar
- IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- World Bird List (ing.): IOC World Bird List. 6.4 IOU, 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.4
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qizilquyruq caxraqcil lat Oenanthe chrysopygia heyvanlar aleminin xordalilar tipinin quslar sinfinin sercekimiler destesinin milcekqapanlar fesilesinin caxraqcil cinsine aid heyvan novu Azerbaycanda tehlukede olan quslar siyahisina daxil edilmisdir Qizilquyruq caxraqcilElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarSinif QuslarInfrasinif YenidamaqlilarKlad Klad Klad Klad Klad Klad Deste SercekimilerKlad Yarimdeste Oxuyan sercelerInfradeste Fesileustu Fesile MilcekqapanlarYarimfesile Cins CaxraqcilNov Qizilquyruq caxraqcilBeynelxalq elmi adiOenanthe chrysopygia Filippo de Filippi 1863 Sekil axtarisiITIS 916352NCBI 391719TesviriDagliq erazi novu olub esasen bozumtul rengindedir Qizili pas rengli quyruq hissesi ve quyruq yelpiyinde kuren reng ile ayird edilir Taci ve bel hissesi tund bozumtulqehveyi tondadir Uzu ve bogazi qaramtil rengdedir Diger caxraqcillarin eksine olaraq qanadlari aciq ve ayaqlari yellenen sekilde havada az qala asili qalir Heyecan siqnali cingiltilidir Nov siqnali ise diger qus seslerinin teqlidinden uzaq sade formada tekrarlanan melodik isliq sekilindedir Negmesi eksine diger quslarin seslerinin teqlidinden ibaretdir Ucus zamani texminen 10 15 m yukseklikden oterek kecirYayilmasiYuvalama areali Serqi Turkiyeni ve hemserhed Cenubi Qafqaz erazilerini Iran ve Cenubi Turkmenistani ehate edir Kipr ve Liviyada tesadufi qonaqdir Israilde Suriyada ve Iordaniyada nadir hallarda koc vaxti rast gelinir Qislama Yemende Seudiyye Erebistaninda simal serqi Afrikada Qirmizi deniz boyu erazilerde kecir Azerbaycanda Naxcican Muxtar Respublikasinin Culfa ve Ordubad rayonunun butun yuksekliklerinde tek tek rast gelinir Azerbaycanin Zengilan ve Cebrayil rayonlarinin erazisindede rast gelinmesi ehtimal olunur Heyat terziQuru col iqlimli ve yuksek kolluqlu ovalar ile esasen dagliq bolgeleri secir Bozqir ve cilpaq qayaliqlardaki oyuq cat kimi uygun yerleri secir Qisda ise nadir olaraq sehra xususiyyetleri olan saheleri secir ancaq istifade etdiyi yuvalar yalcin qayaliqlar ve quraq erazilerdeki kolluqlardadir Esasen oturaraq veziyyetde cuculerle qidalanir Quru torpagi qazib qarisdiraraq bocek ve s surfeleri tutur Bitki uzerinden qapdigi bocek surfesini dimdiyi ile torpaga vuraraq ezir ve udur Coxalma dovrleri xaricinde umumiyyetle tek yasayir Koc zamani qisa muddetli istifade edilen erazi erkek terefinden diger novlere qarsi mudafie olunur Yuvaqurma saheleri qonsulariyla ic ice kececek bir xarakterdedir Qisladigi sahelerde oktyabrdan fevral ve ya martin ortalarina qeder musahide olunur SayiDunya uzre sayi haqqinda melumat yoxdur Ancaq Avropada 2 100 7 000 cut oldugu texmin edilir Saylari olduqca az olmaq uzre Azerbaycan o cumleden Naxcivan Muxtar Respublikasinin erazisinde rastgelme tezliyinden asili olaraq bizim terefden 80 500 cut oldugu qiymetlendirilir Azalma sebebleriDavamsiz otarma neticesinde kolluqlarin yeni pohrelerinin mehv edilmesi kolluqlarin qirilmasi yandirilmasi ve qayaliqlarin deqradasiyasi sebeb ola bilerQorunmasi ucun qebul edilmis tedbirlerYasayis erazilerinden bezi yerlerin Qoruq Milli Park ve Yasaqligin terkibinde olmasi muhafizesine komek edir Avropa muhafize statusuna VU Bonn ve Bern konvensiyalarina daxil edilmisdirQorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirlerNovun yasadigi erazilerde otarmanin mehdudlasdirilmasi kolluqlarin berpasi ve qayaliqlarin deqradasiyasinin azaldilmasi muhafizeye komek ede biler IstinadlarIOC World Bird List Version 6 3 2016 doi 10 14344 IOC ML 6 3 World Bird List ing IOC World Bird List 6 4 IOU 2016 doi 10 14344 IOC ML 6 4Hemcinin bax