Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
AMEA Naxçıvan Bölməsinin "Arxeologiya və Etnoqrafiya muzeyi" – 2008-ci ildən fəaliyyət göstərir. Naxçıvan bölgəsinin ən qədim zamanlardan müasir dövrədək tariximizdən soraq verən arxeoloji, tarixi, etnoqrafik, memarlıq və mədəniyyət abidələrimizi qorumaq, öyrənmək, təbliğ etmək, gələcək nəsillərə çatdırmaqdır.
| AMEA Naxçıvan Bölməsinin Arxeologiya və Etnoqrafiya muzeyi | |
|---|---|
| Əsası qoyulub | 2008 |
| Mövzu | Tarix Arxeоlоgiya Etnоqrafiya |
| Ölkə | |
| Yerləşir | Azərbaycan, Naxçıvan |
| Muzeyə yetişmək | Naxçıvan (şəhər) |
Tarixi
Naxçıvan Muxtar Respublikasında muzey işinin inkişafına göstərilən diqqət və qayğının nəticəsidir ki, burada müxtəlif sahələr üzrə təşkil olunmuş 30-dan çox muzey fəaliyyət göstərir. Son dövrlərdə bu siyahıya əlavə edilən Naxçıvanqala Tarix-Memarlıq Muzey Kompleksi, Əlincəqala Tarix-Mədəniyyət Muzeyi, Naxçıvan Bayraq Meydanı Muzeyi, həmçinin Naxçıvan MR Ali Məclisi Sədri tərəfindən imzalanmış 2017-ci il tarixli Sərəncama əsasən yaradılacaq Naxçıvan Duz Muzeyi tariximizin yadigarlarının qorunması və təbliğinin inkişaf dinamikasından xəbər verir. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Naxçıvan Bölməsində yaradılmış Arxeologiya və Etnoqrafiya muzeyi də məhz bu inkişafın təzahürlərindən biri kimi meydana çıxmışdır.
Azərbaycan Respublikasında ayrıca olaraq arxeologiya və etnoqrafiya sahəsi üzrə təşkil olunmuş 3 muzeydən biri, muxtar respublikada isə bu sahədə yeganə olan Arxeologiya və Etnoqrafiya muzeyi AMEA Naxçıvan Bölməsinin Arxeoloji xidmət şöbəsinin materialları əsasında təşkil olunmuşdur. 2008-ci ildə Tarix, Etnoqrafiya və Arxeologiya İnstitutunun nəzdində fəaliyyətə başlayan bu muzey Bölmə əməkdaşlarının apardıqları çöl tədqiqat işlərinin materialları bazasında formalaşdırılmışdır. Muzey materiallarının toplanması və sistemləşdirilməsi AMEA-nın müxbir üzvləri V. B. Baxşəliyev, H. Q. Qədirzadə və H. Y. Səfərlinin təşkilatçılığı ilə həyata keçirilmişdir. Arxeoloji xidmət şöbəsinin fondu I Kültəpə, Sədərək, Ovçulartəpəsi, Ərəbyengicə, II Kültəpə, Qız qala, Xaraba-Gilan, Şahtaxtı, Oğlanqala və digər abidələrin materialları əsasında formalaşdırılmışdır. Bununla yanaşı, muzeydə muxtar respublika ərazisindəki abidələrdə araşdırma aparan digər tədqiqatçılar tərəfindən təqdim olunan maddi-mədəniyyət nümunələri də vardır. Onların bir qismi Sərgi salonunda, digərləri isə Arxeoloji xidmət şöbəsinin fondunda mühafizə edilməkdədir.
Etnoqrafik materiallar cəhrə, teşi, nehrə, keçə və digər tədricən unudulmaqda olan məişət əşyalarından ibarətdir.
Eksponatların bir qismi muzeyə müxtəlif təşkilatlar tərəfindən verilmişdir. Bunların içərisində Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisi Sədrinin muzeyə bağışladığı Naxçıvan Muxtar Respublikasının 90 illik yubileyi münasibətilə təsis olunmuş medallar xüsusi yer tutur. Hüseyin Cavid, Möminə Xatun, Yusif Küseyir oğlu və Nuh Peyğəmbər türbəsini əks etdirən bu dəyərli hədiyyələr muzeyin sərgi salonunu zənginləşdirməkdədir.
Muzeyin fəaliyyəti 2 istiqaməti əhatə edir.
- maddi-mədəniyyət nümunələrinin mühafizəsi;
- mədəni irsimizin təbliği.
Maddi-mədəniyyət nümunələrinin mühafizə olunması prosesi eksponatların inventarlaşdırılması, qismən bərpası, şüşə vitrinlərdə, yaxud fond şkaflarında komplektləşdirilməsi ilə paralel şəkildə həyata keçirilir. Muzeyə yeni daxil olan materialların qeydə alınması, sənədləşdirilməsi və invertar kitabına daxil edilməsi də bu istiqamətə aiddir.
İkinci istiqamət isə muzeyə gələn qonaqların eksponatlarla tanış olması, muzeydə açıq dərslərin keçirilməsi yolu ilə həyata keçirilməkdədir. Muzeyi ziyarətə gələn qonaqlar Naxçıvanın tarixi ilə tanış olmaq imkanı qazanırlar. Bu mənada AMEA Naxçıvan Bölməsinin Arxeologiya və Etnoqrafiya muzeyi təkcə tariximizin, mədəniyyətimizin deyil, eyni zamanda mənəviyyatımızın da inkişaf dinamikasını nümayiş etdirmək kimi müqəddəs missiyanı yerinə yetirməkdədir.
Ekspozisiya
Arxeologiya və Etnoqrafiya muzeyinin sərgi salonunda arxeoloji və etnoqrafik materiallardan ibarət 550-dən çox eksponat nümayiş etdirilir. Bu eksponatların 449-u muxtar respublikanın müxtəlif abidələrində aparılmış arxeoloji qazıntılar zamanı əldə edilmiş nümunələrdir. Onlar əsasən saxsı qablarla, müxtəlif daş növləri o cümlədən, obsidian məmulatı, sümük və buynuzdan hazırlanmış alətlərlə təmsil olunmuşdur. Arxeoloji materiallar soldan başlayaraq xronoloji ardıcıllıqla tarixi dövrlər üzrə düzülmüşdür. Onlar Neolit dövrü, Eneolit dövrü, Tunc dövrü, Dəmir dövrü, və Orta əsrlər dövrü üzrə 29 vitrində sərgilənməklə bu regionda zaman-zaman bir-birini əvəz etmiş Neolit mədəniyyəti, Eneolit mədəniyyəti, Kür-Araz mədəniyyəti, Boyalı qablar mədəniyyəti, Antik və Orta əsrlər dövrü mədəniyyəti haqqında tamaşaçıda dolğun təsəvvür yardırlar. Materiallarının çoxluğu ilə fərqlənən abidələrə ayrıca bölmə həsr olunmuşdur. , Ərəbyengicə, , Duzdağ, Gəmiqaya, , Şahtaxtı, , Oğlanqala kimi yaşayış yerləri, Yaycı, Dəmyələr nekropolunun arxeoloji materialları ayrıca və kompleks şəkildə sərgilənməklə abidənin dövrü və xüsusiyyəti haqqında ümumi təsəvvür yaradır. Bunlarla bərabər Qazxan, , və digər abidələrdən aşkar olunaraq müxtəlif vaxtlarda muzeyə təhvil verilmiş eksponatlar da dövrlərə uyğun olaraq qruplaşdırılmaqla nümayiş etdirilir.
Etnoqrafik materiallar 30-cu vitrində nümayiş olunmaqdadır. Burada cəhrə, yun darağı, teşi kimi toxuculuq alətləri, xalça, kustar üsulla toxunmuş yun corab, qız-gəlinlərin cehizlərini bəzəyən müxtəlif əl işlərindən ibarət toxuculuq məhsulları, milli geyimlərdən olan qaragül papaq, nehrə, rəfətə kimi tədricən məişətimizdən çıxmaqda olan eksponatlar sərgilənir.
Naxçıvan Muxtar Respublikasının 90 illik yubileyi münasibətilə təsis edilmiş 5 medal 31-ci vitrində sərgilənir. Muzeyin eksponatları içərisində muxtar respublika ərazisindəki tarixi abidələrin bir qisminin fotoşəkilləri də yer almaqdadır. Onların sayı Qazma mağarası, Ovçulartəpəsi, Oğlanqala və digər abidələri və bu abidələrdə aparılmış tədqiqat prosesini əks etdirən şəkillərlə birlikdə 56-ya çatır. Sərgi salonundakı eksponatların xronoloji ardıcıllığına uyğun olaraq, bu kitabçada hər bir arxeoloji mədəniyyətə, tarixi dövrə və elm sahəsinə aid eksponatlar qrupu ayrıca başlıqlar altında təqdim edilmişdir.
Eksponatlar
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun "Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisindəki tarix və mədəniyyət abidələrinin qorunması və pasportlaşdırılması işinin təşkili haqqında" 6 dekabr 2005-ci il tarixi Sərəncamı əsasında 2006–2017-ci illərdə bölgənin müxtəlif ərazilərində aparılan çöl tədqiqatları və arxeoloji qazıntılar zamanı əldə olunan maddi-mədəniyyət nümunələrindən ibarətdir.
Muzeydə bölgənin müxtəlif yerlərindən, о cümlədən Оğlanqala, Ovçulartəpəsi, Qız qala, I Kültəpə, Yeniyol, Ərəbyengicə, Meydantəpə, Xaraba Gilan, Şahtaxtı, Sədərək, Maxta Kültəpəsi, Duz dağ və sair kimi qədim yaşayış yerlərində aparılan arxeoloji qazıntılar nəticəsində əldə edilən maddi-mədəniyyət nümunələrinə aid eksponatlar toplanılıb. Arxeologiya bölməsində Neolit, Eneolit, Tunc, Dəmir, Antik və Orta əsrlər dövrünə aid eksponatlar, Etnoqrafiya bölməsində geyim və məişət əşyaları, Muzeyin hədiyyələr bölməsində isə Naxçıvan Muxtar Respublikasının 90 illiyi münasibətilə təsis olunmuş və Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisi Sədrinin muzeyə bağışladığı medallar nümayiş etdirilir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- www.science.az. "Arxeologiya və Etnoqrafiya muzeyi" (az.).
- Arxeologiya və Etnoqrafiya Muzeyi (məlumat-bələdçi). Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Naxçıvan Bölməsi "Tusi" nəşriyyatı, 2017, 36 səh.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin AMEA Naxcivan Bolmesinin Arxeologiya ve Etnoqrafiya muzeyi 2008 ci ilden fealiyyet gosterir 1 Naxcivan bolgesinin en qedim zamanlardan muasir dovredek tariximizden soraq veren arxeoloji tarixi etnoqrafik memarliq ve medeniyyet abidelerimizi qorumaq oyrenmek teblig etmek gelecek nesillere catdirmaqdir AMEA Naxcivan Bolmesinin Arxeologiya ve Etnoqrafiya muzeyi Esasi qoyulub 2008 Movzu Tarix Arxeologiya Etnoqrafiya Olke Azerbaycan Yerlesir Azerbaycan Naxcivan Muzeye yetismek Naxcivan seher Mundericat 1 Tarixi 2 Ekspozisiya 3 Eksponatlar 4 Hemcinin bax 5 IstinadlarTarixiredakteNaxcivan Muxtar Respublikasinda muzey isinin inkisafina gosterilen diqqet ve qayginin neticesidir ki burada muxtelif saheler uzre teskil olunmus 30 dan cox muzey fealiyyet gosterir Son dovrlerde bu siyahiya elave edilen Naxcivanqala Tarix Memarliq Muzey Kompleksi Elinceqala Tarix Medeniyyet Muzeyi Naxcivan Bayraq Meydani Muzeyi hemcinin Naxcivan MR Ali Meclisi Sedri terefinden imzalanmis 2017 ci il tarixli Serencama esasen yaradilacaq Naxcivan Duz Muzeyi tariximizin yadigarlarinin qorunmasi ve tebliginin inkisaf dinamikasindan xeber verir Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin Naxcivan Bolmesinde yaradilmis Arxeologiya ve Etnoqrafiya muzeyi de mehz bu inkisafin tezahurlerinden biri kimi meydana cixmisdir 2 Azerbaycan Respublikasinda ayrica olaraq arxeologiya ve etnoqrafiya sahesi uzre teskil olunmus 3 muzeyden biri muxtar respublikada ise bu sahede yegane olan Arxeologiya ve Etnoqrafiya muzeyi AMEA Naxcivan Bolmesinin Arxeoloji xidmet sobesinin materiallari esasinda teskil olunmusdur 2008 ci ilde Tarix Etnoqrafiya ve Arxeologiya Institutunun nezdinde fealiyyete baslayan bu muzey Bolme emekdaslarinin apardiqlari col tedqiqat islerinin materiallari bazasinda formalasdirilmisdir Muzey materiallarinin toplanmasi ve sistemlesdirilmesi AMEA nin muxbir uzvleri V B Baxseliyev H Q Qedirzade ve H Y Seferlinin teskilatciligi ile heyata kecirilmisdir Arxeoloji xidmet sobesinin fondu I Kultepe Sederek Ovculartepesi Erebyengice II Kultepe Qiz qala Xaraba Gilan Sahtaxti Oglanqala ve diger abidelerin materiallari esasinda formalasdirilmisdir Bununla yanasi muzeyde muxtar respublika erazisindeki abidelerde arasdirma aparan diger tedqiqatcilar terefinden teqdim olunan maddi medeniyyet numuneleri de vardir Onlarin bir qismi Sergi salonunda digerleri ise Arxeoloji xidmet sobesinin fondunda muhafize edilmekdedir Etnoqrafik materiallar cehre tesi nehre kece ve diger tedricen unudulmaqda olan meiset esyalarindan ibaretdir Eksponatlarin bir qismi muzeye muxtelif teskilatlar terefinden verilmisdir Bunlarin icerisinde Naxcivan Muxtar Respublikasinin Ali Meclisi Sedrinin muzeye bagisladigi Naxcivan Muxtar Respublikasinin 90 illik yubileyi munasibetile tesis olunmus medallar xususi yer tutur Huseyin Cavid Momine Xatun Yusif Kuseyir oglu Qarabaglar ve Nuh Peygember turbesini eks etdiren bu deyerli hediyyeler muzeyin sergi salonunu zenginlesdirmekdedir Muzeyin fealiyyeti 2 istiqameti ehate edir maddi medeniyyet numunelerinin muhafizesi medeni irsimizin tebligi Maddi medeniyyet numunelerinin muhafize olunmasi prosesi eksponatlarin inventarlasdirilmasi qismen berpasi suse vitrinlerde yaxud fond skaflarinda komplektlesdirilmesi ile paralel sekilde heyata kecirilir Muzeye yeni daxil olan materiallarin qeyde alinmasi senedlesdirilmesi ve invertar kitabina daxil edilmesi de bu istiqamete aiddir Ikinci istiqamet ise muzeye gelen qonaqlarin eksponatlarla tanis olmasi muzeyde aciq derslerin kecirilmesi yolu ile heyata kecirilmekdedir Muzeyi ziyarete gelen qonaqlar Naxcivanin tarixi ile tanis olmaq imkani qazanirlar Bu menada AMEA Naxcivan Bolmesinin Arxeologiya ve Etnoqrafiya muzeyi tekce tariximizin medeniyyetimizin deyil eyni zamanda meneviyyatimizin da inkisaf dinamikasini numayis etdirmek kimi muqeddes missiyani yerine yetirmekdedir EkspozisiyaredakteArxeologiya ve Etnoqrafiya muzeyinin sergi salonunda arxeoloji ve etnoqrafik materiallardan ibaret 550 den cox eksponat numayis etdirilir Bu eksponatlarin 449 u muxtar respublikanin muxtelif abidelerinde aparilmis arxeoloji qazintilar zamani elde edilmis numunelerdir Onlar esasen saxsi qablarla muxtelif das novleri o cumleden obsidian memulati sumuk ve buynuzdan hazirlanmis aletlerle temsil olunmusdur Arxeoloji materiallar soldan baslayaraq xronoloji ardicilliqla tarixi dovrler uzre duzulmusdur Onlar Neolit dovru Eneolit dovru Tunc dovru Demir dovru Antik dovr ve Orta esrler dovru uzre 29 vitrinde sergilenmekle bu regionda zaman zaman bir birini evez etmis Neolit medeniyyeti Eneolit medeniyyeti Kur Araz medeniyyeti Boyali qablar medeniyyeti Antik ve Orta esrler dovru medeniyyeti haqqinda tamasacida dolgun tesevvur yardirlar Materiallarinin coxlugu ile ferqlenen abidelere ayrica bolme hesr olunmusdur Ovculartepesi Erebyengice I Maxta Duzdag Gemiqaya Xaraba Gilan Sahtaxti Qiz qala Oglanqala kimi yasayis yerleri Yayci Demyeler nekropolunun arxeoloji materiallari ayrica ve kompleks sekilde sergilenmekle abidenin dovru ve xususiyyeti haqqinda umumi tesevvur yaradir Bunlarla beraber Qazxan Demirci nekropollarindan I Zogala yasayis yeri ve diger abidelerden askar olunaraq muxtelif vaxtlarda muzeye tehvil verilmis eksponatlar da dovrlere uygun olaraq qruplasdirilmaqla numayis etdirilir Etnoqrafik materiallar 30 cu vitrinde numayis olunmaqdadir Burada cehre yun daragi tesi kimi toxuculuq aletleri xalca kustar usulla toxunmus yun corab qiz gelinlerin cehizlerini bezeyen muxtelif el islerinden ibaret toxuculuq mehsullari milli geyimlerden olan qaragul papaq nehre refete kimi tedricen meisetimizden cixmaqda olan eksponatlar sergilenir Naxcivan Muxtar Respublikasinin 90 illik yubileyi munasibetile tesis edilmis 5 medal 31 ci vitrinde sergilenir Muzeyin eksponatlari icerisinde muxtar respublika erazisindeki tarixi abidelerin bir qisminin fotosekilleri de yer almaqdadir Onlarin sayi Qazma magarasi Ovculartepesi Oglanqala ve diger abideleri ve bu abidelerde aparilmis tedqiqat prosesini eks etdiren sekillerle birlikde 56 ya catir Sergi salonundaki eksponatlarin xronoloji ardicilligina uygun olaraq bu kitabcada her bir arxeoloji medeniyyete tarixi dovre ve elm sahesine aid eksponatlar qrupu ayrica basliqlar altinda teqdim edilmisdir EksponatlarredakteNaxcivan Muxtar Respublikasi Ali Meclisinin Sedri cenab Vasif Talibovun Naxcivan Muxtar Respublikasi erazisindeki tarix ve medeniyyet abidelerinin qorunmasi ve pasportlasdirilmasi isinin teskili haqqinda 6 dekabr 2005 ci il tarixi Serencami esasinda 2006 2017 ci illerde bolgenin muxtelif erazilerinde aparilan col tedqiqatlari ve arxeoloji qazintilar zamani elde olunan maddi medeniyyet numunelerinden ibaretdir nbsp Muzeyde bolgenin muxtelif yerlerinden o cumleden Oglanqala Ovculartepesi Qiz qala I Kultepe Yeniyol Erebyengice Meydantepe Xaraba Gilan Sahtaxti Sederek Maxta Kultepesi Duz dag ve sair kimi qedim yasayis yerlerinde aparilan arxeoloji qazintilar neticesinde elde edilen maddi medeniyyet numunelerine aid eksponatlar toplanilib Arxeologiya bolmesinde Neolit Eneolit Tunc Demir Antik ve Orta esrler dovrune aid eksponatlar Etnoqrafiya bolmesinde geyim ve meiset esyalari Muzeyin hediyyeler bolmesinde ise Naxcivan Muxtar Respublikasinin 90 illiyi munasibetile tesis olunmus ve Naxcivan Muxtar Respublikasinin Ali Meclisi Sedrinin muzeye bagisladigi medallar numayis etdirilir Hemcinin baxredakteAzerbaycan Milli Elmler AkademiyasiIstinadlarredakte www science az Arxeologiya ve Etnoqrafiya muzeyi az Arxeologiya ve Etnoqrafiya Muzeyi melumat beledci Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin Naxcivan Bolmesi Tusi nesriyyati 2017 36 seh Menbe https az wikipedia org w index php title AMEA Naxcivan Bolmesinin Arxeologiya ve Etnoqrafiya muzeyi amp oldid 7657707