Naxçıvan. 2. Kültəpə. Naxçıvan və Urmiya bölgəsindəki bəzi yaşayış məskənləri Qədim Şərqin ilkin şəhər mərkəzlərisəviyyəsinə qədər yüksəlmişdir.
Qədim Naxçıvan şəhəri 2. Kültəpə yaşayış məskəni Azərbaycanda ilkin şəhər-dövlətlərdən birirnin mərkəzi olmuşdur . Bu şəhər 3500 il bundan əvvəl yaranmışdır.
Üçbucaq şəklində olan bu yaşayış yeri Çəhriçayla Naxçıvançayın birləşdiyi ərazidə yerləşir.
II Kültəpənin 7-10 qalınlığında olan ilk təbəqəsi erkən tunc dövrünə aiddir. Araşdırmalar zamanı çiy kərpicdən inşa olunmuş dairəvi formalı binaların qalıqları aşkar olunmuşdur. Radiokarbon (C 14)analizlərin nəticəsi bu təbəqənin e.ə. 3500-2400-cü illərə aid olduğunu göstərir.
Bu çoxtəbəqəli abidənin orta tunc dövrünə aid təbəqəsinin qalınlığı 4 metrdən çoxdur. Bu e.ə. II minillikdə Kültəpə sakinlərinin həyat və məişətini özündə əks etdirən dörd inşaat mərhələsindən ibarətdir. Yaşayış yerinin ətrafında müdafiə divarları çəkilmişdir. Mədəni təbəqədən yaşayış yerlərinin, təsərrüfat binalarının, istehsalat ocaqlarının qalıqları ilə yanaşı külli miqdarda boyalı qablar, daşdan, sümükdən və tuncdan hazırlanmış əmək alətləri, bəzəklər, silahlar və s. üzə çıxarılmışdır.
Mükəmməl tikinti texnikasına bələd olan Kültəpə sakinləri inşaat materialı kimi çiy kərpicdən, möhrədən və daşdan istifadə etmişlər. Burada inşa edilmiş müdafiə istehkamı, yaşayış və təsərrüfat binaları yüksək memarlıq zövqünün məhsulu olub, dövrün inşaat işləri haqqında geniş təsəvvür yaradır. Mürəkkəb quruluşlu müdafiə istehkamı dördkünc bürclərlə daha da möhkəmləndirilmişdir.
II Kültəpədə həm monoxrom, həm də polixrom gil qablara təsadüf olunur. Onlar formaca müxtəlifdirlər. Qabların naxışları da zəngindir. Onların üzərində həndəsi naxışlarla yanaşı, müəyyən mənaları ifadə edən süjetli rəsmlər də vardır.
II Kültəpənin III təbəqəsindən dörbucaqlı bina qalıqları üzə çıxarılmışdır. Əsasən çiy kərpicdən tikilmiş binaların döşəmələri torpaq və daşdandır.
Araşdırmalar təsdiq edir ki, II Kültəpə Orta Tunc dövrünün şəhər tipli yaşayış yerlərindən biri olmuşdur. II Kültəpədə yaşayış yeri 3 ha sahəni əhatə edir. Yaşayış yeri möhtəşəm qala divarları ilə əhatə olumuşdur. Onun üçdə bir hissəsi bürcləri, dayaqları olan müdafiə divarı ilə əhatə olunmuşdur. Eni 2 m olan qala divarı palçıqla bərkidilmiş daş bünövrə üzərində hörülmüşdür. Divarın özünün inşasında iri kvadrat kərpiclərdən istifadə olunmuşdur (32x32x11 sm; 38x38x12 sm; 40x40x12 sm; 44x44x12 sm). Az keçmədən qala divarı dağıntıya məruz qalır və öz müdafiə əhəmiyyətini itirir. Ancaq bir qədər sonra o bərpa olunur, lakin sahəsi xeyli kiçilir. Qalanın şərq və cənub hissəsində köhnə divar əvəzinə yenisi tikilir. Yaşayış və təsərrüfat tikililəri düzplanlı olub, palçıqla bərkidilmiş daşdan hörülmüşdür. Bəzi evlər bir neçə otaqlıdır. Güclü və qəflətən baş vermiş yanğından tikintilər dağılmış, yaşlı bir adam sümükləri yanğın qalıqları içərisindən tapılmışdır.
Orta tunc dövründə II Kültəpədə dörd inşaat qatı və 4 m-dən artıq mədəni təbəqə burada yaşayışın uzunmüddətli olması haqqında təsəvvür yaradır. Yaşayış yerindən çoxlu və müxtəlif material tapılmışdır. Burada rast gəlinən daş gürzlər müxtəlif sahələrdə istifadə olunmuşdur. Çox güman ki, onların zərif nümunələri silah kimi tətbiq edilmişdir.
2. Kültəpə yaşayış məskənində dulusçuluq məhəlləsi ,emalatxanası daş döşəmənin küçə və dulus sobaları aşkar edilib. Yaşayış yerindən dən üyütməkdə istifadə olunan daş alətlər, çaxmaq daşından oraq dişləri, taxıl qalıqları, ev heyvanlarının sümükləri, metal əşyalar, metal tökmək üçün gil buta, əldə, qismən də çarxda hazırlanmış müxtəlif formalı sadə və boyalı qab-qacaq məlumdur. Naxış əksər halda həndəsi fiqurlardan ibarət olsa da, insan, quş və heyvan təsvirlərinə də rast gəlinir.
Mənbə
Rəşid Göyüşov. Azərbaycan arxeologiyası(PDF) (azərb.). Bakı: "İşıq". 1986. 185s.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası A.Bakıxanov adına Tarix İnstutu. Azərbaycan tarixi (yeddi cilddə) I cild(PDF) (azərb.). Bakı: "Elm". 2007. 454s.
Vəli Əliyev. Azərbaycanda tunc dövrünün boyalı qablar mədəniyyəti(PDF) (azərb.). Bakı: "Elm". 1977. 165s.
Viki Əli Hüseynli
Avqust 06, 2021
kültəpə, naxçıvanda, çəhriçayla, naxçıvan, çaylarının, birləşdiyi, yerdə, üç, hektara, yaxın, sahəni, tutan, arxeoloji, abidə, ölkə, azərbaycan, azərbaycanşəhər, babəkyerləşir, aşağı, uzunoba, kəndi, çəhriçayla, naxçıvan, çaylarının, birləşdiyi, yerdəaidiyyatı. II Kultepe Naxcivanda Cehricayla Naxcivan caylarinin birlesdiyi yerde uc hektara yaxin saheni tutan arxeoloji abide II Kultepe39 16 14 sm e 45 27 16 s u Olke Azerbaycan AzerbaycanSeher BabekYerlesir Asagi Uzunoba kendi Cehricayla Naxcivan caylarinin birlesdiyi yerdeAidiyyati Orta Tunc Son TuncUslubu arxeoloji abideSahesi 3 haAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 34KateqoriyaArxeoloji abideEhemiyyetiDunya ehemiyyetliII KultepeBu adin diger istifade formalari ucun bax Kultepe II Kultepe yasayis yerinden askarlanmis boyali zerif gil qab Azerbaycan Tarix Muzeyi II Kultepe yasayis yerinden askarlanmis boyali zerif gil qab Azerbaycan Tarix Muzeyi Naxcivan 2 Kultepe Naxcivan ve Urmiya bolgesindeki bezi yasayis meskenleri Qedim Serqin ilkin seher merkezleriseviyyesine qeder yukselmisdir Qedim Naxcivan seheri 2 Kultepe yasayis meskeni Azerbaycanda ilkin seher dovletlerden birirnin merkezi olmusdur Bu seher 3500 il bundan evvel yaranmisdir Ucbucaq seklinde olan bu yasayis yeri Cehricayla Naxcivancayin birlesdiyi erazide yerlesir II Kultepenin 7 10 qalinliginda olan ilk tebeqesi erken tunc dovrune aiddir Arasdirmalar zamani ciy kerpicden insa olunmus dairevi formali binalarin qaliqlari askar olunmusdur Radiokarbon C 14 analizlerin neticesi bu tebeqenin e e 3500 2400 cu illere aid oldugunu gosterir Bu coxtebeqeli abidenin orta tunc dovrune aid tebeqesinin qalinligi 4 metrden coxdur Bu e e II minillikde Kultepe sakinlerinin heyat ve meisetini ozunde eks etdiren dord insaat merhelesinden ibaretdir Yasayis yerinin etrafinda mudafie divarlari cekilmisdir Medeni tebeqeden yasayis yerlerinin teserrufat binalarinin istehsalat ocaqlarinin qaliqlari ile yanasi kulli miqdarda boyali qablar dasdan sumukden ve tuncdan hazirlanmis emek aletleri bezekler silahlar ve s uze cixarilmisdir Mukemmel tikinti texnikasina beled olan Kultepe sakinleri insaat materiali kimi ciy kerpicden mohreden ve dasdan istifade etmisler Burada insa edilmis mudafie istehkami yasayis ve teserrufat binalari yuksek memarliq zovqunun mehsulu olub dovrun insaat isleri haqqinda genis tesevvur yaradir Murekkeb quruluslu mudafie istehkami dordkunc burclerle daha da mohkemlendirilmisdir II Kultepede hem monoxrom hem de polixrom gil qablara tesaduf olunur Onlar formaca muxtelifdirler Qablarin naxislari da zengindir Onlarin uzerinde hendesi naxislarla yanasi mueyyen menalari ifade eden sujetli resmler de vardir II Kultepenin III tebeqesinden dorbucaqli bina qaliqlari uze cixarilmisdir Esasen ciy kerpicden tikilmis binalarin dosemeleri torpaq ve dasdandir Arasdirmalar tesdiq edir ki II Kultepe Orta Tunc dovrunun seher tipli yasayis yerlerinden biri olmusdur II Kultepede yasayis yeri 3 ha saheni ehate edir Yasayis yeri mohtesem qala divarlari ile ehate olumusdur Onun ucde bir hissesi burcleri dayaqlari olan mudafie divari ile ehate olunmusdur Eni 2 m olan qala divari palciqla berkidilmis das bunovre uzerinde horulmusdur Divarin ozunun insasinda iri kvadrat kerpiclerden istifade olunmusdur 32x32x11 sm 38x38x12 sm 40x40x12 sm 44x44x12 sm Az kecmeden qala divari dagintiya meruz qalir ve oz mudafie ehemiyyetini itirir Ancaq bir qeder sonra o berpa olunur lakin sahesi xeyli kicilir Qalanin serq ve cenub hissesinde kohne divar evezine yenisi tikilir Yasayis ve teserrufat tikilileri duzplanli olub palciqla berkidilmis dasdan horulmusdur Bezi evler bir nece otaqlidir Guclu ve qefleten bas vermis yangindan tikintiler dagilmis yasli bir adam sumukleri yangin qaliqlari icerisinden tapilmisdir Orta tunc dovrunde II Kultepede dord insaat qati ve 4 m den artiq medeni tebeqe burada yasayisin uzunmuddetli olmasi haqqinda tesevvur yaradir Yasayis yerinden coxlu ve muxtelif material tapilmisdir Burada rast gelinen das gurzler muxtelif sahelerde istifade olunmusdur Cox guman ki onlarin zerif numuneleri silah kimi tetbiq edilmisdir 2 Kultepe yasayis meskeninde dulusculuq mehellesi emalatxanasi das dosemenin kuce ve dulus sobalari askar edilib Yasayis yerinden den uyutmekde istifade olunan das aletler caxmaq dasindan oraq disleri taxil qaliqlari ev heyvanlarinin sumukleri metal esyalar metal tokmek ucun gil buta elde qismen de carxda hazirlanmis muxtelif formali sade ve boyali qab qacaq melumdur Naxis ekser halda hendesi fiqurlardan ibaret olsa da insan qus ve heyvan tesvirlerine de rast gelinir Menbe RedakteResid Goyusov Azerbaycan arxeologiyasi PDF azerb Baki Isiq 1986 185s Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi A Bakixanov adina Tarix Instutu Azerbaycan tarixi yeddi cildde I cild PDF azerb Baki Elm 2007 454s Veli Eliyev Azerbaycanda tunc dovrunun boyali qablar medeniyyeti PDF azerb Baki Elm 1977 165s Viki Eli HuseynliMenbe https az wikipedia org w index php title II Kultepe amp oldid 6064618, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}
