Oman tarixi — Hazırda Oman Sultanlığı adlanan ərazinin tarixi.
Oman
Qədim dövrlər
Omanın ərazisi ən qədim dövrlərdən məskunlaşmışdır. Eramızdan əvvəl IV-III minilliklərdə Omanın dəniz sahilləri Cənub-Qərbi Asiya ilə Cənubi Asiya ölkələri arasında gedən ticarətdə mühüm rol oynayırdı. E.ə. I minilliyin əvvəllərində Omanda yəməni ərəb tayfa birliklərinin hakim mövqe tutması onun Cənub-Qərbi Ərəbistan ilə əlaqələrinin möhkəmlənməsinə, dövlətin formalaşmasına və iqtisadiyyatınıninkişafına təsir göstərdi. Lakin VI əsrdə Sasanilərin basqınları, qonşu bədəvi tayfaların dağıdıcı hücumları Omanın tənəzzülünü sürətləndirdi.
Orta əsrlər
VII əsrdə Ərəb xilafətinin tərkibinə daxil edilən Oman feodal münasibətləri inkişaf edən bir dövlətə çevrildi. VIII əsrin ortalarında isə Oman (ibadilik məzhəbinin rəhbərliyi altında) müstəqillik əldə etmişdi. İbadilərin əsas fərqləndirici xüsusiyyəti hakimlərin ümumi razılıq əsasında seçilməsi idi. İbadilər silahlı çıxış və üsyandan imtina edir, dini təbliğat vasitəsilə xəlifə canişinləri ilə yaxşı münasibət saxlamağa çalışırdılar. Bu hərəkat sonradan şərqi Afrikaya da yayıldı. İbadilər Omanda öz imamlığını yaratdılar. İbadi imamları həm dini, həm də siyasi hakimiyyətə malik idilər.
Konstantinopolun (İstanbul) 1453-cü ildətürklər tərəfindən zəbt edilməsi Avropa ölkələrini şərqə doğru yeni dəniz yolları axtarmağa vadar etdi. 1507-ci ildəPortuqaliya admiralı Alfonso Albukerkin gəmiləri dənizdən Məsqət şəhərini atəşə tutduqdan sonra sahil şəhərlərini talan etdilər. Sonralar Omanın dəniz sahilləri Hollandiya, Fransa, XVII əsrdə İngiltərə və Nəcdərəbləri arasında mübarizə meydanına çevrilir.Omanın müasir sərhədləri daxilində əvvəllər Məsqət sultanlığı və Oman imamlığı adlanan inzibati vahidlər mövcud olub. Hələ XIX əsrin əvvəllərində coğrafi və hərbi-strateji baxımdan əlverişli mövqeyi olan Oman və Məsqətİngiltərənin nəzarəti altında idarə olunurdu. Məsqət sultanlığı ilə İngiltərə arasında isə “Xüsusi müqavilələr” imzalanmışdı.
Yeni dövr
1913-cü ildə Oman imamlığı Məsqət sultanlığının tərkibindən ayrılaraq özünü müstəqil dövlət elan edir. İngiltərə tərəfindən silahlandırılan Məsqət sultanlığı Oman imamlığını özünə tabe etdirmək üçün onunla 7 il müharibə aparmışdı. Bu müddətdə imamlığı özünə tabe etdirə bilmədiyindən 1920-ci ildə bağlanmış Sib müqaviləsinin şərtlərinə əsasən Oman imamlığı Məsqət sultanlığından ayrılaraq müstəqil elan olunur.
35 ildən sonra yenə də rəsmi Londonun yaxından iştirakı ilə Məsqət sultanının qoşunları imamlığın ərazisini zəbt edir və İngiltərə onu Məsqət sultanlığının bir bölgəsi elan edir. 1958-ci ildən etibarən Oman-Məsqət münaqişəsi BMT-nin Baş Məclisinin sessiyalarında dəfələrlə müzakirə olunsa da rəsmi LondonOman imamlığının müstəqilliyi barədə beynəlxalq səviyyələrdə qəbul olunan qərarları, verilən qətnamələri «qulaqardına» vurur.
Ötən əsrin 60-cı illərinin ortalarında Omanda mühüm hadisələr baş verir. 1967-ci ilin avqustunda ilk neft quyusu fontan vurur. Əgər bu hadisəyə qədər Oman, əsasən qonşu ölkələrə kənd təsərrüfatı məhsulları satıb, bir ildə 1 mln. funt sterlinq dəyərində gəlir əldə edirdisə, 1967-ci ildə bu rəqəm 13, 1970-ci ildə isə 73 mln. funt sterlinqə bərabər oldu.
1970-ci ilə qədər Omanda cəmi iki məktəb və bir şəhər xəstəxanası mövcud idi. Məktəblər ancaq oğlanlar üçün idi. Sultan sarayından təyyarə meydanına qədər çəkilmiş yeganə asfalt yolun uzunluğu 12 km-dən çox deyildi. Böyük Britaniyanın köməyi ilə 1970-ci ilin23 iyulunda Omanda saray çevrilişi təşkil olunur və Sultan Səid ben Teymurun oğlu Kabus ben Səid ben Teymur atasının taxttacına sahib olur və Omanı müstəqil dövlət elan edir. 1970-ci ilin avqustunda isə paytaxtı Məsqət şəhəri olan dövlət Oman Sultanlığı adını qəbul edir. Omanın tərkibinə islahatçı sultan kimi daxil olmuş Kabus ben Səid Səidilər səlaləsindən 14-cü sultandır. O ölkədə modernləşdirmə işlərinə başladı. Yol tikintisi işlərini alman, tibb işlərini isveç, arxeologiya işlərini italyan, memarlıq işlərini kiprli, parksalma işlərini filippin mütəxəssislərinə tapşırdı. 1970-ci ildəOmanradiosu, beş ildən sonra isə televiziyası ilk verilişlərinə başladı. 1973-cü ildə ölkənin ilk beynəlxalq təyyarə meydanı, bir ildən sonra isə dəniz portu fəaliyyət göstərməyə başladı.
Modernləşdirmə proqramının əsas istiqamətlərindən biri də təhsil sahəsində baş verdi. 1972-ci ildə oğlanlar və qızlar üçün pulsuz məktəblər açılır. 1986-cı ildə isə Sultan Kabus adına ölkənin ilk universiteti fəaliyyətə başlayır. Ötən əsrin 70-ci illərinin ortalarından sultanın fərmanı ilə Milli inkişaf şurası yaradılır və 1976-1980-ci illəri əhatə edən ilk beşillik plan qəbul edilir. Sonradan iqtisadi və sosial inkişafın digər beşillik planları da qəbul edilir.
İstinadlar
Rose, JI; Usik, VI; Marks, AE; Hilbert, YH; Galletti, CS; Parton, A; Geiling, JM; Cerný, V; Morley, MW; Roberts, RG (2011). "The Nubian Complex of Dhofar, Oman: an African middle stone age industry in Southern Arabia". PLoS ONE. 6: e28239. doi:10.1371/journal.pone.0028239. PMC3227647. PMID 22140561.
Armitage, S.J. et al. 2011
The southern route ‘out of Africa’: evidence for an early expansion of modern humans into Arabia. Science, v. 331, p.p. 453-456)
"Oman". November 1, 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: December 1, 2008. (#invalid_param_val)Fourth line down from the top of the history section: "In 751 Ibadi Muslims, a moderate branch of the Kharijites, established an imamate in Oman. Despite interruptions, the Ibadi imamate survived until the mid-20th century". 2009-10-31.
oman, tarixi, hazırda, oman, sultanlığı, adlanan, ərazinin, tarixi, oman, mündəricat, qədim, dövrlər, orta, əsrlər, yeni, dövr, istinadlarqədim, dövrlər, redaktəomanın, ərazisi, qədim, dövrlərdən, məskunlaşmışdır, eramızdan, əvvəl, minilliklərdə, omanın, dəniz. Oman tarixi Hazirda Oman Sultanligi adlanan erazinin tarixi Oman Mundericat 1 Qedim dovrler 2 Orta esrler 3 Yeni dovr 4 IstinadlarQedim dovrler RedakteOmanin erazisi en qedim dovrlerden meskunlasmisdir 1 Eramizdan evvel IV III minilliklerde Omanin deniz sahilleri Cenub Qerbi Asiya ile Cenubi Asiya olkeleri arasinda geden ticaretde muhum rol oynayirdi 2 3 E e I minilliyin evvellerinde Omanda yemeni ereb tayfa birliklerinin hakim movqe tutmasi onun Cenub Qerbi Erebistan ile elaqelerinin mohkemlenmesine dovletin formalasmasina ve iqtisadiyyatinin inkisafina tesir gosterdi Lakin VI esrde Sasanilerin basqinlari qonsu bedevi tayfalarin dagidici hucumlari Omanin tenezzulunu suretlendirdi Orta esrler RedakteVII esrde Ereb xilafetinin terkibine daxil edilen Oman feodal munasibetleri inkisaf eden bir dovlete cevrildi VIII esrin ortalarinda ise Oman ibadilik mezhebinin rehberliyi altinda musteqillik elde etmisdi 4 Ibadilerin esas ferqlendirici xususiyyeti hakimlerin umumi raziliq esasinda secilmesi idi 5 Ibadiler silahli cixis ve usyandan imtina edir dini tebligat vasitesile xelife canisinleri ile yaxsi munasibet saxlamaga calisirdilar Bu herekat sonradan serqi Afrikaya da yayildi Ibadiler Omanda oz imamligini yaratdilar Ibadi imamlari hem dini hem de siyasi hakimiyyete malik idiler Konstantinopolun Istanbul 1453 cu ilde turkler terefinden zebt edilmesi Avropa olkelerini serqe dogru yeni deniz yollari axtarmaga vadar etdi 1507 ci ilde Portuqaliya admirali Alfonso Albukerkin gemileri denizden Mesqet seherini atese tutduqdan sonra sahil seherlerini talan etdiler Sonralar Omanin deniz sahilleri Hollandiya Fransa XVII esrde Ingiltere ve Necd erebleri arasinda mubarize meydanina cevrilir Omanin muasir serhedleri daxilinde evveller Mesqet sultanligi ve Oman imamligi adlanan inzibati vahidler movcud olub Hele XIX esrin evvellerinde cografi ve herbi strateji baximdan elverisli movqeyi olan Oman ve Mesqet Ingilterenin nezareti altinda idare olunurdu Mesqet sultanligi ile Ingiltere arasinda ise Xususi muqavileler imzalanmisdi Yeni dovr Redakte1913 cu ilde Oman imamligi Mesqet sultanliginin terkibinden ayrilaraq ozunu musteqil dovlet elan edir Ingiltere terefinden silahlandirilan Mesqet sultanligi Oman imamligini ozune tabe etdirmek ucun onunla 7 il muharibe aparmisdi Bu muddetde imamligi ozune tabe etdire bilmediyinden 1920 ci ilde baglanmis Sib muqavilesinin sertlerine esasen Oman imamligi Mesqet sultanligindan ayrilaraq musteqil elan olunur 35 ilden sonra yene de resmi Londonun yaxindan istiraki ile Mesqet sultaninin qosunlari imamligin erazisini zebt edir ve Ingiltere onu Mesqet sultanliginin bir bolgesi elan edir 1958 ci ilden etibaren Oman Mesqet munaqisesi BMT nin Bas Meclisinin sessiyalarinda defelerle muzakire olunsa da resmi London Oman imamliginin musteqilliyi barede beynelxalq seviyyelerde qebul olunan qerarlari verilen qetnameleri qulaqardina vurur Oten esrin 60 ci illerinin ortalarinda Omanda muhum hadiseler bas verir 1967 ci ilin avqustunda ilk neft quyusu fontan vurur Eger bu hadiseye qeder Oman esasen qonsu olkelere kend teserrufati mehsullari satib bir ilde 1 mln funt sterlinq deyerinde gelir elde edirdise 1967 ci ilde bu reqem 13 1970 ci ilde ise 73 mln funt sterlinqe beraber oldu 1970 ci ile qeder Omanda cemi iki mekteb ve bir seher xestexanasi movcud idi Mektebler ancaq oglanlar ucun idi Sultan sarayindan teyyare meydanina qeder cekilmis yegane asfalt yolun uzunlugu 12 km den cox deyildi Boyuk Britaniyanin komeyi ile 1970 ci ilin 23 iyulunda Omanda saray cevrilisi teskil olunur ve Sultan Seid ben Teymurun oglu Kabus ben Seid ben Teymur atasinin taxttacina sahib olur ve Omani musteqil dovlet elan edir 1970 ci ilin avqustunda ise paytaxti Mesqet seheri olan dovlet Oman Sultanligi adini qebul edir Omanin terkibine islahatci sultan kimi daxil olmus Kabus ben Seid Seidiler selalesinden 14 cu sultandir O olkede modernlesdirme islerine basladi Yol tikintisi islerini alman tibb islerini isvec arxeologiya islerini italyan memarliq islerini kiprli parksalma islerini filippin mutexessislerine tapsirdi 1970 ci ilde Oman radiosu bes ilden sonra ise televiziyasi ilk verilislerine basladi 1973 cu ilde olkenin ilk beynelxalq teyyare meydani bir ilden sonra ise deniz portu fealiyyet gostermeye basladi Modernlesdirme proqraminin esas istiqametlerinden biri de tehsil sahesinde bas verdi 1972 ci ilde oglanlar ve qizlar ucun pulsuz mektebler acilir 1986 ci ilde ise Sultan Kabus adina olkenin ilk universiteti fealiyyete baslayir Oten esrin 70 ci illerinin ortalarindan sultanin fermani ile Milli inkisaf surasi yaradilir ve 1976 1980 ci illeri ehate eden ilk besillik plan qebul edilir Sonradan iqtisadi ve sosial inkisafin diger besillik planlari da qebul edilir Istinadlar Redakte Rose JI Usik VI Marks AE Hilbert YH Galletti CS Parton A Geiling JM Cerny V Morley MW Roberts RG 2011 The Nubian Complex of Dhofar Oman an African middle stone age industry in Southern Arabia PLoS ONE 6 e28239 doi 10 1371 journal pone 0028239 PMC 3227647 PMID 22140561 Armitage S J et al 2011 The southern route out of Africa evidence for an early expansion of modern humans into Arabia Science v 331 p p 453 456 Oman November 1 2009 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi December 1 2008 invalid param val Fourth line down from the top of the history section In 751 Ibadi Muslims a moderate branch of the Kharijites established an imamate in Oman Despite interruptions the Ibadi imamate survived until the mid 20th century 2009 10 31 Donald Hawley Oman pg 201 Jubilee edition Kensington Stacey International 1995 ISBN 0905743636Menbe https az wikipedia org w index php title Oman tarixi amp oldid 5484660, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
