fbpx
Wikipedia

Noqay çölü

Avqust 12, 2021

Noqay çölü — Terek və Kuma çayları arasında, Şimali Qafqaz ərazisində meşə örtüyünə sahib olmayan quru və düzən əraziyə sahib çöl. Ərazi Dağıstan, Çeçenistan, Stavropol diyarı ərazisində yerləşir. Çölün adı noqayların adı ilə bağlıdır.

Noqay çölü
rus. Ногайская степь
Ümumi məlumatlar
Mütləq hündürlüyü -28–150 m
Coğrafiyası
Çay Kuma çayı
Yerləşməsi
44°40′ şm. e. 45°39′ ş. u.
Ölkə Rusiya Rusiya
RF subyektləri Dağıstan
Çeçenistan
Stavropol diyarı
Noqay çölü
Noqay çölü

Bitki örtüyü kserofit və qalofitlərdən ibarət olsada ərazisinin böyük hissəsini qumlu sahələr təşkil edir.

İqlimi

Noqay çölünün iqlimi quru kontinentaldır. İllik yağıntının miqdarı 300 mm keçmir. İsti dövrün orta temperaturu (aprel — oktyabr) +22-25 °C , soyuq fövrün isə (noyabr — mart) 0 - 2 °C arasında dəyişir. Minimum temperatur −33 °C (yanvar, fevral), maksimum isə +45 °C (avqust) olmuşdur. Qışı az yağıntılı olması ilə seçilir. Ortalama 30 mm təşkil edir. Bu isə az qar örtütü düməkdir.

Torpaq örtüyü

Çöl üçün tünd şabalıdı və açıq şabalıdı torpaqlar üstünlük təşkil edir. Üstəlik torpaqların böyük əksəriyyəti şoranlaşmışdır. Qərbində göl və şotanlıq əraxilər vardır. Digər ərazilər isə zəif yapışqanlı qumlar ilə örtülüdür.

Hidroqrafiya

Daimi axara malık çay şəbəkəsibdən məhrumdur. Qrunt suları dərində yerləşməsinə baxmayaraq güçlü şəkildə minerallaşmağa məruz qalmışdır. Burada əkinçilik ancaq suvarılma əkinçiliyə əsaslana bilər. Üstəlik su kənardan gətirilməlidir.

Səhralaşma

Noqay çölü əsasən köçəri maldarlıq üçün əlverişlidir. Sovet dönəmində Noqay çölü və ətraf ərazilərə maşınlarla, sayları milyonları keçən heyvanlar Dağıstan, Çeçenistan, İnquşetiya, Şimali Osetiya, Cənubi Osetiya və Gürcüstan əraziləri bura köçürülürdü.

Sosializmin gur dönəmində güçlü şəkildə istifadə edilməsi otlaq ərazilərinin 70 % orta, güçlü və olduqca güçlü şəkildə zərər görmüşdür. 25% ərazi isə heyvanlar üçün zərərli bölgəyə çevrilmişdir.

Noqay çölünün cənub və cənub-şərq hissəsinin güçlü intensiv şəkildə istifadəsi onun qumlu səhraya çevrilməsinə səbəb olmuşdur. Əvvəllər isə otlaq bitkiləri qumların hərəkətinə maneə olurdu. İnsanın bu kor təbii fəaliyyəti nəticəsində Noqay çölünün tanıtma kartı olan Sayqalar itirilmişdir

İstinadlar

  1. Noqay çölü
  2. Eldar Eldarov. Noqay çölü
  3. Noqay çölü : Dağıstan Respublikasının Regional Coğrafiya Cəmiyyətinin bölməsi
  4. Noqay çölündə artıq sayqas yaşamır

Avqust 12, 2021
noqay, çölü, terek, kuma, çayları, arasında, şimali, qafqaz, ərazisində, meşə, örtüyünə, sahib, olmayan, quru, düzən, əraziyə, sahib, çöl, ərazi, dağıstan, çeçenistan, stavropol, diyarı, ərazisində, yerləşir, çölün, adı, noqayların, adı, ilə, bağlıdır, Ногайск. Noqay colu Terek ve Kuma 1 caylari arasinda Simali Qafqaz erazisinde mese ortuyune sahib olmayan quru ve duzen eraziye sahib col Erazi Dagistan Cecenistan Stavropol diyari erazisinde yerlesir Colun adi noqaylarin adi ile baglidir Noqay colurus Nogajskaya stepUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 28 150 mCografiyasiCay Kuma cayiYerlesmesi44 40 sm e 45 39 s u Olke Rusiya RusiyaRF subyektleri DagistanCecenistanStavropol diyariNoqay coluNoqay coluBitki ortuyu kserofit ve qalofitlerden ibaret olsada erazisinin boyuk hissesini qumlu saheler teskil edir Mundericat 1 Iqlimi 2 Torpaq ortuyu 3 Hidroqrafiya 4 Sehralasma 5 IstinadlarIqlimi RedakteNoqay colunun iqlimi quru kontinentaldir Illik yagintinin miqdari 300 mm kecmir Isti dovrun orta temperaturu aprel oktyabr 22 25 C soyuq fovrun ise noyabr mart 0 2 C arasinda deyisir Minimum temperatur 33 C yanvar fevral maksimum ise 45 C avqust olmusdur Qisi az yagintili olmasi ile secilir Ortalama 30 mm teskil edir Bu ise az qar ortutu dumekdir 2 Torpaq ortuyu RedakteCol ucun tund sabalidi ve aciq sabalidi torpaqlar ustunluk teskil edir Ustelik torpaqlarin boyuk ekseriyyeti soranlasmisdir Qerbinde gol ve sotanliq eraxiler vardir Diger eraziler ise zeif yapisqanli qumlar ile ortuludur 3 Hidroqrafiya RedakteDaimi axara malik cay sebekesibden mehrumdur Qrunt sulari derinde yerlesmesine baxmayaraq guclu sekilde minerallasmaga meruz qalmisdir Burada ekincilik ancaq suvarilma ekinciliye esaslana biler Ustelik su kenardan getirilmelidir Sehralasma RedakteNoqay colu esasen koceri maldarliq ucun elverislidir Sovet doneminde Noqay colu ve etraf erazilere masinlarla saylari milyonlari kecen heyvanlar Dagistan Cecenistan Inqusetiya Simali Osetiya Cenubi Osetiya ve Gurcustan erazileri bura kocurulurdu Sosializmin gur doneminde guclu sekilde istifade edilmesi otlaq erazilerinin 70 orta guclu ve olduqca guclu sekilde zerer gormusdur 25 erazi ise heyvanlar ucun zererli bolgeye cevrilmisdir Noqay colunun cenub ve cenub serq hissesinin guclu intensiv sekilde istifadesi onun qumlu sehraya cevrilmesine sebeb olmusdur Evveller ise otlaq bitkileri qumlarin hereketine manee olurdu Insanin bu kor tebii fealiyyeti neticesinde Noqay colunun tanitma karti olan Sayqalar 4 itirilmisdirIstinadlar Redakte Noqay colu Eldar Eldarov Noqay colu Noqay colu Dagistan Respublikasinin Regional Cografiya Cemiyyetinin bolmesi Noqay colunde artiq sayqas yasamirMenbe https az wikipedia org w index php title Noqay colu amp oldid 4836130, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.