Nizami məqbərəsi — Nizami Gəncəvinin anadan olduğu Gəncə şəhərinin yaxınlığında yerləşir. Tikili 20 m hündürlüyündə silindrik formada mərmər bina və ətrafındakı park ilə yeniləşmişdir. Məqbərənin yaxınlığında ölməz şairin yaratdığı əsərləri tərənnüm edən tuncdan abidə yerləşir.
Nizami türbəsinin xarabalıqlarının V. Bartold tərəfindən yayımlanmış fotosu
Nizaminin köhnə türbəsini tədqiq etmiş və iki fotosunu yayımlamış akademik V. Bartold, bu mövzuya həsr edilmiş məqaləsində qeyd edir ki,
Fars ədəbiyyatında Nizaminin Gəncədə dəfn edilməsi haqqında yalnız ümumi məlumatlar verilir; türbənin xarici görünüşünün necə olması, kim tərəfindən inşa edilməsi və sair bu kimi məlumatlarla qarşılaşmamışam. Mən yalnız aşağıdakı əsərlərdə Nizaminin türbəsinin xatırlandığını bilirəm. 1."Tarixi aləm-arayi-Abbasi" əsərinin müəllifi olan İskəndər Münşi deyir ki, 1606-cı ili fevralında Gəncəyə yaxınlaşan Şah Abbas Nizaminin türbəsi yaxınlığında düşərgə salır; burdaca şənbə günü, zülqədər ayınn 15-i, 1014-cü ildə (25 mart 1606) Novruz bayramı qeyd edilir. (əsərin Tehran nəşri, səhifə 498) 2.Özünün Avropaya birinci səfərindən sonra Şah Nəsrəddin yol üstündə Gəncə yaxınlığında bişmiş kərpicdən tikilmiş, lakin bərbad vəziyyətdə olan Nizaminin türbəsiinin görür. (Bombey nəşri, 1876)
Abbasqulu ağa Bakıxanov da özünün "Gülüstani-İrəm" əsərində Nizaminin məzarı haqqında məlumat verir: Onun gözəl bəzədilmiş türbəsi indi Gəncə şəhəri yaxınlığında yerləşir. Qarabağlı Mirzə Adıgözəl bəy, rus ordusunun kapitanı, indi onun yenilənməsi ilə məşğuldur. Bu türbənin yaxınlığında 1826-cı ildə məşhur Yelizavetpol döyüşü baş vermişdir.
Gürcüstan Dövlət İncəsənət Muzeyində Nizami türbəsinin 1903–1905-ci illərdə çəkilmiş akvael rəsmi saxlanılır. Rəsm Hüseyn xan Rzazadə tərəfindən naturadan çəkilmişdir. Rəsmə əsasən demək olar ki, türbə xaricdən günbəzlə tamamlanmış kub formasında olmuşdur. Binanın şimal hissəsində sadə lentlə əhatələnmiş oxvari tağlı giriş qapısı olmuşdur.
1922-ci ildə şairin məzarı açılmış, qalıqları yeni tabuta yığılaraq dəfn edilməsi üçün Gəncə şəhərinə gətirilmişdir. Lakin, sonradan Bakıdan gələn göstərişə əsasən tabut geri qaytarılmış və əvvəlki yerində dəfn edilmişdir.
Bundan sonra Nizaminin türbəsinin bərpa edilməsi və ya yeni türbənin inşası üçün abidənin tədqiq edilməsi məqsədi ilə 1925-ci ildə əraziyə ekspedisiya qrupu göndərilmişdir. Ekspediyaya Azərbaycan Arxeologiya Komitəsinin üzvləri daxil idi. Komissiya üzvləri türbənin yanız şimal divarının qaldığını, şairin sənduqə formalı məzarının isə cənub divarının dibində yerləşdiyini qeyd etmişlər.
Nizaminin məzarı üzərində qoyulmuş müvəqqəti məzar daşı, 1930-cu illər
1932-ci ildə Nizaminin məzarı üzərində müvəqqəti xatirə daşı qoyulur. Həmin dövrdə artıq türbənin şimal divarı da uçmuş, yalnız təməl və 4–5 sıra hündürlüyündə kərpic hörgü saxlanmışdır. 1940-cı ildə Nizaminin məzarı üzərində məqbərə inşa ediləcəyi nəzərə alınaraq, arxeoloji qazıntı işlərinə başlanılır. Proses zamanı V. Bartoldun qeyd etdiyi kərpic türbənin şimal və qərb divarlarının qalıqları üzə çıxarılır. Şimal divarında giriş yerinin olması müəyyən edilir. Çaydaşından hörülmüş təməl üzərində ucaldılmış türbə divarlarının inşası zamanı kvadrat formalı (Qədim Gəncə yaşayış yerindəki bir çox tikililərin inşasında da bu cür kərpiclərdən istifadə edilmişdir ) bişmiş körpiclərdən istifadə edilmişdir.
Torpaq qatının təmizlənməsi nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, türbənin qərb divarının çaydaşından hörülmüş təməli, daha qədim dövrə malik, çaydaşı təməl və kərpic hörgülü divar qalıqlarının üstündə inşa edilmişdir. Tədqiqatçılar belə qərara gəlmişlər ki, həmin qalıqlar ilkin türbənin izləridir. Lakin, ilkin türbənin dağılmasından sonra onun divarlarının qalıqları üzərində orta əsrlərdə ikinci türbə binası inşa edilmiş və məhz həmin türbənin qalıqları XX əsrin ortalarına kimi çatmışdır.
Nizaminin qədim türbəsi 7m90sm x 12m80sm ölçülərə malik olmaqla, əsas divarları şimal və cənuba yönəlmişdir. Təməlin qalınlığı 1 m 72 sm-ə bərabər olmuşdur. Bu qalınlıq onu göstərir ki, köhnə türbə binası hündürlüyü və orijinal memarlıq forması ilə seçilmişdir. Qazıntılar zamanı mavi, yaşıl və tünd qəhvəyi rəngli şirli kərpic qalıqlar əldə edilmişdir. Mavi kaşıların bir neçə tonda olduğu diqqət çəkmişdir. Şirli kərpiclərin bəzilərinin günbəz hörgüzü üçün nəzərdə tutulmuş əyri formalara malik olması, türbənin rəngli kaşılarla işlənmiş günbəzə malik olduğunu sübut etmişdir.
Türbənin ətrafında aparılmış qazıntılar nəticəsində ərazidə müxtəlif dövrlərdə dəfnlər həyata keçirilsidiyi, Nizami türbəsinin isə qədim nekropolun mərkəzində yerləşdiyi müəyyən edilmişdir.
Müasir məqbərə
İstinadlar
↑ Бартолд, В. (1912). Могила поэта Низами. С. Петербург.
nizami, məqbərəsi, nizami, gəncəvinin, anadan, olduğu, gəncə, şəhərinin, yaxınlığında, yerləşir, tikili, hündürlüyündə, silindrik, formada, mərmər, bina, ətrafındakı, park, ilə, yeniləşmişdir, məqbərənin, yaxınlığında, ölməz, şairin, yaratdığı, əsərləri, tərən. Nizami meqberesi Nizami Gencevinin anadan oldugu Gence seherinin yaxinliginda yerlesir Tikili 20 m hundurluyunde silindrik formada mermer bina ve etrafindaki park ile yenilesmisdir Meqberenin yaxinliginda olmez sairin yaratdigi eserleri terennum eden tuncdan abide yerlesir Nizami meqberesi40 41 02 sm e 46 25 58 s u Olke Azerbaycan AzerbaycanSeher GenceYerlesir Hemdan indiki Ehmedli kendiMemar Ferman Imamquliyev Qorxmaz SuceddinovTikilme tarixi XIII esr ilk bina 1947 1991 hazirki bina Uslubu Azerbaycan memarligiHundurluyu 20 mVeziyyeti muzey kimi fealiyyet gosterirAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 472Nizami meqberesi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarixi 1 1 Qedim turbe 1 2 Muasir meqbere 2 Istinadlar 3 EdebiyyatTarixi RedakteQedim turbe Redakte Nizami turbesinin xarabaliqlarinin V Bartold terefinden yayimlanmis fotosu Nizaminin kohne turbesini tedqiq etmis ve iki fotosunu yayimlamis akademik V Bartold bu movzuya hesr edilmis meqalesinde 1 qeyd edir ki Fars edebiyyatinda Nizaminin Gencede defn edilmesi haqqinda yalniz umumi melumatlar verilir turbenin xarici gorunusunun nece olmasi kim terefinden insa edilmesi ve sair bu kimi melumatlarla qarsilasmamisam Men yalniz asagidaki eserlerde Nizaminin turbesinin xatirlandigini bilirem 1 Tarixi alem arayi Abbasi eserinin muellifi olan Iskender Munsi deyir ki 1606 ci ili fevralinda Genceye yaxinlasan Sah Abbas Nizaminin turbesi yaxinliginda duserge salir burdaca senbe gunu zulqeder ayinn 15 i 1014 cu ilde 25 mart 1606 Novruz bayrami qeyd edilir eserin Tehran nesri sehife 498 2 Ozunun Avropaya birinci seferinden sonra Sah Nesreddin yol ustunde Gence yaxinliginda bismis kerpicden tikilmis lakin berbad veziyyetde olan Nizaminin turbesiinin gorur Bombey nesri 1876 1 Abbasqulu aga Bakixanov da ozunun Gulustani Irem eserinde Nizaminin mezari haqqinda melumat verir Onun gozel bezedilmis turbesi indi Gence seheri yaxinliginda yerlesir Qarabagli Mirze Adigozel bey rus ordusunun kapitani indi onun yenilenmesi ile mesguldur Bu turbenin yaxinliginda 1826 ci ilde meshur Yelizavetpol doyusu bas vermisdir 2 Gurcustan Dovlet Incesenet Muzeyinde Nizami turbesinin 1903 1905 ci illerde cekilmis akvael resmi saxlanilir 3 Resm Huseyn xan Rzazade terefinden naturadan cekilmisdir 3 Resme esasen demek olar ki turbe xaricden gunbezle tamamlanmis kub formasinda olmusdur Binanin simal hissesinde sade lentle ehatelenmis oxvari tagli giris qapisi olmusdur 3 1922 ci ilde sairin mezari acilmis qaliqlari yeni tabuta yigilaraq defn edilmesi ucun Gence seherine getirilmisdir 3 Lakin sonradan Bakidan gelen gosterise esasen tabut geri qaytarilmis ve evvelki yerinde defn edilmisdir 4 Bundan sonra Nizaminin turbesinin berpa edilmesi ve ya yeni turbenin insasi ucun abidenin tedqiq edilmesi meqsedi ile 1925 ci ilde eraziye ekspedisiya qrupu gonderilmisdir 4 Ekspediyaya Azerbaycan Arxeologiya Komitesinin uzvleri daxil idi 4 Komissiya uzvleri turbenin yaniz simal divarinin qaldigini sairin senduqe formali mezarinin ise cenub divarinin dibinde yerlesdiyini qeyd etmisler 4 Nizaminin mezari uzerinde qoyulmus muveqqeti mezar dasi 1930 cu iller 1932 ci ilde Nizaminin mezari uzerinde muveqqeti xatire dasi qoyulur Hemin dovrde artiq turbenin simal divari da ucmus yalniz temel ve 4 5 sira hundurluyunde kerpic horgu saxlanmisdir 1940 ci ilde Nizaminin mezari uzerinde meqbere insa edileceyi nezere alinaraq arxeoloji qazinti islerine baslanilir 3 Proses zamani V Bartoldun qeyd etdiyi kerpic turbenin simal ve qerb divarlarinin qaliqlari uze cixarilir Simal divarinda giris yerinin olmasi mueyyen edilir Caydasindan horulmus temel uzerinde ucaldilmis turbe divarlarinin insasi zamani kvadrat formali Qedim Gence yasayis yerindeki bir cox tikililerin insasinda da bu cur kerpiclerden istifade edilmisdir 5 bismis korpiclerden istifade edilmisdir 3 Torpaq qatinin temizlenmesi neticesinde mueyyen edilmisdir ki turbenin qerb divarinin caydasindan horulmus temeli daha qedim dovre malik caydasi temel ve kerpic horgulu divar qaliqlarinin ustunde insa edilmisdir 3 Tedqiqatcilar bele qerara gelmisler ki hemin qaliqlar ilkin turbenin izleridir Lakin ilkin turbenin dagilmasindan sonra onun divarlarinin qaliqlari uzerinde orta esrlerde ikinci turbe binasi insa edilmis ve mehz hemin turbenin qaliqlari XX esrin ortalarina kimi catmisdir 3 Nizaminin qedim turbesi 7m90sm x 12m80sm olculere malik olmaqla esas divarlari simal ve cenuba yonelmisdir Temelin qalinligi 1 m 72 sm e beraber olmusdur Bu qalinliq onu gosterir ki kohne turbe binasi hundurluyu ve orijinal memarliq formasi ile secilmisdir 3 Qazintilar zamani mavi yasil ve tund qehveyi rengli sirli kerpic qaliqlar elde edilmisdir Mavi kasilarin bir nece tonda oldugu diqqet cekmisdir 3 Sirli kerpiclerin bezilerinin gunbez horguzu ucun nezerde tutulmus eyri formalara malik olmasi turbenin rengli kasilarla islenmis gunbeze malik oldugunu subut etmisdir 3 Turbenin etrafinda aparilmis qazintilar neticesinde erazide muxtelif dovrlerde defnler heyata kecirilsidiyi Nizami turbesinin ise qedim nekropolun merkezinde yerlesdiyi mueyyen edilmisdir 3 Muasir meqbere RedakteIstinadlar Redakte 1 2 Bartold V 1912 Mogila poeta Nizami S Peterburg Kudsi Bakihanov Abas Kuli Aga Gyulistan Iram 165 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Sheblykin 1943 seh 50 1 2 3 4 Izvestiya Azerbajdzhanskogo arheologicheskogo komiteta Baku 1926 accessdate missing url Dzhafarzada 1949 seh 52Edebiyyat RedakteDzhafarzade I M 1949 Istoriko arheologicheskij ocherk Staroj Gyandzhi Baku Izdatelstvo Akademii nauk Azerbajdzhanskoj SSR Sheblykin I P 1943 Pamyatniki Azerbajdzhanskogo zodchestva epohi Nizami Baku Izd vo AzFAN Gence portali Memarliq portali Azerbaycan portali Azerbaycan tarixi portaliMenbe https az wikipedia org w index php title Nizami meqberesi amp oldid 6079532, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
