Natuzius şəbpərəsi və ya Meşə şəbpərəsi (lat.Pipistrellus nathusii) şəbpərə cinsinə (lat.Pipistrellus) aid yarasa növüdür. Bu növ cırtdan şəbpərəyə çox bənzəyir, ancaq ölçülərinə görə ondan böyükdür (kütləsi 5,1-9,5 q, bədəninin uzunluğu 41,5-52-0 mm, bazusu 31,0-35,5 mm). Qulağı nisbətən iri və itiucludur.
Yayılması
Arealı Avropa və Qafqazı əhatə edir. Azərbaycanda Kiçik Qafqazdan başqa bütün təbii vilayətlərdə aşkar edilmişdir. Düzənliklərdə, xüsusən bütün Xəzəryanı ovalıqda üstünlük təşkil edir. 1000 m-ə qədər dağlarda qeydə alınmışdır.
Yaşayış yeri və həyat tərzi
Tapıntıların əksəriyyəti meşə və antropogen landşaftlara uyğunlaşmışdır. Aşkar edilmiş yığınların sayı istər meşələrdə, istərsə də yarımsəhralarda eynidir (1-48 heyvan). Çox vaxt tək fərdlərə də rast gəlinir. Əsas tapıntılar qışda və yazda (mayın ortalarına qədər) edilmişdir. Yayda ancaq erkəklər aşkar edilmişdir. Bir sıra göstəricilərinə görə (yaydan başqa bütün mövsümlərdə aşkar edilməsi; apreldən mayın ortalarına qədər Xəzər sahili boyunca nəzərəçarpacaq dərəcədə yığılması; böyük piy ehtiyatları) meşə şəbpərəsi köçəri növlərə aiddir. Güman edilir ki, bu heyvanlar yayı Rusiyanın şimal vilayətlərində (Volqaboyu, Qaratorpaq) keçirirlər. Başlıca olaraq tikililərdə və ağac boşluqlarında məskunlaşırlar. Bütün mövsümlərdə sığınacaqlarda temperatur xaricdəki temperatura bərabər olub, ya da ondan 1-4 C (payızda və qışda), 8-10 C (yazda) yüksək olur.
Çoxalması
Oktyabr, yanvar və fevralda tədqiq edilmiş dişilərin balalığında sperma olmuş, apreldə isə embriogenezin erkən mərhələləri qeydə alınmışdır. Qışda və yazda yığınların cinsi tərkibi dişilərin üstünlüyü ilə qarışıq olmuşdur. Dişilər yoxa çıxdıqdan sonra erkəklər çox vaxt tək-tək rast gəlinmişdir. Qruplarda 1-2 yaşlılar 90%-dən artığı təşkil etmişdir.
Gündəlik fəallığı
Şəbpərələrin fəallığı alaqarnliq vaxti – günəş batdıqdan 40-60 dəqiqə sonra başlayır. Öz sığınacaqlarının yanında ov edərək tez-tez onlara yaxın uçub gəlir və yenidən uzaqlaşırlar. Uçuşları sınıqdır: 1-2 m-ə qədər yerin səthinə enərək yenidən 10-12 m hündürlüyə şığıyırlar. Çox vaxt cüt-cüt, sanki bir-birini qovaraq, tez-tez çıxarılan cingiltili səsi ilə uçurlar. Sığınacaqdan uçduqdan 2,5 saat sonra yemlənən şəbpərələrin sayı azalır, gecə yarısı isə yalnız tək fərdlər uçur. Günəşin doğmasına 1,5 saat qalmış yenidən uçurlar. Dan yeri sökülərkən – quşların görünməsinə az qalmış gizlənirlər.
natuzius, şəbpərəsi, elmi, təsnifataləmi, heyvanlartip, xordalılarsinif, məməlilərdəstə, yarasalarfəsilə, hamarburunkimilərcins, şəbpərənöv, elmi, adıpipistrellus, nathusii, keyserling, blasius, 1839, vikinnövlərdətəsnifatvikianbardaaxtarütms, ncbi, meşə, şəbp. Natuzius sebperesiElmi tesnifatAlemi HeyvanlarTip XordalilarSinif MemelilerDeste YarasalarFesile HamarburunkimilerCins SebpereNov Natuzius sebperesiElmi adiPipistrellus nathusii Keyserling et Blasius 1839 VikinnovlerdetesnifatVikianbardaaxtarUTMS 1 NCBI 1 Natuzius sebperesi ve ya Mese sebperesi lat Pipistrellus nathusii sebpere cinsine lat Pipistrellus aid yarasa novudur Bu nov cirtdan sebpereye cox benzeyir ancaq olculerine gore ondan boyukdur kutlesi 5 1 9 5 q bedeninin uzunlugu 41 5 52 0 mm bazusu 31 0 35 5 mm Qulagi nisbeten iri ve itiucludur Mundericat 1 Yayilmasi 2 Yasayis yeri ve heyat terzi 3 Coxalmasi 4 Gundelik fealligi 5 Qidalanmasi 6 Edebiyyat 7 Xarici kecidlerYayilmasi RedakteAreali Avropa ve Qafqazi ehate edir Azerbaycanda Kicik Qafqazdan basqa butun tebii vilayetlerde askar edilmisdir Duzenliklerde xususen butun Xezeryani ovaliqda ustunluk teskil edir 1000 m e qeder daglarda qeyde alinmisdir Yasayis yeri ve heyat terzi RedakteTapintilarin ekseriyyeti mese ve antropogen landsaftlara uygunlasmisdir Askar edilmis yiginlarin sayi ister meselerde isterse de yarimsehralarda eynidir 1 48 heyvan Cox vaxt tek ferdlere de rast gelinir Esas tapintilar qisda ve yazda mayin ortalarina qeder edilmisdir Yayda ancaq erkekler askar edilmisdir Bir sira gostericilerine gore yaydan basqa butun movsumlerde askar edilmesi aprelden mayin ortalarina qeder Xezer sahili boyunca nezerecarpacaq derecede yigilmasi boyuk piy ehtiyatlari mese sebperesi koceri novlere aiddir Guman edilir ki bu heyvanlar yayi Rusiyanin simal vilayetlerinde Volqaboyu Qaratorpaq kecirirler Baslica olaraq tikililerde ve agac bosluqlarinda meskunlasirlar Butun movsumlerde siginacaqlarda temperatur xaricdeki temperatura beraber olub ya da ondan 1 4 C payizda ve qisda 8 10 C yazda yuksek olur Coxalmasi RedakteOktyabr yanvar ve fevralda tedqiq edilmis disilerin balaliginda sperma olmus aprelde ise embriogenezin erken merheleleri qeyde alinmisdir Qisda ve yazda yiginlarin cinsi terkibi disilerin ustunluyu ile qarisiq olmusdur Disiler yoxa cixdiqdan sonra erkekler cox vaxt tek tek rast gelinmisdir Qruplarda 1 2 yaslilar 90 den artigi teskil etmisdir Gundelik fealligi RedakteSebperelerin fealligi alaqarnliq vaxti gunes batdiqdan 40 60 deqiqe sonra baslayir Oz siginacaqlarinin yaninda ov ederek tez tez onlara yaxin ucub gelir ve yeniden uzaqlasirlar Ucuslari siniqdir 1 2 m e qeder yerin sethine enerek yeniden 10 12 m hundurluye sigiyirlar Cox vaxt cut cut sanki bir birini qovaraq tez tez cixarilan cingiltili sesi ile ucurlar Siginacaqdan ucduqdan 2 5 saat sonra yemlenen sebperelerin sayi azalir gece yarisi ise yalniz tek ferdler ucur Gunesin dogmasina 1 5 saat qalmis yeniden ucurlar Dan yeri sokulerken quslarin gorunmesine az qalmis gizlenirler Qidalanmasi RedakteEsas qidasini ikiqanadlilar agcaqanadlar hunuler cingirekler milcekler gundeceler bulaqciqlar qariscilar sikadkimiler taxtabitiler ve s teskil edir Edebiyyat Redakte1 Rahmatulina I K Rukokrylye Azerbajdzhana Fauna Ekologiya Zoogeografiya Baku 2005 ss 67 75 2 Rahmatulina I K Azerbaycan yarasalarinin muhafizesi uzre hereket plani Baki 2008 51 53 3 Azerbaycanin heyvanlar alemi III hisse Onurgalilar Baki Elm nesriyyati 2004Xarici kecidler Redaktehttp www iucnredlist org details 17316 0Pipistrellus nathusii http www bats org uk pages nathusius pipistrelle htmlMenbe https az wikipedia org w index php title Natuzius sebperesi amp oldid 5330423, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
