Bibliya və ənənə - Bibliyaxristianların Müqəddəs Yazılar toplusudur, ənənə isə tarixən meydana gələrək nəsildən-nəslə keçən adətlər, əxlaq normaları, görüşlərdir. Xristian ənənəsi dedikdə, bir qayda olaraq, kilsədə müəyyənləşib sabitləşmiş qayda-qanunlar, üsullar, normalar, əqidələr, kanonik müddəalar, habelə kilsə tərəfindən qəbul olunmuş liturgiya mətnləri və kilsə atalarının əsərləri nəzərdə tutulur.
Ənənə mənasına gələn yunanca paradosis “παράδοσις” kəlməsi (ötürmə, ötürülən təlim) Əhdi-Cədiddə 13 dəfə işlənmişdir. 10 dəfə mənfi mənada (“insan adət-ənənəsi”) işlənən bu kəlmə 3 dəfə müsbət mənada işlənmişdir. Müsbət mənasında bu kəlmə Əhdi-Cədidin Azərbaycan dilinə yeni tərcüməsində “təlim” deyə tərcümə olunmuşdur:
Hər işdə məni xatırladığınız və sizə tapşırdığım təlimlərə sadiq qaldığınız üçün sizi tərif edirəm. (1 Korinflilərə Məktub 11:2)
Beləliklə, qardaşlar, möhkəm dayanın və sözümüz yaxud məktubumuz vasitəsilə öyrəndiyiniz təlimlərə bağlı qalın. (2 Saloniklilərə Məktub2:15)
Ey qardaşlar, Rəbbimiz İsa Məsihin adı ilə sizə əmr veririk ki, bizdən qəbul etdiyi təlimə görə yaşamayan, avara həyat sürən hər bir bacı-qardaşdan uzaqlaşın. (2 Saloniklilərə Məktub 3:6)
İdealda xristian ənənəsi mənfi “insan adət-ənənələri”ndən uzaqlaşaraq, nəsildən-nəslə ötürülən müqəddəs ənənələrə (ilahi təlimlərə) əsaslanır. Kilsənin meydana gəlməsi ilə xristian ənənələrinin yaranması başlandı. Kilsə həm şifahi olaraq yayılan təlimləri, həm də yazılı əsərlərdə ifadə olunan ənənələri İsa Məsihin təyin etdiyi həvarilərin təlimi əsasında qiymətləndirmişdir.
İsa Məsihin yaratdığı, kilsə adlandırdığımız cəmiyyətin uzun müddət nə binaları, nə də İncil kitabları olmuşdur. Əhdi-Cədid yazılmazdan və onun kanonu qəbul edilməzdən əvvəl erkən xristianların İncili (Müjdəsi) Məsihin seçdiyi həvarilərin təlimindən yaxud ənənəsindən idi. Həvarilər Məsihin səlahiyyətli nümayəndələri idilər və Kilsə həvarilərin ənənələri əsasında inkişaf edirdi. Həvarilər bu müqəddəs ənənəni özlərindən sonra Kilsənin rəhbərliyində duran kilsə atalarına ötürmüşdürlər. Həm həvarilər, həm də kilsə ataları insan adət-ənənələrinin İsa Məsihin təlimi ilə qarışdırılaraq Müjdəni pozmasına qarşı mübarizə aparmışlar.
Beləliklə, eramızın ilk əsrlərində (II-IV əsrlərdə) həvari ənənəsinə sadiq qalan kilsə ataları Allahdan ilham almış Müqəddəs Yazıları insanların yazdıqları əsərlərdən ayıraraq Əhdi-Cədid kanonunu qəbul etmiş və ümumdünya kilsə məclislərində xristian əqidəsinin əsas müddəalarını təsdiq, həvari ənənəsinə zidd olan təlimləri isə rədd etmişlər.
Hal-hazırda pravoslav və katolik kilsələri, bir qayda olaraq, Bibliya ilə yanaşı müqəddəs ənənəni də avtoritetli mənbə kimi qəbul edirlər. Katolik kilsəsi, pravoslav kilsəsindən fərqli olaraq, yeddi ümumdünya kilsə məclisindən əlavə, ondan sonra Roma papasının keçirdiyi kilsə məclislərinin və Roma papasının üstün avtoritetini qəbul edir.
Protestant kilsəsi isə yalnız Bibliyanı avtoritetli mənbə kimi qəbul etmişdir. Pravoslav və katolik kilsələrindən fərqli olaraq, protestantlar kilsə atalarının ənənələrini ilahi deyil, bəşəri sayırlar. Protestant təlimi sırf Bibliya əsasında qurulur və hər mömin xristianın şəxsən Bibliyanı oxuya bilməsi və Müqəddəs Ruhun yardımı ilə dərk edə bilməsi fikrinə əsaslanır.
Bununla belə, protestantların əksəriyyəti əsas əqidəsində ümumdünya kilsə məclislərinin, ən azı birinci Nikeya kilsə məclisinin müddəalarını de-fakto qəbul edir və kilsə atalarının əsərlərinə maraqla və hörmətlə yanaşır, lakin onların ənənəsinin “məhdud” avtoritetinə inanırlar.
Protestantlar kilsə atalarının və digər müəlliflərin əsərlərini yalnız Müqəddəs Kitaba (Əhdi-Cədid və Əhdi-Ətiq) görə mühakimə edirlər. Müqəddəs Kitabın təlimi ilə təsdiq olunmayan adət-ənənələr və təlimlər avtoritetli sayılmır.
Beləliklə, xristian kilsəsi pravoslav, katolik və protestant məzhəbləri ilə İsa Məsihin həvarilərinin ənənəsi əsasında inkişaf etmiş və etməkdədir. Bütün xristianlar həvari ənənəsi əsasında kanonlaşdırılmış İncil kitabına və ümumdünya kilsə məclislərində qəbul olunmuş əsas əqidələrə (İsa Məsihin bakirədən doğulması, ölümü və dirilməsi, ilahi və bəşəri təbiətləri, Müqəddəs Üçlük və s.) etiqad edirlər. Xristian məzhəblərinin əsaslı birliyinə nisbətən, onların arasındakı fərqlər daha səthi xarakter daşıyır.
İstinadlar
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. Dörd cilddə. II cild. Bakı, “Şərq-Qərb”, 2006, səh. 119, “Ənənə”
Mənbə
Мень А. протоиерей «Библиологический словарь в 3-х т.». Москва: Фонд имени Александра Меня, 2002. «Предание Священное и Священное Писание», «Устная традиция и Библия»
müqəddəs, ənənə, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, bibliya, ənənə, bibliya, xristianların, müqəddəs, yazılar, toplusudur, ənənə, isə, tarixən, meydana, gələrək, nəsildən, nə. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bibliya ve enene Bibliya xristianlarin Muqeddes Yazilar toplusudur enene ise tarixen meydana gelerek nesilden nesle kecen adetler exlaq normalari goruslerdir 1 Xristian enenesi dedikde bir qayda olaraq kilsede mueyyenlesib sabitlesmis qayda qanunlar usullar normalar eqideler kanonik muddealar habele kilse terefinden qebul olunmus liturgiya metnleri ve kilse atalarinin eserleri nezerde tutulur Enene menasina gelen yunanca paradosis paradosis kelmesi oturme oturulen telim Ehdi Cedidde 13 defe islenmisdir 10 defe menfi menada insan adet enenesi islenen bu kelme 3 defe musbet menada islenmisdir Musbet menasinda bu kelme Ehdi Cedidin Azerbaycan diline yeni tercumesinde telim deye tercume olunmusdur Her isde meni xatirladiginiz ve size tapsirdigim telimlere sadiq qaldiginiz ucun sizi terif edirem 1 Korinflilere Mektub 11 2 Belelikle qardaslar mohkem dayanin ve sozumuz yaxud mektubumuz vasitesile oyrendiyiniz telimlere bagli qalin 2 Saloniklilere Mektub2 15 Ey qardaslar Rebbimiz Isa Mesihin adi ile size emr veririk ki bizden qebul etdiyi telime gore yasamayan avara heyat suren her bir baci qardasdan uzaqlasin 2 Saloniklilere Mektub 3 6 Idealda xristian enenesi menfi insan adet eneneleri nden uzaqlasaraq nesilden nesle oturulen muqeddes enenelere ilahi telimlere esaslanir Kilsenin meydana gelmesi ile xristian enenelerinin yaranmasi baslandi Kilse hem sifahi olaraq yayilan telimleri hem de yazili eserlerde ifade olunan eneneleri Isa Mesihin teyin etdiyi hevarilerin telimi esasinda qiymetlendirmisdir Isa Mesihin yaratdigi kilse adlandirdigimiz cemiyyetin uzun muddet ne binalari ne de Incil kitablari olmusdur Ehdi Cedid yazilmazdan ve onun kanonu qebul edilmezden evvel erken xristianlarin Incili Mujdesi Mesihin secdiyi hevarilerin teliminden yaxud enenesinden idi Hevariler Mesihin selahiyyetli numayendeleri idiler ve Kilse hevarilerin eneneleri esasinda inkisaf edirdi Hevariler bu muqeddes eneneni ozlerinden sonra Kilsenin rehberliyinde duran kilse atalarina oturmusdurler Hem hevariler hem de kilse atalari insan adet enenelerinin Isa Mesihin telimi ile qarisdirilaraq Mujdeni pozmasina qarsi mubarize aparmislar Belelikle eramizin ilk esrlerinde II IV esrlerde hevari enenesine sadiq qalan kilse atalari Allahdan ilham almis Muqeddes Yazilari insanlarin yazdiqlari eserlerden ayiraraq Ehdi Cedid kanonunu qebul etmis ve umumdunya kilse meclislerinde xristian eqidesinin esas muddealarini tesdiq hevari enenesine zidd olan telimleri ise redd etmisler Hal hazirda pravoslav ve katolik kilseleri bir qayda olaraq Bibliya ile yanasi muqeddes eneneni de avtoritetli menbe kimi qebul edirler Katolik kilsesi pravoslav kilsesinden ferqli olaraq yeddi umumdunya kilse meclisinden elave ondan sonra Roma papasinin kecirdiyi kilse meclislerinin ve Roma papasinin ustun avtoritetini qebul edir Protestant kilsesi ise yalniz Bibliyani avtoritetli menbe kimi qebul etmisdir Pravoslav ve katolik kilselerinden ferqli olaraq protestantlar kilse atalarinin enenelerini ilahi deyil beseri sayirlar Protestant telimi sirf Bibliya esasinda qurulur ve her momin xristianin sexsen Bibliyani oxuya bilmesi ve Muqeddes Ruhun yardimi ile derk ede bilmesi fikrine esaslanir Bununla bele protestantlarin ekseriyyeti esas eqidesinde umumdunya kilse meclislerinin en azi birinci Nikeya kilse meclisinin muddealarini de fakto qebul edir ve kilse atalarinin eserlerine maraqla ve hormetle yanasir lakin onlarin enenesinin mehdud avtoritetine inanirlar Protestantlar kilse atalarinin ve diger muelliflerin eserlerini yalniz Muqeddes Kitaba Ehdi Cedid ve Ehdi Etiq gore muhakime edirler Muqeddes Kitabin telimi ile tesdiq olunmayan adet eneneler ve telimler avtoritetli sayilmir Belelikle xristian kilsesi pravoslav katolik ve protestant mezhebleri ile Isa Mesihin hevarilerinin enenesi esasinda inkisaf etmis ve etmekdedir Butun xristianlar hevari enenesi esasinda kanonlasdirilmis Incil kitabina ve umumdunya kilse meclislerinde qebul olunmus esas eqidelere Isa Mesihin bakireden dogulmasi olumu ve dirilmesi ilahi ve beseri tebietleri Muqeddes Ucluk ve s etiqad edirler Xristian mezheblerinin esasli birliyine nisbeten onlarin arasindaki ferqler daha sethi xarakter dasiyir Istinadlar Redakte Azerbaycan dilinin izahli lugeti Dord cildde II cild Baki Serq Qerb 2006 seh 119 Enene Menbe RedakteMen A protoierej Bibliologicheskij slovar v 3 h t Moskva Fond imeni Aleksandra Menya 2002 Predanie Svyashennoe i Svyashennoe Pisanie Ustnaya tradiciya i Bibliya Bart K Ocherk dogmatiki Lekciya 1 Zadacha http lib rus ec b 305773 readMenbe https az wikipedia org w index php title Muqeddes enene amp oldid 4855094, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
