Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Montelyupix həbsxanası (pol. Więzienie Montelupich) — II Dünya müharibəsində Gestapo tərəfindən XX əsrin əvvəllərində istifadə edilmiş Krakovdakı tarixi həbsxana. Həbsxana yerləşdiyi prospektin adı ilə Montelyupix həbsxanası adlanıb.
| Montelyupix həbsxanası | |
|---|---|
| Həbs düşərgəsi | |
 1939-cu ildə Polşa Nazi Almaniyası tərəfindən işğal edildikdən sonra Montelyupix Həbsxanasının məhbusları | |
 | |
| Tanınır | İslah müəssisəsi,muzey |
| Yerləşir | Polşa,Krakov |
| İdarə edən | Służba Więzienna (pl) |
| İlk dəfə inşa edilib | 1905-ci il |
"İşğal olunmuş Polşadakı ən dəhşətli nasist həbsxanalarından biri" kimi qəbul edilir. Gestapo müəssisəni 1941-ci il martın sonunda Alman Sicherheitspolizei— dən alıb. Montelyupix Həbsxanasına nəzarət etmək üçün məsul olan nasist məmurlarından biri də Lyudviq Han idi
Montelyupixdeki II Dünya müharibəsi məhbusları, əsasən, etnik cəhətdən Polşa siyasi məhbusları və Gestapo küçə basqınlarının qurbanları, eyni zamanda həbs cəzasına məhkum edilmiş SS və Təhlükəsizlik Xidmətinin (SD) Alman üzvləri, İngilis və Sovet casusları və paraşütçüləri, Waffen-SS-ni tərk edən əsgərlər və müntəzəm məhkumlar idi. 1940-1944-cü illərdə Montelyupixə keçmiş və ya həyatlarını sona çatdıransiyasi məhbusların sayı 50.000-ə yaxındır. Kurkeviçova bildirir ki,"orta əsr işgəncələri" almanların əsas və prinsipial sorğu metodunu təşkil edirdi.
1939-cu il tarixli fotoşəkildə, həbsxananın (qapının) qapısındakı lövhə üzərindəki yazıda "Sicherheits-Polizei-Gefängnis Montelupich" yazısı oxunsa da, "Montelyupix Həbsxanası" adı adi populyar konvensiyaya əsaslanaraq indi o formada tarixə keçsə belə ciddi şəkildə qeyri-rəsmi olaraq verilir. Montelyupix istintaqı birinci instansiya həbsxanası idi,Nasistlər tərəfindən 1939-cu ildə Krakov Professorlarının Həbsi adlandırılan Yagellon Universitetindən Polşa professorlarını həbs etmək üçün istifadə edilən Polşa ziyalılarının aradan qaldırılması üçün bir əməliyyat idi. [[1944-cü ilin yanvarında Montelyupixdən olan 232 məhkum Pelkiniededə bir nasist atəş qrupu tərəfindən edam edildi . 1944-cü ilin yanvar ayının sonu və ya fevral ayının əvvəlində Vilhelm Koppe Hans Frankın uğursuz cəhdi üçün qisas olaraq 100 Montelyupix məhbusunun edam edilməsi haqqında əmr verdiKrakov yaxınlığındakı Volya Filipovska adlanan ərazidə 42 girovun, 23 noyabr 1943-cü ildə atəş açan dəstənin qarşısında yerindəcə həlak olan bütün Montelyupix məhbuslarının edamını xatırladan bir abidə var.
II Dünya müharibəsindən sonra Montelyupix SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığının(NKVD)və Polşa İctimai Təhlükəsizlik Nazirliyinin Ev Ordusunun Polşa əsgərlərinə işgəncə verərək, öldürdüyü Sovet həbsxanasına çevirdi. Hazırda bina 158 həbsxana kamerası və əlavə 22 kameralı həbsxana xəstəxanası olan kişilər və qadınlar üçün müvəqqəti həbs yeridir.
Əmlakın tarixi
Həbsxananın yerləşdiyi bina əvvəlcə məqsədinə görə inşa edilmədi, əksinə, Polşada ilk poçt xidmətini Sigismund III Vas üçün təqdim edən İtalyan Montelyupi ailəsi tərəfindən 1556-cı ildə İtalyan İntibah üslubunda yenidən qurulmuş tarixi əmlak idi. Kamienika Montelyupix (italyan dilində Palazzo Montelyupi) kimi tanınan Krakov malikanə evi, adını verdiyi küçənin 7 nömrəli yerində, 1558-ci ildə buradan Venesiyaya yola düşən Polşadakı ilk beynəlxalq poçt məşqçisinin başlanğıc nöqtəsi idi . Krakovdakı Yaluya Kurek parkı əvvəllər Palazzo Montelyupinin saray bağı idi.
Mövcud vəziyyəti
Həbsxana Polşada 21 aprel 1988-ci ildə asılaraq edam cəzasının son tətbiq olunduğu yer idi.
Rəsmi olaraq həm tarixi abidə, həm də şəhid məkanı kimi tanınmasına baxmayaraq, bu günə qədər Polşa Ədliyyə Nazirliyinin bir hissəsi olan Polşa həbsxanaları İdarəsi (Służba Więzienna) tərəfindən həbsxana və adi islah müəssisəsinin birləşməsi kimi fəaliyyətə davam edir. Hal-hazırkı rəsmi adı Areszt Śledczy w Krakowie adlanır. 2008-ci ildə Rumıniyalı məhbusun Klaudiu Krulik (1975–2008),insan hüquqları qrupları tərəfindən ölümündə qınanan bir hadisə (Oslo İnsan Hüquqları Evi Fondu, Norveç)bu, Rumıniyanın Xarici İşlər Naziri Adrian Kioroianunun istefası ilə əlaqədar aydın olduğu kimi, bu obyektin qəddar tarixi bugünə qədər davam edir.
Vinsent A.Lapomarda Nasist terroru haqqında kitabında bunu yazır
18 avqust 1986-cı ildə Krakovda olduğum zaman Montelyupi küçəsində] Montelyupix ilə əlaqədar soruşduqda, mən kənardan baxa bildim və öyrəndim ki, bu gün də işləyərkən nasist işğalı zamanı yaydığı pis nüfuzu itirməyib
Görkəmli məhkumlar
- Jozef Arxutovski (1879-1944; ilahiyyat professoru,Yagellon Universiteti,İlahiyyat şöbəsinin uzunmüddətli dekanı; Krakov professorlarının həbsi)
- Teodor Auqustin (1895-1963; məşhur üsyançı, 1919-1921-ci illərdə Sileziya üsyanlarının veteranı, 1940-cı ildə nasistlər tərəfindən izlənilmiş və deportasiya edilməmişdən əvvəl Montelyupixdə ə həbs edilmiş)
- Karol Bakz (1900-1984;bəzədilmiş polyak-sovet müharibəsi və Polşanın işğalı veteranı; Montelyupixdə 1939–1940-cı illərdə bir basqın nəticəsində həbs edildi)
- Jozef Badura (1903-1943; Teşinska Sileziya bölgəsində polyak təhsili və fəalı; 1942-ci ildə Gestapo tərəfindən həbs edilmiş; 1943-cü ildə Montelyupixdə odlu silahla edam edilmişdir)
- Maksimilian Basista (1883-1967; Rıbnikdə bir neçə qəzetin yaradıcısı və baş redaktoru,vitse-mer vəzifəsində işlədiyi bir şəhər: Polşanın xüsusi Prokurorluq Kitabına daxil edilmişdir; Faşistlər tərəfindən müharibədən əvvəl hazırlanmış bir siyahı - Polşanın işğalından sonra ilk prioritet olaraq ləğv ediləcək insanlar)
- Marian Batko (1901-1941; pedaqoq, 1941-ci ildə məhkum olunmuş, sonradan ölüm hökmünə məhkum edilmiş bir məhkumun əvəzinə başqasının həyatını xilas etmək müqabilində ölmək üçün könüllü olaraq Auşvitz həbs düşərgəsinə deportasiya edildi; müharibədən sonrakı dövrdə qəhrəmanlığa görə ən yüksək bəzək olan Virtuti Militari ordeni Qızıl Xaçla bəzədildi)
- Henrix Batovski (1907-1999; tarixçi, Jagiellonian Universitetində rus dili professoru, Sonderaktion Krakau qurbanı; Jagiellonian Universitetində rus dili professoru, Sonderaktion Krakau qurbanı; Yagellon Universitetinin professoru; rəssam Stanislav Kaçor-Batovskinin oğlu 28 yaşında yazılmış Greckie rewolucje("Yunan İnqilabları"; 1935) də daxil olmaqla,və Europa zmierza ku przepaści ("Avropa bir uçuruma gedir", 1977), 100-ə yaxın kitabın müəllifidir, Krakov professorlarının həbsinin qurbanı, nəticədə ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatçısı İvo Andriçin Berlindəki fərdi müdaxiləsi nəticəsində nasistlər tərəfindən sərbəst buraxıldı, o zaman Yuqoslaviya Krallığının Almaniyadakı səfiri olaraq vəzifə yerinə yetirdi)
- Janina Bednarska ( 1912–1941; professsor Stefan Bednarskinin həyat yoldaşı; əri həbs edildikdən sonra ərinin Zaksenhauzen həbs düşərgəsindəöldüyü xəbərini aldıqdan sonra Krakov professorlarının həbsinin digər qurbanları adına səylərini davam etdirərək sərbəst buraxılması üçün səy göstərdi;sonradan Silahlı Mübarizə Yeraltı Birliyinə daxil oldu; Montelyupixdə həbsxanada odlu silahla öldürüldü)
- Stanislav Bednarski (1896-1942; sənət tarixi və naşir professoru; 8 iyul 1940-cı il tarixdə Montelyupixdə həbs edildi; prosesdə döyülmə (ruhani titul: "Tanrının xidmətçisi")
- Stefan Bednarski (1868-1940; Janina Bednarskanın əri;Yagellon Universitetində rus dili professoru,Krakov professorlarının həbsi qurbanlarındandır; Montelyupixdən 1 yanvar 1940-cı ildə (pnevmoniyadan) öldüyü Zaksenhauzen həbs düşərgəsinə sürgün edildi.)
- Vadislav Blądzinski (1908–1944; Polşa ruhanisi və Gizli Universitetlərdə pedaqoq; 25 aprel 1944-cü il tarixdən Montelyupixdə həbs olundu, sonra Qross-Rozen həbs düşərgəsinə deportasiya edildi, burada gizli şəkildə məhbuslara qulluq etdi; bir SS-adam tərəfindən daş karxanasında çöküntüdən çıxarıldıqdan sonra öldü; 13 İyun 1999-cu ildə II İohann Pavel tərəfindən döyülmüş "II Dünya Müharibəsinin Şəhidləri" adlandırılanlardan biri.)
- Andjey Bolevski (1906-2002; mineralogist və petroqraf, Yagellon Universitetinin professoru;Krakov professorlarının həbsi qurbanlarından; İtalyan və İspan həmkarları alimləri tərəfindən Berlindəki kollektiv müdaxilə nəticəsində nasistlər tərəfindən sərbəst buraxıldı.)
- Vadislav Bozievikz (1886–1946; İkinci Polşa Respublikası ordusunun kapitanı; geniş yayılmış Polşa Şərəf Kodeksinin müəllifi (Polski Kodeks Honorowy); Müharibə zamanı partizanlara kömək üçün Montelyupixdə həbs olundu.)
- Jozef Kirek (1904-1940; Polşa yazıçısı və jurnal redaktoru; 10 Noyabr 1939-cu ildə Müharibənin başlamasından cəmi 70 gün sonra Montelupixdə həbs olundu, 10 aydan az müddət sonra Auşvitzdə öldü; prosesdə döyülmə (ruhani başlıq: "Allahın xidmətçisi"))
- Maykl Czajczik (1915-1945; çempion basketbolçu; 1944-cü ilin dekabrında Montelyupixdə həbs olunaraq 1945-ci ilin aprelindəki Müharibənin son günlərində Flossenbürq həbs düşərgəsində həlak oldu)
- Gusta Davidson Draenger (düzgün şəkildə)Jastina kimi də tanınan Gusta Davidson-Draengerova; 1917–1943; Justinanın povestinin müəllifidir(Pamiętnik Justyny); Montelyupix haqqında Montelyupixin içərisində yazılmış ən fövqəladə kitab; müəllifin Montelyupixdə uzun müddət həbsdə qaldığı müddətdə yazılmışdır; yazıçı müəllif idi - həm də Montelyupix Həbsxanasından ən möhtəşəm qaçışlardan birini etmişdir.)
- Stanislav Dąbrova-Kostka (vəfatı-1924; Armiya Krajovanın əsgəri və yazıçı; Polşa Kommunist rejimi tərəfindən müharibədən sonrakı repressiyaların qurbanı, 1946-1949-cu illərdə Montelyupixdə həbsxanada olmuş; 6 kitabın, o cümlədən W okupowanym Krakowie:6 IX 1939–18 I 1945 ("Nasist tərəfindən işğal edilmiş Krakovda"; 1972)və Rysunki więzienne 1946–1949 Stanisława Dąbrowy-Kostki: katalog wystawy: grudzień 2003,("Həbsxanadan çəkilmiş rəsmlər, 1946–1949", 2003-cü ildə Üçüncü Respublika dövründə nəşr olunmuşdur) müəllifidir.)
- Kazimierz Dembovski (1912-1942; Polşa ruhanisi, Yezuit; dini nəşriyyatda çalışan bir jurnal və kitab redaktoru; Nasistlərin Polşaya hücumundan cəmi yetmiş gün sonra Gestapo tərəfindən həbs edildi; prosesdə döyülmə (ruhani başlıq: "Allahın xidmətçisi"))
- İgnasi Dobiasz (1880-1941; Polşa ruhanisi, Don Bosco Salesians dini institutunun üzvü; pedaqoq, mənəvi ilahiyyat professoru;23 May 1941-ci ildə Montelyupixdə həbs olundu: 26 iyun 1941-ci ildə Auşvitzə deportasiya edildi, ertəsi gün həlak oldu; prosesdə döyülmə (ruhani başlıq: "Allahın xidmətçisi".))
- Judis Strik Dribben (1923-1977; Polşa əsilli İsrail yazıçısı, Judis Strik adlı bir qızın kitabının müəllifi (1969); Holokostdan xilas olan, Lvovda müqavimət göstərən bir döyüşçü idi; xidmətçi kimi işə başlamağa məcbur oldu , Alman polis formasını oğurladıqdan sonra yalnız işəgötürən tərəfindən ləğv ediləcəkdir: Gestapo tərəfindən həbs olunaraq Montelyupixdə çox illərdir ki, müdaxilə etdiyi çox mürəkkəb manipulyasiyasına görə; onu idarə edən Ben Gurionun tanışı atasının Holokostda öldürüldüyü yer, 1954-cü ildə toyunda)
- Stanislav Estreiçer (1869-1939; hüquq tarixçisi və Polşa ədəbiyyatının biblioqrafı, Yagellon Universitetinin professoru və rektoru (1919-1921); Montelupich, Vroslav və Krakov professorlarının həbsi zamanıZaksenhauzen həbs düşərgəsində həbs edilmiş; artıq Zaksenhauzen həbs düşərgəsinə nəql edilərkən xəstələnmişdir. 29 dekabr 1939-cu ildə düşərgədə, həbsdən cəmi 53 gün sonra vəfat etmişdir)
- İgnasi Fik (1904-1942; Polşa şairi, İnterbellum dövrünün ən məşhur ədəbi tənqidçilərindən biri; 1942-ci ilin oktyabrında Gestapo tərəfindən həbs edilmiş və Montelyupixdə işgəncə altında dindirilmiş; o, Montelyupixdə (və ya bəzi mənbələrə görə, 26 noyabr 1942-ci ildə heyətə atəş açaraq) edam edildi.
- Vadislav Findisz (1907-1964; Polşa ruhanisi; Polşa Kommunist Rejimi tərəfindən Müharibədən sonrakı repressiyaların qurbanı; 1963-cü ilin noyabrında Jeşuvda xristian xidmətində iştirak etmək ittihamı ilə həbs edilmiş; 1963-cü ilin dekabrında şou məhkəməsinə verilmişdir. məhkum edilmiş və 2 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilmiş;2 aydan sonra Jeşuva( SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığı həbsxanası), 1964-cü ilin yanvarında "xüsusi müalicə" üçün Montelyupixə köçürüldü, nəticədə sağlamlığı pozuldu; 29 fevral 1964-cü ildə tamamilə tükənmiş vəziyyətdə "şərti olaraq" sərbəst buraxıldı, bir az sonra ölmək üçün doğma yerlərinə qayıtdı; 2005-ci ildə Roma Papası XVI Benedikt tərəfindən döyüldü - Kommunizm şəhidi kimi döyülmüş ilk Polşa insanı (ruhani titul: "Venerable")
- İosif Kovalski(Polşa ruhanisi; 13 İyun 1999 tarixində Papa II Con Paul tərəfindən döyülmüş "II Dünya Müharibəsinin Şəhidləri" adlandırılanlardan biri (ruhani başlıq: "Venerable")
- Jan Komski (1915-2002; Polşa rəssamı;Müharibə zamanı müqavimət göstərən fəal, Nasistlər tərəfindən bir neçə dəfə tutuldu,Auşvitzdən məşhur bir qaçışın müəllifi, 1943-cü ilin yanvar-oktyabr aylarında Montelyupiçxdə həbs edildi)
- Marek Kubliński (1931-1950; Krakov kolleci tələbəsi və Boy Skaut,Müharibədən sonra Polşa kommunist rejiminə qarşı mübarizə aparır;1950-ci ilin aprel ayında 18 yaşında Montelyupixdə həbs olunur, o, 1950-ci ilin iyun ayında keçirilən şou məhkəməsində dörd ölüm hökmü aldı; 4 oktyabr 1950-ci ildə Montelyupixdə 19 yaşında odlu silahla edam edilir; hal hazırda özünün adına iki küçə var, biri Krakovda, biri Skavinada)
- Antoni Qavel (1901-1989; Polşa geoloqu,mineraloqist və petroqraf
Yagellon Universitetinin professoru, Montelyupix, Oranienburq və Daxau həbs düşərgəsində həbs olunan Krakov profesorlarının həbsi əməliyyatının qurbanı; 1941-ci ilin yanvarında sərbəst buraxıldı)
- Stanislav Qaveda (1914-1994; Polşa tarixçisi, Yagellon Universitetinin professoru, Sentyabr Kampaniyasının veteranı və bir neçə yeraltı Müqavimət Təşkilatının üzvü; həm nasist, həm də müharibədən sonrakı kommunist repressiyalarının ikiqat qurbanı; 1941-ci ildən gizli universitetlərdə müəllim kimi fəaliyyət göstərir, 1944-cü ilin dekabrında həbs edildi və Müharibənin qalan hissəsi üçün Montelyupixdə həbs edildi; Müharibədən sonra Kommunist rejiminin xüsusi xidmətləri tərəfindən nəzarət altına alınaraq bir müddət gizlənməyə məcbur oldu)
- Zuzanna Qinczanka (1917-1945; tanınmış şair, müharibədən əvvəl Varşavanın ədəbi həyatının ulduzu; 1944-cü ildə Krakovda Gestapo tərəfindən yəhudi olduğu üçün həbs edilmiş, Montelupixdə yatdığı yerin altına süründürülərək işgəncəyə məruz qalmışdı. dindirmə otağından; sonra Krakovdakı Czarniekieqo Həbsxanasına köçürüldü, burada 17 yanvar 1945-ci ildə odlu silahla güllələndi.)
- Kazimierz Timiski (1915-1989; Sentyabr Kampaniyasının veteranı və İkinci Dünya Müharibəsi illərində müqavimət göstərir;15 oktyabr 1941-ci ildə Montelyupixdə həbs olundu, sonra Auşvitzə deportasiya edildi; onun Montelyupix təcrübəsinin təsviri, 1985-ci ildə yazılan "Xəyallarımı sakitləşdirmək üçün" kitabında,1988-ci ildə lentə alınan filmdə əksini tapır)
- Aleksander Studniarski (Polşa kommunist rejimi tərəfindən müharibədən sonrakı repressiyaların qurbanı)
- Zbiqniev Szkarlat (1944-1986; Polşa Kommunist rejiminin siyasi məhbuslarına yardım təşkil edən həmrəylik fəalı və ictimai fəal;Kommunistlər tərəfindən tutulur və 13-27 iyul 1984-cü ildə Montelyupixdə həbs edildi;ümumi bir amnistiya səbəbiylə sərbəst buraxılmış, "naməlum şəxslər" tərəfindən bir küçədə təcavüzə məruz qalmış və 5 fevral 1986-cı ildə huşunu itirmədən bir xəstəxanada ölür, öldürülməsi işi Montelyupixdə onu həbs edən eyni prokuror tərəfindən araşdırılır)
- Adam Qondek (1913-1987; İkinci Polşa Respublikası Ordusunun zabit əvəzi;Müharibə zamanı Nazi Fau-2 raketinin komponentlərinin Birləşmiş Krallıqa verilməsi aksiyasında iştirak etməklə fərqlənən Krayova Ordusunun üzvü;1947-ci ildə Krajova Ordusunun keçmiş əsgəri kimi Montelyupixdə həbs olunan Polşanın Kommunist Rejimi tərəfindən müharibədən sonrakı repressiyalarının qurbanı)
- Frank Stiffel (1916–2011; Amerika yazıçısı, bir neçə Holokost xatirəsinin müəllifi;Holokostdan xilas olmasına baxmayaraq o, Montelyupixdə, həmçinin Varşava gettosu, Treblinka ölüm düşərgəsi və Auşvitzdə həbs edilmişdi;ABŞ-da 1950-ci ildən bəri onun sənədləri (Frank Stiffel Papers) bu gün Yale Universitetinin Kitabxanasında qorunur)
- Jacek Zaba (Polşanın Kommunist rejimi tərəfindən müharibədən sonrakı repressiyaların qurbanı)
- Stanislav Klimecki (1883-1942; Polşa hüquqşünası və ictimai fəalı, Krakov prezidenti (); 1939 və 1942-ci illərdə Montelyupixdəə üç-beş dəfə məhbus olub; 11 dekabr 1942-ci ildə Nasistlər tərəfindən qətlə yetirilmişdir)
Müharibədən sonra Montelyupixdə edam olunan 4 nasist müharibəsi cinayətkarı
Krakov, Noyabr — Dekabr 1947-ci il
24 yanvar 1948-ci ildə Bir Auşvitz Məhkəməsində çıxarılan edam hökmləri nəticəsində iyirmi bir Nasist Alman müharibəsi cinayətkarı, o cümlədən iki qadın Montelyupix Həbsxanasında asıldı. Onların adları digər tarixlərdə Montelyupixdə edam edilən nasist müharibəsi cinayətkarlarının adları ilə birlikdə aşağıda verilmişdir.
|
Həmçinin bax
İstinadlar
- Adam Bajcar, Poland: A Guidebook for Tourists, tr. S. Tarnowski, Warsaw, Interpress Publishers, 1972. So also: Studia Historyczne, vol. 30, 1987, p. 106: "Więzienie Montelupich w Krakowie należało do najcięższych w Generalnym Gubernatorstwie" (The Montelupich Prison in Krakow was among the most severe prisons in the General Government).
- Piątkowska 1977 (see Bibliography), p. 29.
- Józef Batko, Gestapowcy, Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985. ISBN . Cited in Cezary Leżeński's review of the book in Nowe Książki, 1986, p. 127.
- Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa: lata wojny 1939-1945, ed. Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa, 2nd ed., Warsaw, Sport i Turystyka, 1966, p. 299.
- Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa: lata wojny 1939-1945, ed. Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa, 2nd ed., Warsaw, Sport i Turystyka, 1966, p. 186.
- Kierownictwo. . Służba Więzienna. Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej Kraków. 2010. Montelupich 7, 31–155 Kraków. 4 September 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 August 2015.
- Letizia Gianni, Polonia: Varsavia, Lublino, Cracovia, Breslavia, Toruń, Danzica, i Monti Tatra e la Masuria, Milan, Touring Club Italiano, 2005, p. 101. ISBN
- Jan Adamczewski, Kraków od A do Z, Krakow, Krajowa Agencja Wydawnicza, 1980, p. 85.
- "Gwałciciel i zabójca zawisł: ostatnia egzekucja w Polsce", , 20 April 2011. (see online). 2019-10-15 at the Wayback Machine
- Human Rights House Foundation, "Starvation Death of a Romanian at a Detention Center." 2018-01-21 at the Wayback Machine Oslo, .
- Vincent A. Lapomarda, The Jesuits and the Third Reich, Lewiston (New York), Edwin Mellen Press, 1989, p.136 ISBN .
- "Lista harcerek i harcerzy straconych w więzieniach Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego oraz przy próbie aresztowania w latach 1944-1956", II Konspiracja Harcerska, 1944-1956. 2018-03-20 at the Wayback Machine
- Encyklopedia Solidarności ("Solidarity Encyclopedia"), "Zbigniew Szkarłat" (see online). 2016-03-04 at the Wayback Machine
Ədəbiyyat
Şahid hesabları
- Stefan Krukowski, Nad pięknym modrym Dunajem: Mauthausen, 1940-1945, Warsaw, Książka i Wiedza, 1966. (One of the most informative books about the nature of Montelupich Prison.)
- Wanda Kurkiewiczowa, Za murami Monte: wspomnienia z więzienia kobiecego Montelupich-Helclów, 1941-1942, Krakow, Wydawnictwo Literackie, 1968. (Eyewitness account of the conditions of imprisonment of female prisoners in Montelupich and their treatment at the hands of the Nazis.)
- Judith Strick Dribben, A Girl Called Judith Strick, foreword by Golda Meir, New York, Cowles Book Company, 1970. (First published as And Some Shall Live, Jerusalem, Keter Books, 1969. "Montelupich Prison was a big red brick corner building, surrounded by a high wall with barbed wire and broken glass on top.": p. 67 of the U.S. ed. See Notable inmates.)
- Antonina Piątkowska, Wspomnienia oświęcimskie, Krakow, Wydawnictwo Literackie, 1977, pages 29ff. (Another books of recollections by an inmate.)
- Frank Stiffel, The Tale of the Ring: A Kaddish: A Personal Memoir of the Holocaust, Wainscott (New York), Pushcart, 1984. ISBN . (See Notable inmates.)
- Kazimierz Tymiński, To Calm My Dreams: Surviving Auschwitz, tr. Maria Tyminska-Marx, Chatswood (New South Wales), New Holland Publishers, 2011. ISBN , ISBN . (Chapter "From Montelupich to Auschwitz". Originally published as Uspokoić sen, Katowice, Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985. ISBN . Filmed in 1988 as Kornblumenblau by Leszek Wosiewicz. See Notable inmates.)
- Gusta Davidson Draenger, Justyna’s Narrative, ed. E. Pfefferkorn & D. H. Hirsch, tr. R. Hirsch & D. H. Hirsch, Amherst (Massachusetts), University of Massachusetts Press, 1996. ISBN , ISBN . (First published as: Gusta Dawidsohn-Draengerowa, Pamiętnik Justyny, ed. Joseph Wulf (1912-1974), Krakow, Centralna Żydowska Komisja Historyczna przy CK Żydów Polskich, 1946. Arguably the most extraordinary book about Montelupich ever written. See Notable inmates.)
- Barbara Pikuła-Peszkowska, Gdzie jest twój grób, Ojcze?, Bytom, Oficyna Wydawnicza 4K, 1997. ISBN , ISBN .
- Stanisław Dąbrowa-Kostka, Rysunki więzienne 1946-1949 Stanisława Dąbrowy-Kostki: katalog wystawy: grudzień 2003, ed. P. M. Boroń, et al., Armia Muzeum Armii Krajowej im. Gen. Emila Fieldorfa Nila w Krakowie, 2003. ISBN . (Catalogue of an exhibition of "Drawings from Prison" by a former inmate. See Notable inmates.)
Tarixşünaslıq
- Stanisław Czerpak and Tadeusz Wroński. Ulica Pomorska 2: o krakowskim Gestapo i jego siedzibie w latach 1939-1945. Krakov: Muzeum Historii. 1972. ISBN .
- Wincenty Hein and Czesława Jakubiec. Montelupich (Wydawnictwo Literackie). Krakov. 1985. ISBN .
- Israel Gutman. Encyclopedia of the Holocaust. 4 (Macmillan Publishing Company). New York. 1995. 988. ISBN .
Xarici keçidlər
- Dünyanın ən qəddar 25 həbsxanası - SİYAHI - ARAŞDIRMA
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Montelyupix hebsxanasi pol Wiezienie Montelupich II Dunya muharibesinde Gestapo terefinden XX esrin evvellerinde istifade edilmis Krakovdaki tarixi hebsxana Hebsxana yerlesdiyi prospektin adi ile Montelyupix hebsxanasi adlanib Montelyupix hebsxanasiHebs dusergesi1939 cu ilde Polsa Nazi Almaniyasi terefinden isgal edildikden sonra Montelyupix Hebsxanasinin mehbuslariTaninirIslah muessisesi muzeyYerlesirPolsa KrakovIdare edenSluzba Wiezienna pl Ilk defe insa edilib1905 ci il Isgal olunmus Polsadaki en dehsetli nasist hebsxanalarindan biri kimi qebul edilir Gestapo muessiseni 1941 ci il martin sonunda Alman Sicherheitspolizei den alib Montelyupix Hebsxanasina nezaret etmek ucun mesul olan nasist memurlarindan biri de Lyudviq Han idi Montelyupixdeki II Dunya muharibesi mehbuslari esasen etnik cehetden Polsa siyasi mehbuslari ve Gestapo kuce basqinlarinin qurbanlari eyni zamanda hebs cezasina mehkum edilmis SS ve Tehlukesizlik Xidmetinin SD Alman uzvleri Ingilis ve Sovet casuslari ve parasutculeri Waffen SS ni terk eden esgerler ve muntezem mehkumlar idi 1940 1944 cu illerde Montelyupixe kecmis ve ya heyatlarini sona catdiransiyasi mehbuslarin sayi 50 000 e yaxindir Kurkevicova bildirir ki orta esr isgenceleri almanlarin esas ve prinsipial sorgu metodunu teskil edirdi 1939 cu il tarixli fotosekilde hebsxananin qapinin qapisindaki lovhe uzerindeki yazida Sicherheits Polizei Gefangnis Montelupich yazisi oxunsa da Montelyupix Hebsxanasi adi adi populyar konvensiyaya esaslanaraq indi o formada tarixe kecse bele ciddi sekilde qeyri resmi olaraq verilir Montelyupix istintaqi birinci instansiya hebsxanasi idi Nasistler terefinden 1939 cu ilde Krakov Professorlarinin Hebsi adlandirilan Yagellon Universitetinden Polsa professorlarini hebs etmek ucun istifade edilen Polsa ziyalilarinin aradan qaldirilmasi ucun bir emeliyyat idi 1944 cu ilin yanvarinda Montelyupixden olan 232 mehkum Pelkiniedede bir nasist ates qrupu terefinden edam edildi 1944 cu ilin yanvar ayinin sonu ve ya fevral ayinin evvelinde Vilhelm Koppe Hans Frankin ugursuz cehdi ucun qisas olaraq 100 Montelyupix mehbusunun edam edilmesi haqqinda emr verdiKrakov yaxinligindaki Volya Filipovska adlanan erazide 42 girovun 23 noyabr 1943 cu ilde ates acan destenin qarsisinda yerindece helak olan butun Montelyupix mehbuslarinin edamini xatirladan bir abide var II Dunya muharibesinden sonra Montelyupix SSRI Xalq Daxili Isler Komissarliginin NKVD ve Polsa Ictimai Tehlukesizlik Nazirliyinin Ev Ordusunun Polsa esgerlerine isgence vererek oldurduyu Sovet hebsxanasina cevirdi Hazirda bina 158 hebsxana kamerasi ve elave 22 kamerali hebsxana xestexanasi olan kisiler ve qadinlar ucun muveqqeti hebs yeridir Emlakin tarixiHebsxananin yerlesdiyi bina evvelce meqsedine gore insa edilmedi eksine Polsada ilk poct xidmetini Sigismund III Vas ucun teqdim eden Italyan Montelyupi ailesi terefinden 1556 ci ilde Italyan Intibah uslubunda yeniden qurulmus tarixi emlak idi Kamienika Montelyupix italyan dilinde Palazzo Montelyupi kimi taninan Krakov malikane evi adini verdiyi kucenin 7 nomreli yerinde 1558 ci ilde buradan Venesiyaya yola dusen Polsadaki ilk beynelxalq poct mesqcisinin baslangic noqtesi idi Krakovdaki Yaluya Kurek parki evveller Palazzo Montelyupinin saray bagi idi Movcud veziyyetiHebsxana Polsada 21 aprel 1988 ci ilde asilaraq edam cezasinin son tetbiq olundugu yer idi Resmi olaraq hem tarixi abide hem de sehid mekani kimi taninmasina baxmayaraq bu gune qeder Polsa Edliyye Nazirliyinin bir hissesi olan Polsa hebsxanalari Idaresi Sluzba Wiezienna terefinden hebsxana ve adi islah muessisesinin birlesmesi kimi fealiyyete davam edir Hal hazirki resmi adi Areszt Sledczy w Krakowie adlanir 2008 ci ilde Ruminiyali mehbusun Klaudiu Krulik 1975 2008 insan huquqlari qruplari terefinden olumunde qinanan bir hadise Oslo Insan Huquqlari Evi Fondu Norvec bu Ruminiyanin Xarici Isler Naziri Adrian Kioroianunun istefasi ile elaqedar aydin oldugu kimi bu obyektin qeddar tarixi bugune qeder davam edir Vinsent A Lapomarda Nasist terroru haqqinda kitabinda bunu yazir18 avqust 1986 ci ilde Krakovda oldugum zaman Montelyupi kucesinde Montelyupix ile elaqedar sorusduqda men kenardan baxa bildim ve oyrendim ki bu gun de isleyerken nasist isgali zamani yaydigi pis nufuzu itirmeyibGorkemli mehkumlarV L Fridirix ressam 1944 cu ilde mehkumVilhelm Gaczek nazir 1941 ci il mehkumuZ Jaximeki bestekar 1939 cu il mehkumuNamelum rahibe 1939 cu ilde mehkumu Alman Federal Arxivi Stanislav Klimecki Krakov prezidenti 1939 ve 1942 ci illerde mehkumu uc defe Stanislav Estreycer sagda oturmusdur 1939 cu il mehkumuIgnasi Fik sair ve tenqidci 1942 ci ilde edam edildiVitold Kiezun iqtisadci 1945 ci il mehbusuEdvard Kleszczinski senator 1942 ci il mehbusuJozef Padevski yepiskop esiri 1942 ci il mehbusuVladislav Gurgacz ruhani 1949 cu ilde edam edildiJozef Arxutovski 1879 1944 ilahiyyat professoru Yagellon Universiteti Ilahiyyat sobesinin uzunmuddetli dekani Krakov professorlarinin hebsi Teodor Auqustin 1895 1963 meshur usyanci 1919 1921 ci illerde Sileziya usyanlarinin veterani 1940 ci ilde nasistler terefinden izlenilmis ve deportasiya edilmemisden evvel Montelyupixde e hebs edilmis Karol Bakz 1900 1984 bezedilmis polyak sovet muharibesi ve Polsanin isgali veterani Montelyupixde 1939 1940 ci illerde bir basqin neticesinde hebs edildi Jozef Badura 1903 1943 Tesinska Sileziya bolgesinde polyak tehsili ve feali 1942 ci ilde Gestapo terefinden hebs edilmis 1943 cu ilde Montelyupixde odlu silahla edam edilmisdir Maksimilian Basista 1883 1967 Ribnikde bir nece qezetin yaradicisi ve bas redaktoru vitse mer vezifesinde islediyi bir seher Polsanin xususi Prokurorluq Kitabina daxil edilmisdir Fasistler terefinden muharibeden evvel hazirlanmis bir siyahi Polsanin isgalindan sonra ilk prioritet olaraq legv edilecek insanlar Marian Batko 1901 1941 pedaqoq 1941 ci ilde mehkum olunmus sonradan olum hokmune mehkum edilmis bir mehkumun evezine basqasinin heyatini xilas etmek muqabilinde olmek ucun konullu olaraq Ausvitz hebs dusergesine deportasiya edildi muharibeden sonraki dovrde qehremanliga gore en yuksek bezek olan Virtuti Militari ordeni Qizil Xacla bezedildi Henrix Batovski 1907 1999 tarixci Jagiellonian Universitetinde rus dili professoru Sonderaktion Krakau qurbani Jagiellonian Universitetinde rus dili professoru Sonderaktion Krakau qurbani Yagellon Universitetinin professoru ressam Stanislav Kacor Batovskinin oglu 28 yasinda yazilmis Greckie rewolucje Yunan Inqilablari 1935 de daxil olmaqla ve Europa zmierza ku przepasci Avropa bir ucuruma gedir 1977 100 e yaxin kitabin muellifidir Krakov professorlarinin hebsinin qurbani neticede edebiyyat uzre Nobel mukafatcisi Ivo Andricin Berlindeki ferdi mudaxilesi neticesinde nasistler terefinden serbest buraxildi o zaman Yuqoslaviya Kralliginin Almaniyadaki sefiri olaraq vezife yerine yetirdi Janina Bednarska 1912 1941 professsor Stefan Bednarskinin heyat yoldasi eri hebs edildikden sonra erinin Zaksenhauzen hebs dusergesindeolduyu xeberini aldiqdan sonra Krakov professorlarinin hebsinin diger qurbanlari adina seylerini davam etdirerek serbest buraxilmasi ucun sey gosterdi sonradan Silahli Mubarize Yeralti Birliyine daxil oldu Montelyupixde hebsxanada odlu silahla olduruldu Stanislav Bednarski 1896 1942 senet tarixi ve nasir professoru 8 iyul 1940 ci il tarixde Montelyupixde hebs edildi prosesde doyulme ruhani titul Tanrinin xidmetcisi Stefan Bednarski 1868 1940 Janina Bednarskanin eri Yagellon Universitetinde rus dili professoru Krakov professorlarinin hebsi qurbanlarindandir Montelyupixden 1 yanvar 1940 ci ilde pnevmoniyadan olduyu Zaksenhauzen hebs dusergesine surgun edildi Vadislav Bladzinski 1908 1944 Polsa ruhanisi ve Gizli Universitetlerde pedaqoq 25 aprel 1944 cu il tarixden Montelyupixde hebs olundu sonra Qross Rozen hebs dusergesine deportasiya edildi burada gizli sekilde mehbuslara qulluq etdi bir SS adam terefinden das karxanasinda cokuntuden cixarildiqdan sonra oldu 13 Iyun 1999 cu ilde II Iohann Pavel terefinden doyulmus II Dunya Muharibesinin Sehidleri adlandirilanlardan biri Andjey Bolevski 1906 2002 mineralogist ve petroqraf Yagellon Universitetinin professoru Krakov professorlarinin hebsi qurbanlarindan Italyan ve Ispan hemkarlari alimleri terefinden Berlindeki kollektiv mudaxile neticesinde nasistler terefinden serbest buraxildi Vadislav Bozievikz 1886 1946 Ikinci Polsa Respublikasi ordusunun kapitani genis yayilmis Polsa Seref Kodeksinin muellifi Polski Kodeks Honorowy Muharibe zamani partizanlara komek ucun Montelyupixde hebs olundu Jozef Kirek 1904 1940 Polsa yazicisi ve jurnal redaktoru 10 Noyabr 1939 cu ilde Muharibenin baslamasindan cemi 70 gun sonra Montelupixde hebs olundu 10 aydan az muddet sonra Ausvitzde oldu prosesde doyulme ruhani basliq Allahin xidmetcisi Maykl Czajczik 1915 1945 cempion basketbolcu 1944 cu ilin dekabrinda Montelyupixde hebs olunaraq 1945 ci ilin aprelindeki Muharibenin son gunlerinde Flossenburq hebs dusergesinde helak oldu Gusta Davidson Draenger duzgun sekilde Jastina kimi de taninan Gusta Davidson Draengerova 1917 1943 Justinanin povestinin muellifidir Pamietnik Justyny Montelyupix haqqinda Montelyupixin icerisinde yazilmis en fovqelade kitab muellifin Montelyupixde uzun muddet hebsde qaldigi muddetde yazilmisdir yazici muellif idi hem de Montelyupix Hebsxanasindan en mohtesem qacislardan birini etmisdir Stanislav Dabrova Kostka vefati 1924 Armiya Krajovanin esgeri ve yazici Polsa Kommunist rejimi terefinden muharibeden sonraki repressiyalarin qurbani 1946 1949 cu illerde Montelyupixde hebsxanada olmus 6 kitabin o cumleden W okupowanym Krakowie 6 IX 1939 18 I 1945 Nasist terefinden isgal edilmis Krakovda 1972 ve Rysunki wiezienne 1946 1949 Stanislawa Dabrowy Kostki katalog wystawy grudzien 2003 Hebsxanadan cekilmis resmler 1946 1949 2003 cu ilde Ucuncu Respublika dovrunde nesr olunmusdur muellifidir Kazimierz Dembovski 1912 1942 Polsa ruhanisi Yezuit dini nesriyyatda calisan bir jurnal ve kitab redaktoru Nasistlerin Polsaya hucumundan cemi yetmis gun sonra Gestapo terefinden hebs edildi prosesde doyulme ruhani basliq Allahin xidmetcisi Ignasi Dobiasz 1880 1941 Polsa ruhanisi Don Bosco Salesians dini institutunun uzvu pedaqoq menevi ilahiyyat professoru 23 May 1941 ci ilde Montelyupixde hebs olundu 26 iyun 1941 ci ilde Ausvitze deportasiya edildi ertesi gun helak oldu prosesde doyulme ruhani basliq Allahin xidmetcisi Judis Strik Dribben 1923 1977 Polsa esilli Israil yazicisi Judis Strik adli bir qizin kitabinin muellifi 1969 Holokostdan xilas olan Lvovda muqavimet gosteren bir doyuscu idi xidmetci kimi ise baslamaga mecbur oldu Alman polis formasini ogurladiqdan sonra yalniz isegoturen terefinden legv edilecekdir Gestapo terefinden hebs olunaraq Montelyupixde cox illerdir ki mudaxile etdiyi cox murekkeb manipulyasiyasina gore onu idare eden Ben Gurionun tanisi atasinin Holokostda oldurulduyu yer 1954 cu ilde toyunda Stanislav Estreicer 1869 1939 huquq tarixcisi ve Polsa edebiyyatinin biblioqrafi Yagellon Universitetinin professoru ve rektoru 1919 1921 Montelupich Vroslav ve Krakov professorlarinin hebsi zamaniZaksenhauzen hebs dusergesinde hebs edilmis artiq Zaksenhauzen hebs dusergesine neql edilerken xestelenmisdir 29 dekabr 1939 cu ilde dusergede hebsden cemi 53 gun sonra vefat etmisdir Ignasi Fik 1904 1942 Polsa sairi Interbellum dovrunun en meshur edebi tenqidcilerinden biri 1942 ci ilin oktyabrinda Gestapo terefinden hebs edilmis ve Montelyupixde isgence altinda dindirilmis o Montelyupixde ve ya bezi menbelere gore 26 noyabr 1942 ci ilde heyete ates acaraq edam edildi Vadislav Findisz 1907 1964 Polsa ruhanisi Polsa Kommunist Rejimi terefinden Muharibeden sonraki repressiyalarin qurbani 1963 cu ilin noyabrinda Jesuvda xristian xidmetinde istirak etmek ittihami ile hebs edilmis 1963 cu ilin dekabrinda sou mehkemesine verilmisdir mehkum edilmis ve 2 il muddetine azadliqdan mehrum edilmis 2 aydan sonra Jesuva SSRI Xalq Daxili Isler Komissarligi hebsxanasi 1964 cu ilin yanvarinda xususi mualice ucun Montelyupixe kocuruldu neticede saglamligi pozuldu 29 fevral 1964 cu ilde tamamile tukenmis veziyyetde serti olaraq serbest buraxildi bir az sonra olmek ucun dogma yerlerine qayitdi 2005 ci ilde Roma Papasi XVI Benedikt terefinden doyuldu Kommunizm sehidi kimi doyulmus ilk Polsa insani ruhani titul Venerable Iosif Kovalski Polsa ruhanisi 13 Iyun 1999 tarixinde Papa II Con Paul terefinden doyulmus II Dunya Muharibesinin Sehidleri adlandirilanlardan biri ruhani basliq Venerable Jan Komski 1915 2002 Polsa ressami Muharibe zamani muqavimet gosteren feal Nasistler terefinden bir nece defe tutuldu Ausvitzden meshur bir qacisin muellifi 1943 cu ilin yanvar oktyabr aylarinda Montelyupicxde hebs edildi Marek Kublinski 1931 1950 Krakov kolleci telebesi ve Boy Skaut Muharibeden sonra Polsa kommunist rejimine qarsi mubarize aparir 1950 ci ilin aprel ayinda 18 yasinda Montelyupixde hebs olunur o 1950 ci ilin iyun ayinda kecirilen sou mehkemesinde dord olum hokmu aldi 4 oktyabr 1950 ci ilde Montelyupixde 19 yasinda odlu silahla edam edilir hal hazirda ozunun adina iki kuce var biri Krakovda biri Skavinada Antoni Qavel 1901 1989 Polsa geoloqu mineraloqist ve petroqraf Yagellon Universitetinin professoru Montelyupix Oranienburq ve Daxau hebs dusergesinde hebs olunan Krakov profesorlarinin hebsi emeliyyatinin qurbani 1941 ci ilin yanvarinda serbest buraxildi Stanislav Qaveda 1914 1994 Polsa tarixcisi Yagellon Universitetinin professoru Sentyabr Kampaniyasinin veterani ve bir nece yeralti Muqavimet Teskilatinin uzvu hem nasist hem de muharibeden sonraki kommunist repressiyalarinin ikiqat qurbani 1941 ci ilden gizli universitetlerde muellim kimi fealiyyet gosterir 1944 cu ilin dekabrinda hebs edildi ve Muharibenin qalan hissesi ucun Montelyupixde hebs edildi Muharibeden sonra Kommunist rejiminin xususi xidmetleri terefinden nezaret altina alinaraq bir muddet gizlenmeye mecbur oldu Zuzanna Qinczanka 1917 1945 taninmis sair muharibeden evvel Varsavanin edebi heyatinin ulduzu 1944 cu ilde Krakovda Gestapo terefinden yehudi oldugu ucun hebs edilmis Montelupixde yatdigi yerin altina surundurulerek isgenceye meruz qalmisdi dindirme otagindan sonra Krakovdaki Czarniekieqo Hebsxanasina kocuruldu burada 17 yanvar 1945 ci ilde odlu silahla gullelendi Kazimierz Timiski 1915 1989 Sentyabr Kampaniyasinin veterani ve Ikinci Dunya Muharibesi illerinde muqavimet gosterir 15 oktyabr 1941 ci ilde Montelyupixde hebs olundu sonra Ausvitze deportasiya edildi onun Montelyupix tecrubesinin tesviri 1985 ci ilde yazilan Xeyallarimi sakitlesdirmek ucun kitabinda 1988 ci ilde lente alinan filmde eksini tapir Aleksander Studniarski Polsa kommunist rejimi terefinden muharibeden sonraki repressiyalarin qurbani Zbiqniev Szkarlat 1944 1986 Polsa Kommunist rejiminin siyasi mehbuslarina yardim teskil eden hemreylik feali ve ictimai feal Kommunistler terefinden tutulur ve 13 27 iyul 1984 cu ilde Montelyupixde hebs edildi umumi bir amnistiya sebebiyle serbest buraxilmis namelum sexsler terefinden bir kucede tecavuze meruz qalmis ve 5 fevral 1986 ci ilde husunu itirmeden bir xestexanada olur oldurulmesi isi Montelyupixde onu hebs eden eyni prokuror terefinden arasdirilir Adam Qondek 1913 1987 Ikinci Polsa Respublikasi Ordusunun zabit evezi Muharibe zamani Nazi Fau 2 raketinin komponentlerinin Birlesmis Kralliqa verilmesi aksiyasinda istirak etmekle ferqlenen Krayova Ordusunun uzvu 1947 ci ilde Krajova Ordusunun kecmis esgeri kimi Montelyupixde hebs olunan Polsanin Kommunist Rejimi terefinden muharibeden sonraki repressiyalarinin qurbani Frank Stiffel 1916 2011 Amerika yazicisi bir nece Holokost xatiresinin muellifi Holokostdan xilas olmasina baxmayaraq o Montelyupixde hemcinin Varsava gettosu Treblinka olum dusergesi ve Ausvitzde hebs edilmisdi ABS da 1950 ci ilden beri onun senedleri Frank Stiffel Papers bu gun Yale Universitetinin Kitabxanasinda qorunur Jacek Zaba Polsanin Kommunist rejimi terefinden muharibeden sonraki repressiyalarin qurbani Stanislav Klimecki 1883 1942 Polsa huquqsunasi ve ictimai feali Krakov prezidenti 1939 ve 1942 ci illerde Montelyupixdee uc bes defe mehbus olub 11 dekabr 1942 ci ilde Nasistler terefinden qetle yetirilmisdir Muharibeden sonra Montelyupixde edam olunan 4 nasist muharibesi cinayetkariIlk Ausvitz mehkemesi Krakov Noyabr Dekabr 1947 ci il 24 yanvar 1948 ci ilde Bir Ausvitz Mehkemesinde cixarilan edam hokmleri neticesinde iyirmi bir Nasist Alman muharibesi cinayetkari o cumleden iki qadin Montelyupix Hebsxanasinda asildi Onlarin adlari diger tarixlerde Montelyupixde edam edilen nasist muharibesi cinayetkarlarinin adlari ile birlikde asagida verilmisdir Hans Aumayer Avqust Bogusx Tereza Brandl Yozef Bryuler Amon Gyot 13 sentyabr 1946 ci il Vilhelm Gerhard Gehrinq 24 yanvar 1948 ci il Paul Gotze Maksimilan Qrabner Jozef Kolmer Villi Hase 23 may 1952 ci il Hans Skamaker Paul Szkzurek Henrix Josten Herman Kircner Artur Libehensel Frans Kraus 24 yanvar 1948 ci il Herbert Paul Lyudviq 24 yanvar 1948 ci il Elizabet Lupka Mariya Mandl Karl Mokel Kart Hyuqo Muller 24 yanvar 1948 ci il Erix Myusfelt 24 yanvar 1948 ci il Lyudviq Plagge 24 yanvar 1948 ci il Otto Lac 24 yanvar 1948 ci il Hemcinin baxVikianbarda Montelyupix hebsxanasi ile elaqeli mediafayllar var Holokost SS Ausvitz hebs dusergesi Treblinka olum dusergesi Varsava gettosuIstinadlarAdam Bajcar Poland A Guidebook for Tourists tr S Tarnowski Warsaw Interpress Publishers 1972 So also Studia Historyczne vol 30 1987 p 106 Wiezienie Montelupich w Krakowie nalezalo do najciezszych w Generalnym Gubernatorstwie The Montelupich Prison in Krakow was among the most severe prisons in the General Government Piatkowska 1977 see Bibliography p 29 Jozef Batko Gestapowcy Krajowa Agencja Wydawnicza 1985 ISBN 8303007203 Cited in Cezary Lezenski s review of the book in Nowe Ksiazki 1986 p 127 Przewodnik po upamietnionych miejscach walk i meczenstwa lata wojny 1939 1945 ed Rada Ochrony Pomnikow Walki i Meczenstwa 2nd ed Warsaw Sport i Turystyka 1966 p 299 Przewodnik po upamietnionych miejscach walk i meczenstwa lata wojny 1939 1945 ed Rada Ochrony Pomnikow Walki i Meczenstwa 2nd ed Warsaw Sport i Turystyka 1966 p 186 Kierownictwo Sluzba Wiezienna Okregowy Inspektorat Sluzby Wieziennej Krakow 2010 Montelupich 7 31 155 Krakow 4 September 2015 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 August 2015 Letizia Gianni Polonia Varsavia Lublino Cracovia Breslavia Torun Danzica i Monti Tatra e la Masuria Milan Touring Club Italiano 2005 p 101 ISBN 8836529232 Jan Adamczewski Krakow od A do Z Krakow Krajowa Agencja Wydawnicza 1980 p 85 Gwalciciel i zabojca zawisl ostatnia egzekucja w Polsce 20 April 2011 see online 2019 10 15 at the Wayback Machine Human Rights House Foundation Starvation Death of a Romanian at a Detention Center 2018 01 21 at the Wayback Machine Oslo Vincent A Lapomarda The Jesuits and the Third Reich Lewiston New York Edwin Mellen Press 1989 p 136 ISBN 0889468281 Lista harcerek i harcerzy straconych w wiezieniach Urzedu Bezpieczenstwa Publicznego oraz przy probie aresztowania w latach 1944 1956 II Konspiracja Harcerska 1944 1956 2018 03 20 at the Wayback Machine Encyklopedia Solidarnosci Solidarity Encyclopedia Zbigniew Szkarlat see online 2016 03 04 at the Wayback MachineEdebiyyatSahid hesablari Stefan Krukowski Nad pieknym modrym Dunajem Mauthausen 1940 1945 Warsaw Ksiazka i Wiedza 1966 One of the most informative books about the nature of Montelupich Prison Wanda Kurkiewiczowa Za murami Monte wspomnienia z wiezienia kobiecego Montelupich Helclow 1941 1942 Krakow Wydawnictwo Literackie 1968 Eyewitness account of the conditions of imprisonment of female prisoners in Montelupich and their treatment at the hands of the Nazis Judith Strick Dribben A Girl Called Judith Strick foreword by Golda Meir New York Cowles Book Company 1970 First published as And Some Shall Live Jerusalem Keter Books 1969 Montelupich Prison was a big red brick corner building surrounded by a high wall with barbed wire and broken glass on top p 67 of the U S ed See Notable inmates Antonina Piatkowska Wspomnienia oswiecimskie Krakow Wydawnictwo Literackie 1977 pages 29ff Another books of recollections by an inmate Frank Stiffel The Tale of the Ring A Kaddish A Personal Memoir of the Holocaust Wainscott New York Pushcart 1984 ISBN 0916366219 See Notable inmates Kazimierz Tyminski To Calm My Dreams Surviving Auschwitz tr Maria Tyminska Marx Chatswood New South Wales New Holland Publishers 2011 ISBN 1742571085 ISBN 9781742571089 Chapter From Montelupich to Auschwitz Originally published as Uspokoic sen Katowice Krajowa Agencja Wydawnicza 1985 ISBN 8303012142 Filmed in 1988 as Kornblumenblau by Leszek Wosiewicz See Notable inmates Gusta Davidson Draenger Justyna s Narrative ed E Pfefferkorn amp D H Hirsch tr R Hirsch amp D H Hirsch Amherst Massachusetts University of Massachusetts Press 1996 ISBN 155849037X ISBN 1558490388 First published as Gusta Dawidsohn Draengerowa Pamietnik Justyny ed Joseph Wulf 1912 1974 Krakow Centralna Zydowska Komisja Historyczna przy CK Zydow Polskich 1946 Arguably the most extraordinary book about Montelupich ever written See Notable inmates Barbara Pikula Peszkowska Gdzie jest twoj grob Ojcze Bytom Oficyna Wydawnicza 4K 1997 ISBN 8385214313 ISBN 9788385214311 Stanislaw Dabrowa Kostka Rysunki wiezienne 1946 1949 Stanislawa Dabrowy Kostki katalog wystawy grudzien 2003 ed P M Boron et al Armia Muzeum Armii Krajowej im Gen Emila Fieldorfa Nila w Krakowie 2003 ISBN 8391514013 Catalogue of an exhibition of Drawings from Prison by a former inmate See Notable inmates Tarixsunasliq Stanislaw Czerpak and Tadeusz Wronski Ulica Pomorska 2 o krakowskim Gestapo i jego siedzibie w latach 1939 1945 Krakov Muzeum Historii 1972 ISBN 8308003931 Wincenty Hein and Czeslawa Jakubiec Montelupich Wydawnictwo Literackie Krakov 1985 ISBN 8308003931 Israel Gutman Encyclopedia of the Holocaust 4 Macmillan Publishing Company New York 1995 988 ISBN 0028960904 Xarici kecidlerDunyanin en qeddar 25 hebsxanasi SIYAHI ARASDIRMA