Milli komunizm və ya digər adı ilə Qaliyevizm - müxtəlif ölkələrdə müxtəlif liderlər tərəfindən qəbul edilən və tətbiq edilən kommunizm forması. Hər bir müstəqil dövlətdə, imperiyada və ya müstəmləkədə sosial sinif ilə millət arasındakə əlaqənin müxtəlif xüsusiyyəti vardır. Ukraynalı kommunistlər olan Şaxray və Mazlax, sonradfan müsəlman Sultan Qaliyev hesab edirdi ki, bolşevik Rusiyasının maraqları onların ölkələrinin maraqları ilə tərs düşür. Bunu 1945-ci ildən sonra müstəqil xarici siyasət izləməyə çalışmaqla Yuqoslaviyanın kommunist diktatoru İosip Broz Tito davam etdirmişdir.
Karl Marksın və Fridrix Engelsin nəzərdə tutduğu kommunizmə görə internasional proletariya yüksək dərəcədə kosmopolitan olmalıdır. Ondan millətçilik yox, sinfi mübarizə gözlənilir. Bu ideologiyaya görə millətçilik proletariyanı bölmək və idarə etmək üçün burjuaziyanın əlində bir alətdir.
Kommunizm XIX əsrin sonlarından 1920-ci ilə qədər çox güclü hərəkat formasında idi. Kommunizm keçmiş Rus imperiyasında qalib gəldikdən onilliklər sonra Soyuq müharibə başladı. Soyuq müharibə ardınca isə Qoşulmama hərəkatı (heç bir bloka qoşulmama nəzərdə tutulur) formalaşdı. Bu milli kommunizmi siyasi reallıq olaraq formalaşmasına səbəb oldu.
Kommunist manifesti (1848)
1840-cı illərdə "kommunist" sözü Fransız inqilabı zamanı mövcud olmuş Yakobin klubunun sol qanadını öz ideologi əcdadları kimi qəbul edənləri təsvir etmək üçün işlədilirdi. 1847-ci ildə Londonda Kommunist Liqası təsiss edildi. Liqa Karl Marksa və Fridrix EngelsəKommunist Manifestinin qaralamasını yazmağı tapşırdı. Liqa tərəfindən qəbul edilən manifest 1848-ci ildə nəşr edildi. Kommunist manifestinə həmçinin, manifestin tətbiqində millətin rolu barədə bir neçə fikir daxil idi. Girişdə manifestin Londonda bir aya gələrək öz fikirlərini, məqsədlərini və tendensiyalarını paylaşan Avropanın müxtəlif millətindən meydana çıxdığı bildirilirdi. Ardıyca I fəsildə burjuaziyanın qloballaşmaya və milli məsələlərə təsiri müzakirə edilmişdir.
Biz ölkənin istehsalatından məmnun olan köhnə istəklərin əvəzinə onların məmnuniyyətini təmin etmək üçün uzaq torpaqların və diyarların məhsullarını tələb edən yeni istəklər tapırıq. Keçmiş lokallıq, milli tənhalıq və milli özü-özünə bəs etmə əvəzinə bizim artıq hər istiqamətdə çıxışımız və universal səviyyədə millətlərin qarşılıqlı asılılığı var.
Ölkəni bölgələrdən asılı etdiyi kimi, barbar və ya yarı-barbar ölkələri sivil ölkələrdən, kasıb millətləri burjua millətlərdən, şərqi qərbdən asılı etmişdir. Hələ formada olub, mahiyyətcə olmasa da, proletariyanın burjuaziya ilə mübarizəsi ilk öncə milli mübarizədir. Əlbəttə, hər bir ölkənin proletariyası ilk öncə öz ölkəsinin burjuaziyası ilə məsələni həll etməlidir.
Roman Rozdolskiyə görə:
Manifest 'işçilərin ölkəsi yoxdur' dedikdə burjua ölkələri nəzərdə tutulur, etnik anlamda milli aidiyyat yox. Marks və Engelsə görə 'işçilərin ölkəsi yoxdur', çünki onlar burjua milli dövlətini özlərinə təzyiq maşını kimi görməlidirlər, gücü ələ keçirdikdən sonra da siyasi anlamda 'işçilərin ölkəsi yoxdur'. Ayrı sosialist milli dövlətlər olaraq gələcəyin sinifsiz və dövlətsiz cəmiyyəti üçün keçid mərhələ olacaqdır. Çünki belə bir cəmiyyətin inşası çox güman ki, beynəlxalq miqyasdadır.
Sonrakə istifadəsi
Milovan Djilas 1957-ci ildə yazdığı "Yeni Sinif" kitabında yazır:
Milli kommunizmdən başqa kommunizmin heç bir forması heç bir halda mövcud deyil. O özünü davam etdirmək üçün milli olmalıdır.
Milovan Djilasdan bir neçə il əvvəl köhnə kommunist olan Manabendra Roy bunları yazmışdır:
Alman Sosial Demokrat Anton Pannakoek və rus monarxistlər Nikolay Ustrialov və Vasili Şulgin bildirirdilər ki, 1920-ci ildə ruslar ilk dəfə kommunizmi milliləşdirmişlər. Onlar bolşeviklərin Avropanın digər sosialist partiyalarından struktur və ideya baxımından nə qədər fərqləndiklərinə diqqət çəkirlər. Onlar sübut etməyə çalışırlar ki, Vladimir Leninin Bolşevik partiyası (Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyasının son qanadı əsasında formalaşmış) ilk milli kommunist partiyası hesab edilə bilər. 1918-ci ilin martında Lenin partiyasının adını Rusiya Kommunist Partiyası olaraq dəyişdirdi.
Rusiyalı həmkarlarının oyanışından sonra keçmiş çar Ukraynası və müsəlman dünyasında sol sosialistlər kommunizmin müxtəlif növlərini inkişaf etdirdilər. Bu proses Sovet İttifaqında 1928-ci ilə qədər davam etdi. Ukraynalı və müsəlman versiyaları bir-birilərindən xüsusən iki nöqtədə fərqlənirdi. Müsəlmanlar inanırdılar ki, dünya inqilabının talehi Avropadan yox, Asiyadan asılıdır. Onlar həmçinin, milli azadlıq mübarizələri dövründə milli burjuaziya ilə ittifaqın əhəmiyyətli olduğunu bildirirdilər. Sinfi fərqlər gözardı edilməməli idi, yoxsa milli burjuaziya milli mübarizədən qaçacaq, əks düşərgədəki imperial həmkarları ilə birləşəcəkdi. Beləcə, hər hansısa inqilabçı mübarizənin və milli istiqlaliyyətin əsl çöküşü təmin ediləcəkdi. müsəlman kommunistlər anarxizmin, millətçiliyin və kommunizmin sintezinə həmçinin, dini də əlavə etmişdilər.
Ukraynada
1918-ci ildə ukraynalı kommunist olan Serhii Mazlax və Vasil Şaxray tərəfindən yazılmış Do Khvyli (azərb.Ukraynadakı hal-hazırki vəziyyət kitabı iddia edirdi ki, bolşevik hakimiyyəti Ukrayna üzərindı rus hakimiyyəti qurmuşdur. Ukrayna kommunistlərinin öncülləri 1919-cu ilin mart ayında başlayan anti-bolşevik xalq üsyanını istiqamətləndirməyə çalışdılar. lakin üsyan geniş ərazini ələ keçirə bilmədi. Danilo Zeleninin rəhbərliyi altındakı əsas hərbi qüvvələr 1919-cu ilin iyul ayında məğlub edildi. Anton Denikinin uğurlu hücumundan sonra onlar hərbi fəaliyyəti dayandırmağı və daha az "şeytan" olan bolşeviklərlə ittifaq qurmağı qərara aldılar. 1920-ci ilin yanvar ayında Sovet Ukraynası üzərində Kommunist Rusiyanın hakimiyyətini tanıyan, lakin bolevik idarəçiliyini, onun mədəni, siyasi, iqtisadi mərkəzləşdirməsini tənqid edən Ukrayna Kommunist Partiyası quruldu.
Keçmiş Rusiya imperiyasının müsəlman bölgələrində
Milli kommunizmin keçmiş Rusiya imperiyasının müsəlman bölgələrindəki təməl fəlsəfəsi millətçilik, vətənpərvərlik, Türkçülük-Turançılıq və sosializmdir. Müsəlmanlara yönəlmiş sosialist propaqandada fərqli yollara gedilməsini və dinə qarşı propaqanda edilməsinə qarşı çıxan Qaliyev bilinənin əksinə müsəlman olmasına rəğmən, hal-hazırki siyasi islamçıların bildirdiyi kimi İslamçı biri olmamışdır. Sovet ittifaqı Kommunist Partiyasında həmişə müsəlmanlarla əlaqəli vəzifələrə təyin edilməsi belə düşünülməsinə səbəb olmuşdur. Əslində Qaliyev çox zaman ateizmə qədər gedən şərhləri ilə özünü "energetik materialist" olaraq tərif etmişdir. Haqlarını müdafiə etdiyi müsəlman kəsim isə keçmiş imperiyada yaşayan türklərdir.
Qaliyev sosializmin ən çox əzilmiş və istismar edilmiş sivilizasiya olan Şərqin işinə yarayacağına, beləcə Şərqin bütün imperialist və istismarçı qüvvələrdən qurtulub zənginləşəcəyinə inanırdı. Ona görə bu qurtuluş millətçiliklə sosializmin birləşməsi ilə mümkün ola bilərdi. Yəni hər xalq öz sosializmi, öz qurtuluşu üçün mübarizə aparacaq, millətçilik sosializmi, sosializm isə millətçiliyi tamamlayacaqdı. Bu mübarizələr sonunda bütün xalqlar imperializmin təsirindən qurtulacaqdı. Beləcə, kommunizm səviyyəsinə keçiləcəkdi. Bu milli kommunizm formasına görə İslamOrta Asiyadakı əhalinin gördüyü ilk sosialist hərəkatdır. Buna görə də onlar təklif edirdilər ki, Türküstanda kommunist propaqanda apararkən din əleyhinə olmamaq lazımdır. Əksinə, kommunizm ilə İslamın ortaq xüsusiyyətlərini göstərmək lazımdır.
milli, komunizm, digər, adı, ilə, qaliyevizm, müxtəlif, ölkələrdə, müxtəlif, liderlər, tərəfindən, qəbul, edilən, tətbiq, edilən, kommunizm, forması, hər, müstəqil, dövlətdə, imperiyada, müstəmləkədə, sosial, sinif, ilə, millət, arasındakə, əlaqənin, müxtəlif,. Milli komunizm ve ya diger adi ile Qaliyevizm muxtelif olkelerde muxtelif liderler terefinden qebul edilen ve tetbiq edilen kommunizm formasi Her bir musteqil dovletde imperiyada ve ya mustemlekede sosial sinif ile millet arasindake elaqenin muxtelif xususiyyeti vardir Ukraynali kommunistler olan Saxray ve Mazlax sonradfan muselman Sultan Qaliyev hesab edirdi ki bolsevik Rusiyasinin maraqlari onlarin olkelerinin maraqlari ile ters dusur Bunu 1945 ci ilden sonra musteqil xarici siyaset izlemeye calismaqla Yuqoslaviyanin kommunist diktatoru Iosip Broz Tito davam etdirmisdir Karl Marksin ve Fridrix Engelsin nezerde tutdugu kommunizme gore internasional proletariya yuksek derecede kosmopolitan olmalidir Ondan milletcilik yox sinfi mubarize gozlenilir Bu ideologiyaya gore milletcilik proletariyani bolmek ve idare etmek ucun burjuaziyanin elinde bir aletdir Kommunizm XIX esrin sonlarindan 1920 ci ile qeder cox guclu herekat formasinda idi Kommunizm kecmis Rus imperiyasinda qalib geldikden onillikler sonra Soyuq muharibe basladi Soyuq muharibe ardinca ise Qosulmama herekati hec bir bloka qosulmama nezerde tutulur formalasdi Bu milli kommunizmi siyasi realliq olaraq formalasmasina sebeb oldu Mundericat 1 Kommunist manifesti 1848 2 Sonrake istifadesi 3 Ukraynada 4 Kecmis Rusiya imperiyasinin muselman bolgelerinde 5 Hemcinin bax 6 IstinadlarKommunist manifesti 1848 Redakte1840 ci illerde kommunist sozu Fransiz inqilabi zamani movcud olmus Yakobin klubunun sol qanadini oz ideologi ecdadlari kimi qebul edenleri tesvir etmek ucun isledilirdi 1 1847 ci ilde Londonda Kommunist Liqasi tesiss edildi Liqa Karl Marksa ve Fridrix Engelse Kommunist Manifestinin qaralamasini yazmagi tapsirdi Liqa terefinden qebul edilen manifest 1848 ci ilde nesr edildi Kommunist manifestine hemcinin manifestin tetbiqinde milletin rolu barede bir nece fikir daxil idi Girisde manifestin Londonda bir aya gelerek oz fikirlerini meqsedlerini ve tendensiyalarini paylasan Avropanin muxtelif milletinden meydana cixdigi bildirilirdi 2 Ardiyca I fesilde burjuaziyanin qloballasmaya ve milli meselelere tesiri muzakire edilmisdir 3 Biz olkenin istehsalatindan memnun olan kohne isteklerin evezine onlarin memnuniyyetini temin etmek ucun uzaq torpaqlarin ve diyarlarin mehsullarini teleb eden yeni istekler tapiriq Kecmis lokalliq milli tenhaliq ve milli ozu ozune bes etme evezine bizim artiq her istiqametde cixisimiz ve universal seviyyede milletlerin qarsiliqli asililigi var Olkeni bolgelerden asili etdiyi kimi barbar ve ya yari barbar olkeleri sivil olkelerden kasib milletleri burjua milletlerden serqi qerbden asili etmisdir Hele formada olub mahiyyetce olmasa da proletariyanin burjuaziya ile mubarizesi ilk once milli mubarizedir Elbette her bir olkenin proletariyasi ilk once oz olkesinin burjuaziyasi ile meseleni hell etmelidir Roman Rozdolskiye gore Manifest iscilerin olkesi yoxdur dedikde burjua olkeleri nezerde tutulur etnik anlamda milli aidiyyat yox Marks ve Engelse gore iscilerin olkesi yoxdur cunki onlar burjua milli dovletini ozlerine tezyiq masini kimi gormelidirler gucu ele kecirdikden sonra da siyasi anlamda iscilerin olkesi yoxdur Ayri sosialist milli dovletler olaraq geleceyin sinifsiz ve dovletsiz cemiyyeti ucun kecid merhele olacaqdir Cunki bele bir cemiyyetin insasi cox guman ki beynelxalq miqyasdadir Sonrake istifadesi RedakteMilovan Djilas 1957 ci ilde yazdigi Yeni Sinif kitabinda yazir Milli kommunizmden basqa kommunizmin hec bir formasi hec bir halda movcud deyil O ozunu davam etdirmek ucun milli olmalidir Milovan Djilasdan bir nece il evvel kohne kommunist olan Manabendra Roy bunlari yazmisdir Asiyadaki kommunizm eslinde qirmiziya boyanmis milletcilikdir Alman Sosial Demokrat Anton Pannakoek ve rus monarxistler Nikolay Ustrialov ve Vasili Sulgin bildirirdiler ki 1920 ci ilde ruslar ilk defe kommunizmi millilesdirmisler Onlar bolseviklerin Avropanin diger sosialist partiyalarindan struktur ve ideya baximindan ne qeder ferqlendiklerine diqqet cekirler Onlar subut etmeye calisirlar ki Vladimir Leninin Bolsevik partiyasi Rusiya Sosial Demokrat Fehle Partiyasinin son qanadi esasinda formalasmis ilk milli kommunist partiyasi hesab edile biler 1918 ci ilin martinda Lenin partiyasinin adini Rusiya Kommunist Partiyasi olaraq deyisdirdi Rusiyali hemkarlarinin oyanisindan sonra kecmis car Ukraynasi ve muselman dunyasinda sol sosialistler kommunizmin muxtelif novlerini inkisaf etdirdiler Bu proses Sovet Ittifaqinda 1928 ci ile qeder davam etdi Ukraynali ve muselman versiyalari bir birilerinden xususen iki noqtede ferqlenirdi Muselmanlar inanirdilar ki dunya inqilabinin talehi Avropadan yox Asiyadan asilidir Onlar hemcinin milli azadliq mubarizeleri dovrunde milli burjuaziya ile ittifaqin ehemiyyetli oldugunu bildirirdiler Sinfi ferqler gozardi edilmemeli idi yoxsa milli burjuaziya milli mubarizeden qacacaq eks dusergedeki imperial hemkarlari ile birlesecekdi Belece her hansisa inqilabci mubarizenin ve milli istiqlaliyyetin esl cokusu temin edilecekdi muselman kommunistler anarxizmin milletciliyin ve kommunizmin sintezine hemcinin dini de elave etmisdiler Ukraynada Redakte1918 ci ilde ukraynali kommunist olan Serhii Mazlax ve Vasil Saxray terefinden yazilmis Do Khvyli azerb Ukraynadaki hal hazirki veziyyet kitabi iddia edirdi ki bolsevik hakimiyyeti Ukrayna uzerindi rus hakimiyyeti qurmusdur Ukrayna kommunistlerinin onculleri 1919 cu ilin mart ayinda baslayan anti bolsevik xalq usyanini istiqametlendirmeye calisdilar lakin usyan genis erazini ele kecire bilmedi Danilo Zeleninin rehberliyi altindaki esas herbi quvveler 1919 cu ilin iyul ayinda meglub edildi Anton Denikinin ugurlu hucumundan sonra onlar herbi fealiyyeti dayandirmagi ve daha az seytan olan bolseviklerle ittifaq qurmagi qerara aldilar 1920 ci ilin yanvar ayinda Sovet Ukraynasi uzerinde Kommunist Rusiyanin hakimiyyetini taniyan lakin bolevik idareciliyini onun medeni siyasi iqtisadi merkezlesdirmesini tenqid eden Ukrayna Kommunist Partiyasi quruldu 4 Kecmis Rusiya imperiyasinin muselman bolgelerinde RedakteMilli kommunizmin kecmis Rusiya imperiyasinin muselman bolgelerindeki temel felsefesi milletcilik vetenperverlik Turkculuk Turanciliq ve sosializmdir Muselmanlara yonelmis sosialist propaqandada ferqli yollara gedilmesini ve dine qarsi propaqanda edilmesine qarsi cixan Qaliyev bilinenin eksine muselman olmasina regmen hal hazirki siyasi islamcilarin bildirdiyi kimi Islamci biri olmamisdir Sovet ittifaqi Kommunist Partiyasinda hemise muselmanlarla elaqeli vezifelere teyin edilmesi bele dusunulmesine sebeb olmusdur Eslinde Qaliyev cox zaman ateizme qeder geden serhleri ile ozunu energetik materialist olaraq terif etmisdir Haqlarini mudafie etdiyi muselman kesim ise kecmis imperiyada yasayan turklerdir Qaliyev sosializmin en cox ezilmis ve istismar edilmis sivilizasiya olan Serqin isine yarayacagina belece Serqin butun imperialist ve istismarci quvvelerden qurtulub zenginleseceyine inanirdi Ona gore bu qurtulus milletcilikle sosializmin birlesmesi ile mumkun ola bilerdi Yeni her xalq oz sosializmi oz qurtulusu ucun mubarize aparacaq milletcilik sosializmi sosializm ise milletciliyi tamamlayacaqdi Bu mubarizeler sonunda butun xalqlar imperializmin tesirinden qurtulacaqdi Belece kommunizm seviyyesine kecilecekdi Bu milli kommunizm formasina gore Islam Orta Asiyadaki ehalinin gorduyu ilk sosialist herekatdir Buna gore de onlar teklif edirdiler ki Turkustanda kommunist propaqanda apararken din eleyhine olmamaq lazimdir Eksine kommunizm ile Islamin ortaq xususiyyetlerini gostermek lazimdir Hemcinin bax RedakteKommunizm Kommunist Manifesti Mir Sultan QaliyevIstinadlar Redakte David Fernbach Introduction to Karl Marx The Revolutions of 1848 New York Random House 1973 pg 23 Marx K amp Engels F Manifesto of the Communist Party Istifade tarixi August 16 2012 Rodinson Maxime 1981 Marxism and the Muslim world Zed Books ISBN 978 0 85345 586 8 Letter from the Central Committee of the Ukrainian Communist Party to the Executive of the Comintern Debatte no 2 2009 http www tandfonline com doi pdf 10 1080 09651560903172282Menbe https az wikipedia org w index php title Milli komunizm amp oldid 6067143, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
