Maria Luz insidenti (マリア・ルス号事件, Maria-Rusu go Jiken) – 1872-ci ildə çinli işçiləri daşıyan eyniadlı ticarət gəmisinə görə Yaponiya ilə Peru arasında yaşanmış siyasi böhran. Bu insident Yaponiyanın məhkəmə sisteminin müstəqilliyini sınayan ilk hadisə olmuşdur.
Tarix
| ]
9 iyul 1972-ci ildə Makaodan şəhərinə gedən və çinli işçiləri plantasiyalara aparmaqda olan Peruya məxsus Maria Luz yük gəmisi təmir məqsədilə Yaponiyanın Yokohama limanına yaxınlaşır. Gəmi Yokohamada lövbər atdıqdan sonra çinli işçilərdən biri göyərtədən tullaraq Britaniyaya məxsus gəmisinə üzür. İngilislər onu yapon rəsmilərinə təslim edəndə çinli fəhlə gəmidə ona çox pis davranıldığı barədə şikayət edir, o və digər 231 çinli işçinin qorunmasını xahiş edir. Gəminin kapitanı Rikardo Herrera yapon rəsmilər tərəfindən çağırılır və çinli fəhlələrə pis davrandığı üçün tənqid edilir.
Buna baxmayaraq, başqa bir çinli işçi də gəmidən qaçır və hadisə Britaniyanın Yaponiyadakı konsulu qulağına çatır. Uotson gəmini ətraflı şəkildə tədqiq edir və hadisənin həqiqiliyini təsdiq edir. O, çinli sərnişinlərə az qala qul kimi davranıldığını müəyyən edir. Uotson Yaponiyanın xarici işlər naziri yaxınlaşaraq tədbir görməsini xahiş edir.
Yaponiya hökumətri hərəkətə keçməyə tərəddüd edir, çünki Yaponiyanın Peru ilə formal diplomtik əlaqələri yox idi və Perunun Yaponiyadakı maraqlarını ABŞ təmsil edirdi. qubernatoru hər hansı müdaxiləyə qarşı çıxır, çünki bu cür müdaxilənin Yaponiyanın Qərb ölkələri ilə münasibətlərinə xələl gətirəcəyini düşünür. Lakin ədliyyə naziri Eto Şinpey humanitar səbəblərdən hadisəni görməzdən gəlməyin mümkün olmadığı qənaətinə gəlir. Dövlət şurasının sədri Sanco Sanetomi Soecimanya tədbir görməsini əmr edir və Mutsu etiraz olaraq vəzifəsini tərk edir.
Soecima gəminin limanı tərk etməməsi üçün tədbir görür. Gəminin qeydlərinə baxdıqdan və rəsmilərlə görüşdükdən sonra çinli fəhlələrinin çoxunun savadsız olduğunu və imza atdıqları müqavilənin məzmunundan xəbərsiz olduqlarını aşkar edir. Hətta bir çox çinli işçi gəmiyə zorla mindirilib və hara getdiklərindən xəbərsiz idilər. müdaxiləsi ilə Yaponiya məhkəməsi çinli işçilərin Yokohamada sahilə çıxmasına icazə verən qərar qəbul edir və gəminin məxsus olduğu şirkəti günahkar elan edir. Qərar Yaponiyadakı bütün xarici ölkə nümayəndəliklərinə çatdırılır və onların rəyləri də istənilir.
Buna baxmayaraq, Britaniya istisna olmaq, bütün ölkələr qərara mənfi münasibət bildirir və Yaponiyanın xarici şirkət və kapitana müdaxilə etməsinin müxtəlif müqavilələri pozduğunu bildirir. Bundan əlavə, insident ekstraterritorial zona olan Yokohamada baş vermişdi. Soecima xarici ölkələrin qarşı olmasına baxmayaraq məhkəmənin qərarını dəstəkləyir və 30 avqustda Oe çinli işçilərin müqavilələrindən azad olunduğunu elan edir.
Herrera ingilis vəkil (yapon dilini səlis bilirdi və yapon poeziyasının tərcüməçisi idi) iştirakı ilə məhkəmənin qərarına etiraz edir. Dikkins bildirir ki, qeyri-könüllü xidmət Yaponiyada da mövcuddur və misal olaraq fahişələrin satılmasını göstərir. Bundan əlavə, çinli işçilərin Portuqaliyanın nəzarətində olan Makaodan alındığını bildirir və Yaponiya ilə Portuqaliya arasındakı razılaşmalara əsasən məsələnin Portuqaliyanın səlahiyyətində olduğunu əsas gətirir, Portuqaliya səfirinin Yaponiyaya məktublarını göstərir. Lakin Oe Dikkinsin arqumentlərini qəbul etmir və 26 sentyabrda Yaponiya məhkəməsi perulu kapitanın Yaponiya qanunlarını yox, beynəlxalq qanunu pozduğunu elan edir. Qərardan sonra Herrera gəmisini Yokohamada buraxaraq başqa gəmi ilə Şanxaya gedir.
Tsin sülaləsinin idarə etdiyi Çin hökuməti rəsmi məktub göndərərək çinli işçilərə verdiyi dəstəyə görə Yaponiya hökumətinə təşəkkür edir. Lakin Avropa ölkələrinin çoxu məhkəmənin qərarından narazı qalır və Peru hökumətinin rəsmi diplomatik etirazlarını dəstəkləyir. 1873-cü ilin iyununda Yaponiya hökuməti Rusiya çarı II Aleksandrdan insidenti neytral partiya olaraq təftiş etməsini xahiş edir və 1875-ci ildə II Aleksandr Yaponiyanın lehinə qərar çıxarır.
Əhəmiyyəti
| ]İnsident Yaponiyanın qeyri-bərabər müqavilələrə qarşı diplomatik qələbəsi ilə bitmişdir. İnsidentdən sonra Peruda "hanbal ticarəti"ndə eniş başlamışdır. İnsidentdən sonra 1872-ci ilin sonunda Yaponiyadakı , fahişələr və digər mükəlləf işçilərin lehinə yeni qərar qəbul edilmişdir.
İstinadlar
| ]- Edstrom. Turning Points in Japanese history. page 75–78
- Edstrom. Turning Points in Japanese history. page 75–78
- Keene, Emperor of Japan: Meiji And His World. pages 216–218
- Edstrom. Turning Points in Japanese history. page 75–78
- Keene, Emperor Of Japan: Meiji And His World. pages 216–218
- Downer, Women of the Pleasure Quarters. page 97
Ədəbiyyat
| ]wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Maria Luz insidenti マリア ルス号事件 Maria Rusu go Jiken 1872 ci ilde cinli iscileri dasiyan eyniadli ticaret gemisine gore Yaponiya ile Peru arasinda yasanmis siyasi bohran Bu insident Yaponiyanin mehkeme sisteminin musteqilliyini sinayan ilk hadise olmusdur Tarix span 9 iyul 1972 ci ilde Makaodan seherine geden ve cinli iscileri plantasiyalara aparmaqda olan Peruya mexsus Maria Luz yuk gemisi temir meqsedile Yaponiyanin Yokohama limanina yaxinlasir Gemi Yokohamada lovber atdiqdan sonra cinli iscilerden biri goyerteden tullaraq Britaniyaya mexsus gemisine uzur Ingilisler onu yapon resmilerine teslim edende cinli fehle gemide ona cox pis davranildigi barede sikayet edir o ve diger 231 cinli iscinin qorunmasini xahis edir Geminin kapitani Rikardo Herrera yapon resmiler terefinden cagirilir ve cinli fehlelere pis davrandigi ucun tenqid edilir Buna baxmayaraq basqa bir cinli isci de gemiden qacir ve hadise Britaniyanin Yaponiyadaki konsulu qulagina catir Uotson gemini etrafli sekilde tedqiq edir ve hadisenin heqiqiliyini tesdiq edir O cinli sernisinlere az qala qul kimi davranildigini mueyyen edir Uotson Yaponiyanin xarici isler naziri yaxinlasaraq tedbir gormesini xahis edir Yaponiya hokumetri herekete kecmeye tereddud edir cunki Yaponiyanin Peru ile formal diplomtik elaqeleri yox idi ve Perunun Yaponiyadaki maraqlarini ABS temsil edirdi qubernatoru her hansi mudaxileye qarsi cixir cunki bu cur mudaxilenin Yaponiyanin Qerb olkeleri ile munasibetlerine xelel getireceyini dusunur Lakin edliyye naziri Eto Sinpey humanitar sebeblerden hadiseni gormezden gelmeyin mumkun olmadigi qenaetine gelir Dovlet surasinin sedri Sanco Sanetomi Soecimanya tedbir gormesini emr edir ve Mutsu etiraz olaraq vezifesini terk edir Soecima geminin limani terk etmemesi ucun tedbir gorur Geminin qeydlerine baxdiqdan ve resmilerle gorusdukden sonra cinli fehlelerinin coxunun savadsiz oldugunu ve imza atdiqlari muqavilenin mezmunundan xebersiz olduqlarini askar edir Hetta bir cox cinli isci gemiye zorla mindirilib ve hara getdiklerinden xebersiz idiler mudaxilesi ile Yaponiya mehkemesi cinli iscilerin Yokohamada sahile cixmasina icaze veren qerar qebul edir ve geminin mexsus oldugu sirketi gunahkar elan edir Qerar Yaponiyadaki butun xarici olke numayendeliklerine catdirilir ve onlarin reyleri de istenilir Buna baxmayaraq Britaniya istisna olmaq butun olkeler qerara menfi munasibet bildirir ve Yaponiyanin xarici sirket ve kapitana mudaxile etmesinin muxtelif muqavileleri pozdugunu bildirir Bundan elave insident ekstraterritorial zona olan Yokohamada bas vermisdi Soecima xarici olkelerin qarsi olmasina baxmayaraq mehkemenin qerarini destekleyir ve 30 avqustda Oe cinli iscilerin muqavilelerinden azad olundugunu elan edir Herrera ingilis vekil yapon dilini selis bilirdi ve yapon poeziyasinin tercumecisi idi istiraki ile mehkemenin qerarina etiraz edir Dikkins bildirir ki qeyri konullu xidmet Yaponiyada da movcuddur ve misal olaraq fahiselerin satilmasini gosterir Bundan elave cinli iscilerin Portuqaliyanin nezaretinde olan Makaodan alindigini bildirir ve Yaponiya ile Portuqaliya arasindaki razilasmalara esasen meselenin Portuqaliyanin selahiyyetinde oldugunu esas getirir Portuqaliya sefirinin Yaponiyaya mektublarini gosterir Lakin Oe Dikkinsin arqumentlerini qebul etmir ve 26 sentyabrda Yaponiya mehkemesi perulu kapitanin Yaponiya qanunlarini yox beynelxalq qanunu pozdugunu elan edir Qerardan sonra Herrera gemisini Yokohamada buraxaraq basqa gemi ile Sanxaya gedir Tsin sulalesinin idare etdiyi Cin hokumeti resmi mektub gondererek cinli iscilere verdiyi desteye gore Yaponiya hokumetine tesekkur edir Lakin Avropa olkelerinin coxu mehkemenin qerarindan narazi qalir ve Peru hokumetinin resmi diplomatik etirazlarini destekleyir 1873 cu ilin iyununda Yaponiya hokumeti Rusiya cari II Aleksandrdan insidenti neytral partiya olaraq teftis etmesini xahis edir ve 1875 ci ilde II Aleksandr Yaponiyanin lehine qerar cixarir Ehemiyyeti span Insident Yaponiyanin qeyri beraber muqavilelere qarsi diplomatik qelebesi ile bitmisdir Insidentden sonra Peruda hanbal ticareti nde enis baslamisdir Insidentden sonra 1872 ci ilin sonunda Yaponiyadaki fahiseler ve diger mukellef iscilerin lehine yeni qerar qebul edilmisdir Istinadlar span Edstrom Turning Points in Japanese history page 75 78 Edstrom Turning Points in Japanese history page 75 78 Keene Emperor of Japan Meiji And His World pages 216 218 Edstrom Turning Points in Japanese history page 75 78 Keene Emperor Of Japan Meiji And His World pages 216 218 Downer Women of the Pleasure Quarters page 97 Edebiyyat span Downer Leslie Women of the Pleasure Quarters The Secret History of the Geisha Broadway 2002 ISBN 0 7679 0490 7 Erdstrom Burt Turning Points in Japanese History RoutledgeCurzon 2002 ISBN 1 903350 05 0 Keene Donald Emperor of Japan Meiji and His World 1852 1912 Columbia University Press 2005 ISBN 0 231 12341 8 Kateqoriyalar Cin Yaponiya munasibetleriPeru Yaponiya munasibetleriBeynelxalq insidentlerMeyci dovru