Makao (Aomın, port.Região Administrativa Especial de Macau) — özəl İnzibati Bölgəsi və ya müstəqil olmayan Makao ölkə-şəhəri. Qısaca Makao (ənənəvi çincə: 澳門, sadələşdirilmiş çincə: 澳门- Aomen, portuqalca: Macau). Çinin cənub sahillərində yerləşən Liman şəhəri olan Makao 20 dekabr 1999-cu il tarixinə qədər Portuqaliyaya bağlı müstəmləkə idi. Həmin tarixdən etibarən Çin Xalq Respublikasına bağlı özəl inzibati bölgə elan olunmuşdur. Eyni adlı yarımadada, Quançjou (köhnə Kanton) şəhərinin 115 km şərqində, Honkonq şəhərinin qərbində, Cu Cianq çayının sahilində yerləşən Makaoya sahildəki iki kiçik Taypa və Koloan adası aiddir.
Makao XVI əsrin ortalarında hələ Portuqaliya müstəmləkəsi olmamışdan öncə Jinghai (鏡海, "Güzgü dəniz") və ya Haojing (濠鏡, "Stridiya güzgüsü") adlandırılırdı. Makao adını isə Makaoda yerləşən qədim A-Ma məbədi (Çincə: 媽 閣 廟; Make Miao) ilə əlaqələndirirlər. A-Ma Məbədi Daosizmdəki dənizçilər və balıqçılar ilahəsi Matsunun şərəfinə 1448-ci ildə inşa edilmişdir.
Tarixi
1553-cü ildə portuqallar Quandan yerli hakimiyyətini ələ alaraq Aomen rayonunda lövbər dayanacağı və ticarət hüququna yiyələndilər. 1557-ci ildə onlar Aomenə daxil oldular və orada məskunlaşmağa başladılar. 1840-cı il tiryək müharibəsində Tsin hökumətinin məğlubiyyətindən sonra portuqallar Aomendən cənubda yerləşən Dantszı və Luxuan adalarını bir-birinin ardınca işğal etmək imkanı qazandılar. 1887-ci ildə Portuqaliya Tsin hökumətini "Çin-portuqal müşavirəsi layihəsi" və "Çin-portuqal Pekin müqaviləsi"ni imzalamağa məcbur edir və "Portuqaliya Aomeni həmişəlik tutur, onu və oraya daxil olan əraziləri Portuqaliyanın digər müstəmləkələrindən heç bir fərq olmadan idarə edir" müddəası ilə çıxış edir, o vaxtdan Portuqaliya Aomen üzərində öz ağalığını həyata keçirmişdir. Çin xalqı bu qeyri-bərabər müqavilələri heç vaxt tanımamışdır, ÇXR hökuməti dəfələrlə bəyan etmişdir ki, Aomen Çinin ərazisidir və tarixdən miras qalmış Aomen məsələsi əlverişli zamanda sülh danışıqları yolu ilə həll olunmalıdır. 1979-cu ildə ÇXR və Portuqaliya arasında diplomatik münasibətlər yarandığı zaman, Portuqaliya hökuməti Aomenin Çin ərazisi olduğunu qəbul etmiş və tərəflər Aomen məsələsini münasib vaxtda iki hökumət arasında danışıqlar yolu ilə həll etməyə razılaşmışdılar. 1986-cı ilin iyunundan 1987-ci ilni martınadək ÇXR və Portuqaliya hökumət nümayəndələrinin danışıqlarınının dörd raundu keçirilmiş və əsas məsələlər razılaşdırılmışdır. 13 aprel1987-cü ildə Pekində "Çin Xalq Respublikası hökumətinin və Portuqaliya Respublikası hökumətinin Aomen problemi üzrə birgə bəyanatı"nın rəsmi imzalanması keçirilmişdir. "Birgə bəyanatda" deyilir: 20 dekabr 1999-cu ildə ÇXR hökuməti Aomen üzərində suverenliyinin bərpasını həyata keçirir, bu vaxta qədər Aomen Xüsusi İnzibatı Rayonu təsis edilir. Çin xalqınını arzusu yerinə yetdi. Bu gün Aomen böyük Çin islahatçısı Den Syaopinin əsasını qoyduğu "bir dövlət – iki quruluş" prinsipi üzərində ÇXR daxilində yaşayır və çiçəklənir.
Fiziki-coğrafi xarakteristika
Orta illik temperaturu - 22°-23 °C.
İnzibati ərazi bölgüsü
Makao demək olar ki, bütövlüklə şəhərləşmişdir və təsərrüfata ayrılan ərazi ümumi sahənin yalnız 10 %-ni tutur. Makaonun inzibati bölgüsü isə aşağıdakı kimidir:
Makao Bələdiyyəsi (Makao rayonları).
Nossa Senyora de Fatima (Nossa Senhora de Fátima)
Sent Antoni (Santo António)
San Lazar (São Lázaro)
San Lorens (São Lourenço)
Se (Sé)
Nossa Senyora do Karm (Nossa Senhora do Carmo), (Taypa adası)
Kotay (Cotai)
San Fransisk Xavyer (São Francisco Xavier), (Koloan adası)
Bu rayonlar içərisində sahəsi ən çox olan 7,6 km² ilə San Fransisk Xavyer rayonudur. Bu rayonlar içərisində əhalisi ən çox olan isə 201 min nəfər ilə Nossa Senyora de Fatima rayonudur. Qeyq edək ki, Makaonun Kotay rayonu Taypa və Koloan adaları arasında sonradan torpaq tökülərək yaradılmış süni ərazidə salınmışdır. Süni şəkildə yaradılmış Kotay rayonunun sahəsi 5,8 km²-dir. Əhalisi isə hələ ki yoxdur.
İqtisadiyyat
İqtisadiyyatın başlıca seqmenti olan sənayedə, əsas sahələr arasında toxuculuq sənayesi, oyuncaq istehsalı, elektron cihazlar istehsalı, süni çiçək sənayesi və s. göstərilə bilər. Turizm və Qumarxanalar (həmsərhəddi Honkonqda qumar qadağandır.) əhəmiyyətli əlavə gəlir mənbələridir. Ölkə-şəhəri ildə 5 milyondan çox turist ziyarət edir. Qida baxımından Makao, böyük ölçüdə Çin və Honkonqdan edilən idxalatdan asılıdır; ancaq ixracatın yüksəkliyi sayəsində, xarici ticarətin balans hesabatı müsbətdir. İnfrastrukturu inkişaf etdirmək üçün bir çox layihə həyata keçirilir.
İstinadlar
«Dicionário Português-Chinês : 葡漢詞典 (Pu-Han Cidian) : Portuguese-Chinese dictionary», by Michele Ruggieri, Matteo Ricci; edited by John W. Witek. Published 2001, Biblioteca Nacional. ISBN 972-565-298-3. Partial preview available on Google Books. Pages 153—154
Mənbə
Xarici keçidlər
Makao ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 05, 2021
makao, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, avqust, 2021, aomın, port, região,. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Makao Aomin port Regiao Administrativa Especial de Macau ozel Inzibati Bolgesi ve ya musteqil olmayan Makao olke seheri Qisaca Makao enenevi cince 澳門 sadelesdirilmis cince 澳门 Aomen portuqalca Macau Cinin cenub sahillerinde yerlesen Liman seheri olan Makao 20 dekabr 1999 cu il tarixine qeder Portuqaliyaya bagli mustemleke idi Hemin tarixden etibaren Cin Xalq Respublikasina bagli ozel inzibati bolge elan olunmusdur Eyni adli yarimadada Quancjou kohne Kanton seherinin 115 km serqinde Honkonq seherinin qerbinde Cu Cianq cayinin sahilinde yerlesen Makaoya sahildeki iki kicik Taypa ve Koloan adasi aiddir Cin Xalq Respublikasi Makao Ozel Inzibati Bolgesi中华人民共和国澳门特别行政区Cin Xalq Makao Muxtar RespublikasiBayragi GerbiHimni Konulluler Marsi Cin himni ile eyni Paytaxtive en boyuk seheriMakaoResmi dilleriCince PortuqalcaEtnik qruplari95 0 Xan Cinlileri 2 0 Portuqallar 3 0 digerleriDiniBuddizm XristianliqIdareetme formasiParlamentli Demokratiya PrezidentFernando Cui Idare ve Edalet KatibliyiFlorinda CanQurulmasiTarixi Portuqaliya seherciyinin salinmasi1557 ci il Portuqaliyadan suverenlik qazanmasi20 Dekabr 1999 ci il Yaranmasi20 dekabr 1999Erazisi Umumi31 3 235 ci Su 0Ehalisi 2015 ci il texmini624 000 167 ci Sixliq30 000 km2 77 699 6 kv mil 1 ci UDM AQP 2011 ci il texmini Umumi47 19 mlrd ABS Adam basina82 400 ABSUDM nominal 2012 ci il texmini Umumi44 300 mlrd ABS Adam basina77 353 ABS 4 cu III 2011 0 868cox yuksek 25 ciValyutasiMakao patakasi MOP Saat qursagiMST UKV 8 Telefon kodu853Internet domeni moMakao Mundericat 1 Adin etimologiyasi 2 Tarixi 3 Fiziki cografi xarakteristika 4 Inzibati erazi bolgusu 5 Iqtisadiyyat 6 Istinadlar 7 Menbe 8 Xarici kecidlerAdin etimologiyasi RedakteMakao XVI esrin ortalarinda hele Portuqaliya mustemlekesi olmamisdan once Jinghai 鏡海 Guzgu deniz ve ya Haojing 濠鏡 Stridiya guzgusu adlandirilirdi Makao adini ise Makaoda yerlesen qedim A Ma mebedi Cince 媽 閣 廟 Make Miao ile elaqelendirirler A Ma Mebedi Daosizmdeki denizciler ve baliqcilar ilahesi Matsunun serefine 1448 ci ilde insa edilmisdir Tarixi Redakte1553 cu ilde portuqallar Quandan yerli hakimiyyetini ele alaraq Aomen rayonunda lovber dayanacagi ve ticaret huququna yiyelendiler 1557 ci ilde onlar Aomene daxil oldular ve orada meskunlasmaga basladilar 1 1840 ci il tiryek muharibesinde Tsin hokumetinin meglubiyyetinden sonra portuqallar Aomenden cenubda yerlesen Dantszi ve Luxuan adalarini bir birinin ardinca isgal etmek imkani qazandilar 1887 ci ilde Portuqaliya Tsin hokumetini Cin portuqal musaviresi layihesi ve Cin portuqal Pekin muqavilesi ni imzalamaga mecbur edir ve Portuqaliya Aomeni hemiselik tutur onu ve oraya daxil olan erazileri Portuqaliyanin diger mustemlekelerinden hec bir ferq olmadan idare edir muddeasi ile cixis edir o vaxtdan Portuqaliya Aomen uzerinde oz agaligini heyata kecirmisdir Cin xalqi bu qeyri beraber muqavileleri hec vaxt tanimamisdir CXR hokumeti defelerle beyan etmisdir ki Aomen Cinin erazisidir ve tarixden miras qalmis Aomen meselesi elverisli zamanda sulh danisiqlari yolu ile hell olunmalidir 1979 cu ilde CXR ve Portuqaliya arasinda diplomatik munasibetler yarandigi zaman Portuqaliya hokumeti Aomenin Cin erazisi oldugunu qebul etmis ve terefler Aomen meselesini munasib vaxtda iki hokumet arasinda danisiqlar yolu ile hell etmeye razilasmisdilar 1986 ci ilin iyunundan 1987 ci ilni martinadek CXR ve Portuqaliya hokumet numayendelerinin danisiqlarininin dord raundu kecirilmis ve esas meseleler razilasdirilmisdir 13 aprel 1987 cu ilde Pekinde Cin Xalq Respublikasi hokumetinin ve Portuqaliya Respublikasi hokumetinin Aomen problemi uzre birge beyanati nin resmi imzalanmasi kecirilmisdir Birge beyanatda deyilir 20 dekabr 1999 cu ilde CXR hokumeti Aomen uzerinde suverenliyinin berpasini heyata kecirir bu vaxta qeder Aomen Xususi Inzibati Rayonu tesis edilir Cin xalqinini arzusu yerine yetdi Bu gun Aomen boyuk Cin islahatcisi Den Syaopinin esasini qoydugu bir dovlet iki qurulus prinsipi uzerinde CXR daxilinde yasayir ve ciceklenir Fiziki cografi xarakteristika RedakteOrta illik temperaturu 22 23 C Inzibati erazi bolgusu RedakteMakao demek olar ki butovlukle seherlesmisdir ve teserrufata ayrilan erazi umumi sahenin yalniz 10 ni tutur Makaonun inzibati bolgusu ise asagidaki kimidir Makao Belediyyesi Makao rayonlari Nossa Senyora de Fatima Nossa Senhora de Fatima Sent Antoni Santo Antonio San Lazar Sao Lazaro San Lorens Sao Lourenco Se Se Nossa Senyora do Karm Nossa Senhora do Carmo Taypa adasi Kotay Cotai San Fransisk Xavyer Sao Francisco Xavier Koloan adasi Bu rayonlar icerisinde sahesi en cox olan 7 6 km ile San Fransisk Xavyer rayonudur Bu rayonlar icerisinde ehalisi en cox olan ise 201 min nefer ile Nossa Senyora de Fatima rayonudur Qeyq edek ki Makaonun Kotay rayonu Taypa ve Koloan adalari arasinda sonradan torpaq tokulerek yaradilmis suni erazide salinmisdir Suni sekilde yaradilmis Kotay rayonunun sahesi 5 8 km dir Ehalisi ise hele ki yoxdur Iqtisadiyyat RedakteIqtisadiyyatin baslica seqmenti olan senayede esas saheler arasinda toxuculuq senayesi oyuncaq istehsali elektron cihazlar istehsali suni cicek senayesi ve s gosterile biler Turizm ve Qumarxanalar hemserheddi Honkonqda qumar qadagandir ehemiyyetli elave gelir menbeleridir Olke seheri ilde 5 milyondan cox turist ziyaret edir Qida baximindan Makao boyuk olcude Cin ve Honkonqdan edilen idxalatdan asilidir ancaq ixracatin yuksekliyi sayesinde xarici ticaretin balans hesabati musbetdir Infrastrukturu inkisaf etdirmek ucun bir cox layihe heyata kecirilir Istinadlar Redakte Dicionario Portugues Chines 葡漢詞典 Pu Han Cidian Portuguese Chinese dictionary by Michele Ruggieri Matteo Ricci edited by John W Witek Published 2001 Biblioteca Nacional ISBN 972 565 298 3 Partial preview available on Google Books Pages 153 154Menbe RedakteXarici kecidler Redakte Makao ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Makao amp oldid 5043649, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
