Parazitin bədəni sarımtıl-qəhvəyi rəngdə olub, uzunluğu 11–12 mm-dir. Bığcıqları bədən ölçüsündən uzundur. Yumurtası oxlovşəkilli- uzunsov olmaqla, 1mm-dir. İnkişaf dövründə yumurta daxilində bölünmə gedir və bir neçə embrion əmələ gəlir ki, bu embrionlardan yalnız bir sürfə inkişaf edir. Sürfə ayrı-ayrı seqmentlərdən ibarət olub baş və döş hissəyə ayrılır. Sürfənin rəngi açıq-qəhvəyi rəngdə olub, 4–5 mm uzunluqdadır.
Həyat tərzi
Parazitin inkişafı tırtılın bədən daxilində gedir. Parazitin sürfəsi, tırtıl bədəninin baş hissəsinə hərəkət edə-edə, tırtılın bədən daxilini o vaxtacan sormaqla qidalanır ki, sahib tamamilə məhv olur, tırtılın yalnız baş kapsulu qalır. Qidalanma qurtardıqdan sonra, parazitin sürfəsi qəhvəyi rəngdə barama düzəldərək onun içərisində puplaşır. Şəffaf baramanın içərisində pup aydın görünür. 5-6 gündən sonra baramanın ön hissəsindən deşiklər açılır və parazitlər təbiətə uçurlar. Puplardan uçuş 10-12 gün çəkir. Parazitlər pupdan çıxan kimi cütləşməyə başlayırlar və ertəsi gün yumurta qoyurlar. Yumurtalar tırtıl bədəninin daxilinə qoyulur. Makrosentrus sürfə mərhələsində, zərərvericinin qışlayan tırtıllarının bədəninin daxilində qışlayır. Mart ayının əvvəllərində qışlamadan çıxan tırtılın bədən daxilində (mikroskop altında yarıldıqda) parazitin ikinci yaş sürfəsinə təsadüf edilir. Parazitin qışlayan nəslinin sürfəsi, tırtılın bədəni üzərində o vaxta kimi inkişaf edir ki, yaşlı fərdlər əmələ gəlir. Bu müddət, zərərvericinin birinci nəsil tırtıllarının inkişaf mərhələsinə təsadüf edir. Makrosentrusun yumurtaqoyma davranışı üzərində müşahidələr apararkən müəyyən olunmuşdur ki, parazit yumurta qoymazdan əvvəl, meyvə ağacının zoğları üzərində aktiv hərəkət etməklə, bığcıqları ilə yoxlayır, nəhayət, sahibin tırtılını tapır və onun bədəninə yumurtasını qoyur. Parazit ən çox birinci və ikinci yaşlı tırtılları yoluxdurur. Bir dişi fərd, bir gündə 20-24 yumurta qoyur. Ümumiyyətlə 500-550 ədəd yumurta qoymağa qabildir. Dişi fərd yumurta qoymaq üçün gündəlik orta temperatur 20-25oC, rütubət isə 70-80% olduqda xüsusi aktivlik göstərir. Temperaturdan asılı olaraq parazitin birinci nəslinin inkişafı 26-30 gün çəkməklə, qızılgül yarpaqbükəninin birinci nəslinin inkişafı ilə sinxronluq təşkil edir. Abşeronda yerli və introduksiya olunmuş ağac və kol bitkilərinə zərərverən kəpənəklərin tırtıllarının başlıca parazitlərindən biri hesab olunur. Ədəbiyyat məlumatlarına əsasən, Azərbaycanda bu cinsin 8 növü var, 9-cu növ ilk dəfə bizim tərəfimizdən qeyd edilir. Olduqca təsərrüfat əhəmiyyətli növdür. Parazitin yetkin fərdləri bəzək bitkilərinin ciddi zərərvericisi olan qızılgül yarpaqbükəninin tırtıl mərhələsindən alınmışdır. MərdəkanDendrarisi və Novxanı kəndində aparılan hesablamalara əsasən, yaz fəslində makrosentrus parazitinin birinci nəsli sahibin 2 və 3-cü yaş tırtıl mərhələsini 45-50%, yay fəslində (iyun-avqust) isə 60-70% yoluxdurur. Ədəbiyyat məlumatlarına əsasən makrosentrus cinsinə mənsub olan növlər, bilavasitə böcəklərin, kəpənəklərin və milçəklərin paraziti hesab edilirlər.
Təsərrüfat əhəmiyyəti
Zərərvericinin biotənzimlənməsində parazitin yüksək fəaliyyətini nəzərə alaraq, ABŞ və Kanadada onun laboratoriyada çoxaldılıb, meyvə ağaclarına buraxılması həyata keçirilir. Belə ki, hər il bir hektar meyvə bağına 1000-1100 ədəd makrosentrus paraziti buraxılır. Abşeronda 35-40% qızılgül yarpaqbükəninin sayını aşağı salır, nəticədə ağacların zərərverici ilə yoluxması 60-80% azalır.
Macrocentrus ancylivorus Rohwer 2017-04-29 at the Wayback Machine
İstinadlar
↑ E.F.Səfərova. Abşeronda bəzək bitkilərinə zərərverən cücülər, onların biotənzimlənməsində entomofaqların rolu. Bakı, 2013.
September 16, 2021
makroçentrus, ankulivoris, macrocentrus, ancylivorus, buğumayaqlılar, tipinin, zarqanadlılar, dəstəsinin, brakonidlər, fəsiləsinə, olan, növ, macrocentrus, ancylivoruselmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımböl. Makrocentrus ankulivoris lat Macrocentrus ancylivorus Bugumayaqlilar tipinin Zarqanadlilar destesinin Brakonidler fesilesine aid olan nov Makrocentrus ankulivorisMacrocentrus ancylivorusMakrocentrus ankulivorisElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme IlkagizlilarRanqsiz EcdysozoaTip BugumayaqlilarNov Makrocentrus ankulivorisElmi adiMacrocentrus ancylivorus RohwerSeklin VikiAnbardaaxtarisi Mundericat 1 Xarici qurulusu 2 Heyat terzi 3 Teserrufat ehemiyyeti 4 Yayilmasi 5 Edebiyyat 6 Hemcinin bax 7 Xarici kecidler 8 IstinadlarXarici qurulusu RedakteParazitin bedeni sarimtil qehveyi rengde olub uzunlugu 11 12 mm dir Bigciqlari beden olcusunden uzundur Yumurtasi oxlovsekilli uzunsov olmaqla 1mm dir Inkisaf dovrunde yumurta daxilinde bolunme gedir ve bir nece embrion emele gelir ki bu embrionlardan yalniz bir surfe inkisaf edir Surfe ayri ayri seqmentlerden ibaret olub bas ve dos hisseye ayrilir Surfenin rengi aciq qehveyi rengde olub 4 5 mm uzunluqdadir Heyat terzi RedakteParazitin inkisafi tirtilin beden daxilinde gedir Parazitin surfesi tirtil bedeninin bas hissesine hereket ede ede tirtilin beden daxilini o vaxtacan sormaqla qidalanir ki sahib tamamile mehv olur tirtilin yalniz bas kapsulu qalir Qidalanma qurtardiqdan sonra parazitin surfesi qehveyi rengde barama duzelderek onun icerisinde puplasir Seffaf baramanin icerisinde pup aydin gorunur 5 6 gunden sonra baramanin on hissesinden desikler acilir ve parazitler tebiete ucurlar Puplardan ucus 10 12 gun cekir Parazitler pupdan cixan kimi cutlesmeye baslayirlar ve ertesi gun yumurta qoyurlar Yumurtalar tirtil bedeninin daxiline qoyulur Makrosentrus surfe merhelesinde zerervericinin qislayan tirtillarinin bedeninin daxilinde qislayir Mart ayinin evvellerinde qislamadan cixan tirtilin beden daxilinde mikroskop altinda yarildiqda parazitin ikinci yas surfesine tesaduf edilir Parazitin qislayan neslinin surfesi tirtilin bedeni uzerinde o vaxta kimi inkisaf edir ki yasli ferdler emele gelir Bu muddet zerervericinin birinci nesil tirtillarinin inkisaf merhelesine tesaduf edir Makrosentrusun yumurtaqoyma davranisi uzerinde musahideler apararken mueyyen olunmusdur ki parazit yumurta qoymazdan evvel meyve agacinin zoglari uzerinde aktiv hereket etmekle bigciqlari ile yoxlayir nehayet sahibin tirtilini tapir ve onun bedenine yumurtasini qoyur Parazit en cox birinci ve ikinci yasli tirtillari yoluxdurur Bir disi ferd bir gunde 20 24 yumurta qoyur Umumiyyetle 500 550 eded yumurta qoymaga qabildir Disi ferd yumurta qoymaq ucun gundelik orta temperatur 20 25oC rutubet ise 70 80 olduqda xususi aktivlik gosterir Temperaturdan asili olaraq parazitin birinci neslinin inkisafi 26 30 gun cekmekle qizilgul yarpaqbukeninin birinci neslinin inkisafi ile sinxronluq teskil edir 1 Abseronda yerli ve introduksiya olunmus agac ve kol bitkilerine zererveren kepeneklerin tirtillarinin baslica parazitlerinden biri hesab olunur Edebiyyat melumatlarina esasen Azerbaycanda bu cinsin 8 novu var 9 cu nov ilk defe bizim terefimizden qeyd edilir Olduqca teserrufat ehemiyyetli novdur Parazitin yetkin ferdleri bezek bitkilerinin ciddi zerervericisi olan qizilgul yarpaqbukeninin tirtil merhelesinden alinmisdir Merdekan Dendrarisi ve Novxani kendinde aparilan hesablamalara esasen yaz feslinde makrosentrus parazitinin birinci nesli sahibin 2 ve 3 cu yas tirtil merhelesini 45 50 yay feslinde iyun avqust ise 60 70 yoluxdurur Edebiyyat melumatlarina esasen makrosentrus cinsine mensub olan novler bilavasite boceklerin kepeneklerin ve milceklerin paraziti hesab edilirler 1 Teserrufat ehemiyyeti RedakteZerervericinin biotenzimlenmesinde parazitin yuksek fealiyyetini nezere alaraq ABS ve Kanadada onun laboratoriyada coxaldilib meyve agaclarina buraxilmasi heyata kecirilir Bele ki her il bir hektar meyve bagina 1000 1100 eded makrosentrus paraziti buraxilir Abseronda 35 40 qizilgul yarpaqbukeninin sayini asagi salir neticede agaclarin zererverici ile yoluxmasi 60 80 azalir 1 Yayilmasi RedaktePalearktikada Qafqaz Gurcustanda Azerbaycanda ise Abseronda Merdekan genis yayilmisdir Edebiyyat RedakteE F Seferova Abseronda bezek bitkilerine zererveren cuculer onlarin biotenzimlenmesinde entomofaqlarin rolu Baki 2013 Azerbaycan heyvanlar alemi II bugumayaqlilar Baki Elm 2004 388s Hemcinin bax RedakteZarqanadlilar Askoqaster qudridentata Brakon hebetorXarici kecidler RedakteMacrocentrus ancylivorus Arxivlesdirilib 2017 07 17 at the Wayback Machine Macrocentrus ancylivorus Rohwer Arxivlesdirilib 2017 04 29 at the Wayback MachineIstinadlar Redakte 1 2 3 E F Seferova Abseronda bezek bitkilerine zererveren cuculer onlarin biotenzimlenmesinde entomofaqlarin rolu Baki 2013 Menbe https az wikipedia org w index php title Makrocentrus ankulivoris amp oldid 6031506, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
