fbpx
Wikipedia

Milli Kəşfiyyat Təşkilatı (Türkiyə)

September 28, 2021

Milli Kəşfiyyat Təşkilatı - Türkiyə cümhuriyyətinin bölünməz bütövlüyünə, konstitusiya nizamına, varlığına, müstəqilliyinə, təhlükəsizliyinə və milli gücünü meydana gətirən bütün ünsürlərinə qarşı daxildən və xaricdən gələcək mövcud və olabiləcək təhdidlər haqqında məlumat yığmaq, tədbir görmək və lazımlı vəziyyətlərdə əlaqədar mövqeləri xəbərdar etməklə vəzifəli təşkilatdır.Təşkilat Türkiyə Başnazirliyinə tabedir. Büdcəsi 855 milyon Türk lirəsi təşkil edir.

Milli Kəşfiyyat Təşkilatı
Millî İstihbarat Teşkilâtı
Rəsmi emblemi
Ölkə: Türkiyə
Yaradılıb: 22 iyul 1965
Tabeçilik: Türkiyə Respublikası Baş Naziri
Ünvan: Ulus, Ankara
Büdcə: 1.995.662.000 TL (2017)
Ştatın sayı: 8,000
Rəhbərlik
Rəhbər: Hakan Fidan
Sayt
mit.gov.tr

« ... Müasir dövlətlərdə olduğu kimi, bizdə də müasir bir kəşfiyyat təşəkkülü qurmaq məcburiyyətindəyik... » (Mustafa Kamal Atatürk, 1925)

Dövlətin milli təhlükəsizlik siyasətinin hazırlanmasıyla əlaqədar hər mövzuda kəşfiyyatın tək əldə toplana bilməsi məqsədiylə, 22 iyul 1965-ci il tarixində Türkiyə Böyük Millət Məclisi tərəfindən 644 saylı qanun qəbul edilmiş və bu qanun ilə quruluşun adı Milli İstihbarat Təşkilatı (MİT) olaraq dəyişdirilmişdir. Qanun ilə MİT-in bir rəhbər tərəfindən idarə olunması və rəhbərin, qanun ilə təyin olunan vəzifələrin yerinə yetirilməsində yalnız Baş Nazirə qarşı məsul olması nəzərdə tutulmuşdur. MİT, təxminən 19 il davam edə ilə fəaliyyətlərini 644 saylı qanun hökmləri istiqamətində icra etmiş, ancaq sürətlə dəyişən və inkişaf edən şərtlərin işığında yeni bir qanuni tənzimləmənin ehtiyacı ortaya çıxmışdır. Bu məqsədlə, 1 noyabr 1983-ci il tarixində 2937 saylı "Dövlət Kəşfiyyat Xidmətləri və Milli Kəşfiyyat Təşkilatı Qanunu" çıxarılmış olub, qanun 1 yanvar 1984 tarixində qüvvəyə girmişdir.

Tarixi

Ölkələrin bir-birlərinə istiqamətli siyasi, ictimai, iqtisadi və hərbi fəaliyyətləri ilə gözləmələrinin əvvəldən müəyyən olunması ehtiyacının zaman içərisində gedərək artması, xəbər almağa dönük quruluşlanmaların varlığını zəruri etmişdir.

 
Ənvər Paşa

Türkiyədə, sistemli və mütəşəkkil xüsusiyyətdə kəşfiyyat təşkilatı qurma cəhdləri, Osmanlı Dövlətinin son illərində başlamışdır. Siyasi birliyin qorunması, ayrılıqçı hərəkətlərin önlənməsi və xüsusilə xarici dövlətlərin Orta şərq üzərində mərkəzləşən fəaliyyətlərinin izlənilə bilməsi üçün fərdi əsasda və məhdud xüsusiyyətdə davam etdirilən kəşfiyyat işlərinin bir mərkəzdən mütəşəkkil şəkildə icra edilməsinə ehtiyac duyulmuş və 17 noyabr 1913 tarixində Ənvər Paşa tərəfindən Təşkilatı Məxsusa adlı kəşfiyyat təşkilatı qurulmuşdur. Birinci dünya müharibəsi əsnasında hərbi və paramiliter hərəkətlər reallaşdıraraq əhəmiyyətli vəzifələr boynuna götürən bu təşkilat, döyüşün sona çatmasıyla 30 oktyabr 1918 tarixində imzalanan Mondros Sülhü sonrasında dağılmışdır.

Mustafa Kamal kəşfiyyat xidməti qurulmasını lazım olduğunu başa düşür

Polis bölməsi Təşkilatı ilə Ankara arasında ortaya çıxan bu problemlər, Mustafa Kamalı yeni axtarışlara yönəldəcək.Mustafa Kamal təşkilatın İttihatçı quruluşundan olduqca narahatdır. Hətta görüşmələri əsnasında Quru Xüsusiyyətə Anadolu və Rumeli Müdafiəsi Hüquq Cəmiyyətləri xaricində yaradılan bu təşkilatın müstəqil işlərinə qarşı olduğunu ifadə etmişdir. 16 mart 1920-də yaşanan basqın hadisəsindən sonra həbs olunan Polis bölməsi Təşkilatı idarəçilərindən Şövkət və Quru Xüsusiyyət Bəylərin İngilislər tərəfindən Maltaya sürgün edilmələri Polis bölməsi Təşkilatını çətin vəziyyətdə buraxar. Bu, İngilislərin bir çökdürmə əməliyyatıdır. İngilislər tərəfindən Maltaya sürtülənlər bu təşkilatın bel sümüyüdürlər. Bu adlardan bəzi əhəmiyyətli olanları bunlardır: Polkovnik Qaladalı Şövkət (İstanbul Mərkəz Komandiri), Polkovnik Quru Xüsusiyyət (Polis bölməsi Təşkilatının Qurucusu), Əli Sait Paşa, Refet Paşa, Əli Fəthi Okyar, Əli Lütfkarlıq Paşa, Hacı Məmməd Paşa (Ənvər Paşanın Atası) və bir çox əhəmiyyətli ad Maltaya sürtülmüşdür. Əslində təşkilat İttihatçılık mənasında dağılmaz və sürər. Mustafa Kamal daha sonra bu təşkilatın işlərini zərərli tapdığını ifadə edəcək. Malta sürgününün ardından yığışma işləri əsnasında Polis bölməsi Cəmiyyəti böyük bir çat verəcək. Bu kəşfiyyat açığının adı Mustafa Sagirdir. Polis bölməsi cəmiyyətinin içinə sızan İngilis gizli xidməti əldə etdiyi adamlarıyla Mustafa Sagir adlı agenti Ankaraya göndərər və Mustafa Kamalı öldürməklə vəzifələndirər. Bu mövzuda ortaya çıxan sualın, Ankara hökumətin tərəfindən həll edilər. Ancaq qrup rəsmi olaraq 1920-də dağıtdılması. Təşkilatın dağılması əmrini verən nüfuzun Ankara olduğu və Mustafa Kamalın bu təşkilata qarşı eşitdiyi etibarsızlığın bunda təsirli olduğu qətidir. Bu vaxt geridə qalanlar kiçik kəşfiyyat, qaçaqçılıq, təxribat qrupları olaraq çalışırlar. İttihatçıların müxalif hərəkətləri ancaq 1923-də Milli Mübarizədən sonra bitirilə biləcək. Polis bölməsi Cəmiyyətinin dağılmasından sonra Zabitan və Yavuz kimi müxtəlif kəşfiyyat qrupları yaradılmış, bunlardan 23 sentyabr 1920 tarixində fəaliyyətə keçən Həmzə Qrupunun adı 31 avqust 1921 tarixində Felah Qrupu olaraq dəyişdirilmiş, kəşfiyyat qrupları Qurtuluş Döyüşü sonuna qədər fəaliyyətlərini davam etdirə bilmişdir.

Milli Təhlükəsizlik Xidməti Riyasəsi

Kəşfiyyat təşkilatlarının bağlanılmasından və Türkiyə cümhuriyyəti Dövlətinin qurulmasından sonra, 1926 tarixinə qədər keçən dövr içində xəbər alma işləri, Ordu Müfəttişlikləri Kəşfiyyat Şöbələri tərəfindən icra edilmişdir. Daha sonra Atatürk, 1925 ili sonunda, inkişaf etmiş dövlətlərdəki kəşfiyyat quruluşlarına bənzər, müasir bir təşkilatın qurulması təlimatını vermişdir. Bunun üzərinə, Avropa ölkələrində öyrədilən heyətlərin də iştirakıyla, Baş qərargah Başçısı Marşal Fevzi Çaxmağın 6 yanvar 1926 tarixli əmri istiqamətində, Türkiyə cümhuriyyətinin ilk kəşfiyyat quruluşu olan Milli Təhlükəsizlik Xidməti Riyasa idi (M. E. H. /MAH) qurulmuşdur. Təşkilat, 5 yanvar 1927 tarixində şeklen İçişleri Nazirliyinə bağlanmışdır. 6 yanvar 1926 - 5 yanvar 1927 tarixləri arasındakı bir illik dövr işləri, dövrün idarəçiləri tərəfindən Riyasa idin quruluşuna hazırlıq dövrü olaraq qiymətləndirilmiş və bir gün sonrakı 6 yanvar 1927 tarixi MAHin quruluş tarixi olaraq qəbul edilmişdir. Quruluşuyla başçılığına Şükrü Əli Ögelin gətirildiyi MAH, Milli Kəşfiyyat Təşkilatı mənsubları üçün bir simvol olaraq əhəmiyyətini qorumaqda və MİTin tarixi kökləriylə gələcək arasında qüvvətli bir bağ meydana gətirməkdədir. MAH, duyulan ehtiyaclara bağlı olaraq zaman içərisində bir neçə dəfə kiçik strukturca dəyişikliklər keçirmiş və 1965-ci ilə qədər Türkiyənin kəşfiyyat fəaliyyətini müvəffəqiyyətlə icra etmişdir.

MİT Rəhbərləri

1.Ovu Qandan 14 iyul 1965 - 2 mart 1966

2.Məmməd Fuad Şərq 2 mart 1966 - 27 mart 1971

3.Nurəddin Çatsın 2 avqust 1971 - 25 iyul 1973

4.Bülent Türker 26 iyul 1973 - 27 fevral 1974

5.Bahattin Özülker 28 fevral 1974 - 26 sentyabr 1974

6.Bülent Türker 26 sentyabr 1974 - 24 noyabr 1974

7.Həmzə Gürgüç 25 noyabr 1974 - 13 iyul 1978

8.Adnan Ersöz 13 iyul 1978 - 19 noyabr 1979

9.Bülent Türker 19 noyabr 1979 - 7 sentyabr 1981

10.Burhanettin Bigalı 7 sentyabr 1981 - 14 avqust 1986

11.Xeyiri Ündül 5 sentyabr 1986 - 29 avqust 1988

12.Teoman Koman 29 avqust 1988 - 27 avqust 1992

13.Sönməz Köksal 9 noyabr 1992 - 11 fevral 1998

14.Şenkal Atasagun 11 fevral 1998 - 11 iyun 2005

15.Əmrə Taner 15 iyun 2005 - 26 may 2010

16.Hakan Fidan 26 may 2010

İstinadlar

  • MİT-in rəsmi saytı

Xarici keçidlər

  • MİT haqqında
  • MİT haqqında proqram

September 28, 2021
milli, kəşfiyyat, təşkilatı, türkiyə, milli, kəşfiyyat, təşkilatı, türkiyə, cümhuriyyətinin, bölünməz, bütövlüyünə, konstitusiya, nizamına, varlığına, müstəqilliyinə, təhlükəsizliyinə, milli, gücünü, meydana, gətirən, bütün, ünsürlərinə, qarşı, daxildən, xaric. Milli Kesfiyyat Teskilati Turkiye cumhuriyyetinin bolunmez butovluyune konstitusiya nizamina varligina musteqilliyine tehlukesizliyine ve milli gucunu meydana getiren butun unsurlerine qarsi daxilden ve xaricden gelecek movcud ve olabilecek tehdidler haqqinda melumat yigmaq tedbir gormek ve lazimli veziyyetlerde elaqedar movqeleri xeberdar etmekle vezifeli teskilatdir Teskilat Turkiye Basnazirliyine tabedir Budcesi 855 milyon Turk liresi teskil edir Milli Kesfiyyat TeskilatiMilli Istihbarat TeskilatiResmi emblemiOlke TurkiyeYaradilib 22 iyul 1965Tabecilik Turkiye Respublikasi Bas NaziriUnvan Ulus AnkaraBudce 1 995 662 000 TL 2017 Statin sayi 8 000RehberlikRehber Hakan FidanSaytmit gov trBu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz sentyabr 2021 Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Muasir dovletlerde oldugu kimi bizde de muasir bir kesfiyyat tesekkulu qurmaq mecburiyyetindeyik Mustafa Kamal Ataturk 1925 Dovletin milli tehlukesizlik siyasetinin hazirlanmasiyla elaqedar her movzuda kesfiyyatin tek elde toplana bilmesi meqsediyle 22 iyul 1965 ci il tarixinde Turkiye Boyuk Millet Meclisi terefinden 644 sayli qanun qebul edilmis ve bu qanun ile qurulusun adi Milli Istihbarat Teskilati MIT olaraq deyisdirilmisdir Qanun ile MIT in bir rehber terefinden idare olunmasi ve rehberin qanun ile teyin olunan vezifelerin yerine yetirilmesinde yalniz Bas Nazire qarsi mesul olmasi nezerde tutulmusdur MIT texminen 19 il davam ede ile fealiyyetlerini 644 sayli qanun hokmleri istiqametinde icra etmis ancaq suretle deyisen ve inkisaf eden sertlerin isiginda yeni bir qanuni tenzimlemenin ehtiyaci ortaya cixmisdir Bu meqsedle 1 noyabr 1983 ci il tarixinde 2937 sayli Dovlet Kesfiyyat Xidmetleri ve Milli Kesfiyyat Teskilati Qanunu cixarilmis olub qanun 1 yanvar 1984 tarixinde quvveye girmisdir Mundericat 1 Tarixi 2 Mustafa Kamal kesfiyyat xidmeti qurulmasini lazim oldugunu basa dusur 3 Milli Tehlukesizlik Xidmeti Riyasesi 4 MIT Rehberleri 5 Istinadlar 6 Xarici kecidlerTarixi RedakteOlkelerin bir birlerine istiqametli siyasi ictimai iqtisadi ve herbi fealiyyetleri ile gozlemelerinin evvelden mueyyen olunmasi ehtiyacinin zaman icerisinde gederek artmasi xeber almaga donuk quruluslanmalarin varligini zeruri etmisdir Enver Pasa Turkiyede sistemli ve mutesekkil xususiyyetde kesfiyyat teskilati qurma cehdleri Osmanli Dovletinin son illerinde baslamisdir Siyasi birliyin qorunmasi ayriliqci hereketlerin onlenmesi ve xususile xarici dovletlerin Orta serq uzerinde merkezlesen fealiyyetlerinin izlenile bilmesi ucun ferdi esasda ve mehdud xususiyyetde davam etdirilen kesfiyyat islerinin bir merkezden mutesekkil sekilde icra edilmesine ehtiyac duyulmus ve 17 noyabr 1913 tarixinde Enver Pasa terefinden Teskilati Mexsusa adli kesfiyyat teskilati qurulmusdur Birinci dunya muharibesi esnasinda herbi ve paramiliter hereketler reallasdiraraq ehemiyyetli vezifeler boynuna goturen bu teskilat doyusun sona catmasiyla 30 oktyabr 1918 tarixinde imzalanan Mondros Sulhu sonrasinda dagilmisdir Mustafa Kamal kesfiyyat xidmeti qurulmasini lazim oldugunu basa dusur RedaktePolis bolmesi Teskilati ile Ankara arasinda ortaya cixan bu problemler Mustafa Kamali yeni axtarislara yoneldecek Mustafa Kamal teskilatin Ittihatci qurulusundan olduqca narahatdir Hetta gorusmeleri esnasinda Quru Xususiyyete Anadolu ve Rumeli Mudafiesi Huquq Cemiyyetleri xaricinde yaradilan bu teskilatin musteqil islerine qarsi oldugunu ifade etmisdir 16 mart 1920 de yasanan basqin hadisesinden sonra hebs olunan Polis bolmesi Teskilati idarecilerinden Sovket ve Quru Xususiyyet Beylerin Ingilisler terefinden Maltaya surgun edilmeleri Polis bolmesi Teskilatini cetin veziyyetde buraxar Bu Ingilislerin bir cokdurme emeliyyatidir Ingilisler terefinden Maltaya surtulenler bu teskilatin bel sumuyudurler Bu adlardan bezi ehemiyyetli olanlari bunlardir Polkovnik Qaladali Sovket Istanbul Merkez Komandiri Polkovnik Quru Xususiyyet Polis bolmesi Teskilatinin Qurucusu Eli Sait Pasa Refet Pasa Eli Fethi Okyar Eli Lutfkarliq Pasa Haci Memmed Pasa Enver Pasanin Atasi ve bir cox ehemiyyetli ad Maltaya surtulmusdur Eslinde teskilat Ittihatcilik menasinda dagilmaz ve surer Mustafa Kamal daha sonra bu teskilatin islerini zererli tapdigini ifade edecek Malta surgununun ardindan yigisma isleri esnasinda Polis bolmesi Cemiyyeti boyuk bir cat verecek Bu kesfiyyat aciginin adi Mustafa Sagirdir Polis bolmesi cemiyyetinin icine sizan Ingilis gizli xidmeti elde etdiyi adamlariyla Mustafa Sagir adli agenti Ankaraya gonderer ve Mustafa Kamali oldurmekle vezifelendirer Bu movzuda ortaya cixan sualin Ankara hokumetin terefinden hell ediler Ancaq qrup resmi olaraq 1920 de dagitdilmasi Teskilatin dagilmasi emrini veren nufuzun Ankara oldugu ve Mustafa Kamalin bu teskilata qarsi esitdiyi etibarsizligin bunda tesirli oldugu qetidir Bu vaxt geride qalanlar kicik kesfiyyat qacaqciliq texribat qruplari olaraq calisirlar Ittihatcilarin muxalif hereketleri ancaq 1923 de Milli Mubarizeden sonra bitirile bilecek Polis bolmesi Cemiyyetinin dagilmasindan sonra Zabitan ve Yavuz kimi muxtelif kesfiyyat qruplari yaradilmis bunlardan 23 sentyabr 1920 tarixinde fealiyyete kecen Hemze Qrupunun adi 31 avqust 1921 tarixinde Felah Qrupu olaraq deyisdirilmis kesfiyyat qruplari Qurtulus Doyusu sonuna qeder fealiyyetlerini davam etdire bilmisdir Milli Tehlukesizlik Xidmeti Riyasesi RedakteKesfiyyat teskilatlarinin baglanilmasindan ve Turkiye cumhuriyyeti Dovletinin qurulmasindan sonra 1926 tarixine qeder kecen dovr icinde xeber alma isleri Ordu Mufettislikleri Kesfiyyat Sobeleri terefinden icra edilmisdir Daha sonra Ataturk 1925 ili sonunda inkisaf etmis dovletlerdeki kesfiyyat quruluslarina benzer muasir bir teskilatin qurulmasi telimatini vermisdir Bunun uzerine Avropa olkelerinde oyredilen heyetlerin de istirakiyla Bas qerargah Bascisi Marsal Fevzi Caxmagin 6 yanvar 1926 tarixli emri istiqametinde Turkiye cumhuriyyetinin ilk kesfiyyat qurulusu olan Milli Tehlukesizlik Xidmeti Riyasa idi M E H MAH qurulmusdur Teskilat 5 yanvar 1927 tarixinde seklen Icisleri Nazirliyine baglanmisdir 6 yanvar 1926 5 yanvar 1927 tarixleri arasindaki bir illik dovr isleri dovrun idarecileri terefinden Riyasa idin qurulusuna hazirliq dovru olaraq qiymetlendirilmis ve bir gun sonraki 6 yanvar 1927 tarixi MAHin qurulus tarixi olaraq qebul edilmisdir Qurulusuyla basciligina Sukru Eli Ogelin getirildiyi MAH Milli Kesfiyyat Teskilati mensublari ucun bir simvol olaraq ehemiyyetini qorumaqda ve MITin tarixi kokleriyle gelecek arasinda quvvetli bir bag meydana getirmekdedir MAH duyulan ehtiyaclara bagli olaraq zaman icerisinde bir nece defe kicik strukturca deyisiklikler kecirmis ve 1965 ci ile qeder Turkiyenin kesfiyyat fealiyyetini muveffeqiyyetle icra etmisdir MIT Rehberleri Redakte1 Ovu Qandan 14 iyul 1965 2 mart 19662 Memmed Fuad Serq 2 mart 1966 27 mart 19713 Nureddin Catsin 2 avqust 1971 25 iyul 19734 Bulent Turker 26 iyul 1973 27 fevral 19745 Bahattin Ozulker 28 fevral 1974 26 sentyabr 19746 Bulent Turker 26 sentyabr 1974 24 noyabr 19747 Hemze Gurguc 25 noyabr 1974 13 iyul 19788 Adnan Ersoz 13 iyul 1978 19 noyabr 19799 Bulent Turker 19 noyabr 1979 7 sentyabr 198110 Burhanettin Bigali 7 sentyabr 1981 14 avqust 198611 Xeyiri Undul 5 sentyabr 1986 29 avqust 198812 Teoman Koman 29 avqust 1988 27 avqust 199213 Sonmez Koksal 9 noyabr 1992 11 fevral 199814 Senkal Atasagun 11 fevral 1998 11 iyun 200515 Emre Taner 15 iyun 2005 26 may 201016 Hakan Fidan 26 may 2010Istinadlar RedakteMIT in resmi saytiXarici kecidler RedakteMIT haqqinda MIT haqqinda proqramMenbe https az wikipedia org w index php title Milli Kesfiyyat Teskilati Turkiye amp oldid 5927276, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.