Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Leşcil ağ kərkəs (lat. Neophron percnopterus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qırğıkimilər dəstəsinin qırğılar fəsiləsinin ağ kərkəs cinsinə aid heyvan növü.
| Leşcil ağ kərkəs | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Sinif: İnfrasinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Leşcil ağ kərkəs | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
Statusu
Nadirdir.
Kateqoriyası
(VU). Mənfi təsirlərə həssasdır.
Genefond əhəmiyyəti
Azərbaycan faunasında cinsin tək növüdür.
Qısa təsviri
İri yırtıcıdır (2,1-2,4 kq). Ümumi rəngi ağ, çalma lələkləri qaradır. Quyruğu dar və pazvaridir. Üzü lələksiz çəhrayı–sarı rəngli dəridir. Boynunda və peysərində sərt lələklərdən ibarət “yaxalıq” var. Səsi fit kimidir.
Yayılması
Avropa, Asiya və Afrikada yayılıb. Azərbaycanda dağətəyi və dağlıq sahələrdə məskunlaşıb. Azərbaycanın 17 ornitocoğrafi sahəsindən 8-də nəsil verir, Şərqi Qafqaz dağ meşələri, Kiçik Qafqaz yüksək dağlığı, Şamaxı-Altıağac, Naxçıvan orta dağlığı, Talış bozqırları, Qobustan, Böyük və Kiçik Qafqaz dağətəyi sahələri.
Yaşayış yeri və həyat tərzi
Sıldırım qaya və yarğan olan açıq sahələrdə yaşayır. Sıx meşəni və düzənliyi xoşlamır. Azərbaycana nəsil vermək üçün gəlir (mart-apreldən oktyabra qədər olur). Aprelin axırında köhnə yuvasını təmir edir, bəzi cütü yeni yuva tikir. Yuvası sıldırım qayada, yaxud yarğanda kiçik mağaraya oxşar oyuqda yerləşir. Bəzən başqa quşun yuvasını zəbt edir. May ayının əvvəlində 2 ədəd pas kimi qonur ləkələri olan sarımtıl–ağ rəngli yumurta verir, 40 gün kürt yatıb bala çıxarır. İyulun axırlarında pərvaz balası müşahidə edilir. Əsas yemi leşdir. Leş yerini başqa quşlardan tez tapır. Eyni vaxtda tısbağa, kərtənkələ, ilan, qurbağa və s. ovlayır. Zibillikdən ərzaq qalıqları götürür.
Sayı
XX əsrin 50-ci illərinə qədər adi saylı olub. Sonralar azalıb. XX əsrin axırında Azərbaycanda cəmi 70 cüt quş sayılıb, indi isə 40 cüt qalıb.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Uzun müddət zərərli bilib təqib edilməsi, yem bazasının zəifləməsi, qalanın da zəhərlənməsi, nəsil verən yerlərində səs-küyün çoxalması.
Əhali üçün əhəmiyyəti
Təbii sanitardır.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
Ovlanması və satışı qadağandır. Qorunan ərazilərdə nəzarət altında saxlanılır. Bakı zooparkında nümayiş etdirilib əhaliyə tanıdılır. CİTES, Bern və Bonn konvensiyalarına daxildir. Beynəlxalq miqyasda qorunur.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Yem bazasının qorunması, yem azlığı şəraitində yuvası yaxınlığına leş atılması, ekoloji maarifçiliyin gücləndirilməsi, yuva sahəsinin təbiət abidəsi edilməsi.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Lescil ag kerkes lat Neophron percnopterus heyvanlar aleminin xordalilar tipinin quslar sinfinin qirgikimiler destesinin qirgilar fesilesinin ag kerkes cinsine aid heyvan novu Lescil ag kerkesElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarSinif QuslarInfrasinif YenidamaqlilarKlad Klad Klad Klad Deste QirgikimilerFesile QirgilarYarimfesile ToglugoturenlerCins Ag kerkesNov Lescil ag kerkesBeynelxalq elmi adiNeophron percnopterus L 1758 Sekil axtarisiITIS 175481NCBI 33608EOL 45515788FW 137200StatusuNadirdir Kateqoriyasi VU Menfi tesirlere hessasdir Genefond ehemiyyetiAzerbaycan faunasinda cinsin tek novudur Qisa tesviriIri yirticidir 2 1 2 4 kq Umumi rengi ag calma lelekleri qaradir Quyrugu dar ve pazvaridir Uzu leleksiz cehrayi sari rengli deridir Boynunda ve peyserinde sert leleklerden ibaret yaxaliq var Sesi fit kimidir YayilmasiAvropa Asiya ve Afrikada yayilib Azerbaycanda dageteyi ve dagliq sahelerde meskunlasib Azerbaycanin 17 ornitocografi sahesinden 8 de nesil verir Serqi Qafqaz dag meseleri Kicik Qafqaz yuksek dagligi Samaxi Altiagac Naxcivan orta dagligi Talis bozqirlari Qobustan Boyuk ve Kicik Qafqaz dageteyi saheleri Yasayis yeri ve heyat terziSildirim qaya ve yargan olan aciq sahelerde yasayir Six meseni ve duzenliyi xoslamir Azerbaycana nesil vermek ucun gelir mart aprelden oktyabra qeder olur Aprelin axirinda kohne yuvasini temir edir bezi cutu yeni yuva tikir Yuvasi sildirim qayada yaxud yarganda kicik magaraya oxsar oyuqda yerlesir Bezen basqa qusun yuvasini zebt edir May ayinin evvelinde 2 eded pas kimi qonur lekeleri olan sarimtil ag rengli yumurta verir 40 gun kurt yatib bala cixarir Iyulun axirlarinda pervaz balasi musahide edilir Esas yemi lesdir Les yerini basqa quslardan tez tapir Eyni vaxtda tisbaga kertenkele ilan qurbaga ve s ovlayir Zibillikden erzaq qaliqlari goturur SayiXX esrin 50 ci illerine qeder adi sayli olub Sonralar azalib XX esrin axirinda Azerbaycanda cemi 70 cut qus sayilib indi ise 40 cut qalib Mehdudlasdirici amillerUzun muddet zererli bilib teqib edilmesi yem bazasinin zeiflemesi qalanin da zeherlenmesi nesil veren yerlerinde ses kuyun coxalmasi Ehali ucun ehemiyyetiTebii sanitardir Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirlerOvlanmasi ve satisi qadagandir Qorunan erazilerde nezaret altinda saxlanilir Baki zooparkinda numayis etdirilib ehaliye tanidilir CITES Bern ve Bonn konvensiyalarina daxildir Beynelxalq miqyasda qorunur Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirlerYem bazasinin qorunmasi yem azligi seraitinde yuvasi yaxinligina les atilmasi ekoloji maarifciliyin guclendirilmesi yuva sahesinin tebiet abidesi edilmesi IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 IOC World Bird List Version 6 3 2016 doi 10 14344 IOC ML 6 3Hemcinin bax