Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
2002-ci il Türkiyə parlament seçkiləri — 3 noyabr 2002-ci ildə Türkiyədə keçirilmiş erkən parlament seçkiləri. Bu parlament seçkilərində 22-ci dövr Türkiyə Böyük Millət Məclisinin üzvləri seçildi. Seçkiyə qatılan 18 siyasi partiyadan yalnız Ədalət və İnkişaf Partiyası (AK Partiya) və Cümhuriyyət Xalq Partiyası (CHP) seçkilərdə qalib gələrək parlamentə deputat gətirə bildi. 363 mandat və 34,3% səslə təkbaşına iqtidara gələn Ədalət və İnkişaf Partiyası (AKP) Türkiyə Böyük Millət Məclisindəki mandatların təxminən 66%-nı təmin edərək, majoritar seçki sisteminin tətbiq olunduğu 1950-ci ildən Türkiyə Böyük Millət Məclisində ən böyük təmsilçiliyə malik siyasi partiya oldu. 1999-cu ildə seçki baryerini aşa bilməyən Dəniz Baykalın rəhbərlik etdiyi CHP 19,39 faiz səs toplayaraq ana müxalifət partiyası oldu.
 | ||||
| Türkiyədə prezident seçkiləri(2002) | ||||
|---|---|---|---|---|
| 3 noyabr 2002 | ||||
| Fəallıq | ||||
 |  | |||
| Namizəd | Rəcəb Tayyib Ərdoğan | Dəniz Baykal | ||
| Partiya | AKP | CHP | ||
 Hər bir dairədə qalib gələn partiyanın seçki nəticələrini göstərən xəritə | ||||
 Seçkidən sonra Türkiyə Böyük Millət Məclisində yerlərin bölüşdürülməsi | ||||
Arxa planı
4 may 2002-ci ildə baş nazir Bülent Ecevit xəstələndi və onun yaşının artması səbəbindən vəzifəsinə davam edib-etməyəcəyi ilə bağlı müzakirələr başladı. Koalisiya hökumətinin ikinci ən böyük ortağı olan Milliyyətçi Hərəkat Partiyasının (MHP) lideri Dövlət Baxçalı partiyasının Bursa İl Təşkilatının təşkil etdiyi Konqresdə verdiyi açıqlamada 3 noyabr 2002-ci ildə erkən seçki çağırışı etdi. 16 iyul 2002-ci ildə koalisiya hökuməti, növbədənkənar seçkilərin noyabrın 3-də keçirilməsinə qərar verdi. 31 iyul 2002-ci ildə Türkiyə Böyük Millət Məclisində keçirilən səsvermədə növbədənkənar seçki təklifinə qatılan 514 deputatın lehinə 449 səslə qəbul edildi.
Siyasi qeyri-sabitlik və iqtisadi böhran
1990-2002-ci illər arasında baş verən iqtisadi böhranların əsas səbəbi siyasi qeyri-sabitlik və buna görə də orta və uzunmüddətli iqtisadi siyasətlərin olmaması idi. Bu dövrdə Türkiyədə 6 fərqli baş nazir tərəfindən 11 fərqli hökumət quruldu və bu hökumətlərin orta ömrü təxminən 1 il idi. 1994, 2000 və 2001-ci illərdə iqtisadi böhranlar lokal böhranlara çevrildi. Hökumətin tez-tez dəyişməsi siyasətçilərin diqqətini iqtisadiyyatdakı struktur problemlərinə yönəltməyi çətinləşdirdi və onları qısamüddətli siyasət yürütməyə məcbur etdi.
| Hökumət | Təsisi | Vaxtı | Müddəti (gün) | Baş nazir |
|---|---|---|---|---|
| 47 | 9 Noyabr 1989 | 23 İyun 1991 | 591 | İldırım Ağbulud |
| 48 | 23 İyun 1991 | 20 Noyabr 1991 | 150 | Məsud Yılmaz |
| 49 | 20 Noyabr 1991 | 25 İyun 1993 | 583 | Süleyman Dəmirəl |
| 50 | 25 İyun 1993 | 5 Oktyabr 1995 | 832 | Tansu Çiller |
| 51 | 5 Oktyabr 1995 | 30 Oktyabr 1995 | 25 | |
| 52 | 30 Oktyabr 1995 | 6 Mart 1996 | 128 | |
| 53 | 6 Mart 1996 | 28 İyun 1996 | 114 | Məsud Yılmaz |
| 54 | 28 İyun 1996 | 30 İyun 1997 | 367 | Nəcməddin Ərbakan |
| 55 | 30 İyun 1997 | 11 Yanvar 1999 | 560 | Məsud Yılmaz |
| 56 | 11 Yanvar 1999 | 28 May 1999 | 137 | Bülent Ecevit |
| 57 | 28 May 1999 | 18 Noyabr 2002 | 1270 |
İstinadlar
- TBMM, 3 Kasım'da seçim kararı aldı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu sehifede is davam etmekdedir Mudaxile etmeye telesmeyin Eger komek etmek isteyirsinizse ya da sehife yarimciq qalibsa sehifeni yaradan istifadeci ile elaqe qura bilersiniz Sehifenin tarixcesinde sehife uzerinde islemis istifadecilerin adlarini gore bilersiniz Redaktelerinizi menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Bu meqale sonuncu defe 0 saniye evvel Nigar1972 muzakire tohfeler terefinden redakte olunub Yenile 2002 ci il Turkiye parlament seckileri 3 noyabr 2002 ci ilde Turkiyede kecirilmis erken parlament seckileri Bu parlament seckilerinde 22 ci dovr Turkiye Boyuk Millet Meclisinin uzvleri secildi Seckiye qatilan 18 siyasi partiyadan yalniz Edalet ve Inkisaf Partiyasi AK Partiya ve Cumhuriyyet Xalq Partiyasi CHP seckilerde qalib gelerek parlamente deputat getire bildi 363 mandat ve 34 3 sesle tekbasina iqtidara gelen Edalet ve Inkisaf Partiyasi AKP Turkiye Boyuk Millet Meclisindeki mandatlarin texminen 66 ni temin ederek majoritar secki sisteminin tetbiq olundugu 1950 ci ilden Turkiye Boyuk Millet Meclisinde en boyuk temsilciliye malik siyasi partiya oldu 1999 cu ilde secki baryerini asa bilmeyen Deniz Baykalin rehberlik etdiyi CHP 19 39 faiz ses toplayaraq ana muxalifet partiyasi oldu Turkiyede prezident seckileri 2002 3 noyabr 2002Fealliq 79 14 Namized Receb Tayyib Erdogan Deniz BaykalPartiya AKPCHPHer bir dairede qalib gelen partiyanin secki neticelerini gosteren xeriteSeckiden sonra Turkiye Boyuk Millet Meclisinde yerlerin bolusdurulmesiArxa plani4 may 2002 ci ilde bas nazir Bulent Ecevit xestelendi ve onun yasinin artmasi sebebinden vezifesine davam edib etmeyeceyi ile bagli muzakireler basladi Koalisiya hokumetinin ikinci en boyuk ortagi olan Milliyyetci Herekat Partiyasinin MHP lideri Dovlet Baxcali partiyasinin Bursa Il Teskilatinin teskil etdiyi Konqresde verdiyi aciqlamada 3 noyabr 2002 ci ilde erken secki cagirisi etdi 16 iyul 2002 ci ilde koalisiya hokumeti novbedenkenar seckilerin noyabrin 3 de kecirilmesine qerar verdi 31 iyul 2002 ci ilde Turkiye Boyuk Millet Meclisinde kecirilen sesvermede novbedenkenar secki teklifine qatilan 514 deputatin lehine 449 sesle qebul edildi Siyasi qeyri sabitlik ve iqtisadi bohran Mesud Yilmaz Ana Veten Partiyasinin lideri 1989Tansu Ciller Dogru Yol Partiyasinin lideri 1994Demokratik Sol Partiyasinin lideri Bulent Ecevit 2000Rifah Partiyasinin lideri Necmeddin Erbakan 2006 1990 2002 ci iller arasinda bas veren iqtisadi bohranlarin esas sebebi siyasi qeyri sabitlik ve buna gore de orta ve uzunmuddetli iqtisadi siyasetlerin olmamasi idi Bu dovrde Turkiyede 6 ferqli bas nazir terefinden 11 ferqli hokumet quruldu ve bu hokumetlerin orta omru texminen 1 il idi 1994 2000 ve 2001 ci illerde iqtisadi bohranlar lokal bohranlara cevrildi Hokumetin tez tez deyismesi siyasetcilerin diqqetini iqtisadiyyatdaki struktur problemlerine yoneltmeyi cetinlesdirdi ve onlari qisamuddetli siyaset yurutmeye mecbur etdi Hokumet Tesisi Vaxti Muddeti gun Bas nazir47 9 Noyabr 1989 23 Iyun 1991 591 Ildirim Agbulud48 23 Iyun 1991 20 Noyabr 1991 150 Mesud Yilmaz49 20 Noyabr 1991 25 Iyun 1993 583 Suleyman Demirel50 25 Iyun 1993 5 Oktyabr 1995 832 Tansu Ciller51 5 Oktyabr 1995 30 Oktyabr 1995 2552 30 Oktyabr 1995 6 Mart 1996 12853 6 Mart 1996 28 Iyun 1996 114 Mesud Yilmaz54 28 Iyun 1996 30 Iyun 1997 367 Necmeddin Erbakan55 30 Iyun 1997 11 Yanvar 1999 560 Mesud Yilmaz56 11 Yanvar 1999 28 May 1999 137 Bulent Ecevit57 28 May 1999 18 Noyabr 2002 1270IstinadlarTBMM 3 Kasim da secim karari aldi