fbpx
Wikipedia

Kələm kəpənəyi

Kələm kəpənəyi-(lat. Pieris brassicae) Buğumayaqlılar tipinin Kəpənəklər dəstəsinə aid olan növ

?Kələm kəpənəyi
Pieris brassicae

Kələm kəpənəyinin dişisi
Elmi təsnifat
Aləmi:Heyvanlar
Yarımaləm:Eumetazoylar
Bölmə:İkitərəflisimmetriyalılar
Yarımbölmə:İlkağızlılar
Ranqsız:Ecdysozoa
Tip:Buğumayaqlılar
Sinif:Həşəratlar
Dəstə:Pulcuqluqanadlılar
Yarımdəstə:Ditrysia
Fəsiləüstü:Gündüz kəpənəkləri
Fəsilə:Ağ kəpənəklər
Cins:Bostan ağ kəpənəyi
Növ: Kələm kəpənəyi
Elmi adı
Pieris brassicae L., 1758

Vikinövlərdə
sistematika

Şəkil
axtarışı
ITIS  
NCBI  
EOL  

Xarici quruluşu

Açılmış halda qanadlarının uzunluğu 55–60 mm-dir. Üstdən ağ, ön qanadlarının zirvəsində oraqşəkilli qara haşiyə və iki qara ləkə (dişilərdə ləkələr daha tünddür), altdan isə yaşılımtıl-sarıya çalır. Bığcıqları sançaqşəkillidir. Ön qanadlarının yuxarı küncləri qaradır. Yumurtaları sarı rəngdə olub, uzununa istiqamətdə 16 qırışı vardır. Uzunluğu 1,25 mm-dir. Tırtılın 3 cüt döş, 5 cüt qarıncıq ayağı vardır. Bədəni üst tərəfdən yaşıl, alt tərəfdən sarı rənglidir. Pupu sarımtıl-yaşıldır, üzərində qara, nöqtə şəkilli ləkələr vardır.

Həyat tərzi

Müxtəlif alimlərin məlumatına əsasən, yayıldığı zonadan asılı olaraq hər ildə birdən beşə qədər nəsil verir. Kələm kəpənəyi Kola yarımadasında 1, Rusiyada 2, Gürcüstanda 3-4, Azərbaycanda isə ildə 4 nəsil verir. Kələm kəpənəyi pup mərhələsində baş və toxumluq kələm sahələrində qışlayır. Pupun inkişafı və puplardan kəpənəklərin uçuşu hava şəraiti ilə bilavasitə əlaqədardır. Puplardan kəpənəklərin uçuşu mart ayının üçüncü ongünlüyünün sonuna və bəzən isə aprel ayının ilk günlərinə təsadüf edir. Puplardan kəpənəklərin kütləvi uçuşu aprel ayının yarısından başlayır və may ayının birinci ongünlüyünə qədər davam edir. Kəpənəklər yumurta qoymağa aprel ayının ikinci ongünlüyündən sonra başlayır. Dişi fərdlər bir qayda olaraq yumurtanı topa halda qoyurlar, nadir halda tək-tək qoyurlar. Bir dişi fərd 250-300-ə qədər yumurta qoya bilir. Birinci nəslin dişilərinin kütləvi yumurta qoyması aprelin üçüncü ongünlüyündən may ayının I ongünlüyünün sonuna qədər davam edir. Yumurtanın inkişafı 3-5 gün davam edir. Yumurtadan çıxan tırtılların inkişafı aprelin üçüncü ongünlüyündə müşahidə edilmişdir. Tırtılların inkişafı iyun ayının birinci ongünlüyündə başa çatır. Tırtılların puplaşması may ayının ikinci ongünlüyündən başlayır, iyun ayının birinci ongünlüyünün sonunda başa çatır. Birinci nəslin inkişafı 54-60 gün çəkir. İkinci nəslin inkişafı 38-40 gün çəkir. Üçüncü nəslin inkişaf müddəti 40-42 gün çəkir. Dördüncü nəsildən əmələ gələn puplardan kəpənək uçmur və puplar qışlayırlar. Əsasən, kələmi və b. xaççiçəkliləri zədələyir. Pupları torpaqda qışlayır. Kəpənəklər martın axırında çıxıb, yarpaqların altına 250—-300 yumurta qoyur. Tırtıllar yarpaqları yeyərək təsərrüfata zərər vurur.

Yayılması

Kələm ağ kəpənəyi sinantrop növdür. Avropa (Ucqar Şimal-Şərqdən başqa), Asiya (Qafqaz, həmçinin Azərbaycan, Orta və Ön Asiya) və Şimali Afrikada yayılmışdır. Kələm kəpənəyi bütün MDB ölkələrində, Zaqafqaziyanın bütün respublikalarında geniş yayılmışdır. Kələm kəpənəyi bütün Avropa ölkələrində, Ön, Orta və Mərkəzi Asiyada, Şimali HindistanÇində müşahidə edilmişdir. Azərbaycanda Quba-Xaçmaz bölgəsində kələm zərəvericiləri içərisində kələm ağkəpənəyi ən geniş yayılmış növlərdən biridir. Bu zərərverici elmdə müxtəlif adlarla- ağ kəpənək, kələm qurdu, böyük ağ kəpənək və s. adlandırılmışdır.

Mübarizə tədbirləri

Alağı məhv etmək, bitkilərə entobakterin mikrobioloji preparatı və insektisidlər çiləmək.

Ədəbiyyat

  • Səfərova İ.M. Quba-Xaçmaz bölgəsində kələmin zərərvericiləri və başlıca zərərvericilərə qarşı kompleks mübarizə tədbirləri, Gəncə, 2006, s. 45-49.
  • Azərbaycan heyvanlar aləmi. II-Buğumayaqlılar. Bakı, Elm, 2004, -388 səh.
  • S.R. Məmmədova, B.B. Xəlilov. Kənd təsərrüfatı entomologiyası. Bakı: 1986
  • N.H. Səmədov taxıl böcəkləri və onlarla mübarizə tədbirləri, Bakı: 1964

Xarici keçidlər

  • Огородные белянки, Pieris (Род)

İstinadlar

  1. S.R. Məmmədova, B.B. Xəlilov. Kənd təsərrüfatı entomologiyası. Bakı: 1986
  2. N.H. Səmədov taxıl böcəkləri və onlarla mübarizə tədbirləri, Bakı: 1964
  3. Səfərova İ.M. Quba-Xaçmaz bölgəsində kələmin zərərvericiləri və başlıca zərərvericilərə qarşı kompleks mübarizə tədbirləri, Gəncə, 2006, s. 45-49.

kələm, kəpənəyi, pieris, brassicae, buğumayaqlılar, tipinin, kəpənəklər, dəstəsinə, olan, növ, pieris, brassicaenin, dişisielmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımbölmə, ilkağızlılarranqsız, ecdysozoatip, buğum. Kelem kepeneyi lat Pieris brassicae Bugumayaqlilar tipinin Kepenekler destesine aid olan nov Kelem kepeneyiPieris brassicaeKelem kepeneyinin disisiElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme IlkagizlilarRanqsiz EcdysozoaTip BugumayaqlilarSinif HeseratlarDeste PulcuqluqanadlilarYarimdeste DitrysiaFesileustu Gunduz kepenekleriFesile Ag kepeneklerCins Bostan ag kepeneyiNov Kelem kepeneyiElmi adiPieris brassicae L 1758VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 778274NCBI 7116EOL 175000 Mundericat 1 Xarici qurulusu 2 Heyat terzi 3 Yayilmasi 4 Mubarize tedbirleri 5 Edebiyyat 6 Xarici kecidler 7 IstinadlarXarici qurulusu RedakteAcilmis halda qanadlarinin uzunlugu 55 60 mm dir Ustden ag on qanadlarinin zirvesinde oraqsekilli qara hasiye ve iki qara leke disilerde lekeler daha tunddur altdan ise yasilimtil sariya calir Bigciqlari sancaqsekillidir On qanadlarinin yuxari kuncleri qaradir Yumurtalari sari rengde olub uzununa istiqametde 16 qirisi vardir Uzunlugu 1 25 mm dir Tirtilin 3 cut dos 5 cut qarinciq ayagi vardir Bedeni ust terefden yasil alt terefden sari renglidir Pupu sarimtil yasildir uzerinde qara noqte sekilli lekeler vardir 1 Heyat terzi RedakteMuxtelif alimlerin melumatina esasen yayildigi zonadan asili olaraq her ilde birden bese qeder nesil verir Kelem kepeneyi Kola yarimadasinda 1 Rusiyada 2 Gurcustanda 3 4 Azerbaycanda ise ilde 4 nesil verir Kelem kepeneyi pup merhelesinde bas ve toxumluq kelem sahelerinde qislayir Pupun inkisafi ve puplardan kepeneklerin ucusu hava seraiti ile bilavasite elaqedardir Puplardan kepeneklerin ucusu mart ayinin ucuncu ongunluyunun sonuna ve bezen ise aprel ayinin ilk gunlerine tesaduf edir Puplardan kepeneklerin kutlevi ucusu aprel ayinin yarisindan baslayir ve may ayinin birinci ongunluyune qeder davam edir Kepenekler yumurta qoymaga aprel ayinin ikinci ongunluyunden sonra baslayir Disi ferdler bir qayda olaraq yumurtani topa halda qoyurlar nadir halda tek tek qoyurlar Bir disi ferd 250 300 e qeder yumurta qoya bilir Birinci neslin disilerinin kutlevi yumurta qoymasi aprelin ucuncu ongunluyunden may ayinin I ongunluyunun sonuna qeder davam edir Yumurtanin inkisafi 3 5 gun davam edir Yumurtadan cixan tirtillarin inkisafi aprelin ucuncu ongunluyunde musahide edilmisdir Tirtillarin inkisafi iyun ayinin birinci ongunluyunde basa catir Tirtillarin puplasmasi may ayinin ikinci ongunluyunden baslayir iyun ayinin birinci ongunluyunun sonunda basa catir Birinci neslin inkisafi 54 60 gun cekir Ikinci neslin inkisafi 38 40 gun cekir Ucuncu neslin inkisaf muddeti 40 42 gun cekir Dorduncu nesilden emele gelen puplardan kepenek ucmur ve puplar qislayirlar Esasen kelemi ve b xacciceklileri zedeleyir Puplari torpaqda qislayir Kepenekler martin axirinda cixib yarpaqlarin altina 250 300 yumurta qoyur Tirtillar yarpaqlari yeyerek teserrufata zerer vurur 2 Yayilmasi RedakteKelem ag kepeneyi sinantrop novdur Avropa Ucqar Simal Serqden basqa Asiya Qafqaz hemcinin Azerbaycan Orta ve On Asiya ve Simali Afrikada yayilmisdir Kelem kepeneyi butun MDB olkelerinde Zaqafqaziyanin butun respublikalarinda genis yayilmisdir Kelem kepeneyi butun Avropa olkelerinde On Orta ve Merkezi Asiyada Simali Hindistan ve Cinde musahide edilmisdir Azerbaycanda Quba Xacmaz bolgesinde kelem zerevericileri icerisinde kelem agkepeneyi en genis yayilmis novlerden biridir Bu zererverici elmde muxtelif adlarla ag kepenek kelem qurdu boyuk ag kepenek ve s adlandirilmisdir 3 Mubarize tedbirleri RedakteAlagi mehv etmek bitkilere entobakterin mikrobioloji preparati ve insektisidler cilemek Edebiyyat RedakteSeferova I M Quba Xacmaz bolgesinde kelemin zerervericileri ve baslica zerervericilere qarsi kompleks mubarize tedbirleri Gence 2006 s 45 49 Azerbaycan heyvanlar alemi II Bugumayaqlilar Baki Elm 2004 388 seh S R Memmedova B B Xelilov Kend teserrufati entomologiyasi Baki 1986 N H Semedov taxil bocekleri ve onlarla mubarize tedbirleri Baki 1964Xarici kecidler RedakteOgorodnye belyanki Pieris Rod Istinadlar Redakte S R Memmedova B B Xelilov Kend teserrufati entomologiyasi Baki 1986 N H Semedov taxil bocekleri ve onlarla mubarize tedbirleri Baki 1964 Seferova I M Quba Xacmaz bolgesinde kelemin zerervericileri ve baslica zerervericilere qarsi kompleks mubarize tedbirleri Gence 2006 s 45 49 Menbe https az wikipedia org w index php title Kelem kepeneyi amp oldid 5329498, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.