fbpx
Wikipedia

Kusko(Peru)

Mart 28, 2023

Kusko (isp. Cuzco, Cusco, keçua Qusqu, Qosqo), Cənub-şərqi Peruda And Dağlarının Urubamba Vadisi yaxınında bir şəhərdir. Kusko Bölgəsinin və Kusko əyalətinin paytaxtıdır. Şəhər, Perudakı ən böyük yeddinci şəhərdir ; 2017 ilində 428.450 əhaliyə sahip idi. Hündürlüyü təqribən 3.400 m-dir (11.200 ft). Şəhə , 13-cü əsrdən 16-cı əsr İspaniya fəthinə qədər İnka İmperatorluğunun paytaxtıdır. . 1983 ilində Kusko, UNESCO tərəfindənn "Cuzko Şəhəri" ünvanı ilə Dünya Mirası elan edildi . İldə təxminən 2 milyon turisti qəbul edən önəmli bir turizm mərkəzi halına gəldi. Peru Konstitusiyası ( 1993), onu Perunun Tarixi paytaxtı olaraq bəyan etdi.

Kusko
isp. Cuzco, Cusco keçua Qusqu, Qosqo
Bayraq[d] Gerb[d]
13°31′19″ c. e. 71°58′59″ q. u.
Ölkə Peru
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub 1100
Sahəsi 385,1 km2 (148,7 mil2)
Mərkəzin hündürlüyü 3.399 m (11.152 fit)
Saat qurşağı UTCUTC−5
Əhalisi
Əhalisi *Təxmini-427.218 nəfər (2017)
Sıxlığı 1.100/km 2 (2.900/sq mi)
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu +51 84
Poçt indeksi 08000
cusco.gob.pe
Kusko
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

Killke xalqı Killke xalqı , 13-cü əsrdə İnkanın gəlişindən öncə, 900-dən 1200-ə qədər bölgəyi işğal etdi . Kuskonun xaricindəki divarlarla çevrəli kompleks olan Saksayvamanın karbon-14 tarixləməsi , Killkenin qalanı 1100 civarında inşa etdiyini ortaya qoydu . İnka daha sonra 13-cü əsrdə kompleksi genişlətdi ve işğal etdi. Mart 2008-də arxeoloqlar , Saksayvamanda antik bir məbəd , yol və su kəməri sisteminin qalıntılarını kəşf etdilər . Məbəd təxminən 2.700 fit2 (250 m2) bir ərazini əhatə edir və içində bütlərin və mumyaların olduğu düşünülən 11 otaq vardır. 2007 ilindəki qazı nəticələri ilə birlikdə, qalanın kənarında başqa bir məbədin olması, bu yerin uzun zamandır həm dini həm də hərbi məqsədlər üçün istifadə edildiyini göstərir. İnka tarixi Kusko uzun zamandır yerli xalqın önəmli bir mərkəziydi. İnka İmperatorluğunun paytaxtı idi . Bir çox insan, şəhərin müqəddəs bir heyvan olan puma şəklində bir kukla olaraq planlandığına inanır . Kuskonun özəl olaraq necə inşa edildiyi və ya böyük daşlarının necə çıxarıldığı və bölgəyə necə daşındığı sirrini qoruyur . İnka dönəmində şəhəin iki sektoru vardı: urin və hanan . Hər biri, Çinçasuyu (KB), Antisuyu (KD), Kuntisuyu (GB) və Qullasuyu olmaq üzərə dört vilayətdən ikisini əhatə edəcək şəkildə bölünmüşdür.(SE). Hər mməhəllədən imperatorun olduğu məhəlləyə gedən bir yol vardı.

Hər yerli liderin şəhərdə bir ev inşa etməsi və ilin bir bölümünü Kuskoda, torpaq sahibi olduğu məhəlləyə qarşılıq gələn məhəllədə bəlirli bir müddət yaşaması lazım idi. Paçakutinin idarəsindən sonra , bir İnka öldüyündə, ünvanı bir oğluna keçir və mülkü digər qohumları tərəfindən idarə edilən bir şirkətə verilirdi ( bölünmüş miras ). Hər Torpaq sənədi sahibi, ölümündən sonra ailəsinin əlində tutacağı torpağa sahip olmaq üçün yeni bir ev inşa etmək və imperatorluğa yeni torpaqlar əlavə etmək məcburiyyətində idi.

İnka əfsanəsinə görə şəhər, Kusko Krallığını yuxulu bir şəhərr dövlətindən geniş Tavantinsuyu imperatorluğuna çevirən adam Sapa Inca Paçakuti tərəfindən yenidən inşa edildi . Ancaq arxeologik sübutlar, şəhərin Paçakutidən öncə başlayan daha yavaş, daha orqanik bir böyümə göstərdiyinə işarət edir. Şəhər, çevrəsinə iki çayın kanalizasiya edildiğlyi bəlirli bir plana görə inşa edilmişdir. Arxeoloqlar, bu şəhər planının başqa yerlərdə kopyalandığını iddia etdilər.

Şəhər, 1528-də Huayna Kapakın ölümündən sonra İnka vətəndaş m8lüharibəsi sırasında Huáscarın əlinə keçdi. Aprel 1532-də Quipaipan Savaşında Atahualpa generalları tərəfindən ələ keçirildi . On doqquz ay sonra, İspaniyalı səyyahlar Atahualpayı qaçırıb öldürdükdən sonra şəhəri işğal etdilər (bkz. Cuzco Savaşı ) və üstün hərbi texnologiya istifadə edərək silahları və atları sayəsində idarəni ələ keçirdilər. İspaniya işğalından sonra İlk üç İspaniyalı, Kayamarka döyüşündən sonra May 1533-də Atahualpanın Fidyə Otağı üçün toplanaraq şəhərə gəldi . 15 noyabr 1533-də Fransisko Pizarro rəsmən Kuskoya gəldi. "İnkaların paytaxtı binalarının gözəlliyi, küçələrinin uzunluğu və nizam-intizamı İspaniyalıları heyrətə gətirdi." "Hər hökmdar özü üçün yeni bir saray inşa ettiyi " üçün böyük meydan bir çox sarayla çevrəliydi. "Daş işçiliyinin incəliyi" İspaniyalılarınkını geridə buraxdı. Qalanın üç bürcü vardı və ağır qaya kütlələrindən" təşkil olunurdu. "Paytaxtın ürəyindən bir çay axırdı.Kuskodakı ən görkəmli bina şüphəsiz Günəşə adanmış böyük məbəd, qızıl lövhələrlə bəzədilmiş, rahiplər üçün monastırlar və yataqxanalar ,Saraylar çox sayıdaydı və əsgərlər, Korikançadakı krallıq mumyaları da daxil olmaqla bərabər "dini yerləri yağmalamaqla birlikdə içini yağmalamaqda heç vaxt itirmədilər .  

Pizarro mərasimlə Manko Inkaya yeni Peru lideri olaraq İnka sərhədlərini verdi .   Pizarro, bəzi adamlarını şəhərdə qalmağa və yerləşməyə təşviq etdi, bunu etmək üçün repartimientos və ya torpaq payları verdi. 24 Mart 1534-də Qonzalo Pizarro ve Yuan Pizarro qardaşlarının da daxil olduğu   Alkaldes quruldu və qeyd oldu .;

Coğrafiya

Kusko, Huatanay (və ya vatanay) çayı vadisi boyunca uzanır. Kusko Düyümünün şərq ucunda yer alan , yüksəkliyi təxminən 3.400 m-dir (11.200 ft). Şimalında 4.000–6.000 metrə yüksəkliyində (13.000–20.000 fit) dağların olduğu Vilkabamba sıra dağları yerləşir. Ən yüksək təpə, Kuskonun təxminən 60 km (37 mil) şimal-qərbindəkk Salcantaydır (6,271 m və ya 20,574 fit).

İqlim

Kusko subtropik bir yayla iqliminə sahipdir ( Köppen bölgüsünə görə). Quru vƏ mülayimdir və təspit edilmiş iki mövsümü vardır. Qış, bol günəş işığı və ara-sıra gecə donmalarıyla Maydan Sentyabra qədər davam edir; İyul ayı ortalama 9,7 °C (49,5 °F) ilə ən soyuq aydır. Yay, mülayim istiliklər və bol yağışla Oktyabrdan Aprelə qədər davam edər; Noyabr, ortalama 13,3 °C (55,9 °F) ilə en isti aydır. Don ve dolu yayqın olmasına baxmayaraq, bildirilən son qar yağışı İyun 1911-dəydi.İstiliklər çox zaman 0,2 ilə 20,9 °C (32,4 ila 69,6 °F) arasında dəyişir, ancaq bütün zamanların istilik aralığı -8,9 ilə 30 °C (16,0 °C) arasındadır və 86.0 °F). Günəşli saatlar, Şimal Yarım kürədə Yanvar ayına uyğun gələnn İyul ayında zirvəyə çatır. Amma Şimal Yarım kürədə Avqust ayının qarşılığı olan Fevral, ən az günəş işığına sahipdir.

Kusko, 2006 ilində Dünya üzərində ortalama ultrabənövşəyi işıq səviyyəsinin ən yüksək olduğu yer olaraq tapıldı.

Turizm

Turizm, 2000-ci illərin başından bəri iqtisadiyyatın onurğası olmuşduf və ildə 1,2 milyondan çox turist çəkir. 2002-də Kuskonun turizmdən əldə ettiyi gəlir 837 milyon ABD dollar idi. 2009-da bu rəqəm 2,47 milyar ABD dollarına yüksəldi. COVID-19 salgını nədəniylə turizm önəmli miqdarda azaldı.

Yerli mətbəx

İnka İmperatorluğunun paytaxtı olan Kusko, önəmli bir əkinçilik bölgəsiydi. İnsanlar tərəfindən yetişdirilən təxminən 3.000 növ kartofda daxil olmaqla minlərcə yerli Peru növü üçün təbii bir rezervdi. Kuskoda mətbəxin müasir üsullarla hazırlandığı və ənənəvi And və beynəlxalq məhsulların bir qarışımını təşkil etdiyi fizyon və neo-And restoranları inkişaf etdirildi.

Qardaş şəhərlər

  1. Beytullahim (Fələstin)
  2. Baguio (Filippin)
  3. Kopan (Honduras)
  4. Suensa (Ekvador)
  5. Havana (Kuba)
  6. Cersi (ABŞ)
  7. Yerusəlim (İsrail)
  8. Kaesonq (Şimali Koreya)
  9. Krakov (Polşa)
  10. Mexiko (Meksika)
  11. Moskva (Rusiya)
  12. La Pas (Boliviya)
  13. Potosi (Boliviya)
  14. Puebla (Meksika)
  15. Rio-de-Janeyro (Braziliya)
  16. Səmərqənd (Özbəkistan)
  17. Tempe (ABŞ)

İstinadlar

  1. http://news.nationalgeographic.com/news/2008/03/080331-inca-temple.html/ 2017-10-18 at the Wayback Machine İnka məbədləri
  2. http://www.cusco.net/articulos/cuscoinca.htm#Puma/ 2009-08-21 at the Wayback Machine Kusko tarixi
  3. http://revistas.pucp.edu.pe/lexis/sites/revistas.pucp.edu.pe.lexis/files/images/Lexis-XXX-1-2006-5-Cerron-Palomino.pdf/ 2011-11-20 at the Wayback Machine Kusko tarixi
  4. http://www.roughguides.com/destinations/south-america/peru/cusco-and-around/cusco/ 2018-09-03 at the Wayback Machine Kusko və çevrəsi

Mart 28, 2023
kusko, peru, səhifədə, davam, etməkdədir, müdaxilə, etməyə, tələsməyin, əgər, kömək, etmək, istəyirsinizsə, məqalə, yarımçıq, qalıbsa, məqaləni, yaradan, istifadəçi, ilə, əlaqə, qura, bilərsiniz, səhifənin, tarixçəsində, məqalə, üzərində, işləmiş, istifadəçilə. Bu sehifede is davam etmekdedir Mudaxile etmeye telesmeyin Eger komek etmek isteyirsinizse ya da meqale yarimciq qalibsa meqaleni yaradan istifadeci ile elaqe qura bilersiniz Sehifenin tarixcesinde meqale uzerinde islemis istifadecilerin adlarini gore bilersiniz Redaktelerinizi menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Bu meqale sonuncu defe 0 saniye evvel Evez Orucov muzakire tohfeler terefinden redakte olunub Yenile Kusko isp Cuzco Cusco kecua Qusqu Qosqo Cenub serqi Peruda And Daglarinin Urubamba Vadisi yaxininda bir seherdir Kusko Bolgesinin ve Kusko eyaletinin paytaxtidir Seher Perudaki en boyuk yeddinci seherdir 2017 ilinde 428 450 ehaliye sahip idi Hundurluyu teqriben 3 400 m dir 11 200 ft Sehe 13 cu esrden 16 ci esr Ispaniya fethine qeder Inka Imperatorlugunun paytaxtidir 1983 ilinde Kusko UNESCO terefindenn Cuzko Seheri unvani ile Dunya Mirasi elan edildi Ilde texminen 2 milyon turisti qebul eden onemli bir turizm merkezi halina geldi Peru Konstitusiyasi 1993 onu Perunun Tarixi paytaxti olaraq beyan etdi Kuskoisp Cuzco Cusco kecua Qusqu QosqoBayraq d Gerb d 13 31 19 c e 71 58 59 q u Olke PeruTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1100Sahesi 385 1 km2 148 7 mil2 Merkezin hundurluyu 3 399 m 11 152 fit Saat qursagi UTCUTC 5EhalisiEhalisi Texmini 427 218 nefer 2017 Sixligi 1 100 km 2 2 900 sq mi Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 51 84Poct indeksi 08000cusco gob peKusko Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarixi 2 Cografiya 3 Iqlim 4 Turizm 5 Yerli metbex 6 Qardas seherler 7 IstinadlarTarixi RedakteKillke xalqi Killke xalqi 13 cu esrde Inkanin gelisinden once 900 den 1200 e qeder bolgeyi isgal etdi Kuskonun xaricindeki divarlarla cevreli kompleks olan Saksayvamanin karbon 14 tarixlemesi Killkenin qalani 1100 civarinda insa etdiyini ortaya qoydu Inka daha sonra 13 cu esrde kompleksi genisletdi ve isgal etdi Mart 2008 de arxeoloqlar Saksayvamanda antik bir mebed yol ve su kemeri sisteminin qalintilarini kesf etdiler Mebed texminen 2 700 fit2 250 m2 bir erazini ehate edir ve icinde butlerin ve mumyalarin oldugu dusunulen 11 otaq vardir 2007 ilindeki qazi neticeleri ile birlikde qalanin kenarinda basqa bir mebedin olmasi bu yerin uzun zamandir hem dini hem de herbi meqsedler ucun istifade edildiyini gosterir Inka tarixi Kusko uzun zamandir yerli xalqin onemli bir merkeziydi Inka Imperatorlugunun paytaxti idi Bir cox insan seherin muqeddes bir heyvan olan puma seklinde bir kukla olaraq planlandigina inanir Kuskonun ozel olaraq nece insa edildiyi ve ya boyuk daslarinin nece cixarildigi ve bolgeye nece dasindigi sirrini qoruyur 1 Inka doneminde sehein iki sektoru vardi urin ve hanan Her biri Cincasuyu KB Antisuyu KD Kuntisuyu GB ve Qullasuyu olmaq uzere dort vilayetden ikisini ehate edecek sekilde bolunmusdur SE Her mmehelleden imperatorun oldugu mehelleye geden bir yol vardi Her yerli liderin seherde bir ev insa etmesi ve ilin bir bolumunu Kuskoda torpaq sahibi oldugu mehelleye qarsiliq gelen mehellede belirli bir muddet yasamasi lazim idi Pacakutinin idaresinden sonra bir Inka olduyunde unvani bir ogluna kecir ve mulku diger qohumlari terefinden idare edilen bir sirkete verilirdi bolunmus miras Her Torpaq senedi sahibi olumunden sonra ailesinin elinde tutacagi torpaga sahip olmaq ucun yeni bir ev insa etmek ve imperatorluga yeni torpaqlar elave etmek mecburiyyetinde idi Inka efsanesine gore seher Kusko Kralligini yuxulu bir seherr dovletinden genis Tavantinsuyu imperatorluguna ceviren adam Sapa Inca Pacakuti terefinden yeniden insa edildi 2 Ancaq arxeologik subutlar seherin Pacakutiden once baslayan daha yavas daha orqanik bir boyume gosterdiyine isaret edir Seher cevresine iki cayin kanalizasiya edildiglyi belirli bir plana gore insa edilmisdir Arxeoloqlar bu seher planinin basqa yerlerde kopyalandigini iddia etdiler Seher 1528 de Huayna Kapakin olumunden sonra Inka vetendas m8luharibesi sirasinda Huascarin eline kecdi Aprel 1532 de Quipaipan Savasinda Atahualpa generallari terefinden ele kecirildi On doqquz ay sonra Ispaniyali seyyahlar Atahualpayi qacirib oldurdukden sonra seheri isgal etdiler bkz Cuzco Savasi ve ustun herbi texnologiya istifade ederek silahlari ve atlari sayesinde idareni ele kecirdiler Ispaniya isgalindan sonra Ilk uc Ispaniyali Kayamarka doyusunden sonra May 1533 de Atahualpanin Fidye Otagi ucun toplanaraq sehere geldi 15 noyabr 1533 de Fransisko Pizarro resmen Kuskoya geldi Inkalarin paytaxti binalarinin gozelliyi kucelerinin uzunlugu ve nizam intizami Ispaniyalilari heyrete getirdi Her hokmdar ozu ucun yeni bir saray insa ettiyi ucun boyuk meydan bir cox sarayla cevreliydi Das isciliyinin inceliyi Ispaniyalilarinkini geride buraxdi Qalanin uc burcu vardi ve agir qaya kutlelerinden teskil olunurdu Paytaxtin ureyinden bir cay axirdi Kuskodaki en gorkemli bina suphesiz Gunese adanmis boyuk mebed qizil lovhelerle bezedilmis rahipler ucun monastirlar ve yataqxanalar Saraylar cox sayidaydi ve esgerler Korikancadaki kralliq mumyalari da daxil olmaqla beraber dini yerleri yagmalamaqla birlikde icini yagmalamaqda hec vaxt itirmediler Pizarro merasimle Manko Inkaya yeni Peru lideri olaraq Inka serhedlerini verdi Pizarro bezi adamlarini seherde qalmaga ve yerlesmeye tesviq etdi bunu etmek ucun repartimientos ve ya torpaq paylari verdi 24 Mart 1534 de Qonzalo Pizarro ve Yuan Pizarro qardaslarinin da daxil oldugu Alkaldes quruldu ve qeyd oldu 3 4 Cografiya RedakteKusko Huatanay ve ya vatanay cayi vadisi boyunca uzanir Kusko Duyumunun serq ucunda yer alan yuksekliyi texminen 3 400 m dir 11 200 ft Simalinda 4 000 6 000 metre yuksekliyinde 13 000 20 000 fit daglarin oldugu Vilkabamba sira daglari yerlesir En yuksek tepe Kuskonun texminen 60 km 37 mil simal qerbindekk Salcantaydir 6 271 m ve ya 20 574 fit Iqlim RedakteKusko subtropik bir yayla iqlimine sahipdir Koppen bolgusune gore Quru vE mulayimdir ve tespit edilmis iki movsumu vardir Qis bol gunes isigi ve ara sira gece donmalariyla Maydan Sentyabra qeder davam edir Iyul ayi ortalama 9 7 C 49 5 F ile en soyuq aydir Yay mulayim istilikler ve bol yagisla Oktyabrdan Aprele qeder davam eder Noyabr ortalama 13 3 C 55 9 F ile en isti aydir Don ve dolu yayqin olmasina baxmayaraq bildirilen son qar yagisi Iyun 1911 deydi Istilikler cox zaman 0 2 ile 20 9 C 32 4 ila 69 6 F arasinda deyisir ancaq butun zamanlarin istilik araligi 8 9 ile 30 C 16 0 C arasindadir ve 86 0 F Gunesli saatlar Simal Yarim kurede Yanvar ayina uygun gelenn Iyul ayinda zirveye catir Amma Simal Yarim kurede Avqust ayinin qarsiligi olan Fevral en az gunes isigina sahipdir Kusko 2006 ilinde Dunya uzerinde ortalama ultrabenovseyi isiq seviyyesinin en yuksek oldugu yer olaraq tapildi Turizm RedakteTurizm 2000 ci illerin basindan beri iqtisadiyyatin onurgasi olmusduf ve ilde 1 2 milyondan cox turist cekir 2002 de Kuskonun turizmden elde ettiyi gelir 837 milyon ABD dollar idi 2009 da bu reqem 2 47 milyar ABD dollarina yukseldi COVID 19 salgini nedeniyle turizm onemli miqdarda azaldi Yerli metbex RedakteInka Imperatorlugunun paytaxti olan Kusko onemli bir ekincilik bolgesiydi Insanlar terefinden yetisdirilen texminen 3 000 nov kartofda daxil olmaqla minlerce yerli Peru novu ucun tebii bir rezervdi Kuskoda metbexin muasir usullarla hazirlandigi ve enenevi And ve beynelxalq mehsullarin bir qarisimini teskil etdiyi fizyon ve neo And restoranlari inkisaf etdirildi Qardas seherler RedakteBeytullahim Felestin Baguio Filippin Kopan Honduras Suensa Ekvador Havana Kuba Cersi ABS Yeruselim Israil Kaesonq Simali Koreya Krakov Polsa Mexiko Meksika Moskva Rusiya La Pas Boliviya Potosi Boliviya Puebla Meksika Rio de Janeyro Braziliya Semerqend Ozbekistan Tempe ABS Istinadlar Redakte http news nationalgeographic com news 2008 03 080331 inca temple html Arxivlesdirilib 2017 10 18 at the Wayback Machine Inka mebedleri http www cusco net articulos cuscoinca htm Puma Arxivlesdirilib 2009 08 21 at the Wayback Machine Kusko tarixi http revistas pucp edu pe lexis sites revistas pucp edu pe lexis files images Lexis XXX 1 2006 5 Cerron Palomino pdf Arxivlesdirilib 2011 11 20 at the Wayback Machine Kusko tarixi http www roughguides com destinations south america peru cusco and around cusco Arxivlesdirilib 2018 09 03 at the Wayback Machine Kusko ve cevresi Menbe https az wikipedia org w index php title Kusko Peru amp oldid 6952529, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.