fbpx
Wikipedia

Keyqubad məscidi

Kеyqubаd məscidiŞirvanşahlar saray kompleksinin yuxarı həyətində, Şirvanşahların saray binasının arxasında, Seyid Yəhya Bakuvi türbəsinin qarşısında yerləşən məscid. Məscid sifarişçisi olan Şirvanşah I Keyqubadın (1317-1348) adı ilə adlandırılmışdır.

Keyqubad məscidi

Məscidin fotoqraf R.Y.Tile tərəfindən XIX əsrin sonlarında çəkilmiş görünüşü.
40°21′58″ şm. e. 49°50′00″ ş. u.
Ölkə Azərbaycan Azərbaycan
Şəhər Bakı Bakı
Yerləşir İçərişəhər, Qala döngəsi 76
Aidiyyatı İçərişəhər Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu
Sifarişçi I Keyqubad
Üslubu Şirvan-Abşeron memarlıq məktəbi
Vəziyyəti xarabalıqları qalıb
TipiMədəni
Kriteriyavi
Təyin edilib2000
İstinad nöm.958
DövlətAzərbaycan
RegionAvropa və Şimali Amerika
İstinad nöm.3.8
KateqoriyaMəscid
ƏhəmiyyətiDünya əhəmiyyətli
Keyqubad məscidi
Bakının xəritəsində Keyqubad məscidi
Keyqubad məscidi
İçərişəhərin xəritəsində Keyqubad məscidi
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Binanın dəqiq tikilmə tarixi və funksiyası mübahisə mövzusudur. Şamil Fətullayev-Fiqarov qeyd edir ki, Keyqubad məscidi daha qədim binanın bünövrələri üzərində qurulmuşdur. Məscid 1918-ci il hadisələri zamanı ermənilər tərəfindən yandırılaraq məhv edilmişdir.

Məscid düzbucaqlı ibadət zalından və onun önündəki kiçik dəhlizdən ibarətdir. Zalın mərkəzində gümbəzi saxlayan dörd sütun olmuşdur. Məscidin düzbucaqlı planına vestibüllə birlikdə portal birləşrdi. Məqbərəyə girişlə yanaşı ibadətgah zalının cənub divarında mehrab yerləşirdi.

Tarixi

 
Keyqubad məscidinin qalıqları

Binanın dəqiq tikilmə tarixi və funksiyası mübahisə mövzusudur. Şamil Fətullayev-Fiqarov qeyd edir ki, Keyqubad məscidi daha qədim binanın bünövrələri üzərində qurulmuşdur.

  S. DadaşovM. Hüseynov tərəfindən yazılmış “Bakının memarlıq abidələri” əsərində qeyd edilir:

Türbə keçmişdə düzbucaqlı balaca bir binaya bitişik imiş. 1918-ci ildə yanmış olan bu binanı bəziləri məscid hesab edir. Lakin, ola bilsin ki, həmin bina sərdaba imiş. Türbə və ya məscid binasının daha əvvəl tikildiyini söyləmək çətindir. Lakin, istənilən halda, onlar arasında heç bir üzvi əlaqənin olmadığı şübhəsizdir. Bu binalardan biri digərinə əlavə edilmişdir, lakin bu artırmanın nə zaman edildiyi müəyyən edilməmişdir.

 

Kamil Fərhadoğlu isə “İçərişəhər” adlı kitabında yazır ki, “Keyqubad məscidi Dərviş türbəsi yanında ona bitişik bir məscid-mədrəsə binası olmuşdur.”

Məscid Seyid Yəhya Bakuvi tərəfindən mədrəsə kimi də istifadə edilmişdir. Məsciddə Bakuvinin tədris və ibadət etməsi barədə A. Bakıxanov yazır: “Onun ibadət etdiyi yücrə, işlədiyi məktəb və qəbri orada – məsciddədir.” Tədqiqatçı S. Aşurbəylinin yazdığına görə, Keyqubad Şeyx ibrahimin babası və yaxud atasının babası idi. Şirvanşah Keyqubad 1317-1343-cü illərdə hakimiyyətdə olmuşdur.

Məscid 1918-ci il hadisələri zamanı ermənilər tərəfindən yandırılaraq məhv edilmişdir.

Memarlıq xüsusiyyətləri

Məscidin cənub hissəsində türbə yerləşir. Məscid düzbucaqlı ibadət zalından və onun önündəki kiçik dəhlizdən ibarətdir. Zalın mərkəzində gümbəzi saxlayan dörd sütun olmuşdur. Məscidin düzbucaqlı planına vestibüllə birlikdə portal birləşirdi. Məqbərəyə girişlə yanaşı ibadətgah zalının cənub divarında mehrab yerləşirdi.

Sütunlarla zalın künclərini formalaşdıran üstləri tağtavanlarla örtülmüş kiçik qapalı məkanlara çevrilmişdi və interyer xaçşəkilli-günbəz həllini əldə etmişdi. Özünəməxsus orderin memarlıq təfsiri sayəsində sütunlar da həmçinin fərdi səciyyə əldə etdilər, Seyid Yəhya Bakuvi türbəsi ilə ayrılmaz surətdə bağlı olan məscidin həcmli-məkan kompozisiyası, həndəsi cizgilərin mükəmməlliyi və memarlıq elementlərinin təmkinliyi vasitəsilə xüsusi olaraq nəzərə çarpdırılaraq formaların xüsusi plastikasını əldə edir.

Türbə və Keyqubad məscidi ilə birlikdə orta həyət, özünün yerləşməsi səbəbindən bütün Şirvanşahlar saray kompleksində neytral mövqe tutur və sanki insanı aşağı həyətin tikililəri olan Şirvanşahlar türbəsi, Şah məscidiSaray hamamı ilə görüşə hazırlayır.

Məscidin təməl planı Məscidin kəsimi Məscidin yan görünüşü

İstinadlar

  1. Fətullayev, 2013. səh. 102
  2. Dadaşov, Useynov, 1955. səh. 12
  3. Fərhadoğlu, 2006. səh. 124
  4. Aşurbəyli, S. (1998). Bakı şəhərinin tarixi. Bakı: Azərnəşr. səh. 356.
  5. Fərhadoğlu, 2006. səh. 125

Ədəbiyyat

  • Fərhadoğlu, Kamil (2006). İçərişəhər. Bakı: Şərq-Qərb nəşriyyatı, AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu. 256 səh.
  • Fətullayev-Fiqarov, Şamil (2013). Bakının memarlıq ensiklopediyası. Bakı: Şərq-Qərb, Azərbaycan Respublikası Memarlar İttifaqı. 528 səh.
  • Dadaşov, S.; Useynov, M. (1955). Bakının memarlıq abidələri. Bakı: Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası Nəşriyyatı. 42 səh.

Həmçinin bax


keyqubad, məscidi, kеyqubаd, məscidi, şirvanşahlar, saray, kompleksinin, yuxarı, həyətində, şirvanşahların, saray, binasının, arxasında, seyid, yəhya, bakuvi, türbəsinin, qarşısında, yerləşən, məscid, məscid, sifarişçisi, olan, şirvanşah, keyqubadın, 1317, 134. Keyqubad mescidi Sirvansahlar saray kompleksinin yuxari heyetinde Sirvansahlarin saray binasinin arxasinda Seyid Yehya Bakuvi turbesinin qarsisinda yerlesen mescid Mescid sifariscisi olan Sirvansah I Keyqubadin 1317 1348 adi ile adlandirilmisdir Keyqubad mescidiMescidin fotoqraf R Y Tile terefinden XIX esrin sonlarinda cekilmis gorunusu 40 21 58 sm e 49 50 00 s u Olke Azerbaycan AzerbaycanSeher Baki BakiYerlesir Iceriseher Qala dongesi 76Aidiyyati Iceriseher Dovlet Tarix Memarliq QoruguSifarisci I KeyqubadUslubu Sirvan Abseron memarliq mektebiVeziyyeti xarabaliqlari qalibUNESCO Umumdunya IrsiTipiMedeniKriteriyaviTeyin edilib2000Istinad nom 958DovletAzerbaycanRegionAvropa ve Simali AmerikaAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 3 8KateqoriyaMescidEhemiyyetiDunya ehemiyyetliKeyqubad mescidiBakinin xeritesinde Keyqubad mescidiKeyqubad mescidiIceriseherin xeritesinde Keyqubad mescidi Vikianbarda elaqeli mediafayllarBinanin deqiq tikilme tarixi ve funksiyasi mubahise movzusudur Samil Fetullayev Fiqarov qeyd edir ki Keyqubad mescidi daha qedim binanin bunovreleri uzerinde qurulmusdur Mescid 1918 ci il hadiseleri zamani ermeniler terefinden yandirilaraq mehv edilmisdir Mescid duzbucaqli ibadet zalindan ve onun onundeki kicik dehlizden ibaretdir Zalin merkezinde gumbezi saxlayan dord sutun olmusdur Mescidin duzbucaqli planina vestibulle birlikde portal birlesrdi Meqbereye girisle yanasi ibadetgah zalinin cenub divarinda mehrab yerlesirdi Mundericat 1 Tarixi 2 Memarliq xususiyyetleri 3 Istinadlar 4 Edebiyyat 5 Hemcinin baxTarixi Redakte Keyqubad mescidinin qaliqlari Binanin deqiq tikilme tarixi ve funksiyasi mubahise movzusudur Samil Fetullayev Fiqarov qeyd edir ki Keyqubad mescidi daha qedim binanin bunovreleri uzerinde qurulmusdur 1 S Dadasov ve M Huseynov terefinden yazilmis Bakinin memarliq abideleri eserinde qeyd edilir Turbe kecmisde duzbucaqli balaca bir binaya bitisik imis 1918 ci ilde yanmis olan bu binani bezileri mescid hesab edir Lakin ola bilsin ki hemin bina serdaba imis Turbe ve ya mescid binasinin daha evvel tikildiyini soylemek cetindir Lakin istenilen halda onlar arasinda hec bir uzvi elaqenin olmadigi subhesizdir Bu binalardan biri digerine elave edilmisdir lakin bu artirmanin ne zaman edildiyi mueyyen edilmemisdir 2 Kamil Ferhadoglu ise Iceriseher adli kitabinda yazir ki Keyqubad mescidi Dervis turbesi yaninda ona bitisik bir mescid medrese binasi olmusdur 3 Mescid Seyid Yehya Bakuvi terefinden medrese kimi de istifade edilmisdir Mescidde Bakuvinin tedris ve ibadet etmesi barede A Bakixanov yazir Onun ibadet etdiyi yucre islediyi mekteb ve qebri orada mesciddedir 3 Tedqiqatci S Asurbeylinin yazdigina gore Keyqubad Seyx ibrahimin babasi ve yaxud atasinin babasi idi 4 Sirvansah Keyqubad 1317 1343 cu illerde hakimiyyetde olmusdur 5 Mescid 1918 ci il hadiseleri zamani ermeniler terefinden yandirilaraq mehv edilmisdir 1 Memarliq xususiyyetleri RedakteMescidin cenub hissesinde turbe yerlesir Mescid duzbucaqli ibadet zalindan ve onun onundeki kicik dehlizden ibaretdir Zalin merkezinde gumbezi saxlayan dord sutun olmusdur 3 Mescidin duzbucaqli planina vestibulle birlikde portal birlesirdi Meqbereye girisle yanasi ibadetgah zalinin cenub divarinda mehrab yerlesirdi 1 Sutunlarla zalin kunclerini formalasdiran ustleri tagtavanlarla ortulmus kicik qapali mekanlara cevrilmisdi ve interyer xacsekilli gunbez hellini elde etmisdi Ozunemexsus orderin memarliq tefsiri sayesinde sutunlar da hemcinin ferdi seciyye elde etdiler Seyid Yehya Bakuvi turbesi ile ayrilmaz suretde bagli olan mescidin hecmli mekan kompozisiyasi hendesi cizgilerin mukemmelliyi ve memarliq elementlerinin temkinliyi vasitesile xususi olaraq nezere carpdirilaraq formalarin xususi plastikasini elde edir 1 Turbe ve Keyqubad mescidi ile birlikde orta heyet ozunun yerlesmesi sebebinden butun Sirvansahlar saray kompleksinde neytral movqe tutur ve sanki insani asagi heyetin tikilileri olan Sirvansahlar turbesi Sah mescidi ve Saray hamami ile goruse hazirlayir 1 Mescidin temel plani Mescidin kesimi Mescidin yan gorunusuIstinadlar Redakte 1 2 3 4 5 Fetullayev 2013 seh 102 Dadasov Useynov 1955 seh 12 1 2 3 Ferhadoglu 2006 seh 124 Asurbeyli S 1998 Baki seherinin tarixi Baki Azernesr seh 356 Ferhadoglu 2006 seh 125Edebiyyat RedakteFerhadoglu Kamil 2006 Iceriseher Baki Serq Qerb nesriyyati AMEA Arxeologiya ve Etnoqrafiya Institutu 256 seh Fetullayev Fiqarov Samil 2013 Bakinin memarliq ensiklopediyasi Baki Serq Qerb Azerbaycan Respublikasi Memarlar Ittifaqi 528 seh Dadasov S Useynov M 1955 Bakinin memarliq abideleri Baki Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasi Nesriyyati 42 seh Hemcinin bax RedakteAzerbaycanda YUNESKO nun Umumdunya irsi obyektlerinin siyahisi Azerbaycanda qeydiyyata alinmis dunya ehemiyyetli memarliq abidelerinin siyahisi Sirvan Abseron memarliq mektebi Sirvansahlar dovletiMenbe https az wikipedia org w index php title Keyqubad mescidi amp oldid 6090722, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.